2020
Cuộc chiến đấu là hữu ích dù phải dè chừng các thế lực quỷ quái
Cuộc chiến đấu là hữu ích dù phải dè chừng các thế lực quỷ quái
Chúng ta hãy tránh số phận đáng sợ này. Chúng ta hãy bỏ các viên đá nặng nề ra khỏi túi. Chúng ta hãy tin chắc, đối thủ đã ở đó, ở tận đáy, tận đáy sâu thẳm.
Chúng ta có lý với đối thủ thân thiết này không? Không. Chúng ta sẽ chiến thắng? Không. Có những cuộc chiến chúng ta không có khả năng thắng. Đó là các cuộc chiến đẹp nhất – và kiệt sức nhất. Chúng ta phải xem xét, có một số cuộc chiến nội tâm thất bại lại hữu ích hơn các chiến thắng dễ dàng. Các chiến thắng dễ dàng này để lại quá nhiều áo giáp bí mật, quá nhiều thanh kiếm vô hình trên chiến trường.
Ngoài các cuộc chiến không cân sức này với lực quỷ quái quá mạnh thì cuộc chiến, tự nó, là có lợi. Chiến đấu mà không có hy vọng về một “hiệp ước hòa bình” hoặc “trở lại trạng thái bình thường” làm nó có thể để lộ ra, trong chính cuộc chiến, các lực lượng chưa từng có.
Đối thủ không ở ngang tầm chừng mực của chúng ta, chính xác nó ở tầm quá mực của chúng ta. Nếu chúng ta nghĩ nó ở ngang tầm chúng ta, giống như chúng ta, có khả năng đánh bại, nó sẽ làm chúng ta yếu đi. Hy vọng của một chiến thắng dễ dàng làm chúng ta lười biếng. Nhưng nếu đặt mình ngang tầm với nó, tôi biết tôi chẳng bao giờ có được bình an, nghĩ mình sẽ bị ngập chìm cuối cùng sẽ làm tôi mạnh hơn. Mạnh mẽ hơn. Sắc bén hơn. Thiện chiến hơn. Cứ trau dồi chiến đấu mà không bao giờ nghĩ rằng có một ngày mình sẽ chiến thắng.
Thói quen chiến đấu quan trọng hơn chính cuộc chiến; và bản thân cuộc chiến quan trọng hơn viễn cảnh về một chiến thắng có thể có.
Mới đầu, khi chúng ta nhường bước cho cái ác, cho các nhượng bộ nhỏ sau các thất bại nhỏ, chúng ta đi tới điều đơn giản nhất, với những gì chúng ta tin là hiệu quả nhất: vũ khí của lòng căm thù, vũ khí của các đối thủ. Vì thế khi bắt đầu, chúng ta nghĩ rằng mình mạnh hơn. Và chúng ta mạnh! Ít nhất là ban đầu. Những gì chúng ta “được” từ cái ác, với cái ác, chúng ta mất cái thiện. Chúng ta gian lận. Chúng ta làm sai quy tắc để “lừa đảo” với các chất độc ác tính. Nhưng gian lận chỉ hiệu quả cho một, hai hoặc ba giai đoạn.
Hận thù, độc ác, tính toán xảo trá, luôn muốn sử dụng điểm yếu của người khác để đẩy họ xuống bùn thêm, thói quen luôn coi người đối diện là kẻ thù: tất cả các suy nghĩ này làm tăng quyền lực. Chúng là vũ khí chiến tranh hữu hiệu cho những người không có hoặc không còn ân cần, không còn kiềm chế, không còn đồng cảm hơn với người khác. Nhưng, lừa đảo theo kiểu này, kiểu thuốc độc với ý xấu xảo trá, hành động xấu xa, thì nhanh chóng sẽ bị lật ngược. Cái gì mình nghĩ mình nắm trong tay thì cuối cùng nó nắm mình. Thanh kiếm sắc nhọn tẩm thuốc độc thù hận có vẻ hiệu quả, nhưng khi dùng nó, nó quay lại làm độc người dùng. Hận thù chiếm ưu thế. Nó xâm nhập khắp nơi. Một cách ngấm ngầm, không cần ra tay, giống như hệ thống cống rãnh trồi lên khắp nơi bằng các đường ống dùng để thoát phân, nó điều khiển các trung tâm ra quyết định.
Tâm hồn cuối cùng bị băng hoại vì thiếu thông thoáng do nó thỏa hiệp với bóng tối. Nó muốn có được một sức mạnh mới – cũng ngay lập tức như ma túy mang một loại minh mẫn cao độ.
Tôi nhận thấy, chung quanh tôi, những ai nghiện ngập bóng tối (để trau dồi sức mạnh toàn năng hoặc lòng kiêu hãnh của họ), họ hành động với mong muốn chiến thắng bằng mọi giá. Họ cứng nhắc trong các quan điểm của mình, đến mức trở thành pháo đài khép kín nội tâm họ. Họ đang gây chiến tranh, một cuộc chiến xảo trá chống những người ở đó, trên đường đi. Và những người ở đó, chung quanh họ, không nhận ra thì cuối cùng họ sẽ thấm đẫm loại ma túy đen này từ đầu xuống chân. Họ thấy mình hoàn toàn bị tô màu bằng loại mực đen quỷ quái này. Họ kết thúc bằng sự lệ thuộc vào nó. Không thể không có nó. Và nhất là không còn làm chủ được gì.
Mới đầu, họ nghĩ mình có thể sử dụng sức mạnh chưa từng có này để chống lại người khác, loại siêu sức mạnh ác tính này để hoàn thành công việc nhanh hơn. Nhưng sự tăng thêm xấu xa này cuối cùng quay ngược lại chống họ. Họ nghĩ họ có thể tìm được một thỏa thuận với chính mình: vẫn tinh tuyền nội tâm, và lừa bịp bên ngoài. Nhưng các thỏa thuận không lâu dài. Lừa đảo, nếu không bị đánh bại, nó sẽ chiến thắng. Nếu nó không được xích lại, nó sẽ hủy hoại mọi thứ.
Bài tập nho nhỏ về vệ sinh thiêng liêng
Tất nhiên, chúng ta phải dè chừng và nếu cần thiết nên tránh đi. Nhưng dù vậy cũng đừng đánh mất tinh thần chiến đấu – đặc biệt nếu đó là chiến đấu thiêng liêng. Chiến đấu là thói quen không được đánh mất, dù chúng ta chẳng bao giờ thắng, dù chúng ta biết thắng một lần không phải là xong.
Dù con bọ cạp thề một trăm lần nó sẽ không cắn nữa. Đừng bao giờ tin. Bản chất của nó là gây ra chết chóc. Con ếch trong ngụ ngôn của La Fontaine quá ngây thơ, quá lạc quan, quá tốt bụng. Nó tin con bọ cạp. Ra giữa dòng sông nó chết. Nó chết vì một vết cắn? Đúng. Nhưng vết cắn của tính ngây thơ. Vậy phải làm gì bây giờ? Làm thế nào đây?
Đừng lầm tưởng về sức mạnh, về quyền lực
Bất hoặc làm gì chúng ta cũng muốn làm có “hiệu quả” nhất. Và hận thù thì hiệu quả khi tình yêu yếu đuối. Hận thù làm chai cứng khi tình yêu suy giảm. Nhưng sau khi làm hưng phấn, cuối cùng hận thù hủy hoại tôi. Vì vậy, làm ơn làm phước bạn đừng bao giờ dùng con đường ma túy-hận thù dù nó mạnh hơn, hấp dẫn hơn là con đường tử tế dễ thương và quan tâm đến người khác. Bạn nghĩ mình có thể đi nhanh hơn. Bạn sẽ chỉ đi theo hướng của bóng tối hận thù. Làm sao để chống lại? Tôi có bị cám dỗ này không? Làm thế nào để chống lại nó?
Lòng tốt tâm hồn là một điểm yếu, tuy nhiên nó lại có lợi
Tâm hồn đen tối là một lực mạnh khủng khiếp. Hạng nhất nó là một trò quỷ quyệt – theo nghĩa vừa chia rẽ bản thân, vừa căm ghét bản thân và vừa cắt đứt với người khác. Như trong truyện ngụ ngôn con bọ cạp, nếu nó muốn giết con ếch, đó là điều nó phải làm, gần như ngoài sức của nó; và con ếch chết vì đã quá “dễ thương.” Làm thế nào để sống tốt – tránh xa sự ngờ vực của mọi người? Làm thế nào để ghét những con bọ cạp xung quanh chúng ta? Và trên hết, những con bọ cạp u minh này?
Marta An Nguyễn dịch
2020
Ông Hoàng Nói dối
Nói dối và sự thật
Nhìn vào thế giới của chúng ta ngày nay, điều làm cho tôi lo sợ và lo lắng hơn cả mối đe dọa Covid, hơn cả bất bình đẳng ngày càng tăng giữa người giàu và người nghèo, hơn cả nguy hiểm biến đổi khí hậu, và thậm chí hơn cả sự căm ghét cay đắng hiện đang chia rẽ chúng ta, đó là việc chúng ta mất đi không còn cảm giác nào về sự thật, sự từ chối thẳng thừng của chúng ta đối với bất kỳ sự thật nào mà chúng ta cho là không thuận lợi, cũng như câu cửa miệng của chúng ta về “tin tức giả”, “sự thật dối lừa” và các âm mưu ảo tưởng. Mạng xã hội, với tất cả những gì tốt đẹp nó mang lại, lại tạo ra cơ sở để cho ai cũng có thể nói lên sự thật của riêng mình và sau đó làm xói mòn các sự thật kết nối chúng ta và neo giữ sức khỏe tinh thần chúng ta. Hiện nay chúng ta sống trong một thế giới mà hai cộng hai thường không còn là bốn nữa. Điều này tác động trên sức khỏe tinh thần chúng ta và đã tạo ra một số chuyện điên rồ trong xã hội. Các sự thật neo giữ cuộc sống chung của chúng ta không còn được neo giữ.
Rõ ràng đây là điều xấu, và Chúa Giêsu đã cảnh báo chúng ta, Ngài nói với chúng ta Satan là Vua Dối trá tiêu biểu nhất. Nói dối là mối nguy hiểm tối hậu cuối cùng của thiêng liêng, đạo đức và tâm lý. Nó có gốc rễ trong điều Chúa Giêsu gọi là “tội chống Đức Chúa Thánh Thần là tội không thể tha thứ”. Tội này là tội gì và vì sao nó không thể tha thứ?
Đây là bối cảnh Chúa Giêsu cảnh báo chúng ta về tội này: Ngài vừa trừ quỷ. Các nhà lãnh đạo tôn giáo thời đó tin như tín điều rằng: chỉ ai đến từ Chúa mới có thể đuổi quỷ. Chúa Giêsu vừa trừ quỷ, nhưng lòng hận thù của họ đối với Ngài làm cho họ xem đây là sự thật khó nuốt trôi. Vì thế để phủ nhận thực tế, họ chọn cách phủ nhận những gì họ biết là đúng. Họ chọn nói dối, khẳng định (dù họ đã biết rõ) Chúa Giêsu đuổi quỷ nhờ quyền lực của Ben-dê-bút. Mới đầu Chúa Giêsu cố gắng vạch ra lập trường phi lô-gích của họ, nhưng họ vẫn ngoan cố. Sau đó Chúa đưa ra lời cảnh báo tội không thể tha thứ là tội chạm đến Chúa Thánh Thần. Lúc đó Ngài không buộc tội họ phạm tội này, nhưng cảnh báo nếu họ đi theo con đường này, nếu họ không sửa đổi thì sẽ dẫn họ đến tội đó. Về bản chất, Ngài đang nói điều này: nếu chúng ta nói dối đủ lâu, cuối cùng chúng ta sẽ tin vào điều đó và điều này làm lương tâm chúng ta bị xói mòn đến mức chúng ta bắt đầu coi sự thật là giả dối và giả dối là sự thật. Tội sau đó trở thành không thể tha thứ vì chúng ta không còn muốn được tha thứ và cũng sẽ không sẵn sàng để nhận tha thứ. Thiên Chúa sẵn sàng tha thứ nhưng chúng ta không sẵn sàng chấp nhận tha thứ vì chúng ta thấy tội là điều tốt và điều tốt lại thành tội. Thế thì chúng ta muốn được tha thứ để làm gì?
Có thể chúng ta sẽ rơi vào trạng thái này, một trạng thái trong đó chúng ta cho rằng các ơn của Chúa Thánh Thần (bác ái, vui vẻ, hòa bình, nhẫn nại, tốt lành, kiên trì, trung thành, dịu dàng, khiết tịnh) là giả dối, là chống lại sự sống, là sói đội lốt cừu. Và bước đầu để đi đến tình trạng này là nói dối, không chịu thừa nhận sự thật. Các bước tiếp theo cũng là nói dối, có nghĩa là tiếp tục từ chối chấp nhận sự thật để rồi tin lời nói dối của chính mình và chúng ta xem chúng là sự thật và sự thật là dối trá. Nói thẳng, đó là những gì tạo ra địa ngục.
Địa ngục không phải là nơi con người đau buồn, ăn năn và cầu xin Chúa cho thêm cơ hội để sửa đổi mọi thứ cho đúng đắn. Địa ngục cũng không bao giờ là điều bất ngờ tà ác chực chờ người lương thiện. Nếu có ai trong địa ngục, thì là họ ở đó với lòng kiêu ngạo, than phiền những người ở trên thiên đàng, xem thiên đàng là địa ngục, bóng tối là ánh sáng, giả dối là chân lý, xấu xa là tốt, hận thù là tình yêu, thiện cảm là yếu đuối, kiêu ngạo là sức mạnh, sáng suốt là điên rồ, và Chúa là ma quỷ.
Một trong các bài học trọng tâm trong Tin Mừng là: nói dối là nguy hiểm, là tội nguy hiểm nhất trong các tội. Và điều này không chỉ diễn ra trong mối quan hệ của chúng ta với Thiên Chúa và Chúa Thánh Thần. Khi nói dối, chúng ta không những chỉ có tác động nhanh và lỏng lẻo với Chúa, chúng ta còn tác động nhanh và lỏng lẻo với chính sức khỏe tinh thần của chúng ta. Sức khỏe tinh thần của chúng ta tùy thuộc vào điều mà thần học cổ điển gọi là “hiệp nhất” của Chúa. Điều này có nghĩa Chúa là nhất quán. Không có mâu thuẫn nào bên trong Thiên Chúa và do đó, thực tế cũng có thể được cho là nhất quán. Sức khỏe tinh thần của chúng ta tùy thuộc vào niềm tin này. Chẳng hạn nếu một ngày mà hai cộng hai không còn là bốn, thì các nền tảng sức khỏe tinh thần của chúng ta sẽ không còn trụ được nữa; chúng ta thực sự sẽ không có gì để neo giữ bản thân nữa. Sức khỏe tinh thần của chúng ta và sức khỏe tinh thần của xã hội tùy thuộc vào sự thật, khi chúng ta thừa nhận sự thật, khi chúng ta nói sự thật, và dựa trên hai cộng hai mãi mãi vẫn là bốn.
Martin Luther đã nói: hãy phạm tội thật táo bạo! Ông muốn nói rất nhiều về điều này, nhưng chắc chắn điều ông muốn nói là mối nguy hiểm tối hậu đối với tinh thần và đạo đức của chúng ta là che đậy yếu điểm của mình bằng cách nói dối, vì Satan là Vua của Dối trá!
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Đời sống nội tâm là dòng nước chúng ta thường ít lui tới
2020
Trau dồi đời sống nội tâm và bảo vệ nó khỏi sự thù hận
Trau dồi đời sống nội tâm và bảo vệ nó khỏi sự thù hận
Trích sách 41 Bài tập vệ sinh thiêng liêng, tác giả Damien Le Guay, (41 exercices d’hygiène spirituelle, nxb. Salvator)
Đâu là tham vọng của tôi kể từ khi tôi nguệch ngoạc viết và cố gắng mở lòng ra với sự khuấy động này trong tôi, để tôi có kỷ luật tốt hơn, để giáo dục tôi ư? Để sự khuấy động này kết tinh, như nước ngọt cuối cùng để lại cặn tinh thể đường dưới đáy ly và đối diện với chính tôi, tôn trọng các bí mật, tôi trút hết nỗi niềm. Đúng vậy, tôi thích nghĩ tôi đến đây để trút hết cái túi xắc, kiểm kê một phần và theo từ ngữ diễn đạt đẹp đẽ này, để “vét rỗng cái xắc”.
Đây có phải là một tham vọng hão huyền không? Hoàn toàn đúng. Hãy chân thành làm. Vừa huyễn hoặc vừa huyền diệu. Cái xắc được làm trống, cái túi ý thức của tôi giống như cái túi của các nhà ảo thuật: bề ngoài thì trống nhưng thật sự nó luôn đầy. Một người mới vào nghề thò tay vào cả trăm lần sẽ không thấy gì. Còn tôi, sau bốn mươi năm rèn luyện, tôi tìm được con thỏ biết bay, con chim bồ câu hòa bình, các hòn đá tảng, các cảm xúc lên xuống chỉ chực bay đi trong cơn lốc mê hoặc. Cái túi xắc này của tôi, với lượng nước dồi dào dưới đáy luôn xuất hiện trở lại, tôi nghĩ phải thường xuyên đổ nó đi.
Điều này cần phải thẳng thắn kiểm kê và phải luôn khám phá lại. Sự giả vờ luôn ở khắp nơi, khi nói với chính mình, nói các gì có thể nói về mình, một cái tôi vừa đang hình thành, vừa ở dưới đáy túi. Xa cái tôi, rất xa cái tôi, ảo ảnh của những thẳng thắn cũng trong như nước trong vắt. Không. Sự trong sáng của mình về mình là điều không thể.
Nếu không biết mình, phải giữ một tham vọng: phải thẳng thắn chân thực nhất có thể. Tham vọng có hạn nhưng rất lớn.
Tôi nói thêm, thẳng thắn nhất có thể, tham vọng này càng cần thiết với tôi khi tôi phải đương đầu, xung quanh tôi, trong gia đình tôi, với các người khác, các người mà tôi phải chia sẻ ít nhất một phần thời thơ ấu, và theo thời gian, đã phát triển nơi họ một một sự ghen tị tàn phá khốc liệt. Nói một cách lịch sự, chúng ta nói họ đau khổ của một sự dửng dưng thù địch trên bề mặt nhưng bên dưới ẩn chứa mong muốn tiêu diệt một cách bệnh hoạn. Khi đó sự đồng cảm không còn. Khi họ ở đó, tôi phải luôn đề phòng – điều này làm mất rất nhiều năng lượng, căng thẳng liên tục. Bất cứ điều gì tôi có thể nói hoặc làm đều có thể trở ngược chống lại tôi. Chúng ta không còn ở trong lòng nhân từ tự nhiên (ôi phẩm chất cần thiết biết bao, nhất là ở giai đoạn đầu tiên), nhưng đúng hơn là ở trong bầu khí nội chiến gia đình tiềm tàng. Mọi thứ trở thành cớ để giao tranh. Cuối cùng thì mọi thứ luôn ập vào tôi – ngay cả các điều nhỏ nhặt của hiện sinh. Mọi thứ sẽ là cơ hội để làm tôi mất thăng bằng, làm tôi chới với.
Khi tôi còn nhỏ, tôi không bao giờ hình dung có ngày tôi đối diện với các tình huống khó khăn như vậy ở nơi mà tôi nghĩ sẽ bảo vệ tôi, gia đình tôi. Nhưng nó là như vậy! Vậy phải làm gì? Chắc chắn là đáng tiếc cho tình trạng này! Phàn nàn nó, sao lại không! Tuy nhiên, nó chẳng có ích gì. Trước hết, phải tự bảo vệ mình.
Hận thù là lây lan. Tôi thường có kinh nghiệm này. Có phải là bảo vệ mình để khỏi bệnh không? Đúng, một cách nào đó, thêm nữa đây là căn bệnh chết người. Vì tôi phải phơi mình với các hơi hướm hận thù, với các kẻ thù dai dẳng không khoan nhượng này, với các lời nói gây tổn thương, trước sự khô cằn của quan hệ anh chị em là có nguy cơ chết từ từ. Vì vậy, ngoài bản năng sinh tồn, tôi không muốn bị “nhiễm” bởi sự thù địch lạnh lùng này. Không. Nó quá nặng để mang. Nặng hơn nữa là không thể nhổ bứt nó khi nó đã chạm đến mình. Làm gì khi buổi tối, khi các giấc mơ trở thành ác mộng?
Tôi phải bảo vệ tôi khỏi sự lây lan của hận thù này! Vấn đề không phải là vấn đề vệ sinh thiêng liêng, nhưng trước hết phải tự động giúp tâm hồn đang gặp nguy hiểm. Tôi phải dạn dày chống lại bất cứ gì có thể giết chết tôi từ bên trong. Tôi phải giữ khoảng cách với các kẻ độc hại – với các suy nghĩ tiêu cực, các suy nghĩ độc hại gàn dở, đầy axit của họ. Tôi phải đặt mình ở nơi che khuất – phía mặt trời mang lại mùa xuân, của một không khí trong sáng từ xa.
Bài tập nho nhỏ về vệ sinh thiêng liêng
Làm thế nào để tôi bảo vệ mình khỏi các kẻ độc hại? Làm thế nào để làm điều này vì đó là nhu cầu thiết yếu? Làm thế nào để tránh các chuỗi địa ngục này, dẫn tôi đến điều xấu xa nhất trong các điều xấu xa nhất trong tôi? Làm thế nào để tránh, như người rơi vào đống bùn lầy lội không thể nào rút chân ra được, để rồi rời vào vực thẳm ác độc không cứu được? Làm thế nào để bảo vệ tôi khỏi quyền lực của chua cay vô hạn, khi nó hoạt động, nó sẽ phá hủy mọi thứ như thể không có gì có thể tồn tại.
Các câu hỏi được đặt lui đặt tới không ngừng. Lặp lại ở đây và bây giờ. Suốt cuộc đời tôi. Làm thế nào tôi có thể tự bảo vệ mình?
Chọn cho mình một guồng máy cai trị bên trong
Một lựa chọn luôn hiện hữu trong tôi: cái gì sẽ cai trị nội tâm tôi? Chúng ta bị cai trị bởi cùng nguyên tắc, bởi một cấu thành tâm hệ, thiêng liêng, tình cảm. Cho đến một lúc, tôi phải chọn. Có thể là tích cực vì nghiêng về lòng tốt, hoặc tiêu cực vì không nhường bước trước cám dỗ xấu. Nhiệm vụ đầu tiên trong tất cả các nhiệm vụ là phải chọn guồng máy cai trị nội tâm. Tôi chọn guồng máy, tôi thực hiện, cùng lắm là để cự lại với các khuynh hướng thù hận. Và nếu được, ngay đầu tiên tôi lên dự án các động lực của tôi. Với tất cả sáng suốt, động lực của tôi là gì? Làm cách nào để cập nhật chúng – tránh xa các lời ngụy biện?
Thực hành “bài tập quả tim” để điều chỉnh đam mê của bạn
Các Giáo phụ sa mạc nhấn mạnh đến sự hiểu biết và làm chủ các đam mê – đặc biệt là các đam mê có thể hủy hoại chúng ta. Giáo phụ Cassien ở giữa thế kỷ 4 và 5 ở Marseille, cha nhấn mạnh đến “dòng tư tưởng” đi qua đầu chúng ta: “Tất cả tùy chúng ta, chúng ta đẩy nó đi hay giữ nó lại.” Có rất nhiều “bài tập cho quả tim” để xay hạt xấu, hoặc chỉ xay hạt tốt. Vì sao chúng ta không thực hành thường xuyên các “bài tập cho quả tim”? Các bài tập để lọc lúa với cỏ lùng?
Không làm gì, thù hận sẽ thắng thế
Ai nói guồng máy là nói, rồi thì guồng máy cai trị tôi. Nếu nghĩ mình không thể làm gì là sai. Không làm gì là để cho cỏ lùng mọc. Các tư tưởng xấu, các đam mê xấu. Nếu chúng ta không canh chừng, sự thù nghịch luôn gờm chừng, chúng núp trong bóng tối, chúng sẽ kiểm soát cái đầu chúng ta. Hồi tâm là tự hỏi: tôi để cho thấu cảm hay thù nghịch, cho thiện cảm hay thù hận cai trị tôi?
Marta An Nguyễn dịch