2021
TA TÍCH TRỮ GÌ TRONG CUỘC ĐỜI
18 09 X Thứ sáu Tuần XI Thường Niên.
2Cr 11,18.21b-30; Mt 6,19-23.
TA TÍCH TRỮ GÌ TRONG CUỘC ĐỜI
Ta thấy “Tư hữu” thuộc bản năng con người. Ai cũng có “Cái riêng của mình” và cũng có khuynh hướng thu gom “Của riêng” Khuynh hướng thu gom của riêng trở thành động lực thúc dẩy người ta làm việc, sáng tạo… Làm trái với bản năng này là không thuận tự nhiên…
Giáo Hội sơ khai chủ trương “cộng sản” nhưng chỉ được một thời rồi phải bãi bỏ…
Và rồi khi nhìn về Xã hội chủ nghĩa, ta thấy ban đầu cũng chủ trương một mô hình lý tưởng “Mình vì mọi người, mọi người vì mình;làm theo khả năng, hưởng theo nhu cầu…”. Quá đẹp! Nhưng cho tới nay hố phân cách giầu nghèo giữa cán bộ (nhất là cấp cao…) với đại bộ phận dân chúng nhất là hai ngành công nông, lực lượng chủ chốt cướp chính quyền… như thế nào? Mọi người đang thấy đó…
Chúa ban cho nhân loại quyền tư hữu, cướp quyền tư hữu là nghịch ý Chúa, nhưng tư hữu theo ý Chúa phải như thế nào?
Được quyền thu gom tài sản cách chính đáng (làm ăn, sáng chế, tiết kiệm)
Cấm mọi hình thức bất chính (gian dối, lừa đảo, tham nhũng, trộm cướp… )
Có tài sản phải biết sử dụng hợp lý…
Trời đất này Chúa cho chung tất cả mọi người, mọi vật… người có điều kiện, cơ hội… kiếm được nhiều… phải biết chia sẻ cho những người thiểu năng, ít cơ hội… phải góp phần xứng đáng trong việc xây dựng công ích… Phải biết chừa ra cho muôn sinh vật con đường sống… (đánh bắt “hủy diệt”, phá hại môi trường sống của sinh vật là có tội với Chúa và muôn loài).
Ðó chính là phương thế để tích trữ cho mình kho tàng trên trời… và hãy hướng lòng về kho tàng đó hơn là kho tàng dưới đất, nơi mối mọt ăn, trộm cướp rình mò…
Trang Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su nhắc nhở ta rằng nếu lòng chúng ta hướng về những kho tàng trên trời, thì đôi mắt ta sẽ rạng sáng; trái lại, nếu lòng chúng ta quá chú tâm đến kho tàng dưới đất, đôi mắt ta sẽ ra tối tăm, mù quáng. Kho tàng trên trời trước hết là Thánh Danh Chúa, Nước Trời, là những giá trị Chân Thiện Mỹ. Kho tàng ấy còn là những ưu tư, quan tâm ta hướng về các việc lành phúc đức, những thiện ích cho tha nhân và bản thân. Kho tàng dưới đất là những tham lam, thèm muốn, chiếm đoạt, hưởng thụ bằng mọi giá, làm giàu bằng mọi cách. Nếu lòng ta hướng về loại kho tàng này, toàn bộ hướng đi cuộc đời sẽ rơi vào tối tăm lầm lạc. “Kho tàng của anh ở đâu, thì lòng anh ở đó” là bằng chứng xác thực nói lên ý hướng sống, quyết định thành bại của ta ngay từ khởi đầu. Ánh sáng nơi ta được tỏa chiếu qua qua lòng tin vào các giá trị siêu nhiên, qua phương thế dấn thân vì mục đích cao cả của Nước Thiên Chúa…
Ta được mời gọi hãy tích trữ cho mình một kho tàng giá trị, bền vững; đừng nhìn cách quá thiển cận, ích kỷ vì như thế bạn sẽ khó có thể giữ cho nó tồn tại. Kho tàng ấy là sự sáng và sự sống đời đời, bắt đầu từ tâm hay lòng ta.
Nhìn lại cuộc đời, ta thử hỏi ta đang tích trữ và tìm kiếm của cải nào nhất? Trên tất cả, đâu là những điều bạn xem trọng nhất? Chúa Giêsu ban cho ta một kho báu có giá trị không thể so sánh và thật đáng giá, thế nhưng chúng ta cần có cặp mắt lành mạnh, nhãn quan thiêng liêng sáng suốt, nhờ đó mới có thể nhận ra được đâu là kho tàng của cải to lớn mà chúng ta có thể sở hữu. Những gì Chúa Giêsu nói về việc tìm kiếm kho báu hoàn toàn hợp lý đối với thính giả của Người: hãy giữ những gì trường tồn! Chẳng phải tất cả chúng ta đều cố gắng tìm kiếm những gì chúng ta tích trữ trong cuộc đời này với niềm hy vọng rằng nó sẽ đem lại cho chúng ta hạnh phúc, bình an, và sự an toàn đó sao?
Chúa Giêsu đối chiếu hai loại tài sản rất khác nhau- của cải vật chất và của cải về tinh thần. Ngài thúc giục các môn đệ hãy làm giàu bằng việc đầu tư vào tài sản và kho báu thật sự tồn tại, không chỉ cho đời này mà còn cho đời sau nữa. Chúa Giêsu đưa ra một loại kho báu trên trời, kho báu không hề mất đi giá trị cho dù các giá trị vật chất của xã hội thay đổi. Kho báu mà Ðức Giêsu mời gọi được chính Thiên Chúa cất giữ cách an toàn và không bao giờ hư nát.
Kho báu này là gì? Ðó là chính Thiên Chúa – là nguồn mạch và là Ðấng trao ban mọi ân huệ và phúc lành trong cuộc đời này – và một vương quốc sẽ tồn tại mãi muôn đời. Kho báu Nước Trời kết nối chúng ta với tất cả nguồn mạch của niềm vui và những phúc lành khôn tả là chính Thiên Chúa. Thiên Chúa ban cho chúng ta kho báu của niềm vui bất tận và tình bằng hữu với Người và với tất cả những ai kết hiệp với Người trong vương quốc thánh thiêng của Người.
Hướng tâm hồn về kho báu nước trời là gia nhập vào sự sống sâu thẳm và phong phú hơn với chính Thiên Chúa. Chỉ khi nào rời bỏ kho báu giả dối thì người ta mới có thể bước vào niềm vui của kho báu trên trời, kho báu không thể cân đo đong đếm và đáng giá hơn bất cứ thứ gì chúng ta có thể đánh đổi.
Chúa Giêsu dùng hình ảnh về nhãn quan con người – đó là khả năng nhìn thấy rõ ràng và đúng đắn bằng chính cặp mắt con người – nhằm để truyền đạt một sự thật sâu sắc và hiện thực về cái nhìn đầy tính thánh thiêng và đạo đức. Tất cả những điều này giúp phân biệt được đâu là đúng đâu là sai, tốt hay xấu, khôn ngoan hay dại dột, có ích hay có hại với thể chất, tinh thần và linh hồn. Cái nhìn mờ ảo và xấu xa thường được dùng như một phép ẩn dụ cho sự ngu dốt và mù quáng thiêng liêng và đạo đức. (Mt 15,14; 23,16; Ga 9,39-41; Rm 2,19; 2Pr 1,9; Kh 3,17).
Chúa Giêsu mô tả con mắt người ta giống như cửa sổ của “nội tâm” – lòng, trí, và linh hồn của một người. Cách thức người ta nhìn cuộc đời và thực tại của mình sẽ ảnh hưởng không chỉ tới cái nhìn của riêng họ (cách thức họ nhìn chính mình và thế giới xung quanh họ), nó cũng tác động tới nội tâm và linh hồn của họ – chính là mẫu người đạo đức và cá tính mà họ chọn cho chính mình. Nếu cửa sổ qua đó chúng ta nhìn cuộc đời, sự thật, và thực tại bị che phủ, bị dơ bẩn, hay bị hư hỏng cách nào đó, thì chúng ta sẽ không thể nhìn thấy được ánh sáng sự thật, mà chỉ là thứ ánh sáng bị lệch hướng, giảm đi, và méo mó.
Chỉ có Ðức Giêsu Kitô mới có thể giải thoát chúng ta khỏi bóng tối của tội lỗi, của vô tín, và của thiếu hiểu biết. Ðó là lý do tại sao Chúa Giêsu gọi mình là ánh sáng của thế gian – nguồn mạch ánh sáng đích thật và duy nhất có thể chiến thắng bóng tối của tội lỗi và những giả dối, phỉnh lừa của Satan.
2021
LỜI KINH TUYỆT HẢO
17 08 X Thứ Năm Tuần XI Thường Niên.
Thánh Phê-rô Phan Hữu Đa, Giáo dân (U1862), Tử đạo.
2Cr 11,1-11; Mt 6,7-15.
LỜI KINH TUYỆT HẢO
Kinh Lạy Cha là một kinh quan trọng đối với đời sống người Kitô hữu, vì đó là kinh do chính Chúa Giêsu đặt ra, là kinh được Giáo Hội đọc nhiều hơn cả trong các cử hành phụng vụ và các cử hành khác, là kinh tóm gọn tất cả những gì phải làm trong khi cầu nguyện.
Là Kitô hữu, ai trong chúng ta cũng thuộc nằm lòng Kinh Lạy Cha. Một ngày sống chúng ta có nhiều dịp để đọc lời kinh mà chính Chúa Giêsu đã dạy các Tông Đồ cầu nguyện. Chúng ta đọc trong thánh lễ, trước mỗi bữa ăn, khi khấn nguyện cho bản thân hay cho những công việc chung. Thậm chí các bà mẹ còn dạy các em nhỏ khi bập bẹ biết nói lời kinh này. Nhiều em bé đọc lời kinh với thái độ hồn nhiên, thật đẹp.
Tuy nhiên từ lời đọc thuộc lòng đến thực hiện lời kinh ấy quả không dễ dàng. Khi các Tông đồ không biết phải cầu nguyện thế nào. Chúa Giêsu đã dựa vào kinh nghiệm của Ngài kết hợp với Thiên Chúa Cha mà Phúc âm vẫn thường ghi lại, sáng sớm tinh sương hay chiều tối. Chúa Giêsu thường lui vào nơi thanh vắng để cầu nguyện.
Chúng ta cần cầu nguyện với Chúa Cha để sống và hoạt động tông đồ đắc lực, khi cầu nguyện như thế, chúng ta cậy nhờ Chúa Giêsu và nhờ chính lời cầu nguyện của Ngài. Có một điểm Chúa Giêsu căn dặn là trong khi cầu nguyện đừng có thái độ thuyết phục Thiên Chúa theo ý muốn của mình bằng những lời khéo léo dài dòng như những người ngoại giáo đối với các thần minh của họ. Chúa Giêsu dạy chúng ta đừng làm như thế, bởi vì “Cha các con đã biết rõ các con cần gì, trước khi các con cầu xin”. Nói khác đi, khi cầu nguyện, chúng ta chỉ cần đơn sơ khiêm tốn nhìn nhận mình hèn mọn thiếu thốn, vạch rõ con người của chúng ta trước mặt Thiên Chúa, rồi vững dạ cậy trông tin tưởng. Thiên Chúa chẳng những sẽ lấp đầy cái trống rỗng của chúng ta, mà còn dằn lắc, còn ban cho chúng ta nhiều ơn hơn chúng ta khấn xin.
Kinh Lạy Cha là kiểu mẫu cho tất cả việc cầu nguyện. Theo thánh Luca, Kinh Lạy Cha có 5 lời nguyện, trong khi đó ở Phúc Âm Matthêu có 7 lời nguyện: 3 lời cầu đầu tiên nói về Thiên Chúa, Ðấng mà Chúa Giêsu dạy chúng ta gọi là Cha: Cha chúng con ở trên trời, sau đó chúng ta xin cho Danh Thánh Cha được hiển vinh, nước Cha được lan rộng trên thế gian, nhất là trong tâm hồn con người, và xin cho thánh ý Cha được thực hiện dưới đất cũng như trên trời. Trong phần hai, có 4 lời nguyện: xin lương thực hàng ngày, nghĩa là xin cơm bánh nuôi thân xác và của ăn nuôi hồn, tức là Lời Chúa và Mình Chúa; xin tha thứ các tội xúc phạm đến Thiên Chúa, nhưng để được tha thứ, chúng ta cũng phải tha thứ lỗi lầm của anh em; xin ơn kiên trì để lướt thắng cám dỗ hàng ngày, nhất là trong cơn thử thách sau cùng trước sức tấn công của tà thần muốn đưa chúng ta xa lìa Chúa; xin ơn thoát khỏi mọi sự dữ để có thể phụng sự Thiên Chúa và phục vụ tha nhân mọi ngày trong đời sống chúng ta.
Các nhà tu đức cho rằng “Bước vào đời sống cầu nguyện là bước vào cuộc chiến đấu”. Có người cầu nguyện thật nhiều. Nhưng vẫn cảm thấy trống rỗng như Chúa chẳng nghe lời, rồi chán nản, bỏ cầu nguyện, thậm chí bỏ nhà thờ, vẫn nghĩ rằng cầu nguyện như một dịch vụ “xin cho”. Được thì tin, không thì thôi.
Trang Tin Mừng Chúa Giêsu đã nói rõ : “Khi cầu nguyện, anh em đừng lải nhải như dân ngoại; họ nghĩ rằng: cứ nói nhiều là được nhận lời. Đừng bắt chước họ, vì Cha anh em đã biết rõ anh em cần gì, trước khi anh em cầu xin. Vậy, anh em hãy cầu nguyện như thế này: “Lạy Cha chúng con là Đấng ngự trên trời,xin làm cho danh thánh Cha vinh hiển”, (Mt 6, 7-9).
Kinh Lạy Cha mà Chúa Giêsu để lại là một mạc khải về Chúa Cha. Thiên Chúa của chúng ta không là Thiên Chúa xa vời hay nghiêm nghị, nhưng là Thiên Chúa gần gũi, thân mật đến độ chúng ta có thể gọi Ngài là Cha với tất cả trìu mến như một em bé gọi cha mình.
Tỏ lộ cho cho chúng ta một Thiên Chúa như người cha yêu thương, Chúa Giêsu cũng tỏ lộ chính chúng ta là ai. Phẩm giá của con người chính là được làm con Thiên Chúa, và bởi vì là con của cùng một cha, nên chúng ta là anh em với nhau. Tình Cha con (chiều dọc) và tình em (chiều ngang) được Chúa Giêsu mạc khải cách hài hòa qua kinh lạy Cha.
Đặc biệt trong mối tương quan chiều ngang đối với anh em. Chúa Giêsu đã đặc biệt nhấn mạnh trong lời kinh: “xin tha tội cho chúng con như chúng con cũng tha cho những người có lỗi với chúng con”. Mt 6, 12).
Khi chúng ta có lỗi với Chúa. Chúng ta thường đến với Bí tích Hòa Giải để xin ơn tha thứ. Thế nhưng, khi chúng ta có lỗi với anh em, hay anh em xúc phạm đến mình, chúng ta khó có thể tha thứ. Cũng chính vì thế mã xã hội hôm nay hận thù gia tăng, đưa đến tình trạng trả thù, giết người. Trong gia đình, vợ chồng không thể tha thứ cho nhau đưa đến tình trạng đổ vỡ, ly thân ly dị. Anh chị em ruột không thể tha thứ cho nhau, coi nhau như người dưng nước lã.
Do vậy, Thiên Chúa sẵn sàng tha thứ, nhưng Ngài không tha cho những ai không biết tha thứ : “Sao ngươi chẳng bạn ngươi như Ta đã thương ngươi?”. Bởi thế, tha thứ không còn là hành vi tự nguyện, mà là điều kiện bắt buộc. Đó cũng làm phẩm tính của Kitô hữu con một Cha trên trời.
Chúng ta cần cầu nguyện với Chúa Cha để sống và hoạt động tông đồ đắc lực, khi cầu nguyện như thế, chúng ta cậy nhờ Chúa Giêsu và nhờ chính lời cầu nguyện của Ngài. Có một điểm Chúa Giêsu căn dặn là trong khi cầu nguyện đừng có thái độ thuyết phục Thiên Chúa theo ý muốn của mình bằng những lời khéo léo dài dòng như những người ngoại giáo đối với các thần minh của họ. Chúa Giêsu dạy chúng ta đừng làm như thế, bởi vì “Cha các con đã biết rõ các con cần gì, trước khi các con cầu xin”. Nói khác đi, khi cầu nguyện, chúng ta chỉ cần đơn sơ khiêm tốn nhìn nhận mình hèn mọn thiếu thốn, vạch rõ con người của chúng ta trước mặt Thiên Chúa, rồi vững dạ cậy trông tin tưởng. Thiên Chúa chẳng những sẽ lấp đầy cái trống rỗng của chúng ta, mà còn dằn lắc, còn ban cho chúng ta nhiều ơn hơn chúng ta khấn xin.
2021
YÊU KẺ THÙ
15 06 X Thứ Ba Tuần XI Thường Niên.
2Cr 8,1-9; Mt 5,43-48.
YÊU KẺ THÙ
Những lời dạy của Chúa Giêsu mà Giáo Hội cho chúng ta lắng nghe hôm nay, cũng không mập mờ, không nhượng bộ hay chiều theo khuynh hướng tự nhiên của con người muốn giới hạn tình yêu của mình đối với tha nhân.
Sự thường ở đời, mến người dễ mến, yêu người đáng yêu, thương người thương mình thì rất dễ; nhưng yêu thương kẻ thù và cầu nguyện cho người làm hại mình lại quá khó. Thế mà, Chúa Giêsu lại yêu cầu những ai tin vào Ngài phải vượt qua lối hành xử thường tình đó để luôn sống yêu thương theo gương của Thiên Chúa là Cha. Hơn nữa, chính bản thân Chúa Giêsu cũng đã sống trọn vẹn lời kêu gọi này. Ngài chấp nhận chết vì nhân loại tội lỗi và tha thứ cho những kẻ đã làm khổ và giết chết Ngài.
Thánh Matthêu dùng động từ agapaôđể nói rằng: tình yêu dành cho kẻ thù ở đây là một tình yêu mến hy sinh cho người mình yêu (phân biệt với tình yêu được diễn tả bằng động từphileô, là tình thương yêu có sự trao đổi, có sự đồng thuận hỗ tương dựa trên các phẩm chất, sự quan tâm, sự để ý đến nhau…). Như thế là có một thực tại mới mẻ hẳn được yêu cầu, theo đó, trong tương quan giữa người với người, bạo lực phải hoàn toàn bị loại trừ. Không còn chỗ cho sự oán thù. Thay vì sự căm ghét, phải là sự ước muốn những điều thực sự thiện hảo cho nhau (tình yêu mến và lời cầu nguyện).
“Hãy yêu mến anh em mình”, mệnh lệnh này được ghi rõ trong sách Lêvi 19,18. Những “anh em” được nhắc đến ở đây chỉ những kẻ thân thuộc, đồng hương, thuộc về dân riêng của Chúa. Còn câu: “Hãy ghét kẻ thù địch” thì chúng ta không gặp thấy công thức nào tương tự như vậy trong Kinh Thánh. Những lời này có thể hiểu như một diễn tả tự nhiên của tâm lý thường tình nơi con người, một hậu quả của tình yêu thương có giới hạn trong khung cảnh những kẻ thân thuộc, những người thuộc về cùng một dân tộc, một xã hội. Theo tâm thức hạn hẹp của Cựu Ước, bất cứ ai không thuộc về Dân Chúa chọn, thì người đó là kẻ xa lạn, là kẻ thù địch, không được yêu thương.
Chúa Giêsu đã đến để mạc khải sứ điệp trọn hảo hơn, bẻ gẫy những giới hạn tự nhiên: “Còn Thầy, Thầy bảo các con: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi các con”. Chúng ta chú ý đến hai chi tiết trong lời dạy của Chúa Giêsu: thứ nhất: không còn ai bị loại ra khỏi tình yêu thương của người môn đệ Chúa và sự phân chia con người ra làm hai loại: thân thuộc và thù địch không còn nữa. Thứ hai: Tình yêu thương đó được thể hiện bằng những hành động cụ thể, và quan trọng nhất, đó là thi ân và cầu nguyện cho những kẻ không tự nhiên được chúng ta yêu thương, và đây không còn là tình yêu thương theo tình cảm, mà là tình yêu thương thực sự hướng đến lợi ích của người khác.
Điều quan trọng nhất là các môn đệ phải nên hoàn thiện như Cha trên trời là Đấng hoàn thiện (c.48). Đó chính là tiêu chuẩn và cũng là lý do của đòi hỏi phải yêu thương kẻ thù và khao khát sự thiện hảo cho kẻ ngược đãi mình.
Với lời quả quyết cuối cùng (c.48), Chúa Giêsu còn ngầm đưa ra một nhận định hết sức tiêu cực về lý tưởng hoàn thiện mà các kinh sư đề cao. Theo họ, lý tưởng hoàn thiện là sự tuân giữ triệt để Luật Môsê. Nhưng theo Đức Giêsu, chính tình yêu vô vị lợi và không giới hạn mới là yếu tố làm cho con người nên hoàn thiện và nên giống Cha trên trời là Đấng hoàn thiện.
Những lời dạy của Chúa Giêsu mà Giáo Hội cho chúng ta lắng nghe hôm nay, cũng không mập mờ, không nhượng bộ hay chiều theo khuynh hướng tự nhiên của con người muốn giới hạn tình yêu của mình đối với tha nhân.
“Hãy yêu mến anh em mình”, mệnh lệnh này được ghi rõ trong sách Lêvi 19,18. Những “anh em” được nhắc đến ở đây chỉ những kẻ thân thuộc, đồng hương, thuộc về dân riêng của Chúa. Còn câu: “Hãy ghét kẻ thù địch” thì chúng ta không gặp thấy công thức nào tương tự như vậy trong Kinh Thánh. Những lời này có thể hiểu như một diễn tả tự nhiên của tâm lý thường tình nơi con người, một hậu quả của tình yêu thương có giới hạn trong khung cảnh những kẻ thân thuộc, những người thuộc về cùng một dân tộc, một xã hội. Theo tâm thức hạn hẹp của Cựu Ước, bất cứ ai không thuộc về Dân Chúa chọn, thì người đó là kẻ xa lạ, là kẻ thù địch, không được yêu thương.
Chúa Giêsu đã đến để mạc khải sứ điệp trọn hảo hơn, bẻ gẫy những giới hạn tự nhiên: “Còn Thầy, Thầy bảo các con: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi các con”. Chúng ta chú ý đến hai chi tiết trong lời dạy của Chúa Giêsu: thứ nhất: không còn ai bị loại ra khỏi tình yêu thương của người môn đệ Chúa và sự phân chia con người ra làm hai loại: thân thuộc và thù địch không còn nữa. Thứ hai: Tình yêu thương đó được thể hiện bằng những hành động cụ thể, và quan trọng nhất, đó là thi ân và cầu nguyện cho những kẻ không tự nhiên được chúng ta yêu thương, và đây không còn là tình yêu thương theo tình cảm, mà là tình yêu thương thực sự hướng đến lợi ích của người khác.
Theo gương Chúa Giêsu và theo lời dạy của Ngài, chúng ta được mời gọi sống quảng đại hơn nữa trong các mối tương quan với mọi người: yêu kẻ ghét mình và cầu nguyện cho kẻ làm hại mình. Ngày hôm nay, mỗi người được mời gọi làm việc hy sinh, hãm mình và bác ái để cầu nguyện cho một hoặc nhiều người đang gây khó chịu, đang làm khổ, làm hại mình.
2021
LUẬT TÌNH YÊU
14 05 X Thứ Hai Tuần XI Thường Niên.
2Cr 6,1-10; Mt 5,38-42.
LUẬT TÌNH YÊU
Lời Chúa chúng ta vừa nghe chỉ vỏn vẹn bốn câu vắn vỏi. Bốn câu này nằm trong bối cảnh sau khi các môn đệ thắc mắc với Chúa Giêsu về luật Môsê. Đây là bản chỉ nam, kiện toàn luật Môsê mà Chúa muốn dạy các môn đệ của Ngài.
Tin Mừng hôm nay, ở trong phần chính của Bài Giảng trên núi. Trước mỗi lời dạy, Thánh sử Matthêu đều có câu mở đầu “Anh em đã nghe luật dạy rằng… mắt đền mắt, răng đền răng”, còn Thầy, Thầy bảo anh em đừng chống cự lại người ác…. Ý chính là: sự công chính của các môn đệ phải vượt lên trên cả cách giải thích lề luật theo lối truyền thống, nghĩa là luật mới, luật của Chúa Giêsu khác xa hẳn luật cũ và có thể gọi là đi ngược lại những gì mà thế gian cho là khôn ngoan, là công bằng.
Trước tiên, Chúa Giêsu khởi sự nhắc các môn đệ về luật báo thù, “Anh em đã nghe Luật dạy : Mắt đền mắt, răng đền răng…”, luật báo thù này của người xưa căn cứ trên việc ăn miếng trả miếng, nghĩa là nếu có ai đó đã làm thiệt hại bạn, thì hãy làm hại lại người ta như vậy, hoặc bắt họ đền bù sao cho tương xứng với sự thiệt hại mình đã chịu. Chúa Giêsu muốn các môn đệ của Ngài có lối hành xử tốt hơn : “Còn Thầy, Thầy bảo anh em : đừng chống cự người ác”. Chúa Giêsu đã xóa bỏ nguyên tắc của luật báo thù, vì dù có hạn chế và được kiểm soát kỹ đến đâu đi nữa, thì việc báo thù cũng không khi nào có chỗ đứng trong đời sống Kitô giáo.
Chúa Giêsu nhắc thêm :“Nếu bị ai tát má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái nữa”. Bị tát là bị sỉ nhục về mặt danh dự. Chúa Giêsu dạy các môn đệ hãy có cách hành xử cao hơn. Ngài không những chỉ khuyên quên đi việc bị thiệt hại vật chất không đòi đền bù, mà còn rộng lòng quên đi việc bị hạ nhục, bị thiệt hại danh dự.
Và Chúa lại bảo :“Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài”. Áo của một người là quyền lợi cơ bản nhất mà người ấy được hưởng. Chúa Giêsu muốn đòi buộc chúng ta đi vào một tiến trình sâu hơn của luật yêu thương. Ngài đòi hỏi người Kitô hữu không nghĩ đến quyền lợi riêng của mình, nhưng nghĩ đến bổn phận phải giúp đỡ và trao ban cho người khác cả phần dư mà lẽ ra chính họ phải được hưởng.
Không chỉ nghĩ đến đồng loại với những quyền lợi. Chúa Giêsu còn muốn người môn đệ thể hiện trọn vẹn hơn nữa các điều luật. Phải nghĩ đến đồng loại để tìm phục vụ hơn là để được phục vụ : “Nếu có người bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với người ấy hai dặm”. Chúa Giêsu khơi lên một tiến trình hoàn thiện hơn. Xa hơn và hoàn trọn hơn trong phục vụ là đi bước trước, đến và tìm ra nhu cầu của người đang cần đến chúng ta.
Và mức cuối cùng của bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu dạy cho những ai làm môn đệ của Ngài đó là : phải nhạy bén, phải sáng tạo hơn trong yêu thương, phải tìm ra cách thế trao tặng xinh đẹp và ưu ái nhất : “Ai xin, thì anh hãy cho, ai muốn vay mượn, thì anh đừng ngoảnh mặt đi”. Yêu thương là luôn biết cho đi, không được từ chối, luôn tìm tạo thuận lợi để trao ban. Và trong mọi tình huống hãy tôn trọng những ai đang cần đến sự giúp đỡ của chúng ta. Không được ngoảnh mặt làm ngơ hoặc coi thường.
Cho đi là đặc ân và cũng là một sứ vụ mà người môn đệ phải đảm nhận. Hãy sử dụng châm ngôn của cổ nhân xưa : “Thà cho một người ăn mày giả dối, để khỏi phải từ chối lầm một người khiêm tốn nài xin”. Người biết yêu thương, biết trao tặng là người làm tất cả các nghĩa cử yêu thương mà không sợ lãng phí, không sợ người khác không nhận ra. Người biết yêu thương thì luôn biết sáng tạo trong cách thế trao tặng.
Chúa muốn dạy chúng ta, đừng lấy oán báo oán khi chính mình bị xúc phạm. Tuy nhiên Người không cấm chúng ta chống lại những bất công, lại càng không cấm chúng ta bài trừ sự dữ, sự tội lỗi xấu xa ở trần gian. Cuộc sống nơi trần gian, biết sống trong Chúa là sống lý tưởng của sự hiền hòa, khiêm nhường hay tha thứ và yêu thương: vì tất cả đều là con cái một Cha trên trời, là Đấng hằng thi ân cho con cái và tất cả mọi người
“Mắt đền mắt, răng đền răng” – đó là luật báo thù, người ta xúc phạm làm thiệt hại tổn thương về tinh thần hay vật chất tôi bao nhiêu, theo lẽ công bằng phải đền trả tôi bấy nhiêu, đó là luật thế gian với góc độ con người đối xử với con người với nhau. Biết bao chiến tranh và bạo lực xảy ra trên thế giới cũng xuất phát từ những mâu thuẫn, sống tìm lợi ích, ích kỷ cho bản thân là sống như vậy, chỉ cần một chút thiệt hại về tiền bạc hay về tinh thần người ta sẵn sàng đạp đổ hay đổi mạng sống của nhau.
Không chỉ ngoài xã hội, nơi cộng đoàn hay gia đình ngày nay cũng vậy, họ có thể cũng sẵn sàng loại trừ nhau để đánh đổi chút danh hão huyền, thiếu đi sự yêu thương, cảm thông và tha thứ cho nhau. Nếu mọi người sống không còn thù oán, hiềm khích, biết sống ôn hòa, tha thứ cho nhau, tuy nhiên làm được điều đó quả thật rất khó, nhưng nơi mỗi người có được những đức tính này, thì nơi họ thể hiện bằng sự khiêm nhường, tha thứ, thiết tha trong lời cầu nguyện hay sống trong bí quyết diệu kỳ của Kinh Mân Côi là họ đã được “ từ ơn hoán cải đến ơn cứu độ”
Chúa Giêsu thiết định nét mới rất quan trọng để mở rộng luật Môsê : Nguời môn đệ Chúa Giêsu không bao giờ thù hận, không được tìm cách báo thù cho dù đó là một sỉ nhục có tính toán và độc ác. Người môn đệ Chúa Giêsu không bao giờ bám vào quyền lợi, cả quyền lợi pháp lý lẫn quyền lợi đương nhiên được hưởng ; không bao giờ nghĩ đến việc làm theo ý mình, nhưng nghĩ đến việc mở rộng lòng yêu thương, nâng đỡ. Người môn đệ Chúa Giêsu thì luôn nghĩ ra được cách sáng tạo trong sự phục vụ trao ban.
Chúa Giêsu dạy chúng ta loại trừ sự báo thù bằng việc tha thứ; tiêu diệt những thói xấu như: nhỏ nhen ích kỷ bằng cách sống quảng đại quên mình vì tha nhân. Trên thập giá Chúa Giêsu đã xóa tan sự gian ác bằng sự hiền lành và tự nguyện chịu chết để đền bù muôn tội lỗi. Không thể tiêu diệt sự ác bằng sự ác mà phải bằng một tình yêu cao thượng hơn.
Chúa Giêsu muốn kiện toàn khoản luật mới, đó luật yêu thương sống trong sự hoàn thiện biết đối xử, khoan dung với kẻ ác, cụ thể là với kẻ xúc phạm đến phẩm giá con người. Thầy bảo với anh em: “Đừng chống cự với người ác, trái lại nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy giơ má bên trái ra nữa” (Mt 5, 39).
Quả thật rất nghịch lý, nhưng đây nghịch lý của tình thương. Người Kitô hữu sống Tin Mừng bằng cách không có khái niệm trả thù, sống trong tình thương sẽ lướt thắng họ, để giúp họ sống luật yêu thương trong đó bao gồm sự tha thứ, hy sinh, chịu đựng, thiệt thòi, từ tinh thần lẫn vật chất, luật yêu thương là cho đi không mong lãnh nhận, họ sẽ không ngoảnh mặt hay thờ ơ, lãnh đạm với bất kể ai, kể cả kẻ làm khó mình. Như Chúa nhắc nhở các môn đệ: “Ai xin anh hãy cho: ai muốn vay mượn thì anh đừng ngoảnh mặt đi” (Mt 5,42).