2023
Từ bỏ
8.11 Thứ Tư trong tuần thứ Ba Mươi-Nhất Mùa Quanh Năm
Rm 13:8-10; Tv 112:1-2,4-5,9; Lc 14:25-33
Từ bỏ
Trên đường đi Giêrusalem, có dân chúng theo Người rất đông. Nhưng có lẽ dưới cái nhìn của đám đông thì họ cho rằng đây là một sự tiến lên để giành chiến thắng theo kiểu trần gian. Để xóa tan hiểu lầm này, Chúa Giêsu nói với họ: Ai muốn làm môn đệ Ngài thì phải yêu mến Ngài hơn tất cả những gì mình tha thiết nhất, chẳng hạn cha mẹ, vợ con, anh em và cả mạng sống mình nữa. Như vậy, để trở nên môn đệ của Chúa Giêsu, chúng ta cũng phải cùng đi con đường của Ngài và đường của Ngài là từ bỏ, là đón nhận Thập giá.
Trên đường con đường đó, có rất đông người cùng đi, có người đi cho vui, có người có thiện cảm với Chúa muốn là môn đệ của Ngài, nên Chúa Giêsu đã quay lại cho họ biết những điều kiện để làm môn đệ của Ngài: “Ai theo Ta mà không dứt bỏ (ghét) cha mẹ, vợ con, anh em, chị em và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ Ta. Và ai không vác thập giá mình mà đi theo Ta, thì không thể làm môn đệ Ta được” (Lc 14,26-27). Như vậy, Chúa Giêsu kêu gọi những ai muốn theo Ngài hãy suy nghĩ cẩn thận để quyết định: nếu yêu chính bản thân mình, hay yêu bất kỳ ai khác, hoặc tiền tài danh lợi hơn Chúa thì không xứng đáng làm môn đệ Ngài.
Thực ra, việc từ bỏ, vác thập giá, đau khổ và cả cái chết nữa không phải là những giá trị riêng rẽ từ nơi chúng, mà là những phương thế để đạt tới mục đích để giúp ta trở nên giống Chúa mỗi ngày một hơn. Chúa Giêsu có quyền đòi hỏi nơi mỗi người chúng ta và muốn mỗi người chúng ta đặt Ngài vào chỗ ưu tiên, đòi hỏi chúng ta yêu mến Ngài với hết mọi sự và với sức lực của mình trên cả tình thân gia đình. Và chỉ khi nào chúng ta dám từ bỏ mọi cản trở để yêu mến Ngài đến hết mọi sự để được đồng hoá với Ngài cách trọn vẹn, thì khi đó chúng ta mới biết đặt những sự vật và con người vào vị trí đúng, biết tôn trọng và yêu thương những sự vật và con người một cách đúng thật trong tình yêu thánh thiện của Chúa.
Theo những điều kiện Chúa Giêsu nói, chúng ta có thể hiểu theo nghĩa đen hoặc theo nghĩa bóng. Có nhiều người đã hiểu theo nghĩa đen, nên đã bán hết gia tài bố thí cho người nghèo, có những vị đã bỏ hết danh vọng, chức quyền để theo Chúa. Có những vị khác đã bước qua con cái hay sẵn sàng chấp nhận cha mẹ từ bỏ mình, để ra đi dâng mình cho Chúa; cũng có những vị tự cắt tóc, rạch mặt, để khỏi trở thành dịp tội cho kẻ khác. Đó là những cử chỉ anh hùng, nhưng không phải là luật chung cho mọi người. Nhưng những người đi tu, chúng ta thấy cũng hiểu được theo nghĩa đen lời Chúa trên đây: bỏ cha mẹ, gia đình, anh chị em để nhận cộng đoàn mình sống làm gia đình, và nhận những người cùng chí hướng làm anh chị em, hoàn toàn sống theo tinh thần từ bỏ bằng ba lời khấn: vâng lời, khó nghèo và trong sạch.
Chúa Giêsu không chỉ mời gọi môn đệ vác thập giá, nhưng chính Ngài đã vác thập giá trước, Ngài vác thập giá, thập giá gánh nặng tội của cả nhân loại. Thập giá mà Ngài vác là từ bỏ chính mình và chấp nhận Thiên ý của Chúa Cha (x. Mt 26,39.42.44; Mc 14,36; Lc 22,42). Người môn đệ của Chúa mang thập giá là chấp nhận con người mình, là mang thập giá niềm tin vượt qua chính mình và nên thánh từng ngày bằng sự cố gắng không rên rỉ. Như tông đồ Phaolô cũng có một cái dằm đâm vào xác thịt, và ngài đã ba lần xin Chúa cất cái dằm đó khỏi mình, nhưng Thiên Chúa phán “ơn ta đủ cho con” (x. 2Cr 12,7-9). Và Phaolô vẫn tiếp bước hành trình thập giá của người môn đệ rao giảng tình yêu: “Chúng tôi luôn mang trên mình cuộc thương khó của Chúa Giêsu” (2Cr 4,10).
Thập giá được vác trên vai của mỗi người cũng là ánh sáng cứu độ soi đường như thánh Gioan Kim khẩu suy niệm và xác tín: “Cây Thánh Giá là hy vọng của các Kitô hữu, là sự sống lại của kẻ chết, là sự hướng dẫn cho kẻ mù, là cây gậy cho người què, là sự an ủi cho kẻ nghèo khổ, là sự kìm hãm của kẻ giàu sang, là sự hành hạ đối với kẻ xấu xa, là sự chiến thắng ma quỷ, là kẻ chỉ đạo cho người thanh niên, là bánh lái cho những người vượt sóng, là cửa biển cho những kẻ đi xa, là thành luỹ cho những kẻ bị vây hãm”.
Sống trọn những cam kết của bí tích Thánh tẩy, sống trọn danh Kitô hữu, điều đó đôi khi đòi hỏi nhiều hy sinh. Thế nhưng chỉ thái độ dứt khoát chọn lựa và quyết tâm theo đuổi đến cùng mới thực sự làm chúng ta xứng danh Kitô. Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta nhìn lại lối sống đạo xem chúng ta có đặt Chúa và giá trị Tin mừng vào địa vị ưu tiên trong cuộc sống hay chưa.
Ước chi mỗi chúng ta mang tâm tình của thánh Phaolô mỗi ngày khi vác thập giá: “Ước chi tôi chẳng hãnh diện về điều gì ngoài thập giá Đức Giêsu Kitô” (Gl 6,14).
2023
Ta có sẵn lòng dự tiệc cưới Nước Trời không ?
7.11 Thứ Ba trong tuần thứ Ba Mươi-Nhất Mùa Quanh Năm
Rm 12:5-16; Lc 14, 15-24
Ta có sẵn lòng dự tiệc cưới Nước Trời không ?
Thiên Chúa yêu thương con người, Ngài mở rộng cửa để đón tiếp mọi người vào dự bàn tiệc Nước trời. Lời mời gọi có tính cách rộng rãi, Ngài mời gọi mọi người không trừ ai, dù tốt dù xấu, miễn là phòng tiệc phải đầy người. Tuy thế, lời mời gọi đó còn chờ sự đáp ứng của từng người, mỗi người có quyền tự do, họ có thể chấp nhận hay từ chối.
Trong thực tế nhiều người đã từ chối lời mời gọi thật tình đó với đủ mọi lý do. Hôm nay, Đức Giêsu muốn nói đến lòng thương xót của Chúa Cha đối với mọi người, đặc biệt những người Do thái. Nhưng họ đã không đón nhận và đánh mất tình thương ấy, vì thế, ân lộc bị cất đi khỏi họ.
Trong Tin Mừng Luca, tiệc nước Trời được Chúa Giêsu trình bày qua dụ ngôn tôn chủ mở tiệc mời thượng khách, còn Tin Mừng Matthêu nói rõ tiệc cưới hoàng gia: Vua mở tiệc cưới cho con mình (Mt 22,1). Hình ảnh bữa tiệc thiên sai có lẽ được mượn từ Cựu ước (x. Is 25,6; 55,1-3). Cụ thể là ngôn sứ Isaia 25,6-9: Hạnh phúc viên mãn trong thời sau hết là tiệc cưới mà Thiên Chúa dọn cho mọi người trên núi thánh. Người tham dự không chỉ được thưởng thức những thức ăn ngon, mà còn được cất khỏi mọi buồn sầu tủi hổ, tang chế. Hạnh phúc nước Trời được Thiên Chúa ban cho tất cả mọi người không phân biệt ai. Tiệc cưới diễn tả tính nhưng không của ơn cứu độ được Thiên Chúa ban tặng cho dân Người. Sách Khải Huyền sau này cũng trình bày ngày quang lâm của Nước Thiên Chúa như là việc cử hành lễ cưới của Con Chiên (x. Kh 19).
Hình ảnh đặc biệt của đoạn Tin mừng hôm nay là một “bữa tiệc”. Trong Thánh kinh, bữa tiệc thường qui hướng về hạnh phúc do Thiên Chúa ban cho (Is 25,6).
Tin mừng thuật lại: Hôm ấy, Chúa Giêsu đang ngồi ăn chung với nhiều người khác trong một bữa tiệc do một thủ lãnh biệt phái khoản đãi. Bữa tiệc này làm cho một trong những thực khách được mời liên tưởng đến bữa tiệc thiên quốc, nên đã buột miệng nói ra: “Phúc cho ai được dự tiệc trong Nước Thiên Chúa” (Lc 14,15).
Tin Mừng hôm nay cho thấy, chủ tiệc đã dọn sẵn cỗ bàn để đãi khách. Thiệp mời cũng đã được gửi đi, nhưng niềm vui chỉ có được khi khách đến hiện diện nơi bàn tiệc mà thôi.
Thật thế, những người được mời đâu đoái hoài gì đến thiện ý của Chủ tiệc, nên đã đặt những chuyện cá nhân lên trên và viện cớ: nào là đi tậu đất, thăm trại, mua bò và mới cưới…
Thiên Chúa là ông chủ của bữa tiệc Nước trời cũng đã chuẩn bị một bữa tiệc lớn cho Israel. Các Tiên tri được sai đi gọi mời, và khách được mời cũng sống trong tâm tình chờ đợi. Nếu có sách các Tiên tri để loan báo về bữa tiệc thì cũng có các Thánh vịnh nói lên tâm tình tin tưởng và đợi chờ Thiên Chúa. Thế nhưng, khi giờ đến, lúc tiệc rượu đã chuẩn bị sẵn sàng thì khách được mời lại từ chối.
Hạnh phúc Nước trời luôn được Thiên Chúa chuẩn bị sẵn tất cả cho ta, cũng như cỗ bàn được ông chủ trong dụ ngôn chuẩn bị chu đáo (giáo huấn Tin mừng, Giáo hội, bí tích, ơn Chúa…). Thế nhưng, tại sao lại có nhiều người không đến dự tiệc ? Thưa, vì họ không muốn từ bỏ những thứ đang quyến rũ họ: một thửa đất mới, năm cặp bò mới tậu, một người vợ mới cưới. Những người đó đã không sai khi coi trọng những thứ vừa kể, nhưng họ sai vì coi chúng trọng hơn Nước trời. Đức Giêsu đã dạy: “Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Ngài. Tất cả những thứ kia Ngài sẽ thêm cho” (Mt 6,33)
Ngày nay, sự dửng dưng vô cảm với bàn tiệc Nước Trời vẫn còn đó nơi người Kitô hữu chúng ta. Vì thế, không lạ gì khi vẫn có những người thích ăn chơi, nhậu nhẹt, chè chén say xưa; hay vẫn tin vào những chuyện mê tín dị đoan; hoặc những chân lý nửa vời nên không màng chi đến chuyện đạo đức, lễ lạy…, nên người ta dễ bỏ qua những việc bác ái, đạo đức thường ngày… Chúng ta nhiều khi sẵn sàng đặt để vai trò của Chúa xuống hàng thứ yếu, nhưng khi được hỏi thì vẫn nói là mến Chúa trên hết mọi sự! Ôi thật là một sự giả hình!
Nước Trời giống như một tiệc cưới. Chúa Giêsu dùng hình ảnh tiệc cưới để nói lên niềm vui của nước Trời, Chúa dùng hình ảnh này nhiều nhất để diễn tả nước Thiên Chúa. Xin cho chúng ta nhận ra những ân huệ mà Cha ban tặng: Ân huệ diễm phúc làm con cái Chúa, được mời vào dự tiệc với Cha. Nếu không biết quý trọng ân huệ cao cả này, chúng ta cũng sẽ bị loại ra ngoài bàn tiệc nước Trời.
2023
Bác ái vô vị lợi
6.11 Thứ Hai trong tuần thứ Ba Mươi-Nhất Mùa Quanh Năm
Rm 11:29-36; Tv 69:30-31,33-34,36-37; Lc 14:12-14
Bác ái vô vị lợi
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu khuyến cáo vị thủ lãnh người Biệt phái hãy loại bỏ lối sống ích kỷ và lòng tham lam tiền bạc, mà hãy quan tâm đến những người nghèo khổ; đồng thời, Người đề nghị khi dọn tiệc nên “mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt và đui mù”. Nếu làm được như vậy, ông sẽ được phúc, vì người nghèo biết ơn ở đời này và được ban thưởng hạnh phúc ở đời sau, nhờ những người công chính sống lại đền ơn cho ông.
Ông bà ta thường nói: “có qua, có lại mới toại lòng nhau” hay “hòn đất ném đi, hòn chì ném lại”. Thật vậy, trong cuộc sống có mấy ai cho đi mà không cần lấy lại. Lẽ thường con người ta luôn luôn muốn nhận lại những gì mình đã cho đi. Hôm nay tôi giúp anh việc này, để phòng khi lúc cần anh sang mà giúp lại. Tôi hãnh diện khi được vinh danh là ân nhân cho một chương trình nào đấy.
Chương trình từ thiện của tôi ắt hẳn là vì cộng đồng nhưng buộc phải vang danh, có tầm ảnh hưởng sâu rộng, để nâng cao uy tín cho bản thân tôi, cho doanh nghiệp của tôi chằng hạn… Tất cả những ý muốn đó dù có được thể hiện qua cách này hay cách khác, một cách lộ liễu hay thầm kín tinh vi nhưng cũng không ngoài mục đích tìm mối lợi cho chính mình.
Còn ngược lại, Chúa Giêsu dạy rằng: thi ân mà không cần đáp trả. Chúng ta sống với nhau, không tính toán chi cả mà bằng tình yêu cho đi nhưng không với mọi người. Đó mới thật là cho đi hết lòng, cho thật tình mà không vị lợi. Đồng thời Chúa Giêsu cũng cảnh giác nhắc cho mọi người hiểu rõ rằng: “Khi nào ông đãi khách ăn trưa hay ăn tối, thì đừng kêu bạn bè anh em, hay bà con láng giềng giàu có, kẻo họ lại mời lại ông, và như thế ông được đáp lễ rồi”. Bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu hướng chúng ta về một cái nhìn rất khác, đó là bác ái vô vị lợi. Gương bác ái vô vị lợi mà chúng ta tìm thấy đầu tiên chính là hình ảnh của Chúa Giêsu.
Vì yêu thương nhân loại vô bờ, Chúa Giêsu đã khiêm hạ đến trần gian trong mầu nhiệm nhập thể với thân phận nhỏ bé thấp hèn. Tình thương của Ngài trao ban đi mà không cần chi đáp trả, Chúa quan tâm đến những người nghèo khó, bệnh tật … và mời gọi tất cả cùng dự bàn tiệc nước trời với Ngài.
“Vì quyền năng của Đức Chúa thì lớn lao,
Người được tôn vinh nơi các kẻ khiêm nhường”
Đối với Thiên Chúa, Ngài rất yêu quí, những người sống khiêm nhường vì họ là những người biết chạnh lòng thương tha nhân, biết sống theo tiếng gọi con tim rộng mở, để đón nhận đem ích lợi cho tha nhân, không quản ngại khó khăn gian khổ, họ không mong đền đáp, biết cho đi thật nhiều, nhưng chẳng nhận bao nhiêu với người đời… nhưng thực giản đơn, Thiên Chúa luôn bù đắp những tấm lòng không so đo tính toán, không kiêu căng hay vụ lợi, khi họ cho đi là đã nhận rất nhiều hơn thế, đó là niềm vui vô hình họ không chạm vào được. Vì với Thiên Chúa: “cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20,35).
Chúa Giêsu hướng lòng con người về đời sau, về phần thưởng mại hậu dành cho những ai thực hiện lòng bác ái một cách vô vị lợi. Đang lúc dự tiệc ở trần gian, Ngài liên tưởng đến bữa tiệc sẽ hoàn tất trong vinh quang Nước Chúa. Trong bữa tiệc đó, những người hèn kém được nâng lên và kẻ quyền thế bị hạ xuống (Lc1, 52-53), ở đó những người tàn tật, đui mù thực sự là những khách được mời dự tiệc của Chúa.
Gương bác ái vô vị lợi đó, chúng ta tìm thấy được trong chính đời sống của Chúa Giêsu. Ngài là hiện thân của tình yêu Thiên Chúa. Tình yêu ấy được biểu hiện trong việc Nhập Thể và Nhập Thế. Đây chính là tình yêu vô biên mà Thiên Chúa dành cho nhân loại. Vì yêu, Thiên Chúa đã “trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân, sống như người trần thế…”(Pl 2, 6) để cứu độ con người, để cho con người được sống xứng với phẩm giá của mình và được chung hưởng hạnh phúc với Ngài.
Thật vậy, Thiên Chúa đã làm người để con người được làm con Thiên Chúa. Chúa Giêsu đã hạ mình xuống ngang tầm mức những kẻ bé nhỏ, nghèo hèn; Ngài không tìm địa vị cao sang, nhưng quan tâm đến những kẻ nghèo khó, bệnh tật, yếu đau, tội lỗi và những người bị gạt ra bên lề xã hội (Lc 4, 18).
Tình thương của Chúa Giêsu không đòi hỏi phải có đi có lại. Ngài đi tìm những kẻ nghèo khổ để ban ơn, mà không làm cho họ mặc cảm hay nghĩ ngợi là mình chẳng có gì đền đáp. Ngài mời gọi tất cả mọi người, nhất là những người nghèo khổ hãy đến với Ngài: “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề hãy đến cùng tôi…”(Mt 11, 28).
Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta noi gương sống bác ái của Chúa. Ngài đã yêu thương chúng ta bằng một tình yêu bao la và nhưng không; do đó, chúng ta cũng có bổn phận phải cho đi một cách rộng rãi và vô vị lợi những ân huệ mà Ngài đã ban cho chúng ta. Ðược như thế chắc chắn chúng ta sẽ sống đẹp lòng Chúa và xứng đáng thông dự bàn tiệc vĩnh cửu trong Nước Chúa. Điều quan trọng là có bao giờ bạn biết mở rộng lòng mình, để đón nhận và trao ban Tình yêu Thiên Chúa đến với mọi người hay không?
2023
Bài Học Khiêm Nhường
4.11
Thánh Charles Borromeo, Tiến Sĩ
Rm 11:1-2,11-12,25-29; Tv 94:12-13,14-15,17-18; Lc 14:1,7-11
Bài Học Khiêm Nhường
Tin Mừng hôm nay thuật lại rằng hôm đó Chúa Giêsu đến dùng bữa tại nhà một đầu mục nhóm Biệt phái. Nhận thấy ở đó có những thực khách háo hức chọn chỗ nhất, Chúa Giêsu liền nói với họ một dụ ngôn, trong đó Ngài mời gọi người ta hãy sống khiêm nhường bằng cách chọn lấy địa vị sau chót: khi anh được mời đi ăn cưới, anh đừng ngồi vào chỗ nhất, kẻo lỡ có nhân vật nào quan trọng cũng được mời… Trái lại, khi được mời, anh hãy ngồi vào chỗ cuối.
Xét bề ngoài, thì đây chỉ là một vấn đề lịch sự, bởi vì xếp chỗ ngồi là việc của chủ nhà, chứ không phải của người dự tiệc. Tuy nhiên, việc chọn chỗ cuối như thế phải được thực hiện một cách đơn sơ, tự nhiên, chứ nếu tìm chỗ cuối với hậu ý và hy vọng được mời lên chỗ cao hơn, thì đó là một sự khiêm nhường giả tạo, một sự kiêu ngạo tinh tế.
Chúa Giêsu nhắc nhở những người được mời bằng những lời khôn ngoan thường tình. Người ta thường dạy rằng: tốt hơn là chọn một chỗ ở cuối bàn. Lúc đó, người khách sẽ được vinh dự trước mặt mọi người, khi chủ nhà đến yêu cầu lên chỗ cao hơn. Trái lại, thật là sỉ nhục khi điều ngược lại xảy ra, vì khách được mời nằm trên những chiếc ghế trường kỷ mà ăn, nên khó dậy mà đổi chỗ một cách trang nghiêm, nếu mình phải nhường chỗ cho một người khác. Kẻ hạ mình xuống sẽ không có nguy cơ bị hạ nhục trước mặt kẻ khá
Lời khuyến cáo của Chúa Giêsu còn tiềm ẩn một ý nghĩa sâu sắc hơn. Ðối với Ngài, tiệc cưới tượng trưng cho Nước Thiên Chúa, trong đó kẻ nào nhắc mình lên sẽ bị hạ xuống, còn kẻ hạ mình xuống sẽ được nhắc lên. Vượt ngoài tầm đòi hỏi của xã giao, lời nói của Chúa làm cho con người đi xuống chiều sâu của khiêm nhường và tiến lên chiều cao của Nước Thiên Chúa. Nước Thiên Chúa là một vinh dự, một ân ban, mà chỉ những ai tự hạ và ý thức mình là hư vô mới có thể lãnh nhận. Còn kẻ tưởng mình cao trọng, chắc chắn không thể chiếm hữu Nước Thiên Chúa, và Thiên Chúa chống lại kẻ kiêu căng, nhưng ban ơn cho người khiêm nhường.
Giáo huấn của Chúa Giêsu mang sứ điệp tinh thần khiêm tốn và cách thực thi sống bác ái quảng đại không vụ lợi, không mong được đáp trả như người đời thường nghĩ: “Có qua có lại mới toại lòng nhau”. Giáo huấn khiêm tốn và bác ái đó đã được thánh Phaolô nối tiếp khi chia sẻ với giáo hữu thành Ephêsô: “Anh em hãy ăn ở thật khiêm tốn, hiền từ và nhẫn nại; hãy lấy tình bác ái mà chịu đựng lẫn nhau” (Ep 4,2). Trong thư gửi giáo đoàn Galat, vị Tông đồ còn nhấn mạnh các hoa trái sinh từ Thánh Linh trong đó có đức ái và sự khiêm tốn hiền hòa. (x. Gl 5,22)
Khiêm nhường trước hết hệ tại thái độ xác định vị trí khách quan của mình: tội lỗi trước Đấng Toàn Năng và Chí Thánh. Người khiêm nhường nhìn nhận rằng mọi sự mình có đều do lãnh nhận nơi Chúa, rằng mình là đầy tớ vô dụng, tự mình không là gì khác hơn là tội nhân. Nhưng kẻ khiêm nhường lại không thất vọng, ngã lòng, nhưng sẽ mở tâm hồn đón nhận ơn Chúa, đón nhận năng lực của ân sủng.
Dân Israel đã học hỏi sự khiêm nhường trước hết bằng kinh nghiệm về sự toàn năng của Chúa, Đấng cưú thoát họ. Họ giữ cho kinh nghiệm ấy được sống động bằng cách tưởng nhớ đến kỳ công của Thiên Chúa trong việc phụng tự của họ. Phụng tự đó là trường dạy khiêm nhường. Trong lúc ca tụng và tạ ơn Thiên Chúa, người Israel bắt chước gương vua Đavít khi nhảy múa trước hòm bia để tôn vinh Chúa… Rồi những nhục nhã, thất bại và lưu đày cũng cho họ ý thức về sự bất lực căn bản của con người.
Để sống khiêm nhường đích thực, chúng ta hãy ngắm nhìn Chúa Giêsu Thánh Thể, Đấng đã hạ mình xuống làm tội nhân chịu treo trên Thập Giá, đối với người đời đây đã là địa vị quá thấp hèn, nhưng Chúa còn muốn ẩn thân dưới hình Bánh hình Rượu, bề ngoài bất động, hầu cho ta được thấy sự tiêu hao mình đi vì lợi ích của nhiều người.
Chính lúc chúng ta khiêm hạ và sống bác ái vô vị lợi, chúng ta đang “thêu dệt” công trình nhân cách chính mình trong cuộc sống hằng ngày. Hơn nữa, tinh thần đức tin của chúng ta đang vươn tới núi Sion Thành Thánh, nơi đại hội Giêrusalem của những người tin, đó là đại hội giữa các con đầu lòng của Thiên Chúa là những kẻ đã được ghi tên trên trời, như thư Do Thái phác họa (Dt 12,18-19.22-24a).
Với lời mời gọi và gương sống tự hạ, khiêm nhường của Chúa từ lúc sinh ra cho đến lúc chết trên Thập giá, chúng ta hãy quyết đi vào con đường khiêm nhường bằng cách sống đúng với giới hạn của một thụ tạo nhỏ bé trước mặt Thiên Chúa vô biên, để nhờ đó Ngài sẽ là tất cả cho chúng ta.