2020
Linh mục Diego Fares: “Đức Bergoglio, người quyến rũ tâm linh”
Linh mục Dòng Tên Diego Fares, triết gia, tổng biên tập tạp chí Văn minh Công giáo đã biết Đức Phanxicô từ 43 năm nay, theo linh mục Fares, Đức Phanxicô có ơn phân định đặc biệt, chính vì vậy ngài hiểu được tâm hồn giáo dân và dấu chỉ của thời đại.
Linh mục Diego Fares là con thiêng liêng của Đức Jorge Bergoglio. Năm 1975, Đức Bergoglio đã nhận chủng sinh trẻ Fares vào chủng viện San Miguel, ở Buenos Aires khi người thanh niên trẻ 20 tuổi ở thành phố Mendoza xin vào Dòng Tên. Và từ đó cho đến bây giờ khi linh mục Fares sống ở Rôma và làm tổng biên tập tạp chí Văn minh Công giáo, ngài luôn ngưỡng mộ người đã và vẫn là thầy giáo, người cố vấn và nhất là một người bạn.
Đức Bergoglio không những đón nhận linh mục Fares vào Dòng Tên nhưng ngài còn là thầy giáo, người hướng dẫn thiêng liêng.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài Radio Maria ở Argentina, linh mục cho biết: “Ngài dạy cho tôi các Bài tập Linh thao”. Và hôm nay ngài “vẫn là người của năm xưa… một người nhất quán, ngài kiên nhẫn hơn dù cách đây 40 năm ngài cũng đã rất kiên nhẫn.”
Khi còn là giáo sư thần học mục vụ, ngài đã giảng về “mục tử phải có mùi của đàn chiên” và về Thánh Âugutinô, ông Gióp, thần học gia Von Balthasar một cách rõ ràng đến kinh ngạc… Một ngày nọ ngài viết thuộc lòng trên bảng 30 đến 40 câu trích và khi tôi hỏi ngài làm sao ngài có thể nhớ, ngài nói ngài phải dậy lúc 4 giờ sáng để học.”
Linh mục Fares cho biết, trước khi Đức Bergoglio là giám mục thì họ không bao giờ nghĩ có một ngày ngài sẽ là giáo hoàng. Nhưng khi ngài là hồng y, thì họ có nghĩ: “Chúng tôi đã nói đùa và hỏi ngài… ‘Cha có bao giờ nghĩ cha là giáo hoàng không?’, Các bạn muốn nói ‘nếu Chúa làm một trong các chuyện trái khoáy này thì sẽ tốt cho Giáo hội sao!’, nhưng như một giấc mơ. Đúng là một cái gì không thể quên được, Chúa thực hiện giấc mơ này cho chúng ta.”
Điều mà linh mục Fares ngưỡng mộ nhất nơi Đức Bergoglio là khả năng phân định của ngài, nhưng không phải bất kỳ loại phân định nào: “Phân định (như Đức Phanxicô làm) là đặt mình ở địa vị người khác. Không phải là công việc trí thức. Không phải là thấy điều nào thuận tiện cho tôi, nhưng là điều Chúa Thánh Thần đòi hỏi tôi phải làm chứng. Can đảm nhận định những gì Chúa muốn là tốt cho dân Ngài, đó là một ơn mà chúng ta phải cân nhắc tác động của nó trên giáo dân. Bởi vì nếu chúng ta chọn từ bên ngoài để xem ai thắng và không biểu hiện bản thân thì đó không phải là phân định. Đức Bergoglio là người của phân định này. Sự lãnh đạo thiêng liêng và mục vụ của ngài ở nền tảng phân định phải được mở ra với Chúa Thánh Thần. Ngài hiểu tâm hồn con người và dấu chỉ thời đại. Đức Bergoglio là biểu kế tâm linh, ngài biết khi nào cần chăm sóc với lòng thương xót và kiên nhẫn, biết khi nào cần một cú hích để thắng trận chiến cho Chúa. Ngài hiểu ý nghĩa của thời gian, và ngài là người độc nhất trong lãnh vực này. Không phải ai cũng có ơn này. Chúa ban ơn này cho một số người và cho họ trở thành mục tử của mọi người.”
Được hỏi về chứng từ của Đức Bergoglio đã tác động như thế nào trên đời sống của cha, cha Fares trả lời: “Trên tất cả, nhưng trong lãnh vực thiêng liêng, Đức Bergoglio đã dạy cho tôi cách giảng Linh thao và điều này rất quan trọng với tôi. Về mặt trí tuệ, tôi được khai trí để đọc các bài của các thần học gia Romano Guardini, Hans Urs Von Balthasar. Về mặt mục vụ, với Đức Bergoglio, chúng tôi biết giá trị các khu vực của chúng tôi, trong các khu phố chúng tôi gặp quê hương hùng vỹ của chúng tôi, nơi “người dân trung thành của Chúa” hình thành chúng tôi là linh mục, làm cho chúng tôi là người mục tử.”
Dân trung thành của Chúa
Linh mục Fares giải thích việc Đức Phanxicô dạy cho các linh mục làm thế nào để gặp dân trung thành của Chúa: “Thể loại ‘dân trung thành với Chúa’ không phải lúc nào cũng hiện diện. Có những lúc có như khi đi hành hương Đức Mẹ Luján là một trong các ví dụ. Kinh nghiệm hành hương Đức Mẹ Luján là kinh nghiệm duy nhất cho thấy người dân trung thành đi về với Đức Mẹ. Điều này giúp chúng tôi sống trong tinh thần Bergoglio.”
Khi được hỏi thành phần “dân trung thành” theo Đức Phanxicô là thành phần nào, linh mục Fares trả lời: “Chúng ta là dân của Chúa đi đến Luján. Những người bình thường nhưng đoàn kết với nhau trong một cộng đồng khi có lũ lụt hoặc khi có một điều gì tốt đẹp cần làm; khi chúng ta đến với nhau để tìm lợi ích chung. Ngược lại, chúng ta không còn là người dân trung thành khi chúng ta chia rẽ, gây nhau hoặc khi chúng ta tìm lợi ích riêng.”
Linh mục nói thêm, thể loại người dân trung thành không phải về mặt chính trị hay xã hội. Theo Đức Bergoglio đây là thể loại thần nghiệm, xuất hiện khi phần sâu nhất của con người phát sinh, chẳng hạn khi chiến đấu cự lại với cái ác, để bảo vệ các giá trị, khi đó tâm hồn của dân Chúa xuất hiện. Nhưng điều này không thể định nghĩa từ bên ngoài. Và người ta hiểu khi những người làm việc cho người nghèo và với những người nghèo nhất, khi cùng tham dự vào công việc của người nghèo. Vì vậy thật vô ích khi cố gắng giải thích điều này cho những người lợi dụng người dân để dành lá phiếu rồi sau đó phản bội lá phiếu này. Họ sẽ không bao giờ hiểu.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Ngày 14 tháng 5-2020, ngày cầu nguyện, ăn chay, làm việc từ thiện cầu nguyện cho đại dịch
Bài xã luận ở báo Avvenire của ông Marco Impagliazzo, Chủ tịch Cộng đoàn Sant’Egidio, Rôma Impagliazzo về ngày cầu nguyện, ăn chay, làm việc từ thiện vào ngày 14 tháng 5-2020
Đức Phanxicô và ông Marco Impagliazzo trong lần gặp tại Vatican năm 2018
Cầu nguyện và hành động
Ngày chúa nhật 3 tháng 5, khi kết thúc giờ Kinh Nữ Vương Thiên Đàng, Đức Phanxicô tuyên bố: “Tôi hoan nghênh đề nghị của Cao ủy Tình huynh đệ đề nghị ngày 14 tháng 5 là ngày tín hữu mọi tôn giáo cùng cầu nguyện, ăn chay và làm việc từ thiện để xin Chúa giúp nhân loại vượt qua đại dịch.”
Sáng kiến này xuất phát từ cuộc họp lịch sử của Đức Phanxicô và Đại giáo sĩ Ahmad Al-Tayyeb vào tháng 2 năm 2019. Lời kêu gọi của Cao ủy viết: “Chúng ta không quên dâng lên Chúa – mỗi người trong tín ngưỡng, trong tôn giáo, trong học thuyết của mình – lời cầu xin để chấm dứt đại dịch, xin Chúa cứu chúng ta khỏi bất hạnh này, xin cho các nhà khoa học tìm ra thuốc chữa. Và để chống lại các tác hại về sức khỏe, kinh tế và con người qua tai ương nguy hiểm này.”
Lời cầu nguyện sẽ dâng lên Chúa vào ngày thứ năm 14 tháng 5, để góp phần trong đau khổ và lo lắng gây ra vì đại dịch trong các tháng vừa qua trên toàn thế giới và cũng để tiếp tục tinh thần đối thoại liên tôn do Thánh Giáo hoàng Gioan-Phaolô II đưa ra trong ngày Assisi và được Đức Phanxicô củng cố với việc ký kết Abu Dhabi. Tinh thần Assisi vẫn còn thổi và càng thổi mạnh hơn. Là lời đáp trả cho thảm kịch chiến tranh và bây giờ là thành trì và nguồn hy vọng khi đại dịch đang tàn phá mọi châu lục, gieo cái chết, sợ hãi và khó khăn kinh tế cho mọi người. Virus tấn công các mối quan hệ xã hội, làm suy yếu các thể chế, đẩy các gia đình và các dân tộc rơi vào vực thẳm của sự bấp bênh tương lai. Đức Phanxicô đã cầu nguyện để chấm dứt nạn dịch từ khi Trung quốc còn cách ly, ngài mong muốn đối phó căn bệnh qua một mối ràng buộc mới giữa các dân tộc và Đấng Tạo hóa. Với siêu vi trùng vô hình đã giam hãm cả thế giới trong một khoảng không gian kín và trong một thời gian lơ lửng, ngài mong các văn hóa và tôn giáo mở ra, không phải chỉ trong suy ngẫm nhưng trong cả công việc từ thiện. Ngài muốn mở ra các khoảng không gian mới, phác họa một ý tưởng cho tương lai.
Thế giới toàn cầu hóa tưởng như lớn nhưng lại rất nhỏ. Cái ác đang sải bước, nó không biết đến tín ngưỡng, chính vì thế chúng ta cần có sự gặp gỡ gần gũi. Chiều thứ sáu 27 tháng 3, Đức Phanxicô đưa ra một viễn cảnh: “Ngài mời gọi chúng ta nắm lấy thời gian thử thách này như thời gian quyết định. Đây không phải là thời gian phán xét riêng của mỗi người, nhưng của mọi người: thời gian quyết định cái gì quan trọng và cái gì không quan trọng, phân biệt cái gì là cần thiết, cái gì không.”
Chúng ta phải vượt lên thời gian đóng khung, ngăn chặn, đóng tường, các đụng độ của các nền văn minh. Đức Phanxicô là người bảo vệ cho sự hiệp nhất của con người. Từ đó là mối quan tâm cho nghiên cứu khoa học tiến bộ, nhắc chúng ta nhớ, “chúng ta tất cả cùng ở trên một con thuyền, mong manh và mất định hướng”. Đúng vậy, con thuyền cũng là một con thuyền: “Thật vậy, điều quan trọng là tập hợp các năng lực khoa học, một cách minh bạch và bất vụ lợi, để tìm ra vắc-xin và phương pháp điều trị, đảm bảo mọi người ở mọi nơi trên thế giới đều nhận được sự chăm sóc y tế cần thiết”. Tự xem mình tất cả là thành viên của một gia đình nhân loại, học cách chăm sóc tạo vật không phải là một cái gì phải làm thêm để chúng ta không làm khi gặp khó khăn. Điều này ngày càng trở nên cần thiết trong thời đại toàn cầu hóa và mở rộng tầm nhìn.
Lịch sử – thứ mà chúng ta đã bỏ qua một bên để làm cho những câu chuyện nhỏ của chúng ta nổi trội – kêu gọi một sự thống nhất, đó là trụ cột của những gì hợp nhất để chúng ta phải bỏ qua những gì gây chia rẽ. Lời cầu nguyện chung ngày thứ năm 14 tháng 5 là biểu hiệu thiêng liêng và phổ quát của mọi người: bất chấp sự khác biệt, chúng ta không thể tự mình cứu mình, nhưng chỉ khi chúng ta gần nhau trong cộng đồng nhân loại, cùng chiến đấu chung cho tất cả mọi người, chúng ta mới cứu được nhau. Với ước mong các nhà cầm quyền dân sự trên thế giới thực sự chấp nhận để kết thúc đại dịch. Như Đức Phanxicô mời gọi, sự hợp tác chung này là con đường chúng ta phải đi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Vatican chuẩn bị cho hậu quả tài chính của cuộc khủng hoảng sức khỏe
Theo ước tính của nhà báo Andrea Gagliarducci của hãng tin công giáo ACI Stampa thì với cuộc khủng hoảng sức khỏe hiện tại, Vatican có thể mất thu nhập khoảng 25 triệu âu kim. Theo nguồn tin thân cận Tòa Thánh, một cuộc họp liên bộ đã được Đức Phanxicô triệu tập vào ngày 4 tháng 5 năm 2020 để giải quyết vấn đề này.
Ngày 22 tháng 4 vừa qua, Đức Hồng Y Quốc vụ khanh Pietro Parolin tuyên bố “giai đoạn 2” (tên được đặt cho việc dỡ bỏ cách ly ở Ý và ở Vatican) sẽ liên quan đến việc “tái hoạt động dần dần các dịch vụ thông thường. Nhu cầu phục hồi kinh tế giải thích cụ thể bằng nhu cầu tài chính để đáp ứng với các tổn thất do các biện pháp ngăn chặn ở quốc gia nhỏ nhất thế giới này”.
Các biện pháp hạn chế chi tiêu
Ngày 4 tháng 5, Đức Phanxicô đã chủ trì cuộc họp quy tụ tất cả các người đứng đầu các bộ và các cơ quan phụ thuộc của Tòa Thánh và Thành đô Vatican để giải quyết vấn đề tài chính do những mất mát này gây ra cho Vatican.
Theo nguồn tin của I. Media, các mất mát do đại dịch gây ra khoảng 30 triệu âu kim. Về phần mình, nhà báo Ý Andrea Gagliarducci ước lượng khoảng 25 triệu âu kim.
Dù là số tiền nào, các mất mát này đã làm cho Tòa Thánh phải có biện pháp hạn chế chi phí. Thông qua một thông tư hành chính được công bố ngày 17 tháng 4 và được gửi đến các ban bộ, ban quản trị dự trù hủy tất cả các chuyến công tác, bỏ các sự kiện tổ chức trong năm 2020 đòi hỏi một chuyến đi. Kế hoạch này cũng ngưng các việc cổ động và tuyển nhân viên, đình chỉ các hợp đồng có thời hạn và cắt giảm “triệt để” các chi tiêu trong việc tư vấn và tham khảo.
Ba “lỗ hổng” trong các tài khoản của Vatican
Lý do của các biện pháp này là Vatican mất ba nguồn thu nhập chính, bắt đầu bằng nguồn thu nhập chính là các Viện bảo tàng đã đóng cửa kể từ ngày 8 tháng 3. Theo nhà báo Andrea Gagliarducci, sự thiếu hụt này ước tính vào khoảng 17 triệu euro, từ 57% đến 68% tổng thiệt hại. Vào ngày 9 tháng 5, Tổng thư ký của Chính quyền Nhà nước Thành đô Vatican, Đức ông Fernando Vérgez Alpaga đã tuyên bố việc mở lại Bảo tàng, nhưng chưa ấn định ngày.
Một nguồn thu nhập khác bị giảm: trong nỗ lực đoàn kết đưa ra ngày 21 tháng 4, Vatican giảm đến hai phần ba giá thuê nhà cho các cơ sở thương mại và cho các cá nhân ở Rôma bị mất thu nhập vì khủng hoảng sức khỏe.
Và cuối cùng là Tòa Thánh dời ngày thu Quỹ Thánh Phêrô hàng năm vào ngày 29 tháng 6 đến ngày 4 tháng 10. Phần thu nhập này khoảng 71 triệu âu kim trong năm 2013, lần cuối số tiền được công khai công bố.
Một thách thức tài chính lớn
Đồng thời, Tòa Thánh quyết định tiếp tục trả lương cho 3.000 nhân viên của mình. Ngoài ra Vatican đã tăng chi tiêu trong các lãnh vực tương trợ, mua các thiết bị y tế đắt tiền cho nhiều bệnh viện ở Ý, Châu Âu và Trung Đông vào tháng 3 và tháng 4.
Tòa Thánh cũng đứng sau việc thành lập một quỹ đoàn kết cho các Giáo hội Cận Đông vào ngày 18 tháng 4 và một quỹ khẩn cấp cho các quốc gia miền Nam vào ngày 6 tháng 4. Đức Phanxicô đã trả 750.000 đô la tiền cá nhân của ngài trong việc này.
Lương hướng được nhường để giúp người nghèo
Cuối cùng là việc giảm thu nhập của Ngân hàng Vatican (IOR) từ 86 triệu năm 2012 xuống còn 17,5 triệu năm 2018. Ngoài ra, 250 giám chức cao cấp và các giám chức khác của Giáo triều đã theo yêu cầu của Đức Phanxicô nhường lương của mình hoặc đóng một số tiền lớn của họ cho Cơ quan Từ thiện của Đức Giáo hoàng để giúp người nghèo.
Trong cuộc phỏng vấn ngày 9 tháng 4, Đức Hồng y Reinhard Marx, điều phối viên của Hội đồng Kinh tế và là Tổng Giám mục giáo phận Munich và Freising cho biết: “Coronavirus là thách thức tài chính lớn đối với Vatican và Giáo hội Đức.” Tuy nhiên, ngài lạc quan và loại bỏ mọi nguy cơ “phá sản”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Thánh lễ tại mộ Thánh Gioan-Phaolô II ngày 18-5 kết thúc loạt truyền hình trực tiếp thánh lễ tại Nhà nguyện Thánh Marta
Đức Giáo Hoàng Phanxicô cầu nguyện trước mộ Thánh Gioan-Phaolô II, Đền thờ Thánh Phêrô ngày 22 tháng 10 năm 2018.
Lúc 7 giờ sáng ngày thứ hai 18 tháng 5, Đức Phanxicô sẽ cử hành thánh lễ tại mồ Thánh Gioan-Phaolô II nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ngài. Lễ kỷ niệm này đánh dấu ngày kết thúc chương trình phát sóng trực tiếp thánh lễ hàng ngày tại Nhà nguyện Thánh Marta.
Ngày thứ hai 18 tháng 5 sẽ kết thúc loạt thánh lễ truyền hình cho hàng triệu người trên khắp thế giới trong hơn hai tháng nay, ngày này tại nước Ý các thánh lễ với giáo dân được tiếp tục. Ngày 18 tháng 5 cũng là ngày kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đức Karol Wojtyla. Vì thế Đức Phanxicô sẽ dâng thánh lễ ở bàn thờ ở ngôi mộ của vị tiền nhiệm ngài. Thánh Giáo hoàng Gioan-Phaolô II sinh năm 1920, được bầu làm giám mục Rôma năm 1978, qua đời năm 2005 và được phong thánh năm 2014.
Thánh lễ tại Nhà nguyện Thánh Marta được truyền trên đài phát thanh, video, trên truyền hình và phát trực tuyến trong thời gian cách ly là món quà bất ngờ và tốt đẹp của Đức Phanxicô cho giáo dân trên khắp thế giới. Vì thế nhiều người và ngay cả những người xa Giáo hội, ngay từ đầu ngày cảm thấy mình được giáo hoàng đồng hành, nâng đỡ, đi từng bước và đến gõ cửa nhà mình. Nhiều người đã thấy được tầm quan trọng và thoải mái của cuộc gặp gỡ hàng ngày với Tin Mừng. Chưa bao giờ có nhiều người theo dõi phụng vụ hàng tuần qua truyền hình, với vài phút chầu Mình Thánh Chúa trong thinh lặng như trong thời gian qua.
Nét đẹp và sự đơn giản của các bài giảng tự phát do Đức Phanxicô đưa chúng ta làm quen với Tin Mừng, như thể chúng ta có mặt vào thời điểm các sự kiện này diễn ra. Trong giai đoạn đại dịch buộc chúng ta phải cách ly trong nhà, tầm quan trọng của các bài giảng hàng ngày đã được khẳng định ở thời điểm không chắc chắn, đau khổ, lo âu và có nhiều câu hỏi về tương lai.
Các bài giảng tại Nhà nguyện Thánh Marta là khía cạnh đáng kể trong cương vị giám mục giáo phận Rôma của Đức Phanxicô. Nhiều người đã quen theo dõi các bài giảng này qua các phương tiện truyền thông của Vatican và qua các tập sách được in hàng năm. Nhưng tình hình các tháng gần đây đã khác hẳn, vì việc truyền hình trực tiếp mang đến cơ hội để nhiều người được dự thánh lễ hàng ngày này, dù từ xa, được nghe Đức Giáo hoàng giảng và bình luận về Sách Thánh.
Hàng triệu người đã dự thánh lễ hàng ngày này, nhiều người đã viết thư cám ơn. Bây giờ, với việc tiếp tục các thánh lễ mở ra cho dân chúng tại Ý, một giai đoạn mới bắt đầu. Chúng ta có thể biết, nhiều người đã cảm thấy sự trống rỗng khi không có thánh lễ hàng ngày. Nhưng, như chính Đức Phanxicô đã nói, chúng ta cần trở lại với tình thân của cộng đoàn, với Chúa trong các bí tích bằng cách tham gia cá nhân trong các nghi thức phụng vụ. Chúng ta đừng quên một lời mời gọi khác của Đức Phanxicô, đó là thường xuyên đọc Tin Mừng hàng ngày, mà chúng ta đã quen qua các thánh lễ truyền hình hàng ngày ở Nhà nguyện Thánh Marta.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch