2021
Trước thềm cuộc họp G20, những ngày ngoại giao quan trọng của Đức Phanxicô
Trước thềm cuộc họp G20, những ngày ngoại giao quan trọng của Đức Phanxicô
Chỉ còn vài giờ nữa, Đức Phanxicô sẽ tiếp một số nguyên thủ quốc gia quan trọng. Ngày thứ sáu 29 tháng 10, ngài sẽ tiếp tổng thống Mỹ Joe Biden, tổng thống Hàn quốc Moon Jae-in, ngày thứ bảy 30 tháng 10, ngài tiếp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (Ấn Độ).
Tin đầu tiên được công bố, Đức Phanxicô sẽ tiếp ông Joe Biden, tổng thống công giáo thứ hai trong lịch sử Hoa Kỳ, vì thế đã khơi lại cuộc tranh luận về sự “nhất quán trong bí tích Thánh Thể”, điều này đã làm cho nội bộ Giáo hội công giáo Hoa Kỳ tức giận. Hai phía, một bên là từ chối không cho ông Biden rước lễ vì ông ủng hộ việc phá thai, bên kia là những người tố cáo bí tích Thánh Thể đã bị chính trị hóa.
Trong những tuần vừa qua, cả hai nhà lãnh đạo dường như muốn đi ra khỏi sự phân cực. Ông Joe Biden vẫn giữ lập trường của ông, gần đây ông khẳng định “tôn trọng” giáo điều công giáo về chủ đề này và đã có một cử chỉ rõ ràng, ông bổ nhiệm tân đại sứ tại Tòa Thánh có quan điểm “phò sự sống”. Còn về phần Đức Phanxicô, tháng 9 vừa qua khi được hỏi về vấn đề này, ngài dường như không muốn can dự vào nhưng vẫn chỉ trích “những lời tố cáo và lên án không có tinh thần mục vụ”, đã được dùng để giải quyết vấn đề phá thai.
Nêu lên các “nỗ lực chung”
Chương trình nghị sự cho cuộc gặp Vatican-Mỹ, do Nhà Trắng công bố, hứa hẹn mang tính ngoại giao hơn là xã hội. Washington thông báo, họ dự định tận dụng chuyến thăm này để thảo luận về “các nỗ lực chung” nhằm tôn trọng phẩm giá con người. Những vấn đề mà cả tổng thống Biden và Đức Phanxicô đều cùng có quan điểm chung sẽ được giải quyết, chẳng hạn như đại dịch, khủng hoảng khí hậu hay cuộc chiến chống đói nghèo.
Điểm yếu duy nhất: vấn đề Trung quốc, chính quyền Biden dường như có cùng đường lối với chính quyền Donald Trump, người đã cương quyết đấu tranh với Trung quốc, và có cái nhìn không tốt về thỏa thuận bổ nhiệm các giám mục được Vatican và Trung quốc ký năm 2019. Một vấn đề cũng đã được Ngoại trưởng Anthony Blinken nhắc đến trong chuyến thăm tháng 6 vừa qua. Cách tiếp cận của ông Blinken ít đương đầu hơn là người tiền nhiệm Mike Pompeo của ông.
Vấn đề Bắc Triều Tiên
Cũng ngày thứ sáu, cuộc tiếp kiến của Đức Phanxicô với tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in sẽ có thể giải quyết một lần nữa các chủ đề ưu tiên của ngoại giao Vatican. “Nhà Xanh” – dinh thự của tổng thống ở Seoul – đã cho biết các vấn đề chính sẽ được thảo luận trong buổi tiếp kiến riêng này: đại dịch, cuộc chiến chống đói nghèo và biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, cũng có một vấn đề khác mà cả hai nước đang giải quyết cũng cần giới truyền thông chú ý đến, đó là quan hệ với Triều Tiên.
Năm 2018, Tổng thống Moon Jae-in đã gởi lời mời bằng miệng từ nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jung-un đến Đức Phanxicô | © Wikiwand / Korea.net / CC BY-SA
Lời mời từ Kim Jung-un
Trong chuyến thăm trước đó của tổng thống Moon Jae-in đến Vatican năm 2018 – ông là người muốn thống nhất đảo Triều Tiên – đã mở ra một khả thể chưa từng có, chuyển đến Đức Phanxicô lời mời miệng của ông Kim Jung-un, nhà lãnh đạo tối cao của Cộng hòa Nhân dân Triều Tiên, đến đất nước của ông.
Tòa thánh hoan nghênh thông báo nhưng yêu cầu phía Triều tiên có lời mời chính thức mà từ đó đến nay chưa có. Ngoài ra còn có sự gia tăng căng thẳng do Triều Tiên nối lại các vụ thử tên lửa ở Biển Nhật Bản năm 2019.
Nhưng kể từ đó, khả năng Đức Phanxicô tông du mạn trên vĩ tuyến 38 về phía bắc đã được Giáo hội công giáo Hàn quốc đề cập đến nhiều lần, cũng như của chính phủ ông Moon Jae-in, đặc biệt do sự nóng lên bất ngờ của cuộc đối thoại giữa Donald Trump và Kim Jong-un.
“Nord-politik” của Tòa thánh và Seoul
Ngày 25 tháng 10 năm 2021, phát ngôn viên của Bộ Thống nhất Hàn Quốc tuyên bố, chuyến đi của Đức Phanxicô đến Triều Tiên, nếu diễn ra, sẽ “góp phần to lớn” trong việc thiết lập hòa bình ở Bán đảo Triều Tiên.
Tuy nhiên, “Nord-politik”, chính trị phương Bắc mà Tòa thánh và Seoul theo đuổi vẫn còn lâu mới thành công, do có nhiều trở ngại cản đường họ. Đầu tiên là bản chất khó đoán và không rõ ràng trong các ý định của nhà lãnh đạo Triều Tiên. Thứ hai, vì dự án phải tính đến lợi ích của ba thành phần chính trong vấn đề Triều Tiên: Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga.
Cũng nên lưu ý, ông Moon Jae-in sẽ gặp người đồng cấp Mỹ vài giờ sau chuyến thăm của họ ở Vatican. Tòa thánh có thể có cơ hội để thực hiện vai trò truyền thống trung gian của mình trong hồ sơ này, vị trí của chính quyền Biden vẫn chưa rõ ràng.
Có thể có chuyến thăm của thủ tướng Ấn độ Narendra Modi
Ban đầu báo Hindustan Times, một nhật báo lớn của Ấn Độ thông báo buổi tiếp kiến riêng sẽ vào ngày thứ sáu 29 tháng 10, nhưng sau đó đã dời qua ngày thứ bảy 30 tháng 10. Đây là chiến thắng đầu tiên của thủ tướng Ấn Độ đến Vatican và sẽ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Tòa thánh, vì sự phức tạp trong mối quan hệ giữa chính phủ Ấn Độ và các cộng đồng kitô của đất nước này.
Tòa thánh có thể nhân chuyến thăm của thủ tướng Narendra Modi để làm thuận lợi cho một viễn cảnh có chuyến tông du đến Ấn Độ | © Wikimedia / Văn phòng Thủ tướng
Báo cáo về tự do tôn giáo năm 2020 của Tổ chức giúp Giáo hội gặp khó khăn (Aid to the Church in Need, ACN) cho biết tín hữu kitô đang bị bức hại ở đây. Theo nghiên cứu của tổ chức, động lực chính của cuộc đàn áp trên bán đảo là sự nỗi dậy của “chủ nghĩa dân tộc tôn giáo”. Nhằm bảo vệ “Ấn giáo” – Hindutva – đảng Bharatiya Janata của thủ tướng đã tăng cường các hành động thù địch chống lại một số người Ấn theo kitô giáo trong những năm gần đây.
Trường hợp của linh mục Dòng Tên Stan Swamy, dấn thân trong việc bảo vệ nhân quyền ở Ấn và linh mục bị chính quyền buộc tội khủng bố đã là điểm cao của những căng thẳng. Tuy nhiên cái chết của linh mục trong tù tháng 7 vừa qua đã không được Tòa Thánh nhắc đến, cũng như ở Trung Quốc – dù cuộc thảo luận lớn hơn nhiều – nhưng dường như không cho thấy có sự can thiệp vào nội bộ quốc gia.
Giáo hoàng đi Ấn Độ?
Tòa thánh cũng nhân chuyến thăm của thủ tướng Modi để mở ra một trong những đường đi hiếm hoi sẽ được đưa ra sau này: triển vọng một chuyến tông du Ấn Độ. Tháng 1 năm 2021, Thủ tướng đã tâm sự với các hồng y Ấn Độ, ông có ý định gởi lời mời chính thức đến giáo hoàng, điều mà ông đã từ chối từ lâu, đặc biệt là khi giáo hoàng có thể đã đến Ấn Độ năm 2017 trong một chuyến tông du trong vùng. Nhưng mọi thứ vẫn phải làm lại và cho đến bây giờ, Ấn Độ vẫn chưa ở trong danh sách được Đức Phanxicô đề cập đến trong số các nước ngài có thể đến thăm năm 2022.
Trước thềm cuộc họp G20, tổng thống Argentina Alberto Fernández cũng muốn tận dụng chuyến đi đến Rôma để gặp người đồng hương của mình tại Vatican. Tuy nhiên, Tòa thánh sẽ từ chối để không đè nặng lên thời hạn bầu cử đang đến gần. Cuộc bầu cử lập pháp Argentina sẽ được tổ chức từ ngày 14 tháng 11 năm 2021.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2021
Bà María Branyas, 113 tuổi chiến thắng được coronavirus
Bà María Branyas, 113 tuổi chiến thắng được coronavirus
Bà María Branyasnn Tây Ban Nha 113 tuổi là người lớn tuổi nhất đánh bại được coronavirus
Bà María Branyas kỷ niệm sinh nhật 113 tuổi.
Bà María Branyas, 113 tuổi bị nhiễm Covid-19 ở nhà hưu dưỡng Olot, Catalogne, nơi bà sống từ gần 20 năm nay. Bà sinh ngày 4 tháng 3 năm 1907. Vào tháng tư, bà bị chẩn đoán dương tính và cách ly trong phòng nhiều tuần để tranh lây nhiễm. Nhật báo Tây Ban Nha Nius cho biết: “Tình trạng của bà được ổn định nhưng vẫn còn một vài bất tiện nhỏ như mọi người đều có,” và bà cám ơn các người săn sóc trong nhà hưu dưỡng: “Những người ở đây rất dễ thương, rất chú tâm săn sóc.”
Bà Rosa 76 tuổi, con gái của bà Mariá cho biết: “Mẹ tôi rất minh mẩn, bà là người phụ nữ mạnh và tích cực, bà chỉ có một triệu chứng là bị nhiễm trùng đường tiểu.”
Cùng với chồng, bà Rosa viết trên trang Twitter của mẹ mình, bà kể các kỷ niệm thơ ấu và các giai đoạn trong đời sống của mẹ. Bà María sinh ra ở San Francisco, Mỹ, khi thân phụ là nhà báo ở đó. Năm 1925 gia đình trở về Tây Ban Nha, trên đường về thân phụ của bà qua đời vị bị ho lao.
Hiện nay cả gia đình sốt ruột chờ được gặp bà María, lần cuối họ gặp bà là vào ngày 4 tháng 3 sinh nhật 113 tuổi của bà.
Trong đời sống thọ của mình, bà María Branyas đã thấy bạn bè, cha mẹ, ba người anh và August, một trong ba người con của bà qua đời. Bây giờ bà có 11 cháu (một trong các cháu đã 60 tuổi) và 13 chắt.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2021
Đức Phanxicô sẵn sàng cho chuyến đi Canada
Đức Phanxicô sẵn sàng cho chuyến đi Canada
Hội đồng Giám mục Canada đã mời Đức Phanxicô có chuyến tông du đến Canada trong tiến trình mục vụ hòa giải với các dân tộc bản địa. Ngày thứ tư 27 tháng 10, Phòng báo chí Tòa Thánh thông báo, Đức Phanxicô bày tỏ ngài sẵn sàng đến thăm đất nước Canada vào một ngày sẽ sớm được ấn định.
Thông báo này là một phần trong những nỗ lực được đưa ra sau các vụ tai tiếng liên quan đến việc đối xử không đúng với các trẻ em của các gia đình bản địa trong các trường nội trú do Giáo hội công giáo quản lý. Trong một tuyên bố ngày 24 tháng 9, các giám mục Canada đã đưa ra lời xin lỗi chính thức. Ngày 6 tháng 6, Đức Phanxicô đã lên tiếng sau vụ phát hiện 215 hài cốt của các em đã sống trong một trường nội trú Công giáo ở Kamloops, thuộc bang British Columbia, Canada.
Đức Phanxicô đã nhìn nhận: “Khám phá đáng buồn này củng cố cho ý thức của chúng ta về nỗi đau và nỗi thống khổ của người dân bản địa trong quá khứ. Các nhà chức trách chính trị và tôn giáo của Canada phải tiếp tục hợp tác trong quyết tâm làm sáng tỏ sự kiện đáng buồn này và khiêm tốn dấn thân vào con đường hòa giải và hàn gắn ”.
Tách khỏi tâm lý thực dân
Ngài mời gọi chúng ta rút ra các bài học từ thảm kịch này bằng cách đặt câu hỏi về các mô hình yêu thương đã kết hợp Kitô giáo với hình thức bám giữ vào các nền văn hóa truyền thống. Ngài nhấn mạnh theo tinh thần ngài dùng trong Tông huấn Amazon yêu quý, Querida Amazonia, tuy trong bối cảnh khác, nhưng cũng cùng tinh thần giải tập trung một Giáo hội Công giáo: “Những thời điểm khó khăn này là lời kêu gọi mạnh mẽ cho tất cả chúng ta quay lưng lại với mô hình thuộc địa và thậm chí là các chế độ thuộc địa theo ý thức hệ ngày nay, và cùng đồng hành bên nhau trong đối thoại, tôn trọng lẫn nhau và công nhận các quyền và giá trị văn hóa của tất cả con dân Canada.”
Ngài đau buồn kết luận: “Chúng ta phó thác cho Chúa linh hồn của tất cả những em bé đã chết trong các trường nội trú Canada và chúng ta cầu nguyện cho các gia đình đau buồn và các cộng đồng bản địa Canada. Chúng ta cùng cầu nguyện trong im lặng.”
Đức Phanxicô sẽ tiếp các phái đoàn Bản địa từ Canada đến Rôma vào tháng 12 sắp tới.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2021
Giáo hoàng đi chiếc Fiat 500
Giáo hoàng đi chiếc Fiat 500
Để đến cuộc họp của ngài với thủ tướng Jean Castex ngày thứ hai 18 tháng 10, Đức Phanxicô đã đi một chiếc xe bất ngờ. Thứ bảy hàng tuần, đặc phái viên thường trực của báo La Croix tại Vatican sẽ đưa độc giả vào hậu trường của đất nước nhỏ nhất thế giới.
Hình minh họa: Đức Phanxicô dùng chiếc xe Fiat 500 trong lần đi Mỹ năm 2015.
Mọi thứ đã sẵn sàng, hoặc sắp sẵn sàng. Đội Vệ binh Thụy Sĩ, trong bộ đồng phục màu vàng, xanh và đỏ vừa tại chỗ. Các quý ông của Tòa Thánh, những quý ông ở độ tuổi đáng kính thuộc các gia đình lớn ở Ý, được biết đến qua mối quan hệ lịch sử của họ với Vatican, họ cũng vừa vào vị trí suốt dọc tấm thảm đỏ vừa được trải dài. Khoác chiếc dây tím ngoài áo chùng dài đen hoàn hảo của mình, Đức ông Leonardo Sapienza, giám chức phụ tá phủ giáo hoàng vừa chào từng người một xong. Ngày thứ hai 18 tháng 10, Vatican sẵn sàng chào đón thủ tướng Jean Castex và phái đoàn của ông, theo đúng nghi thức chi ly từng chi tiết Tòa thánh dành cho các nguyên thủ quốc gia và chính phủ.
Tất cả những gì còn phải làm là chờ đoàn xe thủ tướng, chiếc đầu tiên mang lá cờ nhỏ xanh-trắng-đỏ nước Pháp. Cho đến khi một chiếc xe nhỏ màu sẫm chạy qua tạo ánh mắt nghi ngờ nơi những người có mặt lúc đó. Nhưng ai dám quấy rầy sự im lặng của sân nghi lễ này, ai trong chiếc xe Fiat 500 ồn ào này? Liếc mắt nhìn vào xe là có câu trả lời: giáo hoàng. Nở nụ cười ngạc nhiên, một giám chức Giáo triều có mặt ở sân nói, “những bất ngờ tại chỗ”.
Từ Nhà Thánh Marta, Đức Phanxicô đến Dinh Tông Tòa khoảng mười phút trước khi vị khách người Pháp đến. Một cách để nhắc lại, kể từ khi Đức Phanxicô được bầu chọn năm 2013, Dinh thự huy hoàng, nơi trung tâm quyền lực của giáo hoàng không còn nữa. Đức Phanxicô làm việc nơi ngài sống, ở Nhà Thánh Marta, một khách sạn ban đầu được Đức Gioan-Phaolô II xây cho các hồng y đến ở trong thời gian mật nghị. Vào thời điểm đó, lựa chọn từ bỏ văn phòng giáo hoàng hoành tráng làm nhiều người ngạc nhiên. Thực chất, chiếc Fiat 500 nhấn mạnh ở điểm này, ngài sẽ không thay đổi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch