Kết thúc giai đoạn Thượng Hội đồng Giám mục cấp Giáo phận

Kết thúc giai đoạn Thượng Hội đồng Giám mục cấp Giáo phận

Với các bản đúc kết của các Hội đồng Giám mục gửi đến Ban Thư ký Thượng Hội đồng trong những ngày vừa qua, giai đoạn Thượng Hội đồng Giám mục thế giới lần thứ XVI với chủ đề: “Vì một Giáo hội hiệp hành: hiệp thông, tham gia và sứ vụ” đã kết thúc ở cấp giáo phận.

Logo Thượng Hội đồng Giám mục thế giới lần thứ XVI 

Dưới đây là một số bản đúc kết của các Hội đồng Giám mục.

Giáo hội Pháp

Tại Pháp, với sự tham gia đóng góp ý kiến của khoảng 150 ngàn tín hữu kể từ khi Thượng Hội đồng bắt đầu từ tháng 10/2021, ngày 15/6/2022, Giáo hội Pháp đã kết thúc giai đoạn quốc gia của Thượng Hội đồng. Kết thúc khoá họp ngoại thường kéo dài hai ngày tại Lyon, trước sự hiện diện của giáo dân và tu sĩ, các Giám mục đã bỏ phiếu thông qua một lá thư đi kèm với bản đúc kết nguyện vọng của nhiều tín hữu.

Thư của các giám mục xác định một số định hướng ưu tiên. Cụ thể nói rõ hơn chiều kích nhân bản của Giáo hội với bản chất bí tích của Giáo hội; chú ý đến những đau khổ và mong đợi của phụ nữ trong Giáo hội; lắng nghe những băn khoăn của các linh mục trong sứ vụ của họ; và cuối cùng xem xét những lý do tại sao vẫn còn tái diễn những căng thẳng trong phụng vụ.

Tài liệu lưu ý rằng tiến trình hiệp hành chưa đến được với mọi thành phần dân Chúa trong sự đa dạng của họ, đặc biệt những người theo chủ nghĩa truyền thống và những người trẻ; đồng thời nhắc lại niềm hy vọng thấy hiệp hành trở thành nếp sống thông thường của Giáo Hội. Tài liệu mời gọi các cộng đoàn gần gũi với những người bé nhỏ và nghèo khổ nhất, tôn trọng sự đa dạng hoặc bổ sung của các sứ vụ, đặc sủng và ân sủng.

Thư của các giám mục ghi nhận việc một số chủ đề thực tế không được đề ra trong tài liệu. Ví dụ việc truyền giáo, chứng tá của các Kitô hữu về các vấn đề xã hội, sinh thái hoặc liên đới quốc tế, cũng như vấn đề gia đình là nơi học hỏi của tình huynh đệ đã không được đề cập đến. Tài liệu lấy làm tiếc vì một số điểm phong phú thiêng liêng của Kitô giáo như các bí tích, đời sống thánh hiến, đời sống độc thân của các linh mục, chức phó tế… thường bị bỏ qua hoặc xem nhẹ.

Bản đúc kết được một uỷ ban toàn quốc soạn thảo dựa trên các bản tổng hợp của các giáo phận, và được công bố trước đó một tuần. Tài liệu mô tả tình hình của Giáo hội ở Pháp và đưa ra những cách thế cụ thể để cải tổ. Đặc biệt nhấn mạnh khát vọng sâu xa về một Giáo hội huynh đệ hơn, và hướng đến những người bị gạt ra bên lề; mong muốn dành nhiều chỗ hơn cho giáo dân trong việc quản trị; mong muốn tăng cường vai trò của phụ nữ; mong muốn tham gia đối thoại với những người không phải là Kitô hữu.

Giáo hội Tây Ban Nha

Theo tài liệu đúc kết được công bố trên trang web của Hội Đồng Giám mục, Tiến trình Thượng Hội đồng của Giáo hội Tây Ban Nha có sự tham gia của 215 ngàn người trong 14 ngàn nhóm tại 70 giáo phận, ngoài ra còn có các dòng tu, 215 đan viện, Caritas và 37 phong trào và hiệp hội giáo dân.

Những người trẻ, các gia đình, những người đã xa Giáo hội và những người không phải là Kitô hữu không hưởng ứng nhiều. Nhưng những người này đã bày tỏ sự ngạc nhiên trước sự quan tâm của Giáo hội đối với các ý kiến của họ.

Tiến trình hiệp hành còn diễn ra trong 19 nhà tù, trong các khu nhà dành cho người già.

Nội dung chính của bản đúc kết nhấn mạnh đến tiến trình hiệp hành có liên quan đến nỗ lực cộng đoàn nhằm củng cố ý thức Giáo hội và phục vụ cả việc soi sáng thực tế với tư cách là các cộng đoàn giáo xứ, các nhóm và phong trào, và thúc đẩy sự mong muốn phát triển tính hiệp hành và sự phân định.

Trong bản đúc kết có đoạn viết :”Đối với một Giáo hội đang trên đường, cần phải bắt đầu từ một sự hoán cải cá nhân, cộng đoàn và mục vụ mạnh mẽ; mặt khác, điều nền tảng là phải mở ra, lắng nghe, đi đến nơi những người cần chúng ta. Với ý thức rằng chúng ta là Giáo hội theo nhiều cách và đôi khi rất khác nhau. Nhưng sự đa dạng đó phải được giả định trong sự bổ sung và chúng ta phải có khả năng đạt được sự hiệp nhất không rơi vào cám dỗ áp đặt sự đồng nhất”.

Tài liệu còn nói về đời sống cầu nguyện, trung tâm của phụng vụ, đời sống của giáo xứ, vai trò của linh mục. Bản văn còn đề cập đến “thái độ giáo sĩ trị hai mặt”, “nắm giữ vai trò chính một cách thái quá của các linh mục và sự khiếm khuyết trong trách nhiệm của giáo dân”.

Một số chủ đề cụ thể đã gây được tiếng vang và vì thế cần phải được phân định hơn nữa. Đầu tiên đó là vai trò của phụ nữ trong Giáo hội: sự hiện diện của phụ nữ trong các cơ quan chịu trách nhiệm và quyết định của Giáo hội là điều cần thiết. Thứ hai đó là sự hiện diện và tham gia ít ỏi của người trẻ vào đời sống và sứ vụ của Giáo hội. Điểm cuối cùng là thể chế hóa và củng cố các thừa tác vụ giáo dân. Có ba nhu cầu cấp bách cần được giải quyết: phát triển sự hiệp hành, thúc đẩy sự tham gia của giáo dân và khắc phục thái độ giáo sĩ trị.

Giáo hội Thuỵ Sĩ

Ngày 15/8/2022, sau những ngày nhóm họp tại Einsiedeln Abbey, Hội đồng Giám mục Thuỵ Sĩ đã công bố một tài liệu đúc kết cho Thượng Hội đồng Giám mục.

Tài liệu xoay quanh ba trục chính: (1) Những kinh nghiệm được thực hiện trong tiến trình hiệp hành ở Thụy Sĩ; (2) Kết quả của các bảng câu hỏi và các cuộc thảo luận; (3) Các quan điểm.

Tại Thụy Sĩ, các cuộc thảo luận và các bảng câu hỏi của Thượng hội đồng đã nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bí tích Rửa tội đối với đời sống của Giáo hội. Các tham dự viên nhấn mạnh rằng một Giáo hội hiệp hành ngày càng công nhận “phẩm giá tư tế, ngôn sứ và vương đế” của tất cả những người đã được rửa tội cũng như ơn gọi của họ.

Hai điểm được nhấn mạnh trong tài liệu, đó là “tìm cách cải thiện kinh nghiệm của nhiều người bị hoàn toàn loại ra, không được tham gia vào đời sống Giáo hội”, và thẩm tra phê bình “thái độ giáo sĩ trị vẫn còn hiện diện ở một số nơi”.

Theo tài liệu, sự hiệp hành sẽ chỉ thành công một khi “thái độ giáo sĩ trị được khắc phục và sự hiểu biết về chức linh mục ngày càng được tiến triển như một yếu tố thúc đẩy đời sống của một Giáo hội theo định hướng ngày càng hiệp hành hơn”.

Trong một phần khác, tài liệu cũng chỉ ra lá phiếu của thành phần thiểu số, mục đích đặt ra câu hỏi và sự cần thiết của một văn hoá hiệp hành cho Giáo hội Công giáo.

Giáo hội Đức

Trong những ngày vừa qua, Hội đồng Giám mục Đức đã gửi đến Roma tài liệu đúc kết như một đóng góp cho Thượng hội đồng Giám mục năm 2023.

Tài liệu được chia thành hai phần: phần đầu phản ánh những kinh nghiệm của Thượng hội đồng ở Đức; phần thứ hai chứa một bản tóm tắt về phản ứng của các giáo phận Đức về mười điểm của “Cẩm nang cho sự Hiệp hành về Thượng hội đồng”.

Với nội dung này, những trang đầu tiên nói đến lịch sử Thượng hội đồng của Công giáo Đức, bắt đầu với các Thượng hội đồng Würzburg (1971-1975) và Dresden (1973-1975) nhằm “thực hiện các quyết định của Công đồng Vatican II”. “Các cơ cấu đồng nghị được tạo ra” sau hai quá trình này “định hình nền văn hóa cộng tác giữa các giám mục, linh mục và giáo dân và cho phép sự tham gia rộng rãi”.

Sau đó là sự sụt giảm về số các tín hữu, linh mục và cộng tác viên mục vụ, nhưng trên hết là vụ bê bối lạm dụng tính dục bùng nổ và nhận thức rõ ràng rằng vấn đề không phải là thất bại cá nhân, nhưng là vì những lý do hệ thống đã ủng hộ lạm dụng tính dục trong Giáo hội và phạm vi che đậy của nó. Từ đó, từ năm 2019  cùng với Ủy ban Trung ương Công giáo, các giám mục quyết định bắt đầu  “Con đường Công nghị” để “Tin Mừng vẫn có thể được loan báo một cách đáng tin cậy” và giải quyết các vấn đề đang nổi lên “mà Giáo hội hoàn vũ phải đối diện”. Và chính vì lý do đó mà Người Công giáo ở Đức với hy vọng nhìn vào Con đường Thượng hội đồng của Giáo hội hoàn vũ như một cơ hội để tích hợp các kinh nghiệm hiệp hành và đóng góp của chính Giáo hội Đức.

Giáo hội Ailen

Ngày 16/8/2022, Hội đồng Giám mục Ailen công bố bản tổng hợp toàn quốc về tiến trình hiệp hành. Tiến trình đã được tiến hành trong toàn Giáo hội Ailen từ mùa thu năm 2021. Bản tổng hợp toàn quốc là kết quả của một quá trình lắng nghe và tham vấn sâu rộng dựa trên các bản tóm tắt được thực hiện bởi 26 giáo phận Ailen, cũng như các bản tóm tắt được trình bày bởi các hội dòng và các nhóm quan tâm khác.

Trong một thông cáo, Hội đồng Giám mục nêu rõ: từ tháng 10/2021, hàng chục ngàn người Công giáo trên khắp Ailen đã tham gia lắng nghe và suy tư cầu nguyện về chủ đề mà Đức Thánh Cha đã chọn: “Vì một Giáo hội hiệp hành: hiệp thông, tham gia, sứ vụ”.

Một cuộc họp thượng hội đồng quốc gia được tổ chức tại Athlone vào tháng 6/2022, sau đó là một cử hành tại tu viện cổ của Clonmacnoise. Các Giám mục viết trong thông cáo: “Trong bầu khí cầu nguyện, chúng tôi đã lắng nghe phản hồi từ hàng trăm cuộc trò chuyện đã diễn ra trên khắp Ailen và nhiều yêu cầu đã được thu thập. Mặc dù có những hạn chế do đại dịch, tiến trình mà chúng tôi đã thực hiện trong những tháng gần đây thể hiện một bước đầu khiêm tốn nhưng có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển một phong cách tham vấn hiệp hành về tương lai của Giáo hội ở Ailen và trên thế giới”.

Bản tổng hợp toàn quốc chỉ ra nhiều thách đố đối với việc loan báo Tin Mừng ở đất nước này, bao gồm nhu cầu về sự chữa lành nội tâm và hy vọng, đặc biệt những người đã bị lạm dụng bởi nhân viên và các tổ chức Giáo hội. Tài liệu ghi nhận và phản ánh tác động trong những thập kỷ gần đây về sự suy giảm mạnh thực hành đức tin và ơn gọi linh mục và đời sống dâng hiến. Xuất hiện những yêu cầu về sự minh bạch hơn, tham gia vào quá trình ra quyết định và trách nhiệm giải trình trong các cơ cấu giáo xứ và giáo phận. Tầm quan trọng của những người trẻ được chú ý. Vai trò của phụ nữ trong Giáo hội cũng được nhấn mạnh. Các Giám mục viết: “Tiến trình lắng nghe của chúng tôi đã xác định sự cần thiết phải hòa nhập hơn, tiếp cận những người đã bỏ Giáo hội và trong một số trường hợp cảm thấy bị loại trừ, bị lãng quên hoặc bị phớt lờ”.

Khi công bố tài liệu này, Hội đồng Giám mục Ailen mời gọi “toàn thể dân Chúa nghiên cứu các kết quả với sự quan tâm và cầu nguyện. Điều quan trọng là trong mọi quyết định, chúng ta cùng nhau bước đi trong sự hiệp thông”.

Ngọc Yến