2020
Gợi ý phương pháp làm mục vụ giới trẻ theo Tông huấn Christus Vivit
Làm mục vụ giới trẻ luôn là thách thức lớn ở mọi nơi và mọi thời. Vì thế khi nghe tin Đức Thánh Cha Phanxicô triệu tập Thượng Hội Đồng Giám mục để bàn về Mục vụ giới trẻ, ai cũng mong được nghe những chia sẻ kinh nghiệm và gợi ý phương pháp làm việc để mục vụ giới trẻ được phong phú và hiệu quả hơn. Tông huấn Chúa Kitô đang sống chính là kết quả làm việc của Thượng Hội Đồng Giám Mục vì “lấy cảm hứng từ rất nhiều suy tư và thảo luận diễn ra tại Thượng Hội Đồng”, và khi biên soạn Tông huấn, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài cố gắng đưa vào những đề nghị mà ngài cho là có ý nghĩa nhất của Thượng Hội Đồng (số 4). Như thế Tông huấn này là tài liệu phong phú hướng dẫn việc làm mục vụ cho giới trẻ trong thời đại hiện nay. Nói riêng về phương pháp làm mục vụ giới trẻ, Tông huấn không trực tiếp đưa ra một phương pháp phải theo, dù vậy trong Tông huấn có nhiều gợi ý về định hướng cũng như thực hành mục vụ. Bài viết này cố gắng rút ra những suy tư và chỉ dẫn từ Tông huấn, từ đó gợi ý một đường hướng và phương pháp làm mục vụ cho giới trẻ trong hoàn cảnh hiện nay.
- Mục đích của Mục vụ giới trẻ
- Những ghi nhận từ Tông huấn
– Khơi dậy và đào sâu kinh nghiệm đức tin: “Đừng quá lo lắng truyền đạt thật nhiều nội dung giáo thuyết, nhưng trước hết, hãy cố gắng đánh thức và giúp các bạn đào sâu những kinh nghiệm tuyệt vời có sức nâng đỡ đời sống Kitô hữu” (212). “Ở một số nơi… thay vì được tạo điều kiện để gặp gỡ Chúa Giêsu, Đấng đã chạm đến trái tim họ, người trẻ chỉ được tham dự những cuộc gặp gỡ “huấn luyện” lên lớp về những vấn đề đạo lý và luân lý, về những sự dữ trong thế giới ngày nay, về Hội Thánh, về học thuyết xã hội, về đức khiết tịnh, về hôn nhân, về kiểm soát sinh sản và những chủ đề khác. Kết quả là nhiều người trẻ chán ngán, mất đi lửa nhiệt thành gặp gỡ Chúa Kitô và niềm vui bước theo Người. Nhiều người bỏ cuộc, còn những người khác thì buồn chán và tiêu cực” (212).
– Hai trục chính trong việc đào tạo giáo lý và luân lý cho giới trẻ là (1) “Đào sâu lời rao giảng tiên khởi (kerygma), vốn là kinh nghiệm nền tảng của cuộc gặp gỡ Thiên Chúa qua cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu… vì thế mục vụ giới trẻ nên thường xuyên tạo ra các cơ hội để làm mới và đào sâu kinh nghiệm cá vị của mỗi người về tình yêu của Thiên Chúa và tình yêu của Đức Giêsu Kitô đang sống”; (2) “Sự phát triển trong tình huynh đệ, trong đời sống cộng đoàn và phục vụ”, “giúp người trẻ triển nở trong tình huynh đệ, sống như anh em với nhau, giúp đỡ lẫn nhau, phục vụ người khác, gần gũi với người nghèo” (213-214).
- Gợi ý suy nghĩ
– Tông huấn mời gọi một sự thay đổi sâu xa trong cách nhìn và cách làm mục vụ giới trẻ, từ chỗ áp đặt chương trình đào tạo có sẵn (tín lý, luân lý, phụng vụ…) đến chỗ khơi dậy và đào sâu kinh nghiệm đức tin nơi người trẻ. Trên đường Emmaus, Chúa Giêsu đã không “lên lớp” hai môn đệ trước nhưng Người đồng hành với họ, khơi dậy những thao thức và băn khoăn của họ, lắng nghe họ tâm sự, rồi mới giúp họ khám phá ý nghĩa của các sự kiện trong chương trình của Thiên Chúa.
– Tông huấn nói đến việc phải đánh thức và đào sâu kinh nghiệm đức tin nơi người trẻ hơn là hấp thụ kiến thức. Thông thường, những kinh nghiệm này được khơi dậy không phải bằng những bài học lý thuyết nhưng qua những con người, biến cố, sự kiện cụ thể. Vì thế, chuyện kể, chia sẻ chứng từ, gương sống là những cách thế đem lại hiệu quả nhiều hơn các bài giáo lý.
– Tông huấn đề nghị phải quan tâm nhiều hơn đến chiều kích cộng đoàn và phục vụ trong mục vụ giới trẻ, vì thế sinh hoạt nhóm nhỏ, cùng với những chuyến hành hương, dã ngoại, làm công tác xã hội… là những cách thế rất tốt trong mục vụ giới trẻ.
- Nhân sự của Mục vụ giới trẻ: Người trẻ là tác nhân của Mục vụ giới trẻ và là tông đồ cho người trẻ
- Những ghi nhận từ Tông huấn
– “Tôi muốn tuyên bố rõ ràng rằng chính người trẻ là tác nhân của Mục vụ giới trẻ. Chắc chắn họ cần được hỗ trợ và hướng dẫn, nhưng đồng thời họ cũng phải được tự do phát triển những cách thức mới với tinh thần sáng tạo và táo bạo” (số 203).
– “Chính người trẻ biết cách nào là tốt nhất để quy tụ lại với nhau. Họ biết cách tổ chức các sự kiện lễ hội, các hội thao cũng như cách loan báo Tin Mừng qua các mạng xã hội, qua các tin nhắn, các bài hát, video và những phương tiện truyền thông khác. Chỉ cần khuyến khích họ và tạo một khoảng không tự do để họ có thể hăng hái Phúc Âm hóa những người trẻ khác ở mọi nơi, trong mọi hoàn cảnh… Điều quan trọng nhất là mỗi người trẻ cần có đủ mạnh dạn để gieo hạt giống Tin Mừng đầu tiên trên mảnh đất màu mỡ là tâm hồn của một bạn trẻ khác” (210).
– “Trong nhiều bối cảnh khác nhau, có những nhóm bạn trẻ, thường là từ các phong trào và hội đoàn Công giáo, tích cực tham gia vào việc Phúc-âm-hóa các bạn cùng trang lứa qua chứng tá đời sống trong sáng của mình, qua ngôn ngữ dễ hiểu và khả năng thiết lập những mối dây thân hữu. Việc tông đồ này giúp đem Tin Mừng đến với những người trẻ mà mục vụ giới trẻ thông thường không chạm tới được, đồng thời giúp cho các bạn trẻ làm tông đồ được trưởng thành hơn trong đức tin. Như thế, việc tông đồ này xứng đáng được trân trọng, nâng đỡ, đồng hành cách khôn ngoan và hội nhập đời sống các cộng đoàn” (Final Document, số 56).
- Gợi ý suy nghĩ
– Ở đây cũng thế, Tông huấn mời gọi một sự thay đổi sâu xa trong cách nhìn và cách làm mục vụ giới trẻ (paradigm shift), từ chỗ nhìn người trẻ như đối tượng đến chỗ nhìn người trẻ như chủ thể của mục vụ giới trẻ (là tác nhân, có những cách thức mới, sáng tạo và táo bạo). Do đó người trẻ không chỉ đóng vai trò thụ động trong mục vụ giới trẻ (chỉ biết đón nhận và tuân theo những gì người hướng dẫn chỉ bảo), nhưng đóng vai trò chủ động (biết cách nào là tốt nhất để quy tụ các bạn trẻ, tổ chức các sự kiện, loan báo Tin Mừng qua mạng xã hội). Các nghị phụ khẳng định, “Người trẻ Công giáo không chỉ là người đón nhận hoạt động mục vụ, họ là những chi thể sống động trong cùng một Thân thể là Hội Thánh, là những người đã chịu Phép Rửa và Thánh Thần đang sống, hoạt động trong họ. Người trẻ giúp cho Hội Thánh phong phú trong chính hiện hữu của mình chứ không chỉ trong những hoạt động. Người trẻ là hiện tại chứ không chỉ là tương lai của Hội Thánh” (Final Document, số 54).
– Điều cần thiết là người làm mục vụ phải để cho giới trẻ có không gian tự do để người trẻ có thể phát huy khả năng. “Người trẻ tích cực tham gia nhiều hoạt động của Hội Thánh bằng sự phục vụ quảng đại, nhất là qua việc dạy Giáo lý, cử hành phụng vụ, chăm sóc người đau yếu, việc từ thiện cho người nghèo. Các phong trào, hội đoàn tôn giáo cũng tạo cho người trẻ cơ hội phát huy sự dấn thân và tinh thần trách nhiệm. Đôi khi sự sẵn sàng của người trẻ lại gặp phải sự độc đoán và không tin tưởng từ phía người lớn tuổi hoặc các cha xứ, vì họ không nhận ra cách đầy đủ tính sáng tạo nơi người trẻ, hoặc vì họ không muốn chia sẻ trách nhiệm” (Final Document, số 54).
– Người hướng dẫn đóng vai trò đồng hành, lắng nghe, chia sẻ… như Chúa Giêsu với hai môn đệ trên đường Emmaus.
- Những lãnh vực cần quan tâm trong Mục vụ giới trẻ
- Ghi nhận từ Tông huấn
– Mục vụ giới trẻ và mục vụ gia đình: “Người trẻ cần được tôn trọng sự tự do nhưng họ cũng cần được đồng hành. Gia đình phải là nơi đồng hành đầu tiên… Vì thế, Mục vụ giới trẻ và Mục vụ gia đình cần phải phối kết với nhau, để bảo đảm sự đồng hành liên tục và thích hợp trong tiến trình ơn gọi” (242).
– Mục vụ giới trẻ và mục vụ truyền giáo: “Nếu biết lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần đang nói với mình, chúng ta sẽ nhận ra rằng mục vụ giới trẻ phải luôn là mục vụ truyền giáo. Người trẻ sẽ được phong phú hóa rất nhiều khi họ vượt qua tính rụt rè và dám đến thăm các gia đình” (240).
– Đời sống nội tâm: “Nhiều người trẻ đã học biết nếm hưởng sự thinh lặng và sống thân mật với Chúa. Ngày càng có nhiều nhóm tập họp để tôn thờ Thánh Thể và cầu nguyện dựa trên Lời Chúa” (224); “Thật quan trọng nếu biết quý trọng những thời nhịp mạnh nhất của Năm Phụng vụ, đặc biệt là Tuần Thánh, Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, và Giáng Sinh” (224).
– Việc đạo đức bình dân: “Những biểu hiện khác nhau của lòng đạo đức bình dân, nhất là những cuộc hành hương, hấp dẫn người trẻ… Không được khinh thường những cách thức ấy, nhưng hãy khuyến khích và thúc đẩy” (238).
– Internet và mạng xã hội: “Tại nhiều quốc gia, Internet và các mạng xã hội hiện nay là nơi không thể thiếu để tiếp cận giới trẻ và mời gọi họ tham gia, đặc biệt là vào những sáng kiến và hoạt động mục vụ… Các trang mạng đang tạo nên một cơ hội đặc biệt để đối thoại, gặp gỡ và trao đổi với nhau, cũng như để tiếp cận thông tin về tri thức” (số 87). Tuy nhiên cũng cần quan tâm đến những mặt tiêu cực của internet: người trẻ ngày nay có “khuynh hướng chú trọng đến nhìn hơn là nghe và đọc, điều đó sẽ ảnh hưởng đến cách học hỏi cũng như sự phát triển óc phê bình” (số 86); “thế giới kỹ thuật số cũng là một không gian đầy cô đơn, bị thao túng, bị khai thác, và mang tính bạo lực, cho đến cực điểm là các trang web đen” (88); “tình trạng tin giả ngày càng sinh sôi nảy nở, là biểu hiện của một nền văn hóa đã mất ý thức về sự thật và lèo lái các sự kiện theo những lợi ích riêng tư. Danh dự của nhiều người bị đe dọa qua những cuộc xét xử sơ sài trực tuyến trên mạng. Hiện tượng này cũng liên quan đến Hội Thánh và các mục tử” (số 89).
- Gợi ý suy nghĩ
– Có thể làm gì để nối kết hoạt động của Mục vụ giới trẻ với các ban mục vụ khác, ví dụ, Truyền thông, Gia đình, Truyền giáo?
– Linh mục có nên hiện diện trên mạng xã hội để đồng hành với giới trẻ? Hiện diện như thế nào?
- Ngôn ngữ tiếp cận giới trẻ
- Ghi nhận từ Tông huấn
– Nhận diện khuôn mặt người trẻ ngày nay: “Cách thế các thế hệ trẻ tiếp cận thực tại có những đặc tính riêng…Trong số những đặc tính nổi bật nhất của văn hóa giới trẻ, cần ghi nhận những điểm sau: (1) họ ưa chuộng hình ảnh hơn những hình thái truyền thông khác (đọc, nghe); (2) tầm quan trọng của cảm giác và cảm xúc như một cách tiếp cận thực tại, và dành ưu tiên cho những gì cụ thể hơn là phân tích lý thuyết; (3) đề cao tình bạn, ví dụ thuộc về một nhóm hoặc nối kết với nhau qua mạng xã hội; (4) người trẻ thường hồn nhiên và cởi mở với tính đa dạng, do đó họ quan tâm đến hòa bình, sự đối thoại giữa các nền văn hóa và tôn giáo” (Final Document, số 45). Nhận xét này rất đáng quan tâm vì giúp người làm mục vụ biết cách nào có thể đồng hành và tác động lên người trẻ tốt nhất.
– Ngôn ngữ tình yêu: “Người trẻ cần được tiếp cận qua văn phạm của tình yêu, chứ không phải bằng cách thuyết giảng chiêu dụ. Người trẻ có thể hiểu được ngôn ngữ của những người sống hiến thân, những người sống với họ và cho họ, và cả những ai, dù còn đầy giới hạn và yếu đuối, cố gắng sống đức tin chân thành” (211).
– Linh hoạt và sống động: “Mục vụ giới trẻ cần được linh động hơn và mời người trẻ đến với các sự kiện mà nơi đó, người trẻ không chỉ có cơ hội để học hỏi, nhưng còn để chia sẻ cuộc sống, liên hoan, hát múa, nghe những câu chuyện thực của các chứng từ và cùng nhau gặp gỡ Thiên Chúa hằng sống trong cộng đoàn” (204).
– Những việc phục vụ: “Nhiều người trẻ được lôi cuốn bởi các cơ hội giúp đỡ người khác, nhất là trẻ em và người nghèo… Nhiều người trẻ mệt mỏi với những chương trình huấn luyện giáo lý và thiêng liêng, và đôi khi họ yêu cầu có cơ hội được tham gia tích cực vào các hoạt động giúp ích cho tha nhân” (225).
– Âm nhạc: “Tầm quan trọng của âm nhạc vô cùng đặc biệt; âm nhạc là một môi trường thực sự và giới trẻ thường xuyên ngụp lặn trong đó, như một loại văn hóa và ngôn ngữ có khả năng khơi dậy cảm xúc và xây dựng căn tính” (226).
– Thể thao: “Việc tập luyện thể thao nơi giới trẻ cũng có tầm quan trọng không kém… Ở tâm điểm của kinh nghiệm thể thao là niềm vui: niềm vui được vận động, niềm vui quy tụ với nhau, niềm vui sống và đón nhận những quà tặng mà Đấng Tạo Hóa ban cho ta mỗi ngày” (227).
– Thiên nhiên: “Thiên nhiên đặc biệt hấp dẫn rất nhiều bạn trẻ thanh thiếu niên… Đó chính là trường hợp của phong trào hướng đạo và một số nhóm khác đang tổ chức những ngày sống giữa thiên nhiên, cắm trại, đi bộ, thám hiểm, và các chiến dịch cải thiện môi trường” (228).
– Các cuộc quy tụ: “Thượng Hội Đồng thường xuyên nhắc tới Ngày Giới Trẻ thế giới và những sự kiện liên hệ ở tầm châu lục, quốc gia, giáo phận, cũng như những sự kiện do các phong trào, hội đoàn, dòng tu tổ chức. Những thời điểm gặp gỡ và chia sẻ này được đánh giá cao vì tạo điều kiện cho người trẻ đồng hành với nhau (vd. hành hương), cảm nghiệm tình huynh đệ, chia sẻ đức tin cách vui tươi và gần gũi với Hội Thánh hơn. Với nhiều người trẻ, những thời điểm trên đã đem lại kinh nghiệm về sự biến đổi, vì họ cảm nghiệm được vẻ đẹp của dung nhan Chúa và có những quyết định quan trọng trong đời sống” (Final Document, số 144).
- Gợi ý suy nghĩ
– Những buổi gặp gỡ của người trẻ phải linh hoạt và sống động: chia sẻ chứng từ, ca hát, sinh hoạt cộng đồng.
– Công tác xã hội: tạo cơ hội cho người trẻ tham gia các hoạt động bác ái, xã hội, ví dụ thăm viếng và giúp đỡ người nghèo, làm sạch môi trường, dạy học cho trẻ nghèo… “Nếu có những người trẻ thờ ơ thì cũng có nhiều người trẻ khác sẵn sàng dấn thân vào các việc thiện nguyện và liên đới xã hội. Họ cần được đồng hành và khích lệ để phát huy tài năng, kỹ năng và tính sáng tạo. Dấn thân xã hội và trực tiếp gặp gỡ người nghèo vẫn là cơ hội tốt cho việc khám phá hoặc đào sâu đức tin và phân định ơn gọi (Final Document, số 46).
– Tham gia những ngày hội lớn của giới trẻ ở cấp Giáo hạt, Giáo phận; ở đó các bạn trẻ có cơ hội làm quen, kết thân với nhau, chia sẻ và học hỏi lẫn nhau trong hành trình đức tin.
– Vai trò của âm nhạc: Trong nhiều thế kỷ, “Cái Đẹp” vẫn là một trong những cách thế diễn tả đức tin và là nẻo đường Phúc-âm-hóa. Âm nhạc là một trong những diễn tả nghệ thuật và tôn vinh cái đẹp, nhất là trong thời đại hiện nay, nhiều người trẻ chìm đắm trong âm nhạc (Final Document, số 47). Có nên tổ chức thi hát Thánh ca ở cấp Giáo hạt, Giáo phận?
– Thể thao: Giáo xứ nào có không gian rộng rãi, nên tạo điều kiện cho các hoạt động thể thao của người trẻ (bóng bàn, cầu lông, bóng đá). Có thể tổ chức thi thể thao?
– Hành hương, Dã ngoại: thay vì chỉ học Giáo lý trong phòng kín, có nên thỉnh thoảng tổ chức những buổi hành hương, dã ngoại?
- Gợi ý thực hành
Đề nghị một phương pháp làm mục vụ giới trẻ:
(1) Hình thành nhóm nhỏ. Những ích lợi của nhóm nhỏ:
– Kiến tạo những tương quan gần gũi, thân tình, không những trong sinh hoạt nhóm mà còn có thể kéo dài trong cuộc sống thường ngày.
– Cảm nhận mình thuộc về một cộng đoàn, ở đây là cộng đoàn Hội Thánh. Đây là điều quan trọng đối với người trẻ trong thời đại ngày càng mang nặng tính cá nhân chủ nghĩa. Cách riêng đây cũng là nhu cầu cần thiết với những người trẻ xa quê.
– Vì là nhóm nhỏ nên mỗi người có thể được nói và được lắng nghe cũng như lắng nghe người khác, nhờ đó giúp bản thân phong phú hơn.
(2) Họp nhóm:
– Mỗi tháng 1 lần.
– Đề tài do chính các bạn trẻ trong nhóm đề nghị, liên hệ đến những gì người trẻ đang quan tâm trong cuộc sống của họ.
– Trưởng nhóm tạo điều kiện để mỗi người có thể nói lên suy nghĩ, kinh nghiệm, cảm xúc của mình.
– Linh mục, tu sĩ, giáo lý viên đóng vai trò đồng hành, lắng nghe, và giúp các bạn trẻ nhìn vấn đề trong ánh sáng Lời Chúa.
– Tạo bầu khí vui tươi, linh hoạt, sống động.
(3) Trưởng nhóm:
– Chính các bạn trẻ trong nhóm đề nghị một người làm trưởng nhóm.
– Trưởng nhóm là cầu nối giữa nhóm trẻ và người đồng hành (linh mục, tu sĩ, giáo lý viên), cùng với người đồng hành chuẩn bị cho các buổi họp nhóm và những hoạt động của nhóm.
(4) Người đồng hành:
– Hiểu biết Lời Chúa và giáo huấn của Hội Thánh về những vấn đề người trẻ quan tâm và thảo luận để có thể hướng dẫn cách hữu hiệu.
– Khiêm tốn, vì không đóng vai trò dạy dỗ, chỉ bảo, nhưng đồng hành, lắng nghe, cảm thông, rồi cùng các bạn trẻ tìm câu trả lời theo ánh sáng Lời Chúa.
– Kiên trì, vì người trẻ có thể có những suy nghĩ, phản ứng rất khác với lập trường và quan điểm của Hội Thánh về những vấn đề liên hệ.
(5) Những sinh hoạt của nhóm: người trẻ muốn có những hoạt động cụ thể, vì thế khi có thể nên thúc đẩy người trẻ tham gia các sinh hoạt.
– Sinh hoạt đạo đức, như dạy giáo lý, tham gia ca đoàn, hành hương;
– Hoạt động bác ái xã hội, như giúp người nghèo, làm vệ sinh môi trường;
– Giải trí như thể thao, âm nhạc.
– Tham gia các cuộc quy tụ lớn của Giáo hạt, Giáo phận.
Để kết, trong Tông huấn Chúa Kitô đang sống, Đức Giáo hoàng Phanxicô nhận xét: “Mục vụ giới trẻ theo truyền thống đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi những thay đổi của xã hội và văn hóa. Người trẻ thường không thấy các chương trình thông thường của chúng ta đáp ứng được các mối quan tâm, các nhu cầu, các vấn đề và các thương tổn của họ”. Sau đó, ngài nói thêm: “Mặc dù không luôn dễ dàng tiếp cận người trẻ, vẫn có hai khía cạnh chúng ta đang lớn lên: sự ý thức toàn thể cộng đồng phải tham gia vào công cuộc Phúc-Âm-hóa người trẻ, và nhu cầu cấp bách để người trẻ đảm nhận một vai trò quan trọng hơn nữa trong các chương trình mục vụ” (số 202). Hy vọng mô hình làm mục vụ giới trẻ theo nhóm nhỏ có thể phần nào đáp ứng thực tế và nhu cầu trên. Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm
2020
Chẳng Nóng Giận
Chẳng Nóng Giận
Giận là có một cảm xúc mạnh không tốt đẹp, đối với một người hay về một việc nào đó. Có những cái giận chính đáng, ví dụ như khi chúng ta thấy người lành bị ức hiếp, khi con cái bị hư hỏng vì cãi lời cha mẹ, khi sự an toàn của gia đình chúng ta bị người khác tước đoạt hay mạng sống người thân bị đe dọa. Những lúc đó chúng ta giận và muốn hành động để can thiệp, cứu vớt, hoặc sửa lại những chỗ sai trật. Đó là những cái giận chính đáng.
Tuy nhiên, khi phân tích sự giận dữ thông thường của con người, các nhà tâm lý học cho biết, chúng ta nổi giận khi người chung quanh làm những điều trái ý chúng ta hoặc điều chúng ta trông mong không xảy ra như chúng ta mong muốn. Ví dụ như ông chồng đi làm về vừa mệt vừa đói, nghĩ rằng ở nhà vợ đã chuẩn bị cơm nước sẵn sàng nhưng về nhà thấy vợ đi shopping chưa về hoặc đang nói điện thoại với bạn mà cơm chưa có, ông chồng sẽ nổi giận vì điều mình trông mong không có. Một ví dụ khác, người vợ đi bác sĩ nhờ chồng đón về nhưng đứng mãi ở điểm hẹn không thấy chồng đến vì chồng mải nói chuyện với bạn quên đi đón vợ. Điều người vợ trông mong đã không xảy ra nên người vợ nổi giận. Nóng giận là một cảm xúc tràn đến với chúng ta thường xuyên mỗi ngày, có người nóng giận luôn luôn, bất cứ chuyện gì cũng có thể nổi giận được.
Người ta cho biết, người nào xem cái tôi của mình càng lớn thì càng hay nóng giận, người nào biết mình có nhiều uy quyền cũng hay nóng giận. Điều này rất đúng, chúng ta thường thấy người trên nổi giận với người dưới, người lớn tuổi nổi giận với người nhỏ tuổi. Trong gia đình cũng vậy, người nào có nhiều uy quyền thì nóng giận nhiều. Các ông chồng hay nổi giận với vợ, cha mẹ nổi giận với con cái. Ngược lại, nếu trong gia đình người chồng hiền lành, người vợ lấn lướt chồng thì trong gia đình đó bà vợ là người hay nổi giận với chồng. Khi cha mẹ quá dễ dãi với con, chiều con quá đáng, khi không được điều theo ý muốn, con cái sẽ nổi giận với cha mẹ.
Nóng giận hay giận dữ là một cảm xúc không tốt đẹp. Lời Thánh Kinh dạy rằng người có tình yêu thật không nóng giận. Thánh Phao-lô viết: “Tình yêu thương hay nhịn nhục, tình yêu thương hay nhân từ, tình yêu thương chẳng ganh tị, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu ngạo, chẳng làm điều trái phép, chẳng kiếm tư lợi, chẳng nóng giận” (I Cô-rinh-tô 13:4-5). Khi chúng ta đối xử với người chung quanh bằng lòng nhân từ, nhịn nhục, không kiêu ngạo, không vì lợi ích riêng thì dĩ nhiên chúng ta sẽ không hay giận. Người có tình yêu thật không nổi giận cách dễ dàng, không đụng đâu giận đó, ai làm gì, nói gì cũng giận, vì người đó có tấm lòng nhân từ, khoan dung, biết nghĩ đến người mình yêu thương.
Tính nóng giận rất nguy hiểm cho hạnh phúc gia đình, vì người hay nóng giận là người ích kỷ, chỉ nghĩ đến điều lợi cho mình chứ không biết nghĩ đến người khác, cũng không thông cảm với người khác. Hơn nữa, khi nóng giận chúng ta dễ có những lời nói hay hành động gây tổn thương cho người chung quanh mà khi nguôi giận chúng ta khó có thể lấy lại hay sửa lại những tổn thương đó.
Để gia đình có một không khí đầm ấm, yêu thương, chúng ta cần làm theo lời Chúa dạy như sau. Thánh Phao-lô khuyên: “Phải bỏ khỏi anh em những sự cay đắng, buồn giận, tức mình, kêu rêu, mắng nhiếc cùng mọi điều hung ác” (Ê-phê-sô 4:31). “Lúc trước anh em sống trong những nết xấu đó và ăn ở như vậy, nhưng bây giờ anh em nên trừ bỏ hết mọi sự đó, tức là sự thạnh nộ, buồn giận và hung ác” (Cô-lô-se 3:7,8). Trong Kinh Thánh hai chữ thường đi đôi là buồn giận và hung ác, hay nóng giận và hung ác. Chúa biết khi giận chúng ta thường có những lời nói hay hành động tàn ác để cho hả cơn giận của mình. Vì thế Lời Chúa dạy chúng ta phải loại bỏ khỏi đời sống những điều buồn giận và hung ác.
Có những ông chồng vì tính hay nóng giận vô lý mà không khí trong gia đình lúc nào cũng nặng nề, khó thở. Cũng có những bà vợ vì hay nổi giận mà chồng con lúc nào cũng e dè sợ sệt, không dám bày tỏ phản ứng cũng không dám nói lên ý kiến của mình. Điều đáng thương cho những gia đình đó là người hay nóng giận không nhìn nhận hay không nhìn thấy khuyết điểm của mình để mà sửa đổi, trái lại có người còn hãnh diện về tính nóng giận của mình. Chúng ta thường nghe những người đó nói: Tính tôi như vậy đó, không đổi được, khôn hồn thì đừng có đụng đến tôi, hoặc: Đã biết tôi hay nóng tính thì đừng có làm gì cho tôi giận. Những người nói như thế là thiếu nhân từ, ích kỷ, không biết nghĩ đến người khác, cũng không có tình yêu thật đối với người thân.
Như vậy nếu vợ chồng muốn bớt đi những lúc giận dữ, cãi vã nhau chúng ta phải làm sao? Thưa quý vị, như chúng tôi đã chia xẻ từ đầu loạt bài này, chúng ta không thể dùng sức riêng hay khôn ngoan riêng của mình để sống với nhau trong yêu thương tốt đẹp như Lời Chúa dạy, nhưng chúng ta phải nhờ vào sức của Chúa. Chúng ta cần đến với Chúa, tin nhận Ngài và dâng cuộc đời chúng ta cho Chúa làm Chủ. Khi có Chúa Cứu Thế Giê-xu ngự trị trong tâm hồn chúng ta và tình yêu của Chúa chan hòa trong cuộc đời chúng ta, chúng ta sẽ có đủ sức để sống với người chung quanh trong ngọt ngào, yêu thương như Lời Chúa dạy.
Khi giận, chúng ta thường có những phản ứng khác nhau, có người thì bày tỏ rõ ràng, nổi giận đùng đùng lên, có những lời nói không đẹp, những hành động gây tổn thương cho người chung quanh, khiến vợ con hay chồng con phải đi tránh nơi khác hoặc nơm nớp lo sợ không biết sẽ có điều gì xảy ra. Có người mỗi khi có chuyện buồn giận ai thì không nổi giận nhưng cố nén giận. Biết là mình đang giận nhưng cố giữ cảm xúc đó trong lòng, không để lộ ra ngoài. Nếu chúng ta nén giận để chờ một cơ hội thuận tiện hơn mới nói ra cái giận của mình thì là điều tốt, đó là người khôn ngoan, làm đúng theo Lời Chúa dạy là: Mau nghe, chậm nói chậm giận. Nếu mỗi khi giận vợ hay chồng mà chúng ta bày tỏ ngay cách mạnh mẽ sẽ dễ làm hay nói những điều đau lòng nhau. Nếu không nói ra, nhưng cứ ôm giữ những buồn giận đó trong lòng, để chồng chất lên hết ngày này sang ngày khác thì rất là nguy hiểm cho hạnh phúc gia đình. Những buồn giận đó sẽ trở thành đắng cay có thể đưa đến chỗ hận thù và không sao giải quyết được.
Cũng có người khi vợ hay chồng làm điều gì khiến mình buồn giận thì không nổi giận cũng không nén giận nhưng nuốt giận, tức là kể như mình không có gì buồn giận cả, không nhận là mình giận nhưng cứ tiếp tục bình thản vui vẻ như không có chuyện gì xảy ra. Người đó muốn tỏ ra mình là người cao thượng, không phiền giận ai cả. Đây là người không sống thật với chính mình. Những vợ chồng sống với nhau như thế cũng khó có hạnh phúc vì người gây ra buồn giận sẽ không biết và không sửa đổi nên điều buồn giận sẽ tiếp tục xảy ra. Trong khi đó người giận mà nuốt giận không nói ra, những phiền giận đó sẽ chất chứa trong lòng và có thể gây ra nhiều chứng bệnh nghiêm trọng khó chữa như căng thẳng thần kinh, đau bao tử, đau tim, cao máu, v.v…
Như vậy khi vợ chồng có điều phiền giận nhau chúng ta nên phản ứng như thế nào? Giận là một trong những cảm xúc quan trọng và cần thiết trong đời sống. Chúng ta không thể biết yêu thương, vui buồn mà không biết giận ghét. Điều quan trọng là chúng ta phải biết lúc nào nên giận lúc nào không nên giận và chúng ta có thể điều không nên giận điều gì, và quan trọng hơn cả, khi giận chúng ta phải xử sự như thế nào. Lời Chúa trong Thánh Kinh không cấm chúng ta giận cũng không dạy rằng giận là có tội, nhưng Lời Chúa dạy rằng chúng ta phải chậm giận, tức là đừng có hay giận và mau giận, khi giận phải kềm chế cơn giận của mình, và điều quan trọng nhất là khi giận đừng có hành động vì lúc đó chúng ta thiếu khôn ngoan sáng suốt, hành động lúc đang giận là điều vô cùng nguy hiểm, sẽ khiến chúng ta phạm tội ác và gây những thiệt hại lớn lao, không bao giờ sửa chữa được. st
2020
Tôi lãnh đạo theo gương Giê-su như thế nào?
Tôi lãnh đạo theo gương Giê-su như thế nào?
Ngay cả khi bạn đã kết luận rằng bạn là một nhà lãnh đạo và bạn mong muốn noi gương Giê-su như là gương mẫu lãnh đạo của bạn vì Ngài là gương mẫu lãnh đạo có thể đáp ứng những vấn đề bạn đang gặp phải, bạn vẫn có thể tự hỏi: “Tôi lãnh đạo theo gương Giê-su như thế nào?”
Lãnh đạo như Giê-su có hai khía cạnh:
Khía cạnh thứ nhất là: lãnh đạo như Giê-su là một hành trình biến đổi.
Khía cạnh thứ hai là: học và cá nhân hóa bốn phạm trù của lãnh đạo.
Vậy ta hãy tìm hiểu khía cạnh thứ nhất: Lãnh đạo như Giê-su là một hành trình biến đổi.
Học lãnh đạo như Giê-su không chỉ là một tuyên bố, mà quan trọng hơn là một cam kết để lãnh đạo theo một phương cách khác. Sự thay đổi này không thể xảy ra một sớm một chiều. Thật ra lãnh đạo như Giê-su là một chu kỳ biến đổi bắt đầu bằng lãnh đạo bản thân, đến lãnh đạo một người khác, đến lãnh đạo một nhóm, và cuối cùng là lãnh đạo một tổ chức hay đoàn thể.
Trong suốt thời gian sống giữa thế gian, Chúa Giê-su dành trọn đời mình để huấn luyện các môn đệ của Ngài về ba cấp độ lãnh đạo: lãnh đạo bản thân, lãnh đạo một người khác và lãnh đạo nhóm. Trong quá trình huấn luyện đó, Ngài trang bị cho họ để họ tuân giữ những mệnh lệnh lãnh đạo của Ngài, và sau khi Ngài ra đi thì họ có thể nâng lên cấp độ thứ tư: lãnh đạo một tổ chức.
Lãnh đạo bản thân:
Lãnh đạo hiệu quả bắt đầu từ nội tại. Trước khi hy vọng có thể lãnh đạo người khác, bạn phải biết bản thân mình. Chúng tôi gọi đó là lãnh đạo bản thân vì nó liên quan đến chọn lựa.
Mọi nhà lãnh đạo phải trả lời hai câu hỏi:
- Tôi thuộc về ai?
- Tôi là ai?
Câu hỏi thứ nhất – “Tôi thuộc về ai?” – nói đến sự chọn lựa người có thẩm quyền và khán giả của cuộc đời bạn. Nói cách khác, bạn cố gắng làm hài lòng ai? Các nhà lãnh đạo thường bày tỏ việc họ thuộc về ai qua việc họ định nghĩa thế nào là thành công trong thế giới ngày nay. Họ cho rằng thành công phải đi đôi với quyền lực và địa vị trần thế, cũng như thành tích và ý kiến của người khác.
Bạn có thể diễn giải theo cách nào bạn thích, nhưng Kinh Thánh dạy chúng ta rằng trên hết mọi sự chúng ta được tạo dựng để làm hài lòng Thiên Chúa. Trong cấp độ lãnh đạo cá nhân, trước hết bạn phải chọn lựa là bạn sẽ làm hài lòng Chúa hay không?
Câu hỏi thứ hai – “Tôi là ai?”- nói đến mục đích của cuộc đời bạn. Tại sao Thiên Chúa đặt bạn vào thế gian này? Qua bạn Ngài muốn thực hiện điều gì? Kinh Thánh dạy rằng thành công đích thực chính là thi hành sứ mệnh cuộc đời mà Chúa đã hoạch định cho bạn. Thành công trong cuộc sống của bạn phụ thuộc vào tương quan của bạn với Đức Kitô và mức độ bạn để Chúa dẫn dắt cuộc đời bạn. Bạn có mong muốn dâng mọi sự cho Chúa và sống như Ngài muốn bạn sống, hơn là cách bạn muốn mình sống?
Hoa trái tự nhiên của việc quyết định làm hài lòng Thiên Chúa cũng như để Ngài kiểm soát đời mình là sự biến đổi trong quan điểm của bạn. Nếu bạn sống một đời sống không với mục đích để làm hài lòng Thiên Chúa hoặc để Ngài kiểm soát, thì quan điểm của bạn sẽ vẫn là qui chiếu và tập trung vào bản thân. Nếu bạn sống một đời sống với mục đích để làm hài lòng Thiên Chúa và để Ngài kiểm soát, thì quan điểm của bạn sẽ được biến đổi trở nên qui chiếu về người khác và có đặc nét dựa trên sự tự tin trong Chúa, điều sẽ dẫn dắt cuộc đời bạn.
Ngay từ thời gian đầu sứ vụ của mình, Chúa Giêsu đã thể hiện khao khát chỉ làm hài lòng Chúa Cha của mình và và để Chúa Cha kiểm soát cuộc đời mình. Chúa Giêsu công khai chọn lựa của mình khi Ngài dâng tất cả cho Chúa Cha và khăng khăng yêu cầu Gioan làm phép rửa cho mình “để giữ trọn đức công chính” (Mt 3:15). Khao khát làm hài lòng Chúa Cha được thể hiện mạnh mẽ hơn nữa sau khi Ngài chịu phép rữa, khi Ngài đi vào hoan địa và bị Sa Tăng cám dỗ. Sự việc được ghi lại trong Phúc Âm cho chúng ta thấy rằng trong suốt thời gian này Chúa Giêsu luôn khẳng định Ngài thuộc về ai và Ngài là ai. Ngài quả quyết rằng Ngài sẽ sống cho sứ mạng mà Chúa Cha đã trao phó cho Ngài để hoàn thành ý định của Chúa Cha. Trong mọi hoàn cảnh, Chúa Giêsu chọn thánh ý của Chúa Cha.
Suy ngẫm
Phương cách lãnh đạo của bạn sẽ khác như thế nào nếu bạn thật sự xác tín rằng bạn là con người mà Thiên Chúa muốn bạn là?
2020
Tấm vé hạng sang
TẤM VÉ HẠNG SANG
Có một đôi vợ chồng già nọ sinh sống tằn tiện, tiết kiệm để nuôi 4 người con khôn lớn. Thời gian như thoi đưa, thoắt cái họ đã ở bên nhau 50 năm. Những người con thành đạt của họ bí mật bàn bạc để tặng cho bố mẹ một món quà thật ý nghĩa nhân dịp đám cưới vàng.
Vì biết hai cụ thích nắm tay nhau ngắm ánh hoàng hôn nên các con quyết định tặng cho bố mẹ một chuyến du lịch trên con tàu sang trọng nhất, để hai cụ thỏa sức đắm chìm trong cảnh đẹp hữu tình của đại dương.
Cầm vé hạng nhất bước lên con tàu sang trọng, với sức chứa lên đến hàng nghìn người, hai cụ già không khỏi xuýt xoa, ngạc nhiên. Trên tàu có đầy đủ tiện nghi, nào là bể bơi, phòng ăn sang trọng, rạp chiếu phim… chẳng thứ gì là không có, chỉ có điều giá dịch vụ vô cùng đắt đỏ.
Với hai cụ già sống cả đời tiết kiệm, dù không phải tự thanh toán cho chuyến đi song nghĩ kỹ một chút, sẽ nhận thấy họ không nỡ tiêu tiền.
Vì thế, họ chỉ ngồi trên khoang hạng nhất, quan sát và cảm nhận sự tiện nghi của một con tàu đạt tiêu chuẩn 5 sao, thưởng thức nắng và gió trên mặt biển.
Cũng may vì lo lắng có thể đồ ăn trên tàu không hợp khẩu vị nên hai cụ có đem theo một thùng mì tôm, để lỡ không ăn được đồ trong nhà hàng cao cấp thì còn có đồ ăn chống đói. Nếu muốn đổi khẩu vị có thể mua bánh mì và sữa trong siêu thị trên tàu.
Buổi tối cuối cùng của chuyến đi, cụ ông nghĩ, nếu như về nhà, hàng xóm láng giềng hỏi đồ ăn trên tàu thế nào, mình không biết trả lời làm sao cũng không hay.
Thế rồi ông bàn với bà, quyết định tối đó sẽ dùng đồ trên tàu, dù sao cũng là bữa cuối cùng, ngày mai đã là điểm cuối của hành trình rồi, cũng không sợ dễ dãi với bản thân quá!
Dưới ánh đèn lung linh và tiếng nhạc nhẹ nhàng, cặp vợ chồng già đang trong những ngày tận hưởng đám cưới vàng như tìm lại được niềm vui của những ngày mới yêu.
Thời gian dùng bữa tối đã sắp hết, trong tiếng nâng cốc, cười nói vui vẻ của mọi người, cụ ông gọi phục vụ ra thanh toán, trong khi tâm trạng vẫn chưa hết phấn khởi và hào hứng.
Nhân viên phục vụ lịch sự hỏi: “Bác có thể cho cháu xem vé tàu không ạ?”
Ông cụ có chút bực mình trước câu hỏi đó: “Tôi có trốn vé để lên tàu đâu mà ăn một bữa cơm cũng cần phải xem vé tàu?”
Rồi vừa lẩm bẩm trong miệng, ông vừa lấy vé tàu ra.
Nhân viên phục vụ nhận tấm vé rồi lấy bút ra, tích một nét bút lên rất nhiều ô trống ở mặt sau của vé tàu, đồng thời kinh ngạc hỏi: “Bác ơi, từ lúc bác lên tàu đến giờ bác chưa sử dụng dịch vụ nào ạ?”
Ông cụ càng tỏ ra tức giận hơn: “Tôi sử dụng hay không có liên quan gì đến cô không?”
Nhân viên phục vụ nhẫn nại, đưa trả tấm vé và giải thích: “Đây là vé hạng sang, tất cả mọi dịch vụ bao gồm ăn uống, hát và các hoạt động khác đều đã bao gồm trong vé rồi ạ. Mỗi lần sử dụng dịch vụ, bác chỉ cần đưa tấm vé này ra là được, chúng cháu sẽ tích ghi chú lại ở phía sau là được.”
Hai vợ chồng già nhớ những hộp mỳ họ ăn hằng ngày, lại nghĩ đến việc ngày mai chuẩn bị lên bờ, cả hai đều lặng lẽ không nói một câu.
Lời bình
Thực ra, mỗi chúng ta đều đang ở trên chuyến tàu xa hoa kia và đang sở hữu tấm vé hạng nhất trong tay. Cuộc đời chính là chuyến tàu xa hoa mà ông trời đã ban tặng cho mỗi chúng ta, còn sinh mệnh chính là tấm vé hạng nhất đó.
Khi chúng ta may mắn được thực hiện cuộc hành trình này, tuyệt đối đừng bao giờ để lãng phí tấm vé hạng nhất mà chính ta đang có, đừng bao giờ từ bỏ các khả năng, các cơ hội trải nghiệm cuộc đời.
Rất nhiều người trong cuộc đời chỉ sống một cuộc sống giống như ăn mỳ ăn liền để chống đói, không tương xứng với thứ mà họ được ban tặng, thứ mà họ đang sở hữu bởi đơn giản họ chưa bao giờ nghĩ đến việc sử dụng hoặc căn bản không biết hết giá trị của tấm vé được ban tặng.
Đời người, ngoài việc học tập, công tác, yêu đương, kết hôn và sinh con, còn có rất nhiều việc không thể bỏ lỡ, ví dụ như tranh thủ đi đây đi đó, thỉnh thoảng cùng người nhà, bạn bè ăn một bữa thật lạ, tiếp thu những kiến thức mới, trải nghiệm các phong cách sống khác nhau…
Phần lớn những người ở độ tuổi trung – cao niên đều đã từng phải trải qua một cuộc sống khó khăn, từng có những ngày ăn không đủ no, mặc không đủ ấm, thế nên khi cuộc sống đã khá hơn, vẫn có người không thể bỏ được thói quen từ những ngày xưa.
Đó chính là hai cụ già sở hữu những tấm vé hạng nhất và ăn mỳ tôm chống đói trong suốt chuyến du lịch trong câu chuyện ở trên.
Chúng ta ngồi trên một con tàu sang trọng, vậy chúng ta hãy mạnh dạn tận hưởng những niềm vui mà con tàu đó mang lại cho mình, đừng xem nhẹ nhu cầu của bản thân, càng đừng nên chỉ nghĩ đến việc tiết kiệm tiền.
Tiết kiệm tiên không phải là nhiệm vụ của chúng ta.
Nhiệm vụ của chúng ta là chăm sóc tốt bản thân, bớt gây rắc rối cho con cái.
Đối xử tốt với bản thân một chút, học cách ăn uống, vui chơi thật thoải mái, như thế mới không phụ tấm vé hạng nhất không dễ gì mà có được đó!
Hãy nghĩ xem, bạn đã tận dụng thật tốt tấm vé hạng nhất của mình hay chưa? Đừng đợi đến lúc phải xuống thuyền rồi mới hối hận./.
Sưu Tầm