2020
Covid-19: Rớt nước mắt vì “yêu thương phục vụ”!
Giữa cơn đại dịch Covid-19, tôi luôn tự hỏi chính mình: “Tại sao dịch bệnh lại diễn biến phức tạp vào ngay thời khắc quan trọng, thời khắc chuẩn bị cử hành Cuộc Thương Khó của Chúa? Phải chăng là nhờ đó, vinh quang Thiên Chúa được bày tỏ qua biến cố Phục Sinh?” Nhìn lại suốt chặng đường rao giảng Tin Mừng của Đức Giê-su, hình ảnh Chúa đến với người nghèo, Chúa chữa lành bệnh tật luôn nổi lên trong tôi. Và trong chính dịch bệnh Covid-19 lần này, những hình ảnh đó đang được lặp lại qua gương yêu thương phục vụ của biết bao người.
Sinh viên phục vụ
Trong cơn dịch bệnh, tất cả mọi người đều được mời gọi để giúp đỡ, yêu thương, chia sẻ với những ai lâm cảnh hoạn nạn khó khăn. Với thực tế hiện nay, xã hội không thiếu những người vô gia cư, không nơi nương tựa. Từ trẻ em đến người già, nhiều người đang phải lang thang nơi các nẻo đường, các gầm cầu ẩm thấp. Đặc biệt hơn, có một nhu cầu khá lớn về nơi chốn để tập trung những người cần cách ly. Giữa lúc khó khăn như vậy, đâu đó đã xuất hiện hình ảnh các bạn sinh viên sẵn sàng dọn đồ về quê, nhường lại ký túc xá trong tình trạng sạch đẹp cho người khác tới cách ly. Thật là nghĩa cử yêu thương!
Một hình ảnh đơn sơ đậm chất nghĩa tình vẫn còn in đậm trong tôi. Cụ già ngồi xe lăn bên vỉa hè, lòng mong ước xin người qua đường một chút gì đó cho cuộc sống hiện tại giữa lúc khó khăn. Bất chợt, một bạn sinh viên ngành y vội vã bước đến, tay ân cần trao cho ông cụ một ổ bánh mì, một hộp sữa, rồi vội vã bước vào bệnh viện. Không chỉ yêu thương phục vụ những bệnh nhân trong bệnh viện, bạn sinh viên ấy còn trao cả bữa ăn tối của mình cho người khác. Tấm lòng cao quý đáng trân trọng biết bao!
Linh mục phục vụ
Thiên chức Linh mục gắn liền với việc dâng Lễ. Nhờ đó, Mình Máu Thánh Chúa được trao ban cho giáo dân. Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, hầu hết các nhà thờ phải đóng cửa. Giáo dân lo lắng; nhưng các linh mục còn lo lắng cho giáo dân nhiều hơn. Các ngài không làm ngơ trước nhu cầu thiêng liêng của tín hữu. Vì thế, hàng loạt các sáng kiến đã được thực hiện: truyền hình trực tuyến Thánh Lễ, các giờ Chầu Thánh Thể, hay các giờ kinh…Nhờ vậy, giáo dân được tham dự đầy đủ, và rước Mình Thánh Chúa thiêng liêng một cách sốt sắng và nghiêm trang. Tình yêu thương phục vụ đã được thể hiện bằng hành động!
Không chỉ chăm lo về đời sống thiêng liêng, các linh mục còn rất thực tế khi nghĩ tới đời sống vật chất của bà con giáo dân. Các ngài kêu gọi nguồn tài trợ, cũng như trực tiếp mua khẩu trang, thuốc men…giúp đỡ bà con giáo dân. Nhờ những nghĩa cử cao đẹp yêu thương phục vụ của các linh mục, giáo dân nghiệm rõ sự đồng hành và an ủi của Chúa cũng như của Giáo Hội trong cơn dịch bệnh.
Các y bác sĩ phục vụ
Có lẽ, trong mùa dịch bệnh này, gương phục vụ của các nhân viên y tế đang phản ánh thật rõ nét dung mạo lòng xót thương của Thiên Chúa. Trong lúc mọi người lo lắng, chạy trốn, xa lánh với người xung quanh, thì các bác sĩ, y tá, nhân viên y tế lại lao mình vào cuộc chiến ấy. Họ đã hy sinh, tận tình giúp đỡ và tuyên truyền cách phòng bệnh cho mọi người. Với các bệnh nhân, các y bác sĩ không ngần ngại mà còn chăm sóc rất chu đáo. Ngoài chăm sóc theo chuyên ngành, họ còn ân cần, tận tình giúp đỡ các bệnh nhân từ đồ ăn, nước uống. Họ động viên tinh thần để các bệnh nhân an tâm điều trị.
Vì lao mình vào cuộc chiến, có những y bác sĩ – người mẹ – đã mấy tuần không về nhà, chỉ biết nói chuyện với con bằng cách viết lên những dòng tâm sự. Nguy hiểm hơn, trong cuộc chiến lần này, các y bác sĩ phải đối diện với nguy cơ lây nhiễm và sự chết cho chính mình. Dù vậy, họ vẫn không quên lời hứa y đức của mình. Sự hy sinh và lòng quảng đại của họ thật lớn biết bao!
Covid-19, dịch bênh đã làm thay đổi nhiều điều, trong đó tôi cũng không ngoại lệ. Là sinh viên ngành y, lâu nay tôi vẫn nghĩ rằng: con đường phục vụ chỉ cần cố gắng là sẽ thành công. Nhưng điều đó chưa đủ, ngoài việc cố gắng, tôi còn phải biết mở rộng trái tim mình ra để đón nhận, chia sẻ, biết yêu thương phục vụ nhiều hơn. Mùa dịch Covid-19 còn dạy cho tôi phải biết trân trọng những người yêu thương tôi, những người luôn quan tâm, giúp đỡ và đồng hành với tôi; nhất là phải biết cần đến Chúa nhiều hơn.
Lạy Chúa, con chúc tụng và cảm tạ Chúa vì biết bao hồng ân Chúa đã tuôn đổ xuống trên từng người chúng con. Giờ đây, chúng con đang được sống trong mầu nhiệm Phục Sinh của Chúa. Tâm hồn chúng con hân hoan tràn ngập niềm vui, nhưng cũng vẫn còn đó những hoang mang và lo lắng khi Virus Corona đang hoành hành khắp nơi. Xin Chúa ban thêm ơn cho các linh mục, các y bác sĩ, nhân viên y tế và hết thảy mọi người để chúng con biết chung tay phục vụ nhau trong thời điểm khó khăn này. Amen. Maria Rosary
Nhóm Sinh viên Công giáo Thanh Hóa
2020
Phỏng vấn Đức TGM Đại diện Tòa Thánh tại Việt Nam về đại dịch Covid-19
Phỏng vấn Đức TGM Đại diện Tòa Thánh tại Việt Nam:
Nhân dịp lễ kính Thánh sử Máccô, bổn mạng Đức Tổng Giám mục Đại diện Tòa Thánh, Truyền thông HĐGM VN đã liên hệ với Đức Tổng Giám mục Marek Zalewski để chúc mừng và phỏng vấn ngài về tình trạng đại dịch hiện nay.
1. BTT: Thưa Đức Tổng, như chúng con được biết, tháng trước Đức Tổng đã quyết định hoãn các chuyến thăm viếng mục vụ tại một vài giáo phận ở Việt Nam vì dịch bệnh. Xin Đức Tổng vui lòng cho chúng con biết lý do của quyết định này?
ĐTGM: Vì luôn cập nhật tình hình bùng phát COVID-19 tại Trung Quốc, ngay từ đầu năm (tháng 1, tháng 2), nên tôi có thể nói rằng virus corona chủng mới này rất dễ lây nhiễm. Trước hết, hãy cứ xem nó lan đến các quốc gia khác ở châu Á nhanh như thế nào, và bây giờ đến những vùng còn lại trên thế giới, chúng ta có thể khẳng định rằng du lịch là một trong những yếu tố chính góp phần gây ra đại dịch toàn cầu này.
Thứ đến, tại Singapore, nơi tôi cư trú có nhiều ca nhiễm hơn ở Việt Nam. Do đó, với trách nhiệm xã hội và để thực hiện các hướng dẫn cụ thể từ Tòa Thánh đối với Bộ ngoại giao, cũng như sau khi tham khảo ý kiến các Giám mục liên hệ, tôi đã quyết định hạn chế việc đi lại và thực hành giãn cách xã hội ở cả Singapore và Việt Nam để ngăn ngừa sự lây lan của COVID-19.
2. BTT: Tháng trước, Singapore được ca ngợi là hình mẫu trong ứng phó đối với virus corona, Giáo hội Singapore cũng đã tạm dừng các cử hành phụng vụ chung và những hoạt động khác. Xin Đức Tổng chia sẻ với chúng con về tình hình tại Singapore?
ĐTGM: Singapore đã bị ảnh hưởng do khủng hoảng SARS 2003 trước đây nên có lập trường rất thận trọng đối với cuộc chiến chống virus corona chủng mới. Theo khuynh hướng này, chúng ta có thể thấy các ca nhiễm đã khởi phát ở những nơi tụ tập đông người. Vì thế, Đức Tổng Giám mục Singapore đã quyết định tạm dừng các Thánh lễ cộng đoàn và các sinh hoạt khác từ ngày 14/02/2020. Biện pháp này được thực hiện cẩn trọng như chúng ta thấy kết quả hiện nay, không có bất cứ ca nhiễm nào từ nhà thờ Công giáo. Hơn nữa, tiếp theo việc đình chỉ này, chúng ta có thể thấy chính phủ Singapore từng bước thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt hơn như hạn chế số lượng người tụ tập, thậm chí đến mức yêu cầu tất cả cư dân ở nhà, chỉ có các dịch vụ thiết yếu hoạt động. Điều này cho thấy tầm nhìn xa và cách quản trị cẩn trọng của Giáo hội địa phương tại Singapore.
3. BTT: Là một nhà ngoại giao Tòa Thánh, Đức Tổng nhận thấy điều gì nơi Giáo hội trong thời điểm đại dịch lịch sử này? Đức Tổng có lời khuyên nào cho Việt Nam chúng con?
ĐTGM: Thật vậy, năm 2020 là năm thách đố về mọi mặt: tài chính, thể lý, tình cảm, xã hội và tinh thần. Trong giai đoạn đặc thù này khi không thể quy tụ trong các nhà thờ để cùng nhau thờ phượng Chúa, chúng ta hãy nhớ lại cách thức mà các Tông đồ đã bắt đầu sứ vụ với những nhóm nhỏ “qui tụ trong nhà” và hãy nhận ra Giáo hội đã tiến triển như thế nào từ thời Chúa [Giêsu] cho tới nay.
Liên quan đến tình hình tại Việt Nam, tôi biết rằng:
– Ngày 02/02, Đức cha Tổng Thư ký Hội đồng Giám mục đã thông báo với Giáo hội Việt Nam về sự bùng phát của bệnh dịch mới này và lưu ý một số biện pháp phòng tránh lây nhiễm; tiếp theo đó, Ủy ban Phụng tự đã phổ biến bản kinh nguyện chung cho cả giáo hội cùng cầu nguyện cho dịch bệnh sớm chấm dứt.
– Ngày 25/03, Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng đã gửi thư thông báo cho giáo sĩ và giáo dân trong Tổng Giáo phận của ngài về việc tạm ngưng các buổi cử hành phụng vụ chung trong tuần và Chúa Nhật.
– Vài ngày sau đó, hầu hết các giáo phận ở Việt Nam đều có một hướng chung là tạm dừng các buổi cử hành phụng vụ cộng đồng. Tín hữu Việt Nam tham dự phụng vụ và cầu nguyện trực tuyến như lần chuỗi Mân côi, suy tôn Lòng Chúa Thương Xót, và chầu Thánh Thể.
– Ngày 31/03, Đức Tổng Giám mục Tổng giáo phận Tp. Hồ Chí Minh đã xuất hiện trên đường trong đoạn video với thông điệp kêu gọi giáo dân chung tay trợ giúp những người bên lề xã hội và những người buôn bán rong là những anh chị em bị ảnh hưởng trực tiếp trong thời gian giãn cách xã hội.
– Tất cả những biện pháp bảo vệ được chính phủ Việt Nam đưa ra, chẳng hạn như ngày 01/04, lệnh giãn cách xã hội đã chính thức bắt đầu trong cả nước, siết chặt giao thông và áp dụng lệnh ở yên trong nhà.
– Ngày 02/04, Đức Cha Chủ tịch Hội Đồng Giám Mục gửi thư kêu gọi toàn thể Giáo hội Việt Nam chọn ngày 04/04 là ngày Giáo hội cử hành Thánh lễ đặc biệt trong thời gian đại dịch theo tinh thần của Sắc lệnh 156/20 của Bộ Phụng tự và Kỷ luật các Bí tích.
Hãy tuân thủ các qui định và Khuyến cáo này, đừng quên người nghèo giữa các bạn và hãy tham dự tích cực vào đời sống cầu nguyện của Hội Thánh!
Tôi học theo mẫu gương tuyệt vời của Đức Thánh cha Phanxicô. Như anh chị em biết, Đức Thánh cha của chúng ta đã thực hiện rất nhiều sáng kiến chống Covid-19. Ngài kêu gọi tất cả tín hữu cùng thực hiện: cầu nguyện cho đại dịch mau chấm dứt, giúp đỡ tha nhân và vững tin nơi Chúa.
Trước khi kết thúc, tôi muốn nhấn mạnh rằng đây cũng là thời điểm chúng ta cần phải lượng giá lại và “dò xét” chính bản thân. Để thấy chúng ta là môn đệ như thế nào của Chúa, hãy xem mình có thật sự yêu mến Đấng Cứu độ, Đấng Phục sinh và Thiên Chúa hằng sống của chúng ta, có trung thành tuân giữ các giới răn của Chúa không?
Chúng ta có thể chất vấn bản thân về tình yêu chân thực của ta đối với Chúa:
– Có phải tình yêu của ta dành cho Chúa bị đóng khung với thói quen xơ cứng khi tham dự Thánh lễ Chúa nhật không?
– Giữa cơn khủng hoảng toàn cầu, chúng ta có mất đức tin và thiếu trông cậy nơi Chúa không?
– Khi các nhà thờ đóng cửa, chúng ta có quên Chúa không?
Cám ơn các bạn. Xin Chúa ban phúc lành cho đất nước các bạn!
BTT: Xin chân thành cảm ơn Đức Tổng.
Truyền thông HĐGM VN thực hiện
Dung Hạnh chuyển ngữ
2020
Thánh Lễ trực tuyến và những con số …
THÁNH LỄ TRỰC TUYẾN VÀ NHỮNG CON SỐ …
Đồng hồ điểm 8 giờ sáng Thứ Sáu, ngày 24 tháng 4 năm 2020
Hai Lúa tui làm cuộc khảo sát nho nhỏ về Thánh lễ trực tuyến tại một số Giáo Phận.
Ta xét ở khía cạnh trực tuyến. Thánh Lễ dâng có ý nghĩa khi cộng đoàn tham dự trực tuyến chứ không phải đợi lúc rảnh mở xem. Thánh lễ không phải là video clip hay vở diễn.
Sáng nay Cần Thơ cũng như Long Xuyên tìm cung không thấy. Một số Giáo Phận khác thì Lễ dâng buổi chiều hay tối một chút. Còn lại một số Giáo Phận có phát trực tuyến được ghi nhận rất thực tế trên màn hình do youtube cung cấp chứ không hề chỉnh sửa.
Kontum : 212 người xem
Huế : 445
Hà Nội : 443T
han
Phú Cường : 1537
Xuân Lộc : 889
Mỹ Tho : 252
Sài Gòn : 3960
Vĩnh Long : 236
Tổng cộng xem trực tuyến và sau 2 tiếng đồng hồ (đang viết bài ) là :7974 người tham dự.
Có lẽ cũng chẳng rảnh rỗi để làm chuyện mà nhiều người cho là rùi bu kiến đậu này. Chắc chắn là Hai Lúa tui không thuộc dạng rảnh rỗi sinh nông nổi như người ta dành cho những ai nào đó rảnh. Thế nhưng rồi vẫn còn đó những thao thức, những trăn trở trong cuộc sống về Thánh Lễ.
Sau khi lệnh ngăn không đến dự Thánh Lễ tập trung nữa thì ta thấy bao nhiêu và bao nhiêu tâm tình gọi là nuối tiếc. Kế đến đó là Giáo Phận, Giáo Xứ bắt đầu lên “lập trình” cho Thánh Lễ trực tuyến. Cũng may mà có những chỉ thị của các Giáo Phận là chỉ có nơi nào được phép trực tuyến thì trực tuyến, còn lại thì không chứ không thì có thể nói như là “chợ Thánh lễ”.
Điều mà Hai Lúa tui đây trăn trở từ lâu lâu lắm rồi và đến giờ này cũng còn trăn trở.
Ở cái xóm đạo mà ngày đầu đời linh mục được gửi đến xem ra rất xôm tụ. Họ được rửa tội và con số báo cáo là 650 tín hữu. Gần khu đó chắc chắn là không có Thánh Đường để dự lễ gọi là thay nhà thờ đó. Con số dự Lễ Chúa Nhật mà vị hữu trách chia sẻ là cả sáng và chiều tổng số chưa được 150 ??? Vậy thì 500 tín hữu kia dự Lễ ở nơi nào.
Và, nhiều giáo xứ khác cũng vậy. Giáo dân được tính sổ rất đông nhưng đến dự Lễ xem ra con số rất khiêm tốn.
Đứng trước tình hình đại dịch và đời sống đức tin của người Kitô hữu, phải chăng là trăn trở của các vị chủ chăn. Rồi đây ở một tương lai gần hay xa không biết, để kéo dân đến Nhà Thờ để dự lễ tập trung không phải là chuyện đơn giản. Đơn giản là họ vịn cớ cho chuyện này chuyện kia để coi như chuyện đến Nhà Thờ là chuyện thêm thắt.
Như thống kê trên, sau 2 tiếng đồ hồ tạm gọi là hết Lễ trực tuyến nhưng tổng số người tham dự là bao nhiêu. Đành rằng ai cũng có công có việc nhưng rồi tổng số người dự phải chăng là con số đau lòng và nhức nhối. Dĩ nhiên có người nói là ngày thường nhưng xem ra cũng cần xem lại vì nếu gọi là bận rộn thì ai ai cũng bận. Dự Lễ online người ta không mất thời gian di chuyển, chỉ mở máy lên là có thể tham dự nhưng xem ra con số báo cáo cũng đáng suy nghĩ.
Hai Lúa tui đây hoàn toàn không có ý định soi mói, xét nét nhưng bỏ chút thời gian ra để làm cuôc khảo sát. Qua cuộc khảo sát, ta lại được suy nghĩ về đời sống đức tin.
Mãi mãi Thánh Lễ vẫn là đỉnh cao của Phụng Vụ, của đời sống Kitô hữu thế nhưng rồi cảm thấy có điều gì đó ngại ngại và lo lắng. Thực tế cho thấy nếu như có sự kiện nào đó giật gân thì có lẽ vài ngàn, vài chục ngàn theo dõi ngay. Tiếc thay tiệc Lời Chúa và Thánh Thể thì lèo tèo con số thật khiêm tốn.
Ta đang sống trong thời dịch bệnh nên cần và cần lắm lời cầu nguyện, hiệp thông cùng nhau nghe Lời Chúa, sống Lời Chúa và ít là kết hiệp với Chúa cách thiêng liêng khi dự Lễ trực tuyến. Phải cầu nguyện hơn nữa bởi cuộc sống của ta đang vây bủa bởi biết bao nhiêu khó khăn.
Lại thêm lời nguyện cầu bởi cuộc đời này vẫn còn nhiều trăn trở, nhất là chuyện trở trăn về việc tham dự Thánh Lễ của người tín hữu.
2020
Khô hạn mùa dịch
Biến đổi khí hậu, khô hạn, nhiễm mặn… là những vấn đề cấp bách hiện nay. Tình trạng đó không phải là nguy cơ như một số người vẫn nghĩ, nhưng đang rất thật và ảnh hưởng tới tất cả chúng ta.
![](http://daminhvn.net/Image/Picture/drought-1675729_640.jpg)
Tình trạng khô hạn tại Đồng Bằng Sông Cửu Long
Những ngày này, cả nước đang trong tình trạng cách ly vì dịch viêm phổi Vũ Hán gây ra. Dịch bệnh khiến cho các hoạt động kinh tế suy giảm, ngưng trệ khiến các doanh nghiệp bị ảnh hưởng, số lượng người thất nghiệp tăng. Đáng lo hơn, nó ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của những người nghèo trên cả nước. Thế nhưng nếu nhìn về Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) lúc này, người dân ở đây còn khó khăn gấp bội. Tình trạng nhiễm mặn, khô hạn không chỉ khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp, vốn là chủ yếu tại vùng sông nước này, bị ngưng trệ, nhưng còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống thường ngày của người dân do thiếu nước ngọt sinh hoạt, đặc biệt tại các tỉnh như Bến Tre và Tiền Giang. Cuộc sống của người dân thật sự bị đảo lộn.
Theo các chuyên gia, tình trạng khô hạn và nhiễm mặn lịch sử ở miền Tây năm nay có nhiều nguyên nhân. Chẳng hạn như việc lượng mưa trên toàn lưu vực sông Mê Kông rất ít do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Lượng mưa thấp kỷ lục này khiến nước đổ về hạ nguồn không nhiều. Cũng chính vì thế các đập thủy điện dọc lưu vực sông Mê Kông phải tích nước cho đến khi đầy mới xả ra để phát điện. Điều này khiến lượng nước đổ về hạ nguồn rất ít khiến cho tình trạng hạn mặn càng thêm nghiêm trọng. Hiện tại, dọc lưu vực sông Mê Kông có hàng chục đập thủy điện khác nhau tại Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam. Các đập thủy điện này không chỉ nằm trên dòng chảy chính sông Mê Kông mà cả trên các phụ lưu của dòng sông khiến lưu lượng nước dòng chính giảm đi đáng kể.
Tình trạng trên lại một lần nữa là lời cảnh báo nghiêm trọng cho chúng ta về vấn đề tài nguyên nước và biến đổi khí hậu.
Cảnh báo từ Tổ chức Khí tượng Thế giới
Năm nay, đánh dấu kỷ niệm 70 năm thành lập (23/3/1950 – 23/3/2020), Tổ chức Khí tượng Thế giới (World Meteorological Organization) nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc quản lý tài nguyên nước. Nhu cầu ngày càng tăng đối với tài nguyên nước trên thế giới trong bối cảnh sự biến đổi khí hậu đang dẫn đến một cuộc khủng hoảng thực sự [1].
Theo cơ quan này, tác động của biến đổi khí hậu được thấy rõ qua sự thay đổi nguồn nước. Lũ lụt, hạn hán, ô nhiễm ngày càng nhiều hơn. Kể từ năm 1900, hơn 11 triệu người đã chết vì hạn hán và 2 tỷ người đã bị ảnh hưởng. Từ những năm 1970, diện tích đất bị ảnh hưởng bởi hạn hán đã tăng gấp đôi, làm suy yếu sinh kế, đảo ngược lợi ích phát triển và làm nghèo đói giữa hàng triệu người sống phụ thuộc trực tiếp vào đất đai [2]. Khoảng 25% dân số thế giới, 2 tỷ người, sống ở các quốc gia khan hiếm nước nghiêm trọng và khoảng 4 tỷ người gặp phải tình trạng khan hiếm nước nghiêm trọng trong ít nhất một tháng trong năm. Theo dự báo, đến năm 2050, nhu cầu về nước dự kiến sẽ cao hơn 25 đến 30% so với hiện nay [3].
Ô nhiễm môi trường tại Việt Nam
Hiện tượng thiếu nước đang diễn ra tại ĐBSCL hiện nay là đề nghiêm trọng và mang tính cấp thiết. Tuy nhiên, chúng ta nên nhớ rằng Việt Nam hiện nay là một trong những quốc gia phải đối mặt với ô nhiễm cao của thế giới, từ biển cho đến đất, nước, không khí… Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia xả rác ra biển nhiều nhất trên thế giới và nằm trong số 10 nước ô nhiễm không khí nhất thế giới, chưa kiểm soát được nguồn ô nhiễm. Phần lớn lượng nước thải sinh hoạt hàng trăm ngàn m3 mỗi ngày và hàng trăm tấn rác được thải ra các sông đều không được xử lý. Tỷ lệ nước thải tại các đô thị được thu gom và xử lý đạt ở mức thấp, chỉ khoảng 13%. Nước thải công nghiệp chỉ có 10% là được xử lý [4].
Chắc những con số thống kê ấy chưa làm nhiều người quá lo lắng, bận tâm bởi chưa thấy ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của mình. Nhưng quả thật, chúng đều ở trong tình trạng báo động. Theo số liệu thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tại Việt Nam, trong khoảng 50 năm qua, nhiệt độ trung bình đã tăng khoảng 2-3 độ C và mực nước biển đã dâng thêm khoảng 20 cm. Ước tính, đến cuối thế kỷ XXI, so với trung bình thời kỳ 1980 -1999, nhiệt độ trung bình ở Việt Nam có thể tăng thêm 2,3 độ C, lượng mưa hàng năm tăng khoảng 5% và mực nước biển có thể dâng thêm 75 cm. Theo số liệu phân tích về ảnh hưởng của lũ lụt đến GDP, Việt Nam đứng thứ 4 trong số 164 quốc gia được khảo sát về tác hại nghiêm trọng của lũ lụt đến toàn nền kinh tế; làm thiệt hại 2,3% GDP của Việt Nam mỗi năm…[5]
![](http://daminhvn.net/Image/Picture/dong-bang-song-cuu-long-han-man-567x366(1).jpg)
Tông thư Laudato si’ với vấn đề biến đổi khí hậu
Trong Tông thư Laudato si’ – “Chăm sóc ngôi nhà chung”, Đức Giáo hoàng Phanxicô viết: “Thánh Phanxicô thành Assisi đã hát lên: “Con xin chúc tụng Chúa, lạy Chúa của con”. Trong bài thánh ca tươi đẹp này, ngài nhắc cho chúng ta nhớ, ngôi nhà chung của chúng ta phải được xem như người chị của chúng ta, mà chúng ta được chia sẻ cuộc sống, và như người mẹ ôm lấy chúng ta [6].
Một môi trường sống trong sạch, đảm bảo những điều kiện thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển của con người là ước mơ của tất cả mọi người. Tuy nhiên, chính con người làm mất cân bằng sinh thái và làm cho tình trạng của trái đất ngày càng tệ.
Về vấn đề biến đổi khí hậu, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh đến hậu quả của nó đối với toàn xã hội, mà những người chịu ảnh nhưởng nhất hiện nay là người nghèo khi “phương tiện để bảo đảm cuộc sống của họ gắn chặt vào những tài nguyên tự nhiên”. Ngài viết: “Việc thay đổi khí hậu là vấn đề toàn cầu với phương diện môi trường trầm trọng về những chiều kích xã hội, kinh tế, phân phối và chính trị; nó đưa ra một thách đố quan trọng nhất trong hiện tại cho nhân loại. Những hậu quả xấu nhất có thể xảy ra trong những thập niên tới nơi những nước phát triển. Nhiều người nghèo sống trong những vùng mà những hiện tượng này xảy đến, liên kết với việc biến đổi khí hậu và các phương tiện để bảo đảm cuộc sống của họ gắn chặt vào những tài nguyên tự nhiên và những chuyển biến sinh thái như nông nghiệp, ngư nghiệp và nguồn lợi từ rừng. Họ không có những hoạt động tài chính và những tài nguyên khác, giúp họ vượt qua ảnh hưởng của khí hậu hay tai họa, họ cũng khó tiếp cận đến chương trình xã hội và bảo vệ” [7].
Với vấn đề nguồn nước, Đức Giáo hoàng nêu lên tầm quan trọng của nguồn nước đối với sự sống của loài người khi cho rằng có được nguồn nước an toàn là một nhân quyền thiết yếu, cơ bản của tất cả mọi người vì nó ảnh hưởng đến sự sống còn của con người. Vì thế, đây chính là điều kiện để thực thi các nhân quyền khác. Tước bỏ quyền của người nghèo được nước uống có nghĩa là “phủ nhận quyền sống vốn bắt nguồn từ chính phẩm giá bất khả nhượng của họ” [8]. Tuy nhiên, một số quốc gia, vì những lợi ích kinh tế của mình mà bất chấp và làm ngơ hoặc phản ứng “yếu kém về mặt chính trị toàn cầu”: “Chính trị phải tùng phục kỹ thuật và vần đề tài chính, điều này cho thấy trong sự thất bại của cả thế giới về vấn đề môi trường. Có quá nhiều lợi lộc kinh tế riêng tư, và cũng dễ dàng nhằm vào lợi lộc kinh tế, đưa đến người nắm quyền đánh giá cao ích lợi chung và khuynh đảo những thông số để không ảnh hưởng gì đến những chương trình riêng của họ” [9].
Thuyết Xã hội của Giáo hội cũng từng lưu ý chúng ta rằng: sự triển kinh tế là mục tiêu và quyền lợi của cá nhân, gia đình và các quốc gia. Tuy nhiên, người ta không thể bất chấp những lợi ích kinh tế mà tàn phá môi trường một cách vô tội vạ. Sách Tóm lược Học thuyết Xã hội viết: “Các chương trình phát triển kinh tế cần phải cẩn thận lưu ý tới nhu cầu tôn trọng sự toàn vẹn và chu kỳ tuần hoàn của thiên nhiên vì các tài nguyên thiên nhiên là có hạn, thậm chí có một số tài nguyên không thể tái tạo được… Một nền kinh tế biết tôn trọng môi trường sẽ không lấy việc gia tăng tối đa lợi nhuận làm mục tiêu duy nhất của mình, vì việc bảo vệ môi trường không thể được đảm bảo nếu chỉ dựa trên những tính toán tài chính giữa phí tổn bỏ ra và lợi nhuận thu vào. Môi trường là một trong các tài sản không thể được bảo vệ hay được phát huy cách thích đáng chỉ nhờ các lực lượng thị trường”.[10]
Do đó, trong Tông thư Laudato si’, Đức Giáo hoàng cũng nêu rõ lập trường của Giáo hội về vấn đề bảo vệ môi trường là trách nhiệm của tất cả các quốc gia, trong đó nhấn mạnh đến vai trò và trách nhiệm của các nước phát triển và kêu gọi tất cả phải chung tay góp sức.
![](http://daminhvn.net/Image/Picture/10.jpg)
Người Kitô hữu và trách nhiệm công dân với “ngôi nhà chung của nhân loại”
Việc đòi hỏi khẩn thiết để bảo vệ cho “ngôi nhà chung” không chỉ ở tầm vĩ mô, nhưng còn là trách nhiệm của từng người trong chúng ta. Trong thánh lễ sáng Thứ Hai ngày 09-02-2015 tại Vatican, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nói đến trách nhiệm của việc bảo vệ môi sinh của người Kitô hữu: “Một Kitô hữu không biết bảo vệ các thụ tạo, không biết để cho chúng sinh trưởng, thì đó là một Kitô hữu không biết chăm sóc công việc của Thiên Chúa; công việc đó đã ra đời từ tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta”[11].
Trong Tông thư Laudato si’, Ngài đề cập đến tầm quan trọng của việc giáo dục và huấn luyện con người như là những thách đố chủ yếu trong việc bảo vệ môi trường hiện nay: “Mọi thay đổi cần có những động lực và một hành trình giáo dục”[12]; bởi nó cần có sự can dự của tất cả các lãnh vực giáo dục, mà trước tiên là “trường học, gia đình, các phương tiện truyền thông, việc huấn giáo” [13], đặc biệt là tầm quan trọng của đức tin: “Đối với tín hữu,thế giới không được chiêm ngắm từ bên ngoài nhưng từ bên trong, nhìn nhận những lối liên hệ qua đó Chúa Cha liên kết chúng ta với mọi sinh vật. Ngoài ra khi làm tăng trưởng khả năng đặc thù mà Thiên Chúa ban cho mỗi tín hữu, sự hoán cải môi sinh dẫn đưa họ đến chỗ phát huy khả năng sáng tạo và sự hăng hái” [14].
Đức Giam mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp, OP. – Giám mục Giáo phận Hà Tĩnh, trong lá Thư chung ngày 13-05-2016, khi Ngài còn là Giám mục Giáo Phận Vinh, đã thẳng thắn nhấn mạnh rằng: “Theo giáo huấn của Đức Thánh Cha Phanxicô, chúng ta không thể dung thứ bất cứ thái độ vô cảm và vô trách nhiệm nào đối với môi trường. Đồng thời chúng ta có quyền đòi hỏi người khác, trong lúc tìm cách đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại, không được tác hại đến các thế hệ tương lai. Chúng ta có quyền yêu cầu nhà hữu trách phải tạo lập một hệ thống pháp lý chặt chẽ và hữu hiệu để bảo vệ môi sinh. Không cho phép những ai lạm dụng quyền lực và dựa vào mô hình kinh tế- kỹ thuật để phá hoại đất nước, sự tự do cũng như công bằng xã hội”.
Ước gì mỗi người Công giáo luôn ý thức thế giới chúng ta đang sống là một ân huệ mà chúng ta được lãnh nhận xuất phát từ tình yêu của Thiên Chúa, và nó không thể nảy sinh hoa trái nếu không có sự đáp trả đặc biệt của mỗi người chúng ta [15], và thực hành việc bảo vệ “ngôi nhà chung” này cũng là bảo vệ sự sống của chính mình hôm nay và cũng là cho các thế hệ mai sau.
Chú thích:
[1] World Meteorological Day: Climate & Water – https://worldmetday.wmo.int
[2] World Meteorological Day: Climate & Water – Drought –
– https://worldmetday.wmo.int/en/drought
[3] World Meteorological Day: Climate & Water – Every Drop Counts –
– https://worldmetday.wmo.int/en/every-drop-counts
[4] – Gia đình bảo vệ Môi trường – https://tgpsaigon.net;
– Việt Nam lọt top 5 quốc gia xả rác thải nhựa ra biển nhiều nhất –
https://nongnghiepthongminh.vn;
– Chỉ 13% lượng nước thải đô thị được xử lý – https://thanhnien.vn
[5] Biến đổi khí hậu và 5 nguy cơ đối với nông nghiệp Việt Nam –
http://tapchitaichinh.vn/
[6] Tông thư Laudato si’, số 1.
[7] Tông thư Laudato si’, số 25.
[8] Tông thư Laudato si’, số 30.
[9] Tông thư Laudato si, số 54.
[10] Hội Đồng Giáo Hoàng Công Lý và Hòa Bình: Tóm lược học thuyết xã hội của Công Giáo, số 470.
[11] Laudato si’ dành cho người bận rộn – http://www.cgvdt.vn
[12] Tông thư Laudato si’, số 15.
[13] Tông thư Laudato si’, số 213.
[14] Tông thư Laudato si’, số 220.
[15] Tông thư Laudato si’, số 220.