Con người đích thực

Con người đích thực

          Việc hoàn thành con người chúng ta không nằm trong những thứ ở bên ngoài chúng ta, của cải bên ngoài chẳng hạn, cho dù những thứ đó nhiều và tinh tế đến đâu. Tất nhiên, cuộc sống con người cần phải sử dụng của cải đến một mức nào đó, vì chúng đã được tạo nên cho con người, và do đó chúng phải phục vụ con người. Nhưng con người phải luôn làm chủ của cải vật chất. Họ phải sử dụng chúng, chứ không phải bị chúng biến thành một tên đầy tớ, thậm chí một tên nô lệ.

          Nếu muốn tìm được trả lời đúng cho câu hỏi “chiều kích đích thực của con người là gì?”, trước hết chúng ta phải trở vào trong chính lòng mình. Có một khả năng đặc biệt chỉ có ở người, đó là khả năng đặt câu hỏi về chính bản thân mình. Khả năng này phân biệt con người với bất cứ một tồn tại sinh vật nào khác, làm nên nét cao cả (và có lẽ gây nên cả nỗi khốn cùng, khổ tâm của con người). Đây là chiều kích đích thực của con người – con người có thể trở vào trong chính mình. Con người là tạo vật duy nhất trên thế giới này có mang trong mình một tính nội tâm, một lương tâm, một trách nhiệm. Tất cả những điều đó chính là chiều kích tinh thần của con người.

          Hãy hỏi lương tâm của chính bản thân mình. Nơi đó, một “bộ luật về những giá trị chân chính” được viết ra ngay từ giây phút đầu tiên làm người của con người đầu tiên, cũng như của mỗi chúng ta. Trên nền tảng bộ luật này, mà mỗi chúng ta có thế xây dựng bản thân thành một người nam đích thực, một người nữ đích thực. Từ muôn đời, nó đã được viết trong lương tâm mọi người, bất kể họ là ai.

          Trả lại hiệu lực cho tiếng nói của lương tâm, đó là đòi hỏi đầu tiên và căn bản để con người có thể thực sự lớn lên. Và đó cũng là phần đóng góp chính yếu mà mỗi người trẻ có thể, và phải mang lại cho thế giới. Lịch sử không chỉ được làm nên bởi những biến cố bên ngoài, trước tiên nó được viết từ bên trong; đó là lịch sử của những lương tâm con người, của những chiến thắng, những thất bại về luân lý.

P. Đỗ Mạnh Cường