Albino Luciani Triều giáo hoàng Gioan-Phaolô I: một luồng khí trong lành cho đời sống của Giáo hội

Đức Gioan-Phaolô I, 33 ngày khiêm nhường

Hồng y Aloisio Lorscheider, tu sĩ dòng Phanxicô đã tham dự Công đồng Vatican II nhiệt tình cho thấy tầm quan trọng của triều giáo hoàng Đức Gioan Phaolô I: “Tôi nghĩ triều giáo hoàng này như luồng gió mới cho đời sống Giáo hội, như bình minh của một ngày tươi sáng”.

Sự giản dị, những lời ngài nói để bảo vệ các em bé nhỏ và nụ cười phúc hậu của ngài nhanh chóng ghi dấu ấn trong lòng các tâm hồn. Ngài lấy tên hai giáo hoàng tiền nhiệm để tỏ lòng kính trọng Đức Gioan XXIII và Đức Phaolô VI, là mục tử gần với giáo dân. Đức Gioan-Phaolô I nói với hồng y Quốc vụ khanh của ngài: “Tôi chân thành nói, trước hết tôi là linh mục, sau là giáo hoàng, nhưng tôi muốn tôi là mục tử, không phải nhân viên văn phòng… trước tiên tôi là giám mục giáo phận Rôma, sau đó là giáo hoàng”.

Trong thánh lễ nhậm chức ngày 23 tháng 9 năm 1978, ngài tự phát nói, chính Đức ông phụ trách nghi lễ đã “chọn ba bài đọc cho thánh lễ long trọng này. Đức ông cảm thấy các bài này phù hợp, còn tôi, tôi cố gắng giải thích các bài này cho anh chị em.” Không phải không hài hước, ngài cho biết, Đức ông chọn bài đọc hai nói về “đức vâng lời, làm tôi hơi bị bối rối”. Hai bài giảng, 3 thông điệp, 3 tông thư, 4 bức thư trong đó có bức thư gởi cho các giám mục Argentina (quốc gia của em bé Candela Giarda được chữa lành nhờ lời cầu bàu với Đức Gioan-Phaolô I), 4 buổi tiếp kiến, 5 Kinh Truyền Tin và 9 bài phát biểu. Bản tổng kết nhanh chóng và tạo ấn tượng. Một triều giáo hoàng chớp nhoáng nhưng sáng chói.

Giản dị

Theo Đức Bênêđíctô XVI thì “lòng khiêm tốn có thể được xem là di chúc thiêng liêng của ngài. Chính nhờ đức tính này mà 33 ngày đủ để giáo hoàng Luciani đi vào lòng người. Sự giản dị của ngài đã truyền đạt lời huấn dạy kiên định và phong phú. Nhờ trí nhớ phi thường, nhờ văn hóa rộng lớn, ngài đã ứng biến với nhiều câu trích của các nhà văn. Chú tâm đến sự đơn giản, ngài không dùng “từ long trọng về chức giáo hoàng uy nghi”, ngài nói về mình ở ngôi thứ nhất số ít, ngài từ chối vương miện, chỉ dùng chiếc mũ giám mục. Ngài chọn phương châm giám mục như Thánh Charles Borromeo chọn: “Humilitas, Khiêm tốn”. Trong một tiếp kiến chung ngài nói: “Tôi chỉ có thể nói với anh chị em một nhân đức, đó là kính Chúa, hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường (Mt 11-29). Dù anh chị em đã làm những điều rất tốt, nhưng chúng ta nên nói, tôi chỉ là người đầy tớ vô dụng.”

Và theo bà Pia Luciani, cháu của ngài, thì di sản ngài để lại cho Giáo hội là “phải cố gắng làm hết sức và giao phần còn lại cho Chúa”. Cha xứ ngôi làng quê hương của ngài thích thú nhớ lại, “nụ cười của ngài, tinh thần thanh thản liên tục của ngài không phải là ơn tự nhiên ngài có: chúng là kết quả của đức kiên nhẫn, lời cầu nguyện và kết hiệp mật thiết với Chúa”. Theo tác giả Christophe Henning, người viết quyển tiểu sử duy nhất bằng tiếng Pháp về Đức Gioan-Phaolô I, ngài là “mục tử có đức tin sâu đậm và giản dị”. Khi được bầu làm giáo hoàng, Albino Luciani đã nói với các hồng y: “Xin Chúa tha thứ cho những gì các bạn làm”. Dưới con mắt của Christophe Henning, không nghi ngờ gì nữa, triều giáo hoàng của Đức Gioan-Phaolô I “tạo điều kiện thuận lợi cho việc bầu chọn một giáo hoàng, cũng là một mục tử”. Đức Phanxicô (một nửa là người Argentina, một nửa là người Ý) rất nhạy cảm với hình ảnh của Đức Gioan-Phaolô I, dù hai giáo hoàng không biết nhau, nhưng có một dây liên hệ thú vị giữa “hai người Ý địa phương này”.

Một giáo hoàng yêu thương và được yêu mến

Nhiều biệt danh trìu mến được đặt cho ngài: “Giáo hoàng nhân lành”, “Giáo hoàng tươi cười”, “linh mục của thế giới” nói lên sự gần gũi và hòa nhã của ngài, người muốn làm cho giáo dân của những buổi tiếp kiến chung hàng tuần “thích thú nghe bài giáo lý thích ứng với thế giới hiện đại”. Ngài bắt đầu các bài giáo lý với chủ đề gia đình. “Giáo lý viên có một không hai” này chỉ có 4 buổi tiếp kiến chung, ngài theo bước chân của Thánh Piô X. Trong một buổi tiếp kiến chung ngài nói: “Chúng ta phải cảm thấy mình nhỏ bé trước mặt Chúa. tôi không thấy xấu hổ khi cảm thấy mình như đứa bé trước mặt mẹ mình. Anh chị em tin vào mẹ của anh chị em, tôi tin vào Chúa, vào những gì Ngài dạy tôi”, những lời này cho thấy chiều sâu đức tin của ngài.

Linh mục Gérard Pelletier, sử gia của Giáo hội nói, ngài là giáo hoàng đầu tiên đã ứng khẩu trước cử tọa, không cần đọc bài soạn sẵn. Dấn thân gần gũi với giáo dân, ngài tuyên bố với giáo dân Rôma: “Tôi có thể đảm bảo với anh chị em, tôi yêu anh chị em, tôi chỉ mong phục vụ anh chị em với tất cả sức lực kém cỏi của tôi, những gì tôi có và con người thật của tôi.”

Linh mục José Dabusti, người đã cầu nguyện cho em bé Candela Giarda, 11 tuổi người Argentina được chữa lành, cha ấn tượng trước sự vui mừng, trước biểu hiệu trên khuôn mặt của ngài, và hơn nữa là đức khiêm tốn của ngài.” Linh mục Pelletier nhấn mạnh, Đức Gioan-Phaolô I trên hết là mục tử và ngài không làm việc ở Giáo triều la-mã như các vị tiền nhiệm trực tiếp của ngài.

Chú tâm đến người khác

Nhân từ và chú tâm đến người khác là những lời khuyên thường xuyên trong các bài phát biểu của ngài: “Không có tội lỗi nào là quá lớn, đau khổ lớn lao nào rồi cũng qua đi, nhưng các đau khổ luôn có thể được lòng thương xót vô hạn ôm ấp”. Theo bà Pia Luciani, Đức Gioan-Phaolô I luôn được xem là thánh khi ngài còn sống. Ngài kiên nhẫn, chú tâm nhiều đến người nghèo. Quan tâm đến số phận của họ, ngài muốn có “mức lương công bằng” cho thế giới việc làm. Ngài có dự án viết một thông điệp có tên Người nghèo và nghèo đói trên thế giới. Như thế ngài có thể “trên hết truyền được tình yêu của Thiên Chúa khi nhấn mạnh đến hiệu năng hiếm có và tình nhân loại đích thực trong tình yêu của Chúa. Ngài đã làm cho điều này biểu hiệu qua lời nói và qua chính cuộc sống của ngài, dịu dàng và nhân từ khi ngài gần gũi với mọi người (…). Người ẩn mình giữa hai triều giáo hoàng lâu dài của Đức Phaolô VI và Đức Gioan-Phaolô II đáng được chúng ta chú ý và biết ơn.

Marta An Nguyễn dịch