2023
LÒNG TIN
Ngày 4 tháng 12
Thứ 2, tuần 1, Mùa Vọng. Các bài đọc: Is 2,1-5 hoặc 4,2-6; Mt 8,5-11. Thánh Gioan Đamát, Linh mục, tiến sĩ Hội thánh (màu trắng).
LÒNG TIN
Xong bài giảng trên núi, Đức Giêsu vào thị trấn Capharnaum thì một viên đại đội trưởng xin Ngài chữa lành người đầy tớ của ông đang đau nặng. Ông tuy là dân ngoại lại có quyền thế và địa vị cao, mà tỏ ra khiêm tốn tin tưởng vào lời quyền năng của Đức Giêsu. Ông cũng là người nhân hậu, biết yêu thương săn sóc đến người đầy tớ hèn mọn của mình.
Viên đại đội trưởng là người ngoại quốc, người La mã đang đặt ách đô hộ trên người Do thái, nhưng ông lại rất thực tình với người Do thái, dân bị trị. Ông có quan hệ đặc biệt với họ và ông đã giúp tiền cho họ xây hội đường Capharnaum. Cảm phục vì tấm lòng tốt của ông, người Do thái đã giới thiệu và xin Đức Giêsu giúp đỡ ông.
Đức Giêsu ngạc nhiên, vì người ngoại kiều này chẳng hề biết Ngài, thế mà lại tin tưởng cách mạnh mẽ như vậy đã biết xin Chúa chữa bệnh từ xa cho đức đầy tớ của mình, và Người đã không tìm thấy được lòng tin nào như thế nơi những người Do thái, là những người đã từng lắng nghe và chứng kiến những phép lạ Người làm cho họ. Vì thế Người nói: “Ta không thấy một lòng tin mạnh mẽ như vậy trong Israel”.
Chúng ta nhấn mạnh đến niềm tin của viên đại đội trưởng này. Niềm tin của ông có hai đặc điểm như sau:
Niềm tin được thể hiện bằng việc làm: Ông đã đến xin Đức Giêsu chữa lành cho đầy tớ của ông. Vì xin ai điều gì thì tin người đó có, và sẵn sàng giúp đỡ mình.
Một niềm tin mạnh mẽ: Ông đã xin Đức Giêsu chữa bệnh từ xa, không cần phải đến nhà ông. Điều đó chứng tỏ ông đã tin vào chính bản thân của Chúa hơn là việc Người làm; và đó là đức tin đích thực.
Viên đại đội trường tỏ ra khiêm nhường trước mặt Chúa. Xét về thế giá và địa vị, viên sĩ quan này có quyền lực đại diện cho đế quốc Rôma để cai trị một vùng của người Do thái, ông có lính tráng và kẻ hầu người hạ, thậm chí xét về mặt chính trị, ông còn có quyền bắt, trục xuất hoặc ngăn cấm Đức Giêsu truyền giáo.
Thế nhưng, ông nhận ra con người Đức Giêsu không đơn thuần là một thầy dạy như các luật sĩ, mà là một vị tiên tri của Thiên Chúa, nên ông đã cảm thấy bất xứng trước mặt Ngài. Ông nhìn nhận mọi chức vụ và địa vị đều dưới quyền của Thiên Chúa, và ông đã khiêm tốn nói lên: “Thưa Ngài, tôi chẳng đáng Ngài vào nhà tôi, nhưng xin Ngài chỉ nói một lời là đầy tớ tôi được khỏi bệnh” (Mt 8,8).
Trong trường hợp này, chúng ta thấy đức tin của ông còn đi kèm theo đức ái, vì ông không lo cho mình mà lại lo săn sóc cho đứa đầy tớ. Niềm tin được trao tặng cho mọi người, nhưng chỉ được trao tặng như hạt giống, và hạt giống ấy chỉ nảy mầm và lớn lên trong những điều kiện cần thiết. Mảnh đất lòng người càng tốt, hạt giống đức tin càng có cơ may nảy mầm và lớn lên. Tình yêu là mảnh đất phì nhiêu nhất để làm nảy sinh niềm tin trong lòng người : một tâm hồn khép kín với tình người cũng là một tâm hồn khép kín với lòng tin.
Khi không sống, không tin tưởng ở tình người, thì làm sao người ta có thể tin tưởng ở tình Chúa? Khi không thể hiện tình người, thì niềm tin tuyên xưng nơi Chúa cũng chỉ là trò lừa bịp chính mình và người khác. Thánh Gioan cảnh cáo: “Ai nói mình yêu mến Chúa mà ghét anh em mình là kẻ nói dối”.
Niềm tin của người ngoại thật mạnh mẽ, được Chúa Giêsu xác nhận khi tuyên bố: “Ta không thấy một lòng tin mạnh mẽ như vậy trong Israel”. Lòng tin khiêm tốn thẳm sâu, nhưng xác tín tuyệt đối của viên đại đội trưởng đã được Chúa Giêsu cứu chữa tên đầy tớ của ông ta được lành bệnh.
Thiên Chúa nhận lời người ngoại đạo tin. Cho thấy tình thương, ơn cứu độ của Chúa là phổ quát dành cho hết mọi người, không phân biệt màu da, chủng tộc hay tôn giáo, miễn là tín thác vào Ngài. Lời tuyên xưng của viên đại đội trưởng trở nên mô phạm cho niềm tin chúng ta hằng ngày trước khi rước lễ, tuyên tín mang tư thế khiêm tốn nhưng mạnh mẽ: “Lạy Chúa, con chẳng đáng Chúa ngự vào nhà con, nhưng xin Chúa phán một lời, thì linh hồn con sẽ lành mạnh”.
Không những nhậm lời viên đại đội trưởng, Chúa còn khen ngợi ông: “Tôi bảo thật các ông: tôi không thấy một người Ísrael nào có lòng tin như thế”.
Mùa Vọng, với ý hướng chờ ngày Chúa đến, mong rằng mỗi chúng ta nhìn vào niềm tin của người đại đội trưởng để làm tiêu chuẩn sống cho mình. Mỗi chúng ta hãy biết khiêm nhu trước Thiên Chúa và biết yêu mến người thân cận như Chúa dạy. Có như thế, chúng ta sẽ được Chúa yêu thương. Người sẽ nhận lời chúng ta cầu xin. Người sẽ ban ơn cứu độ đời đời cho chúng ta.
Ước gì chúng ta luôn kiên vững và thể hiện mạnh mẽ niềm tin vào Chúa như viên đại đội trưởng ngoại đạo, nhờ thế chúng ta được Chúa yêu thương nhận lời và cứu chữa xác hồn.
2023
TỈNH THỨC
Ngày 2 tháng 12
Thứ 7, đầu tháng, Tuần 34, Thường Niên. Các bài đọc: Đn 7,15-27; Lc 21,34-36.
TỈNH THỨC
Trong ngày cuối cùng của năm Phụng vụ, Giáo Hội muốn chúng ta nghĩ đến lúc cuối cùng của lịch sử và của đời mình như Chúa dạy: để có thể bình an khi ngày cuối cùng ấy đến, chúng ta phải luôn nghĩ tới ngày đó và phải cầu nguyện luôn.
”Hãy giữ mình, kẻo lòng chúng con ra nặng nề bởi chè chén say sưa và lo lắng việc đời”: những thú vui vật chất và những lo lắng sự đời làm cho lòng con người ra nặng nề và quên đi điểm cuối của cuộc hành trình đời mình.
Kết thúc diễn từ về ngày tận thế, Chúa Giêsu đưa ra hai thái độ sống cụ thể trong khi chờ ngày của Chúa. Thứ nhất là thái độ sống thanh thoát: “Các con phải đề phòng, chớ để lòng mình đắm say tửu sắc, đa mang sự đời, kẻo ngày ấy như một chiếc lưới bất thần chụp xuống đầu các con, vì ngày ấy sẽ ập tới mọi dân cư trên khắp mặt đất”. Nói khác đi, Chúa muốn chúng ta sống sứ điệp và giá trị Tin Mừng, không để mình bị mê hoặc chạy theo các chủ trương duy vật, hưởng thụ, qua lo thu tích của cải như một bảo đảm an toàn cho cuộc sống mà lãng quên những nhu cầu tâm linh và các giá trị siêu việt của cuộc sống.
Ðể khỏi rơi vào tình trạng thiếu chuẩn bị trong ngày của Chúa, Chúa Giêsu nêu ra điều kiện tiên quyết, đó là tỉnh thức và cầu nguyện: “Các con phải tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có đủ sức thoát khỏi những điều sắp xẩy đến và đứng vững trước mặt Con Người”. Cầu nguyện là nhìn nhận Chúa là tất cả, là đặt thánh ý Chúa trên hết. Ðồng thời, cầu nguyện là nhận biết mình yếu đuối và cậy trông vào ơn Chúa. Nhờ cầu nguyện, chúng ta sẽ có thái độ tỉnh thức trong đời sống thường ngày, sẽ nhạy bén với tiếng gọi của Chúa qua những biến cố cuộc sống để luôn tìm đẹp lòng Chúa.
Ngày mai chúng ta không biết sẽ ra sao, ngày cuối đời lại càng mù mịt. Xin Chúa cho chúng ta biết sống từng giây phút hiện tại, sao cho luôn được Chúa chúc lành và được tình thương Chúa che chở, để ngày Chúa đến sẽ là ngày hạnh phúc cho chúng ta.
Cái chết thường đến một cách bất ngờ. Trong bài Tin Mừng này, Chúa Giêsu đã nói rõ điều ấy ”Chúng con hãy tỉnh thức vì chúng con không biết ngày nào giờ nào”. Đành rằng có nhiều người bệnh một thời gian khá lâu rồi mới chết, nhưng chẳng ai ngờ mình sẽ chết vào ngày này, giờ này.
Tuy bất ngờ nhưng không phải hoàn toàn bất ngờ, vì Chúa thương chúng ta, Chúa luôn ban cho chúng ta nhiều tín hiệu báo trước cái chết để chúng ta kịp chuẩn bị. Mỗi khi chúng ta thấy một người khác chết, đó là một tín hiệu; mỗi khi chải đầu thấy mái tóc mình bạc hơn, đó cũng là một tín hiệu; một chiếc răng bị hư, đôi mắt mờ xuống, tay chân yếu đi, một chứng bệnh xuất hiện… tất cả đều là những tín hiệu. Và quan trọng hơn nữa, đó là những tín hiệu mà Chúa gởi trước cho chúng ta vì Chúa thương chúng ta. Vì thế chúng ta đừng giả mù giả điếc trước những tín hiệu tình thương ấy. Tốt nhất là đón nhận chúng, nhận ra ý nghĩa của chúng và chuẩn bị.
Nếu còn ngày cuối cùng thì hẳn chúng ta đừng lo lắng điều gì trần thế, mà hãy chuẩn bị cho tâm hồn thật thanh thoát để được vào chung hưởng hạnh phúc Nước Trời: “Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức Công chính của Người, còn tất cả những cái khác, Người sẽ thêm cho” (Mt 6,33).
Chiếc lưới bất thần chụp xuống cho chúng ta thấy cái chết và số phận của mọi người: không ai thoát được nó. Tuy nhiên, sau đó được đem đi đâu mới là điều quan trọng. Vì thế, nó sẽ trở nên vui mừng cho những ai được đem vào nơi hạnh phúc và bình an. Ngược lại, sẽ là điều kinh hoàng và bất hạnh cho những ai bị loại ra ngoài.
Nếu chúng ta chỉ còn có một ngày cuối cùng để sống, hẳn sẽ có nhiều điều trăng trối được nhắn gửi tới mọi người. Cũng vậy, nếu còn một ngày để làm việc, người ta sẽ làm nhiều chuyện tốt đẹp để lại cho đời và cho người.
Hôm nay, ngày cuối cùng của năm Phụng Vụ, Giáo Hội cũng muốn nhắn gửi chúng ta một thông điệp căn bản và quan trọng khi dùng đoạn Tin Mừng theo thánh Luca để nói về sự tỉnh thức và cầu nguyện.
Tỉnh thức và cầu nguyện là thái độ cần thiết cho ngày Chúa đến, ngày đó là ngày cuối cùng của cuộc đời con người và nhân loại.
2023
TỈNH THỨC CHỜ ĐỢI
1.12 Thứ 6, đầu tháng, Tuần 34, Thường Niên. Các bài đọc: Đn 7,2-14; Lc 21,29-33.
TỈNH THỨC CHỜ ĐỢI
Tinh tế một chút, chúng ta sẽ nhận ra Chúa Giêsu qủa là một nhà sư phạm nổi tiếng. Ngài luôn dùng những dụ ngôn rất chân thực và gần gũi với cuộc sống con người.
Trang tin mừng hôm nay, thánh sử Luca đã giúp chúng ta hiểu hơn về điều Chúa dạy qua dụ ngôn cây vả.
Sau khi giải thích cho các môn đệ về những điềm báo trước về việc Đền thờ và thành Giêrusalem bị sụp đổ, Đức Giêsu dùng dụ ngôn cây vả để chứng thực cho điều Ngài vừa dạy. Chúng ta biết mọi sự Chúa dựng nên đều tuân theo một quy luật tự nhiên của nó. Cũng vậy, cây vả đến mùa thì đâm bông nảy lộc, thì đồng thời cứ dấu hiệu đó, người ta biết mùa hè đã đến gần. Như vậy, khi thấy “những điều đó” (các thế lực gian tà lung lay) thì hãy biết triều đại Thiên Chúa sắp đến.
Đức Giêsu báo trước trong ngày tận thế, Ngài sẽ trở lại trong vinh quang để phán xét kẻ sống và kẻ chết. Sẽ có những điềm lạ xảy ra trên trời dưới đất làm mọi người kinh sợ. Dĩ nhiên các môn đệ muốn biết ngày nào việc ấy xảy ra, Nhưng Đức Giêsu không nói rõ mà chỉ đưa ra dụ ngôn về cây vả để báo trước ngày đó.
Một lần nữa, Đức Giêsu khẳng định: “Còn về ngày hay giờ đó, thì dù các thiên sứ trên trời, hay cả Con Người đi nữa, cũng không ai biết được trừ một mình Chúa Cha mà thôi” (Mc 13,32). Đúng vậy, Đức Giêsu với tư cách là Thiên Chúa thì Ngài biết điều đó, nhưng với tư thế là con người nhân loại như chúng ta thì Ngài không biết.
Khi được hỏi bao giờ đến ngày tận thế ? Thánh Augustinô đã trả lời dứt khoát: “Việc này hoàn toàn nằm trong quyền hạn của Thiên Chúa”. Nơi khác, ngài còn nói: “Đức Giêsu không cho biết ngày của ta, để ta luôn cảnh giác chờ đợi Người”.
Chúng ta không biết ngày tận cùng của thế giới, nhưng chúng ta biết chắc chắn ngày ấy phải đến. Đó không phải là tai họa trong chương trình của Thiên Chúa, nhưng đó là ngày mà Thiên Chúa dọn sẵn cho chỗ ở mới, một thế giới mới cho nhân loại.
“Thiên Chúa thì thầm trong những lúc ta vui, Người thì thầm trong lương tâm ta. Nhưng Người nói lớn mạnh trong những đau khổ của ta. Những đau khổ đó là cái loa tăng âm để làm thức tỉnh một thế giới ngủ mê.” (x. Youcat số 51).
Có khi nào chúng ta tự hỏi trong suốt ba mươi năm dương thế Chúa Giêsu đã làm gì? Ngài đi tới những đâu? Các sách Tin mừng đều chỉ cho chúng ta biết, Chúa Giêsu đã phụ giúp Thánh Cả Giuse và mẹ Maria với nghề thợ mộc. Nhìn bên ngoài cuộc sống có vẻ bình thường, nhưng không tầm thường chút nào, vì đó là thời gian ẩn dật để Ngài cầu nguyện, thời gian để Ngài chuẩn bị cho sứ vụ rao giảng. Chính thời gian đó giúp Ngài đủ can đảm và vâng phục thánh ý Chúa Cha trước biến cố Tử nạn và Phục sinh. Bình thường, khi mặt nước đã trong chúng ta mới nhìn thấy được những bụi bẩn, những cỏ rác trong hồ. Tâm hồn con người chỉ tìm thấy sự bình an, khi sống trong sự tĩnh lặng của tâm hồn, sự tĩnh lặng của ơn thánh. Một sự tĩnh lặng, mà nhờ ánh sáng Thiên Chúa gạn đục đi những yếu hèn, những bất toàn…và khơi lên trong tâm hồn họ một trái tim yêu thương, một niềm hy vọng bừng sáng như hai môn đệ trên đường E-mau.
Cuộc sống chúng ta rất cần những phút tĩnh lặng như thế, để lắng nghe tiếng nói của trái tim, để quan sát những chuyển động của cuộc sống và để sắp xếp lại những hỗn độn của tâm hồn. Sự thinh lặng nội tâm giúp con người đọc lại cuộc đời của mình, nhờ đó mà con người nhận ra dù có nhiều khó khăn thử thách, thì Thiên Chúa vẫn luôn tỏ lòng yêu thương với con cái của Người.
Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta tỉnh thức, để đọc được ý nghĩa của từng biến cố cuộc sống. Mỗi biến cố xảy đến là một dấu chỉ mời gọi chúng ta nhận ra sự hiện diện của Chúa: mỗi biến cố xảy đến đều ẩn chứa một tiếng gọi của Ngài. Lời Chúa cũng mời gọi chúng ta hãy biết đón nhận ơn Chúa trong cuộc sống. Nhạy bén với những dấu chỉ hiện tại. Hướng lòng về những chuyện tương lai. Hành động đón chờ phải là hành động của kẻ đứng thẳng và ngẩng cao đầu trong tư thế tỉnh thức chờ đợi để đón nhận ơn Chúa.
Tất cả mọi thứ Chúa dựng nên đều tuân theo một quy luật tự nhiên. Những tín hiệu của tiết trời báo cho chúng ta những khoảng thời gian cụ thể trong một năm: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Cây vả tới mùa đâm bông nảy lộc đó là dấu hiệu, biết mùa hè đã đến gần.
Sự hiện diện của Ðức Giêsu là dấu chỉ triều đại nước Thiên Chúa đã xuất hiện. Ðó là niềm vui cho những tâm hồn ngay chính. Hãy ngẩng đầu lên để đón mừng ngày vinh quang đã tới. Chúa Giêsu mượn hình ảnh cây vả và các cây khác đâm chồi nảy lộc để gói ghém niềm vui tràn trề của một mùa mới sắp đến: Thời kỳ đâm chồi nảy lộc để sinh hoa trái hầu được cứu độ trong ngày Chúa đến…
Thật thế, qua từng biến cố của cuộc đời, chúng ta hãy lắng nghe tiếng Chúa, để biết, nhận ra và thực thi ý Ngài. Nhờ đó chúng ta hiểu rõ ý nghĩa của cuộc đời: Sinh hoa trái. Cuộc đời mang những tín hiệu loan báo Đức Giêsu đang hiện diện.
Chính khi chúng ta nhận ra Chúa hiện diện trong cuộc đời, chúng ta luôn hân hoan tiến bước và chu toàn thánh ý Chúa mỗi ngày: Như cây vả đâm chồi nảy lộc, chuẩn bị cho ngày Chúa quang lâm, ngày chúng ta hưởng nhan Chúa trên nước Trời.
2023
Nhiệt thành loan báo Tin Mừng
30.11 Thánh Andrê, Tông Đồ
St 6:12-283; Lc 21:20-28
Nhiệt thành loan báo Tin Mừng
Hôm nay Giáo Hội cử hành Lễ kính Thánh Anrê tông đồ, chúng ta cùng suy niệm về ơn gọi của người tông đồ, và áp dụng vào sứ mạng tông đồ của chúng ta.
Trong bài Tin Mừng hôm nay thuật lại : bốn môn đệ đầu tiên được Chúa Giêsu kêu gọi làm tông đồ đang khi các ông làm nghề chài lưới, tại bờ biển Galilêa, đó là hai anh em ông Simon Phêrô và Anrê, và hai anh em ông Giacôbê và Gioan.
Trước hết, là được Chúa kêu gọi : Ơn gọi làm tông đồ là một ơn gọi đặc biệt đến từ Thiên Chúa. Thật vậy, chính Chúa Giêsu đã chọn gọi những kẻ người muốn (Mc 3, 13). Chúa Giêsu yêu thương họ, yêu thương mãnh liệt, yêu thương đến độ gọi họ được trở thành bạn hữu của Chúa (Ga 15, 15), sống gần gũi với Chúa, chia sẻ công việc của Chúa.
Kế đến, là phài đi theo Chúa và được Chúa huấn luyện. 12 tông đồ đi theo Chúa Giêsu và làm môn đệ của Ngài. Các ông đến và ở với Chúa (Mc 3,14). Các ông được Chúa huấn luyện để trở thành người tông đồ, nghĩa là trở thành những sứ giả phổ biến Tin Mừng cứu độ của Chúa cho muôn dân.
Đồng thời, là sự từ bỏ : Tin Mừng thuật lại rằng : “Các ông bỏ lưới mà đi theo Người” (Mt 4,22). Cũng vậy, những ai muốn đi theo Chúa Giêsu và làm môn đệ của Ngài, đều phải sẵn sàng từ bỏ tất cả : bản thân, gia đình, của cải vật chất và những quyến rũ của thế gian thì mới xứng đáng làm môn đệ của Chúa. Hơn nữa, các tông đồ còn phải chấp nhận những thử thách trong vai trò người tông đồ, chấp nhận sự khinh chế, ruồng rẫy của người đời, chấp nhận vác thập giá, chấp nhận chịu chết để làm chứng cho Chúa. Có biết từ bỏ mới trở nên giống như Thầy mình. Điều này là một thách đố cho những ai đang trên con đường theo Chúa.
Cuối cùng, những ai làm tông đồ của Chúa Giêsu đều được Chúa tín nhiệm trao phó công việc của Chúa, sẵn sàng được Chúa sai đi Loan báo Tin Mừng (Mc 3,14). Các tông đồ luôn mang nơi bản thân mình sứ điệp quan trọng, đó là “làm cho muôn dân trở nên “môn đệ” của Người” (Mt 28,19).
Thánh Anrê đã lắng nghe tiếng Chúa và trở nên môn đệ của Người. Thánh nhân đã sống trọn vẹn ơn gọi được lãnh nhận. Và giờ đây, Ngài đang hưởng vinh phúc Nước Trời. Mỗi người chúng ta cũng được mời gọi nên thánh bằng chính ơn gọi của mình.
Thánh Anrê tông đồ là môn đệ của Chúa Giêsu, hăng say nhiệt tâm truyền giáo, và sẵn sàng chết tử vì đạo để làm chứng cho Tin Mừng. Gương của Thánh Anrê tông đồ tỏa sáng trong Giáo Hội hôm nay. Cụ thế, việc phục vụ cho công cuộc Loan báo Tin Mừng vẫn tiếp tục trong Giáo Hội của Đức Kitô và trở thành “bản chất” của Giáo Hội. Giáo Hội luôn là Giáo Hội truyền giáo.
Việc Loan Báo Tin Mừng ngày nay trong Giáo Hội được nhắc nhiều đến vai trò của các gia đình.
Thật vậy, môi trường đầu tiên cho việc tông đồ chính là gia đình. Người chồng Loan Báo Tin Mừng cho vợ, vợ cho chồng, cha mẹ cho con cái, anh chị em Loan Báo Tin Mừng cho nhau. Thánh Phaolô dạy rằng : “Chồng ngoài đạo được thánh hóa nhờ người vợ, và vợ ngoài đạo được thánh hóa nhờ người chồng có đạo” (1Cr 7,14). Nhiều cặp vợ chồng đã giúp nhau nên thánh và thánh hóa gia đình: như cha mẹ của Thánh trẻ Têrêsa, mẹ của thánh Don Bosco, mẹ của thánh Augustinô.…
Là Kitô hữu, chúng ta cũng được mời gọi bước theo Chúa Giêsu. Nhưng tâm thế của người môn đệ đích thực không chỉ là bước theo Chúa như những người đồng hành, mà còn là gắn bó mật thiết và chung phần chia sẻ sứ vụ với Người. Mỗi người chúng ta đều là “ngư phủ” bằng cách trở nên là chứng tá, là người loan báo Tin Mừng, là người an ủi, chữa lành những tổn thương nơi tha nhân, là khí cụ mang tình yêu Chúa đến cho người khác, nhất là những anh chị em đang gặp đau khổ, bất hạnh.
Làm sao cho gia đình của chúng ta và yêu thương phục vụ nhau, cùng nhau thăng tiến đời sống gia đình theo gương sống của Thánh Gia Thất. Làm sao cho gia đình đình của chúng ta trở nên gia đình đức tin, gia đình thánh thiện và đạo đức. Muốn được như thế, gia đình chúng ta đừng quên việc đọc Lời Chúa, cầu nguyện tối sớm. Đó cũng là cách giáo dục con cái cầu nguyện, sống Tin Mừng của Chúa.
Các gia đình không chỉ nhắm đến việc nên thánh, đạo đức và yêu thương, mà còn phải làm chứng tá cho Tin Mừng bằng cuộc sống gia đình mình nữa. Là những gia đình đã được đón nhận đức tin trước hay có đức tin vững vàng hơn, mỗi gia đình Công giáo với tư cách là gia đình, hãy góp phần thánh hóa các gia đình khác, bằng việc chia sẻ, giúp đỡ và giới thiệu Chúa cho các gia đình xung quanh.