2020
Tuổi già, một hành trình hướng về nội tâm
Tuổi già, một hành trình hướng về nội tâm
Theo nhà văn, nhà tâm lý học nổi tiếng Marie de Hennezel thì cuộc khủng hoảng sức khỏe có thể là dịp để chúng ta cắt đứt với việc “phủ nhận cái chết”, một phủ nhận đã gây khó khăn cho xã hội kể từ Thế chiến Thứ hai.
Theo bà, tuổi già có phải là tuổi tâm linh không?
Marie de Hennezel: Từ mười mấy năm nay, tôi điều hành các nhóm hội thảo trong các nhà hưu dưỡng dành cho các người lớn tuổi tự lập. Trong các nhóm này, kể cả những người không thuộc tôn giáo nào, tất cả đều cho tuổi già là một hành trùnh tâm linh, hành trình hướng về nội tâm.
Trong hành trình này, thiền định về sự hữu hạn chiếm một vị trí quan trọng, nhưng không phải chỉ có thế: khi cận kề cái chết, chúng ta suy nghĩ về những gì mà người phật tử gọi là “mệnh trời” đặt để cho chúng ta ở trần thế này. Một số người lớn tuổi sống tuổi trẻ nội tâm với tinh thần hướng về cái mới và một trái tim rộng mở làm cho tôi ngạc nhiên thán phục.
Đã có vấn đề của người lớn tuổi với cuộc khủng hoảng này. Bà có đồng ý với các biện pháp để bảo vệ họ chống coronavirus không?
Theo tôi, thông báo của Thủ tướng Pháp nói chúng ta chưa thể thăm người thân vào cuối đời là điều không thể chấp nhận được. Từ thời xa xưa, một trong các nghi thức thiêng liêng nhất là cùng tháp tùng người thân trong giai đoạn cuối đời của họ. Cấm như thế – nhưng bây giờ nhà nước đã xem xét lại – có thể có các tổn thương đáng kể như mặc cảm tội lỗi của người thân, có thể dẫn đến các hành vi thất bại. Đó là vết thương khó lành sẹo.
Tôi thắc mắc về sự cách ly nghiêm ngặt trong phòng của họ ở các nhà hưu dưỡng. Quyền nào “để bảo vệ” đời sống của một người mà chủ yếu không phải là sống thêm vài tháng nhưng có thể trao đổi vài lời với người thân yêu?
Rất nhiều người lớn tuổi đau khổ vì cô lập đã nhịn ăn trong những tuần vừa qua, người ta gọi đây là “hội chứng chuyển nhẹ.” Đây có phải là một cái chết hung bạo không?
Ngược với những gì chúng ta nghĩ, chết theo kiểu này không đau: những người này cảm thấy giờ cuối của họ gần kề, họ để mình nhè nhẹ trượt về cái chết, không đau vì đói cũng không đau vì khát. Nhưng trượt nhẹ này phải được theo dõi. Điều kinh khủng hiện nay không phải là trường hợp này, nhưng là do quyết định bên ngoài không được chấp nhận.
Dịch này có thể thay đổi nơi chết trong xã hội của chúng ta không?
Đối với nhiều người, đây là dịp chưa từng có để suy nghĩ về cái chết, cái chết gần như “lơ lửng” trong những tuần vừa qua. Hơn bình thường, chúng ta biết chúng ta sẽ chết vì thế cuộc sống trở nên quý giá. Và đó là chức năng của cái chết: nhắc chúng ta cuộc sống quan trọng đến chừng nào. Nếu con người không chết, con người sẽ không sáng tạo!
Hy vọng suy nghĩ này sẽ tiếp tục sau đại dịch và cái chết sẽ lấy lại vị trí của nó trong xã hội. Bởi vì kể từ khi Thế chiến Thứ hai chấm dứt, tiến bộ khoa học và kỹ thuật đã làm cho con người phủ nhận cái chết: chúng ta dần dần quên đã là người thì phải chết và hoang tưởng gạt hẳn cái chết hiện diện hơn bao giờ hết với chủ nghĩa chuyển đổi con người.
Có phải vì chúng ta phủ nhận sự tồn tại của cái chết mà chúng ta rất sợ nó?
Nỗi lo âu về cái chết là kết quả của sự phủ nhận cái chết. Việc thống kê con số tử vong hàng ngày vì Covid-19 thật là bệnh hoạn, theo tôi nó gây ra nỗi lo lắng này. Vậy mà trong một năm nữa, chúng ta mới biết liệu thực sự tỷ lệ tử vong có vượt mức đáng kể trong mùa xuân năm 2020 này hay không – điều này cũng chưa chắc vì sẽ có có ít tai nạn đường bộ hơn.. Cũng là tốt nếu chúng ta ý thức ở Pháp chúng ta chết mỗi ngày, nhưng nhớ rằng đó không phải chỉ do Covid-19.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Đời sống của Francesco đã đảo lộn ngày gặp Đức Gioan-Phaolô II
Đôi khi một bức hình đáng giá hơn một ngàn chữ! Cậu bé tươi cười gặp Đức Gioan-Phaolô II và cuộc gặp đã làm thay đổi cuộc đời cậu mãi mãi!
Ngày 30 tháng 12 năm 1988, Đức Gioan-Phaolô II đến thăm thành phố Fermo, một thành phố có 30.000 người dân ở vùng Marches, nước Ý. Đó là thành phố nơi sinh của cậu bé Francesco Chiariani, lúc đó cậu 8 tuổi và Đức Gioan-Phaolô II 67 tuổi. Ngài có chuyến tông du ở đây và được đông đảo giáo dân nồng nhiệt đón chào. Phải nói họ như thấy ngài từ trời xuống! Ngài đến bằng máy bay trực thăng, mặc áo choàng đỏ, một hình ảnh cậu bé không thể quên!
Trong đám ông, cậu bé Francsco tay cầm cờ Tòa Thánh chạy theo anh mình để đến gần Đức Gioan-Phaolô II. Nhưng hai anh em bị hàng rào kim loại chặn, như thế là không thể thấy ngài gần được! Đức Gioan-Phaolô II thấy người anh lớn gần như đong đưa trên hàng tào và ngài dừng lại trước cậu bé tươi cười có đôi mắt trong vắt.
Sau đó linh mục Francesco kể với báo Aleteia: “Đức Giáo hoàng đến gần tôi, ngài vuốt má tôi, như một cái vỗ thân tình dịu dàng, anh tôi đứng gần tôi nhưng tôi không hiểu vì sao ngài không làm như vậy với anh tôi. Tôi còn nhớ mùi hương của ngài.” Khi đó tôi cảm nhận “có một cái gì không diễn tả được trong lòng”. Cha kể tiếp: “Vài ngày sau, trong lớp chuẩn bị rước lễ lần đầu, cha xứ Enrico giáo xứ của tôi hỏi các trẻ em sau này lớn lên sẽ làm gì. Không ngần ngại một giây tôi trả lời: linh mục!”
Linh mục Francesco Chiarini
Francesco còn gặp Đức Gioan-Phaolô II một lần khác ở Paris trong Ngày Thế Giới Trẻ năm 1997, khi đó cậu bé Francesco 17 tuổi và ở trong nhóm trẻ Canh tân Đặc sủng. Thêm một lần nữa, cậu bé nghe lời Đức Gioan-Phaolô II: “Các con hãy theo Chúa Giêsu! Các con đừng sợ một ‘đời sống mới’ đến với các con”, lời này đã khuyến khích Francesco đi theo Chúa.
Và năm 2010 Francesco Chiarini được chịu chức vào ngày chúa nhật thứ hai Phục Sinh, lễ Lòng thương xót Chúa (được Đức Gioan-Phaolô II tuyên bố năm 2000). Linh mục có tiến sĩ thần học Kinh Thánh của Đại học Giáo hoàng Gregoria Rôma, là giáo sư thần học ở Viện Thần học Marches, Fermo. Cha giữ bức hình quý giá làm kỷ niệm, nhận thức mình được một vị thánh cao cả đồng hành thiêng liêng!
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
ĐTC Phanxicô: Cầu nguyện giúp chúng ta hy vọng, dù giữa khó khăn thử thách
ĐTC Phanxicô: Cầu nguyện giúp chúng ta hy vọng, dù giữa khó khăn thử thách
Trong buổi tiếp kiến chung được truyền chiếu trực tiếp từ Thư viện Dinh Tông tòa vào sáng thứ Tư 20/05/2020, ĐứcThánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng mầu nhiệm Sáng tạo gợi lên trong chúng ta ước muốn cầu nguyện, ca ngợi và tạ ơn Chúa. Những người cầu nguyện “tin rằng tình yêu mạnh hơn sự chết”. Giữa những khó khăn và thử thách của cuộc sống, cầu nguyện duy trì sự nhìn nhận và lòng biết ơn của chúng ta, vì nó mang lại sức sống cho niềm hy vọng của chúng ta.
Trình thuật Kinh Thánh về Sáng tạo như là một thánh thi tuyệt vời tạ ơn sự tốt lành và vẻ đẹp của sự sáng tạo. Công trình sáng tạo vĩ đại gợi lên một cảm giác kỳ diệu trong trái tim con người và mong muốn cầu nguyện. Công trình sáng tạo vĩ đại là nguồn cảm hứng, hướng chúng ta suy gẫm về mầu nhiệm của chính mình, dù chúng ta có thể trải nghiệm sức nặng về sự vô nghĩa của chúng mình. Cầu nguyện bảo đảm với chúng ta rằng mọi thứ không chỉ tồn tại cách tình cờ và mối quan hệ của chúng ta với Thiên Chúa là nguồn gốc của sự cao quý của chúng ta. Con người, nam và nữ, về bản chất, có thể gần như không là gì; nhưng theo ơn gọi, họ là con của một vị Vua vĩ đại! Giữa những khó khăn và thử thách của cuộc sống, cầu nguyện duy trì sự đánh giá cao và lòng biết ơn của chúng ta, vì nó mang lại sức sống cho niềm hy vọng của chúng ta. Hy vọng của những người cầu nguyện có thể giúp người khác nhận ra rằng cuộc sống là một món quà từ Thiên Chúa; hy vọng đó mạnh hơn tuyệt vọng; tình yêu đó mạnh hơn cái chết. Đức Thánh Cha mời gọi mọi người dâng lời khen ngợi và cảm Chúa Cha trên trời của chúng ta vì niềm vui đơn giản là được sống.
Giáo lý của Đức Thánh Cha
Bắt đầu bài giáo lý Đức Thánh Cha nhận định rằng: Sự sống, sự kiện đơn giản là chúng ta tồn tại, đưa tâm hồn con người đến với việc cầu nguyện.
Trình thuật Sáng tạo: bài thánh thi tạ ơn tuyệt vời
Đức Thánh Cha giải thích: Trang đầu tiên của sách Kinh Thánh giống với một bài thánh thi tạ ơn tuyệt vời. Trình thuật Sáng tạo được nhấn mạnh bởi các điệp khúc không ngừng lập đi lập lại sự tốt lành và vẻ đẹp của mọi sinh vật hiện hữu. Thiên Chúa dùng lời của Người ban sự sống cho chúng và mọi sự hiện hữu. Người dùng lời của mình tách ánh sáng ra khỏi bóng tối, luân chuyển giữa ngày và đêm, xen kẽ các mùa với nhau, tạo nên một bảng màu với sự đa dạng của các loài động thực vật. Trong khu rừng phong phú đầy các sinh vật này, nơi sự hỗn loạn nhanh chóng bị đánh bại, con người xuất hiện cuối cùng. Và sự xuất hiện này tạo nên một sự phấn khích vô cùng, gia tăng sự hài lòng và vui mừng: “Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp” (St 1,31).
Công trình Sáng tạo thúc đẩy con người cầu nguyện
Vẻ đẹp và mầu nhiệm Sáng tạo làm nảy sinh trong trái tim con người động lực đầu tiên khơi dậy việc cầu nguyện (x. Giáo lý Hội Thánh Công giáo, 2566). Thánh vịnh 8 nói: “Ngắm tầng trời tay Chúa sáng tạo, muôn trăng sao Chúa đã an bài,thì c on người là chi, mà Chúa cần nhớ đến,phàm nhân là gì, mà Chúa phải bận tâm?” (cc.4-5). Người cầu nguyện chiêm ngắm mầu nhiệm hiện hữu ở xung quanh mình, nhìn thấy bầu trời đầy sao phía trên mình – và điều mà vật lý thiên văn cho chúng ta thấy ngày nay trong tất cả sự mênh mông của nó – và tự hỏi thiết kế tình yêu nào tạo nên một công trình vĩ đại như vậy! … Và, trong sự bao la vô biên này, con người là gì? “Hầu như chỉ là phù du”, một Thánh vịnh khác nói (x. 89,48): một sinh vật được sinh ra, một sinh vật sẽ chết, một sinh vật vô cùng mong manh. Tuy nhiên, trong toàn vũ trụ, con người là sinh vật duy nhất nhận thức được vẻ đẹp vô cùng như vậy.
Chỉ cần chiêm ngưỡng một bầu trời đầy sao để biết tạ ơn
Lời cầu nguyện của con người được liên kết chặt chẽ với cảm giác kinh ngạc. Kích thước của con người vô cùng nhỏ bé nếu so với kích thước của vũ trụ. Thành tựu lớn nhất của con người dường như là rất nhỏ nhoi ít ỏi … Thật ra con người chẳng là gì cả. Trong lời cầu nguyện, chúng ta xác nhận cảm giác của lòng thương xót. Không có gì tồn tại một cách tình cờ: bí mật của vũ trụ nằm trong một ánh mắt nhân từ mà ai đó gặp thấy trong mắt chúng ta. Thánh vịnh nói rằng chúng ta được tạo ra chẳng thua kém thần linh là mấy, ban vinh quang danh dự làm mũ triều thiên (x. 8,6). Mối quan hệ với Thiên Chúa là sự vĩ đại của con người: sự đăng quang của con người. Theo tự nhiên, chúng ta gần như không là gì, nhưng theo ơn gọi, chúng ta là con của vị Quân vương vĩ đại!
Đó là một kinh nghiệm mà nhiều người trong chúng ta đã trải qua. Nếu cuộc sống, với tất cả sự cay đắng của nó, đôi khi có nguy cơ làm món quà cầu nguyện trong chúng ta bị nghẹt thở, thì chỉ cần chiêm ngưỡng một bầu trời đầy sao, một hoàng hôn, một bông hoa …, để thắp lại tia sáng của lời tạ ơn. Kinh nghiệm này có lẽ là điều căn bản của trang đầu tiên của Kinh Thánh.
Cầu nguyện là sức mạnh của hy vọng
Khi trình thuật Kinh thánh tuyệt vời về Sáng tạo được viết, dân tộc Israel đang sống những ngày không hạnh phúc. Một thế lực thù địch đã chiếm giữ đất nước, nhiều người bị lưu đày, và họ đang làm nô lệ ở Mesopotamia. Không còn quê hương, không còn đền thờ, không còn đời sống xã hội và tôn giáo, không còn gì.
Tuy nhiên, bắt đầu từ trình thuật vĩ đại về Sáng tạo, một người nào đó bắt đầu tìm lại được lý do để tạ ơn, để ca ngợi Thiên Chúa vì sự hiện hữu. Cầu nguyện là sức mạnh đầu tiên của hy vọng. Khi cầu nguyện, hy vọng gia tăng, và chúng ta tiến bước. Cầu nguyện mở ra cánh cửa hy vọng. Hy vọng có đó, nhưng khi cầu nguyện, chúng ta mở cánh cửa của hy vọng. Bởi vì những người cầu nguyện bảo vệ những chân lý cơ bản; họ là những người lặp lại, trước hết là cho chính họ và sau đó là cho tất cả những người khác: bất chấp mọi vất vả và thử thách, bất chấp những ngày khó khăn, cuộc sống này tràn đầy ân sủng và làm họ kinh ngạc. Và như vậy nó phải luôn được bảo vệ và gìn giữ.
Cầu nguyện chiếu sáng tâm hồn, con tim, gương mặt của chúng ta
Những người nam nữ cầu nguyện biết rằng hy vọng mạnh mẽ hơn sự nản lòng. Họ tin rằng tình yêu mạnh hơn sự chết, và chắc chắn một ngày nào đó nó sẽ chiến thắng, ngay cả khi trong những thời điểm và cách thế mà chúng ta không biết. Những người nam nữ cầu nguyện mang ánh sáng phản chiếu trên gương mặt họ: bởi vì, ngay cả trong những ngày u tối, mặt trời không ngừng chiếu sáng họ. Cầu nguyện chiếu sáng tâm hồn chúng ta, trái tim và gương mặt của chúng ta, ngay cả những lúc tăm tối, ngay cả trong thời gian đau khổ nhất.
Người mang niềm vui
Tất cả chúng ta đều là người mang niềm vui. Anh chị em có nghĩ như thế không? Bạn là một người mang niềm vui? Hay bạn thích là người mang tin xấu khiến cho buồn sầu? Cuộc sống này là món quà mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta: và nó quá ngắn để hưởng thụ nó trong nỗi buồn, trong cay đắng. Chúng ta hãy ca ngợi Chúa, hãy hạnh phúc vì đơn giản là được sống. Chúng ta hãy ngắm nhìn vũ trụ, chiêm ngắm vẻ đẹp và cũng ngắm nhìn các thánh giá của mình và nói: “Nhưng Chúa hiện hữu, Chúa đã tạo nên chúng con như thế vì Chúa.” Và chúng ta cảm thấy sự thanh tĩnh của con tim, điều khiến chúng ta tạ ơn và chúc tụng Chúa.
Cảm ơn là lời cầu nguyện đẹp nhất
Chúng ta là con cái của vị Vua vĩ đại, của Đấng Tạo Hóa, chúng ta có khả năng đọc dấu ấn của Người trong toàn thể công trình Sáng tạo. Chúng ta chăm sóc công trình sáng tạo đó nhưng trong nó có dấu ấn của Thiên Chúa, Đấng đã yêu thương tạo dựng nó. Xin Chúa giúp chúng ta luôn hiểu được điều này cách sâu sắc và giúp chúng ta nói lời “cảm ơn”, và lời cảm ơn đó là một lời cầu nguyện tuyệt vời.
Hồng Thủy