2022
Giáo hoàng đi ngược đồng hồ
Giáo hoàng đi ngược đồng hồ
Tin tức Vatican dưới con mắt của phóng viên chúng tôi tại Rôma. Khi cuộc đấu giá chiếc đồng hồ của giáo hoàng tiết lộ điều gì đó trong tương quan của ngài với thời gian.
Cho tôi xem đồng hồ của bạn và tôi sẽ nói cho bạn biết bạn là ai. Không làm buồn lòng nhà báo Jacques Séguéla, giáo hoàng Phanxicô 85 tuổi vẫn chưa có chiếcRolex, ai cũng thấy, ngài chỉ có chiếc Swatch trị giá 60 âu kim trên thị trường để đem bán đấu giá. Một chiếc đồng hồ hợp với chiếc Fiat 500 nhỏ xíu, đôi giày chỉnh hình bình dân thực dụng, gần như là biểu tượng của sự từ chối khỏi thế giới xa xỉ tiêu dùng. Vì danh tiếng của ngài, dự trù tiền thu được sẽ từ 10.000 đến 100.000 âu kim (hiện đã được 20.000 âu kim) và sẽ dành cho Quỹ học bổng Brian LaViolette để cấp học bổng cho các bạn trẻ thực hiện được giấc mơ của họ. Nếu chiếc đồng hồ mới đeo vào tay giáo hoàng bây giờ thì nó rất có ý nghĩa: bước vào tuổi già, con người không dùng đến dụng cụ để đếm thời gian, để chỉ nghĩ đến… tương lai.
Thật bất ngờ, giai thoại này – gần như một dụ ngôn! – lại giúp chúng ta hiểu thái độ của ngài trong những tháng gần đây. Khi những tin đồn ngài sẽ từ nhiệm và tình trạng sức khỏe của ngài, khi ngài ý thức mình đang bước vào một giai đoạn mới của cuộc đời, giai đoạn tuổi già, thì chưa bao giờ ngài nhắm đến thời gian dài lâu như vậy. Ngài lập công nghị hồng y tháng 8, các chuyến tông du… Gần đây, ngài còn kéo dài Thượng hội đồng về tương lai của Giáo hội, chia thành hai phiên họp, tháng 10 năm 2023 và năm 2024. Thêm nữa ngài cũng chưa bao giờ tỏ ra gắn bó với nguồn gốc của mình như vậy, ngày 19 tháng 11, ngài đến Asti thăm người chị họ mừng sinh nhật lần thứ 90, bà ở vùng Piedmont, cái nôi của gia đình Bergoglio đã di cư đến Argentina năm 1929.
Thời gian càng trôi qua, ngài càng quay về với gia đình I-Nhã của ngài, giống như ngài đi về nguồn cội của mình ở đó. Ngoài linh mục Antonio Spadaro nổi tiếng trong giới truyền thông, giám đốc tạp chí Văn minh Công giáo, người bạn đồng hành từ giây phút đầu của ngài, chúng ta còn có hồng y người Canada Michael Czerny, bộ trưởng bộ Phát triển Nhân bản Toàn diện được ngài phong hồng y năm 2019, tổng giám mục Dòng Tên Jean-Claude Hollerich, giáo phận Luxembourg và là cựu giáo sĩ ở Nhật Bản, linh mục Juan Antonio Guerrero, được ngài bổ nhiệm làm trưởng Ban thư ký kinh tế năm 2020, hồng y người Ý Gianfranco Ghirlanda, cựu viện trưởng Giáo hoàng Học viện Gregorian, nhà giáo luật và là người chủ chốt trong việc cải cách Giáo triều, vừa được ngài phong hồng y tháng 8 vừa qua.
Trong số những nhân vật nổi bật của Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, trụ cột của cuộc cải cách, chúng ta còn có nữ tu dòng Xaviê Nathalie Becquart, chuyên gia về giáo hội học, được bổ nhiệm làm thư ký dưới quyền năm 2021, linh mục Giacomo Costa, tốt nghiệp triết học, thần học, thạc sĩ về xã hội học chính trị và đạo đức tại Trường Cao Đẳng Khoa học Xã hội tại Paris, EHESS, cũng như ông David McCallum người Mỹ, chuyên gia về lãnh đạo, cả hai đều là cố vấn cho Ban Thư ký của Thượng hội đồng.
Vì thế, với Đức Phanxicô, “thời gian thì cao hơn không gian” và khi bệnh tật hạn chế không gian và giới hạn đi đứng của ngài, Đức Phanxicô dường như đẩy nhanh thời gian hơn. Thêm nữa, ngài tâm sự về thời gian trôi qua. Trong cuộc phỏng vấn gần đây với báo La Stampa của Ý, ngài cho biết, mỗi ngày ngài suy gẫm về đời mình theo Thánh I-Nhã, tuổi già của ngài là “yên tĩnh và tu trì”, ngài trích câu thơ của nhà thơ Đức Friedrich Hölderlin: “Tuổi già bình thản và giữ đạo” (Es ist ruhig, das Alter, und fromm). Trong một tuyên bố cách đây vài tuần, khi được hỏi về những khó khăn khi đi đứng, ngài nói đến “nỗi nhục”. Thời gian đã được đếm, Đức Phanxicô dường như gần như đã xong thời gian đã được cho.
Chẳng hạn, vào mùa hè, trong một phỏng vấn trên truyền hình Tây Ban Nha, nhà báo hỏi vì sao hồi mới đầu ngài nói triều giáo hoàng của ngài sẽ ngắn, chỉ hai, ba năm là nhiều, ngài thừa nhận ngài cũng ngạc nhiên khi thấy triều giáo hoàng của mình dài hơn dự kiến: “Tôi nghĩ việc thực hiện những gì các cuộc họp tiền mật nghị yêu cầu sẽ diễn ra nhanh chóng, nhưng tôi không nhận thức và chín năm đã trôi qua. Năm tháng trôi qua như tiếng thở dài mà tôi không nhận ra.” Một lời thú nhận thú vị và nhất quán với nhân cách đúng tiêu chuẩn “người gieo giống” mà vài năm trước, nhân kỷ niệm bốn năm triều giáo hoàng, linh mục Antonio Spadaro, một trong những người thân cận của ngài đã nói: “Trái cây sẽ đến, chúng đến, chúng phát triển và đang trưởng thành, nhưng đó là triều giáo hoàng của những hạt giống đã được gieo.” Một triều giáo hoàng gieo giống, có nghĩa là những trực giác (và Chúa biết, từ vựng về trực giác có rất nhiều trong lời của giáo hoàng, người thường “cảm thấy” mình cần phải làm chuyện nào), có lẽ còn hơn cả những thành tựu.
Vì thế càng có nhiều chỉ trích về phương pháp và khả năng thực hiện công việc của ngài thì càng có một nhất trí nào đó về khả năng truyền các trực giác cao cả này : sứ mệnh, Giáo hội như bệnh viện dã chiến, lựa chọn hàng đầu là người nghèo, lòng thương xót, tính đồng nghị, cải cách quản trị… Bao nhiêu hạt giống gieo vào mảnh đất còn phải gieo trồng, nếu không cày xới thì sớm muộn gì thời gian cũng trôi qua “trong tiếng thở dài”. Thời gian của Chúa không phải là thời gian của con người, tương lai sẽ cho thấy nếu giáo hoàng xem mình là người gieo giống thì ngài có phải là người thu hoạch không. Rốt cuộc, như lời thánh vịnh (89-90): “Ngàn năm Chúa kể là gì, tựa hôm qua đã qua đi mất rồi, khác nào một trống canh thôi! Ngài cuốn đi, chúng chỉ là giấc mộng, như cỏ đồng trổi mọc ban mai…”
Marta An Nguyễn dịch
2022
Nhiều suy tư quanh việc sáng tác và sử dụng thánh ca
Nhiều suy tư quanh việc sáng tác và sử dụng thánh ca
Gần đây, Ủy ban Thánh nhạc trực thuộc HÐGMVN đã ra thông cáo về việc sáng tác và sử dụng các bài thánh ca, với những lưu ý, xác nhận rõ ràng một số vấn đề, như việc nhắc nhở các nhạc sĩ tự giới thiệu tác phẩm mới trên internet có bổn phận ghi chú các chi tiết chuẩn nhận để giúp các ca đoàn thi hành chu đáo phận vụ của mình là phân định, chọn và hát các bài ca xứng hợp trong Phụng vụ; kêu gọi hành xử theo nếp sống đạo tốt lành và tinh thần tôn trọng mục đích của thánh nhạc cùng kỷ luật thánh nhạc, tuân thủ luật của mỗi quốc gia và Giáo hội địa phương… Liên quan đến các lưu ý từ bản thông cáo, một số nhạc sĩ Công giáo đã chia sẻ quan điểm và góc nhìn của mình.
KHÔNG CHỦ TRƯƠNG ĐÒI QUYỀN LỢI KHI SÁNG TÁC THÁNH CA
Linh mục nhạc sư Kim Long (nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Thánh nhạc): Điều quan trọng nhất với tôi cũng như các học trò của mình trong vai trò tác giả, là sáng tác thánh ca để ca tụng Chúa và phục vụ Giáo hội, chứ không phải để kiếm quyền lợi, vì thế tôi cũng không đòi hỏi gì về chuyện người sử dụng phải trả tác quyền. Ai xin sử dụng các sáng tác của mình, tôi vẫn cho phép nhưng đừng độc quyền. Trước đây, có những đơn vị làm băng đĩa nhạc, trong đó có dùng các sáng tác của mình, tôi vẫn cho họ tự do, cũng có người nhớ đến đã tự nguyện gởi cho tác giả chút quà chứ mình không hề yêu cầu gì… Có một nhạc sĩ Công giáo thông báo lập hội để bảo vệ tác quyền, nếu các tác giả tham gia hội, ủy quyền cho họ thì sẽ được can thiệp khi phát hiện vấn đề vi phạm tác quyền, nhưng bản thân tôi không tham gia. Tôi không chủ trương đòi quyền lợi theo cách này… Tuy nhiên, theo văn bản được Ủy ban Thánh nhạc thông báo thì những ai phổ biến thánh nhạc trên các phương tiện truyền thông, ngoài việc tôn trọng mục đích cùng kỷ luật của thánh nhạc cũng cần nên tuân thủ luật của mỗi quốc gia và Giáo hội địa phương. Đây là điều người sử dụng các tác phẩm thánh ca nên lưu ý.
CẦN TÔN TRỌNG NGƯỜI SÁNG TÁC
Nhạc sĩ Giang Ân: Tôi nghĩ lập trường của mình cũng giống như nội dung văn bản mà Ủy ban Thánh nhạc đã thông báo về vấn đề này. Trước hết cần xác tín, thánh nhạc là kho tàng, tài sản đáng quý của Giáo hội. Thánh nhạc được dùng trong Phụng vụ hay các cử hành đức tin nơi cộng đoàn, giáo xứ… đều đương nhiên không cần bàn đến tác quyền do nhạc sĩ sáng tác để phục vụ mọi người. Vì thế, cá nhân hay tập thể dùng trong trường hợp này đồng nghĩa không trả phí gì. Ngược lại, những bài thánh ca sử dụng trên phương tiện truyền thông như Youtube, Facebook, nhạc chờ… với mục đích kinh doanh, thương mại thì cần chia sẻ lợi nhuận cho nhạc sĩ vì đó là chất xám của họ. Không thể đương nhiên dùng sản phẩm của người khác để kiếm lợi ích cho chính mình mà không quan tâm tác quyền. Cần tôn trọng người sáng tác, bài hát là thành quả lao động nghệ thuật của họ.
NHƯ MỘT NHẮC NHỞ…
Nhạc sĩ Phêrô Nguyễn Đình Diễn (nhạc sĩ Phanxicô): Tôi quan niệm rằng tất cả những công việc mà tôi đã dành hết tâm sức theo đuổi cho thánh ca chỉ đơn giản là dùng món quà Chúa ban để phục vụ người khác trong vai trò một người giáo dân yêu mến Giáo hội hết lòng… Thánh ca là lời cầu nguyện bằng âm nhạc trong cộng đoàn tín hữu, vì thế người viết thánh ca cần thấm nhuần những gì liên quan đến việc cầu nguyện, như Kinh Thánh, Phụng vụ, giáo lý… Với tôi, chính những hiểu biết này sẽ bổ trợ, đồng thời khơi mở cảm hứng cho người sáng tác. Do vậy, sáng tác thánh ca cũng cần nhiều tiêu chuẩn xứng hợp. Nhưng thực tế gần đây, sáng tác đúng chuẩn có vẻ bị thiếu… Đối với Thông báo về sử dụng và sáng tác các bài thánh ca, đó là kết quả của nhiều suy tư, cân nhắc của các đấng đứng đầu phụ trách ban Thánh nhạc, theo tôi là rất cần thiết. Với ý nhắc nhở này, hy vọng các nhạc sĩ khi giới thiệu tác phẩm của mình trên nhiều phương tiện sẽ ghi chú rõ ràng các chi tiết chuẩn nhận theo đúng tinh thần Phụng vụ, để ca đoàn hay người cần sử dụng dễ nắm bắt. Ban Thánh nhạc đã tổ chức nhiều lần đại hội với nhiều chủ đề, đề cập nhiều vấn đề từ thực tế sáng tác và sử dụng thánh ca cho phù hợp. Do đó, thông báo mới như một nhắc nhở để chúng ta sử dụng cũng như sáng tác phù hợp.
VÌ ĐỨC CÔNG BẰNG
Linh mục nhạc sĩ Phêrô Tri Văn Vinh (Trưởng Ban Thánh nhạc giáo phận Cần Thơ): Thường, các nhạc sĩ Công giáo sáng tác thánh ca mục đích dùng cho Phụng vụ, đối với các bài đã được chuẩn nhận. Về việc sử dụng thánh nhạc hiện nay trong các cộng đoàn, nổi lên các vấn đề lưu tâm là chọn bài hát cần đúng tinh thần phụng vụ, bài đã được phê chuẩn, ưu tiên bài quen thuộc để toàn thể người tham dự lễ đều biết. Việc hướng dẫn ca đoàn chọn bài nào, cha xứ hoặc ca trưởng là người có trách nhiệm để đi theo các chỉ dẫn sử dụng thánh nhạc của Ủy ban Thánh nhạc. Một hiện trạng nữa là việc sử dụng các bài hát thánh ca nằm ngoài mục đích Phụng vụ và có lợi ích cá nhân cho người sản xuất. Trong trường hợp này, vì đức công bằng nên tuân thủ theo quy định về sở hữu trí tuệ, tôn trọng tác quyền. Vì thế, theo tôi, văn thư của Ủy ban Thánh nhạc – HĐGMVN đưa ra vào ngày 10.11.2022 là xác đáng và kỹ càng. Thực tế cá nhân, trong quá trình sáng tác, tôi nghĩ khả năng của mình là do Chúa ban. Các sáng tác của mình để ca tụng Chúa. Người sử dụng bằng cách này hay cách khác miễn là Lời Chúa loan truyền đều có ý nghĩa. Song, một số ca sĩ khi sử dụng bài hát của tôi để ra băng đĩa, họ cũng đã chủ động liên hệ và trả tác quyền. Khoản tiền nhận được thường có tính tượng trưng nhưng mang lại niềm vui cho nhạc sĩ. Là người sáng tác đồng thời là linh mục, tôi cũng có thêm chút “vốn” để lo cho mục vụ bác ái hay các nhu cầu khác cần thiết cho mọi người. Nói tóm lại, cần làm việc vì đức công bằng và trên hết, ý thức được việc sử dụng thánh nhạc để ca ngợi Chúa, sáng danh Chúa.
KHÔNG TRỤC LỢI
Linh mục nhạc sĩ Thái Nguyên: Khi chủ thể sử dụng ca khúc của nhạc sĩ nằm ngoài mục đích dùng trong Phụng vụ, sinh hoạt cộng đoàn mà mang kinh doanh thu về tiền bạc, lợi ích riêng cho mình…, thì thiết nghĩ rất cần tuân thủ nguyên tắc tôn trọng tác quyền. Hội tác quyền mà tôi tham gia bao gồm một số nhạc sĩ Công giáo nhằm lên tiếng để bảo vệ sáng tác của mình và kêu gọi những người sử dụng hành xử theo lẽ công bằng. Thực tế cho thấy, có nhiều trường hợp éo le. Một số cá nhân hoặc tổ chức sử dụng bài hát của nhạc sĩ rồi tự đăng ký với các kênh truyền thông như đó là bài hát của mình, đến khi nhạc sĩ dùng bài hát này thì lại không được kênh cho phép vì báo cáo vi phạm. Nhưng thực chất, bài hát lại của chính nhạc sĩ. Điều đó gây ra bất tiện và trên hết là không đúng sự thật. Chúng ta đồng ý rằng các sáng tác thánh ca suy cho cùng là để phục vụ Dân Chúa. Mọi người có thể hát, cầu nguyện, tâm tình riêng tư hay dùng trong các sinh hoạt cộng đoàn, song khi dùng với mục đích kinh doanh trục lợi, làm ảnh hưởng đến lợi ích chung, đến tác giả thì không được phép. Lúc này, cần xử sự theo những quy tắc chung vốn có.
Nhóm Phóng viên CGvDT thực hiện
2022
Đức Thánh Cha cầu nguyện cho nạn nhân vụ động đất ở Indonesia
Đức Thánh Cha cầu nguyện cho nạn nhân vụ động đất ở Indonesia
Sau buổi tiếp kiến chung ngày 23.11, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cầu nguyện và bày tỏ sự gần gũi đến người dân trên đảo Java, Indonesia.
Đây là nơi vừa hứng chịu trận động đất xảy ra vào ngày 21.11 khiến hơn 100 người thiệt mạng và nhiều người bị thương, cùng với khoảng 13.000 người phải sơ tán.
Sau đó, Đức Thánh Cha mời gọi mọi người cùng cầu nguyện cho hòa bình thế giới và chấm dứt mọi xung đột, đặc biệt là cuộc chiến tại Ukraine.
Kế tiếp, ngài nhắc về linh mục Giuseppe Ambrosoli vừa được tuyên chân phước. Ngài ca ngợi và đánh giá cao những gì cha Ambrosoli đã cống hiến cả cuộc đời cho tha nhân.
Cuối cùng, ngài đánh giá cao nghề đánh bắt cá và nuôi trồng thủy sản đã có nhiều đóng góp vào an ninh lương thực, dinh dưỡng và giảm đói nghèo trên thế giới nhân Ngày Nghề cá Thế giới – 21.11.
2022
Đức Thánh Cha bổ nhiệm Quyền Giám quản Caritas Quốc tế
Đức Thánh Cha bổ nhiệm Quyền Giám quản Caritas Quốc tế
Trong sắc lệnh được công bố vào ngày 22.11.2022, Đức Thánh Cha đã bổ nhiệm tiến sĩ Pier Francesco Pinelli giữ vị trí Quyền Giám quản của Caritas Quốc tế. Ngài cũng chỉ định tiến sĩ Maria Amparo Alonso Escobar và Đức ông Manuel Morujão hỗ trợ cho tiến sĩ Pinelli trong giai đoạn này.
Theo sắc lệnh, các vị trí chủ tịch, phó chủ tịch, tổng thư ký, thủ quỹ của Caritas Quốc tế sẽ tạm thời dừng hoạt động. Đức Hồng y Tagle, Chủ tịch Caritas Quốc tế sẽ hỗ trợ cho tiến sĩ Pinelli trong các nhiệm vụ được giao. Đức Thánh Cha giải thích sắc lệnh này nhằm xem xét lại các quy tắc và thủ tục của Caritas để chuẩn bị cho việc bầu cử sắp tới.
Caritas Quốc tế là một tổ chức nhằm hỗ trợ Đức Giáo Hoàng trong sứ vụ của ngài đối với những người nghèo nhất và cần giúp đỡ nhất, quản lý các cuộc khủng hoảng nhân đạo, lan truyền việc bác ái trên thế giới dưới ánh sáng của Tin Mừng và giáo huấn của Giáo hội.