2022
Hiệp định giữa Tòa Thánh và Trung Quốc: những ý kiến phò và chống
Hiệp định giữa Tòa Thánh và Trung Quốc: những ý kiến phò và chống
Mặc dù có những phê bình và chống đối, Đức Thánh Cha Phanxicô vẫn khẳng định rằng hiệp định tạm thời giữa Tòa Thánh và Trung Quốc về việc bổ nhiệm các Giám mục “tiến hành tốt” và ngài hy vọng Hiệp định này có thể gia hạn vào tháng 10 tới đây.
Các linh mục Công giáo dẫn đầu một đoàn rước ở Mai Huyện, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, vào năm 2007. CREDIT: Getty
Nhìn lại bước đầu
Dù muốn dù không, người ta cũng phải nhận rằng cách đây gần 4 năm, Hiệp định tạm thời đã mở ra một trang mới trong tương quan giữa Tòa Thánh và Trung Quốc. Thực vậy, sau gần 7 thập niên ở trong tình trạng căng thẳng và “chiến tranh lạnh”, tương quan giữa hai bên đã bước sang một bước ngoặt mới từ ngày 22/9/2018 với việc ký kết hiệp định tạm thời giữa hai bên về việc bổ nhiệm Giám Mục.
Thông cáo do Phòng báo chí Tòa Thánh công bố cùng ngày đó, khẳng định rằng: “Trong khuôn khổ các tiếp xúc giữa Tòa Thánh và Trung Quốc, diễn ra từ lâu để bàn về các vấn đề Giáo Hội có liên quan đến hai bên và để thăng tiến thêm các quan hệ sau này, ngày 22/9/2018, đã diễn ra một cuộc họp giữa Đức Ông Antoine Camilleri, Thứ trưởng Ngoại Giao Tòa Thánh, và Ông Vương Siêu (Wang Chao), Thứ trưởng ngoại giao Cộng hòa nhân dân Trung Quốc, là hai vị trưởng phái đoàn Vatican và Trung Quốc.
Trong khuôn khổ cuộc gặp gỡ này, hai vị Đại diện đã ký một hiệp định tạm thời về việc bổ nhiệm các Giám mục (…)
Sau thông cáo chính thức trên đây, Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh giải thích rằng: “Đối tượng của Tòa Thánh là một đối tượng mục vụ, nghĩa là giúp đỡ các Giáo Hội địa phương, để họ được hưởng những điều kiện tự do hơn, tự quyết và tổ chức, để có thể chuyên chăm thi hành sứ mạng loan báo Tin Mừng, góp phần vào việc phát triển toàn diện cho con người và xã hội”.
Cùng ngày 22/9/2018, Tòa Thánh ra thông cáo cho biết Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhận cho 8 Giám mục tại Trung Quốc (một vị được hòa giải trước khi chết), chịu chức bất hợp pháp, được hiệp thông với Giáo Hội. Ngài cầu mong rằng, với quyết định trên đây, Giáo Hội có thể khởi đầu một cuộc hành trình mới, giúp khắc phục những vết thương quá khứ, thực hiện sự hiệp thông trọn vẹn của tất cả các tín hữu Công Giáo Trung Quốc.”
Phản ứng
Hiệp định này cũng như những tin tức trước đó nơi báo chí đã tạo nên nhiều phản ứng khác nhau trong cộng đồng Dân Chúa với nhiều giải thích khác nhau, tích cực và tiêu cực, gây nên không ít hoang mang và cũng tạo nên nơi nhiều tâm hồn những tâm tình đối nghịch.
Nơi nhiều người khác, họ có thái độ chờ đợi và suy tư tích cực, trong niềm hy vọng một tương lai thanh thản hơn, để làm chứng một cách phong phú về đức tin tại Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, ngày 25/9/2018, Đức Thánh Cha công bố một sứ điệp gửi các tín hữu Công Giáo Trung Hoa và Giáo Hội hoàn vũ để trấn an và giải thích cho các tín hữu về việc ký hiệp định và các quyết định sau đó.
Tuy có những giải thích của Đức Thánh Cha và Tòa Thánh, nhưng vẫn có những người tiếp tục phê bình và chống việc ký hiệp định, như Đức Hông Y Giuse Trần Nhật Quân, nguyên Giám Mục Hồng Kông. Nhưng cũng có những người ủng hộ và tin rằng Hiệp định tạm thời sẽ mở ra một trang mới trong lịch sử Công giáo tại Trung Quốc.
Trong gần 4 năm qua, chỉ có 6 Giám mục được bổ nhiệm với sự thỏa thuận giữa Tòa Thánh và Nhà Nước Trung Quốc, trong khi hàng chục giáo phận trống tòa tiếp tục chờ đợi. Ngoài ra các biện pháp hạn chế của Nhà Nước Trung Quốc đối với các tôn giáo gia tăng nhất là đối với các Giám mục, linh mục và cộng đoàn Công Giáo hầm trú, những người không chịu gia nhập Hội Công Giáo yêu nước do nhà nước lập ra để kiểm soát và đưa Giáo Hội thành một tổ chức của Nhà Nước.
Gần đây, Đức Hồng Y George Pell, nguyên Tổng Giám Mục giáo phận Sydney, Australia, và nguyên Bộ trưởng kinh tế của Tòa Thánh, cũng lên tiếng về vấn đề này. Trong cuộc phỏng vấn dành cho báo “Người Khán Giả” (The Spectator) số ra ngày 21/3 năm nay ở Australia, Đức Hồng Y Pell nói: “Tôi không nghĩ chúng ta được lợi gì trong vấn đề này. Sự kiện hiệp định tạm thời giữa Tòa Thánh và Trung Quốc hồi năm 2018 không được công bố cho thấy “có một khó khăn tiên khởi và rất quan trọng” đối với những người quan tâm đến tương lai của Giáo Hội tại Trung Quốc. Tôi biết có những người cao cấp ở Vatican rất bất mãn với cách thức sự việc đang diễn ra. Hiệp định cố gắng tìm kiếm một chút khoảng trống cho các tín hữu Công Giáo. Dĩ nhiên đó là điều đáng khen, nhưng tôi nghĩ chúng ta chẳng được gì – các cuộc bách hại dường như tiếp tục. Tại một số nơi những vụ này càng tệ hơn. Dĩ nhiên tôi đặc biệt nghĩ đến những tín hữu Công Giáo hầm trú. Điểm khác biệt chính là lòng trung thành của họ đối với Người Kế Vị Thánh Phêrô. Chúng ta mang ơn họ rất nhiều, chúng ta cần kính trọng và biết ơn họ”. (Catholicweekly.com 21/3/2022)
Về phần Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, trong cuộc phỏng vấn dành cho hãng tin Công Giáo Acistampa ở Ý, phát hành ngày 10/4 năm nay, ngài cho biết đại dịch đã làm cho cuộc đối thoại giữa Tòa Thánh và Trung Quốc bị gián đoàn và giờ đây hai bên tìm cách mở lại các cuộc đối thoại một cách cụ thể, với những cuộc gặp gỡ mà Đức Hồng Y hy vọng sớm diễn ra, trong đó hai bên suy tư về những kết quả của hiệp định và nếu phải xác định rõ hơn, thì duyệt lại một số điểm. (Acistampa 10/4/2022)
Phỏng vấn Đức Thánh Cha Phanxicô
Trong bối cảnh trên đây, cuộc phỏng vấn của Đức Thánh Cha dành cho ký giả Phil Pullela của hãng tin Reuters, Anh Quốc, cho thấy rõ ý hướng của ngài muốn hiệp định tạm thời với Trung Quốc, tuy có những bất toàn, nhưng vẫn là điều tích cực và cần được tiếp tục.
Đức Thánh Cha xác nhận có những phê bình và chống đối hiệp định, nhưng ngài nói đó cũng là điều đã xảy ra đối với chính sách của Tòa Thánh đối với các nước cộng sản Đông Âu thời chiến tranh lạnh. Ngài bênh vực chính sách “từng bước nhỏ”, chính sách “tử đạo kiên nhẫn” mà Đức Hồng Y Agostino Casaroli, cố Quốc vụ khanh, đã đề xướng và hồi đó Đức Hồng Y cũng đã bị nhiều người phê bình.
Đức Thánh Cha Phanxicô giải thích rằng “Nhiều người cũng đã nói bao nhiêu điều chống Đức Giáo hoàng Gioan 23, chống Đức Phaolô 6 và Đức Hồng Y Casaroli, nhưng ngoại giao là như thế. Đứng trước một tình trạng khép kín, cần tìm kiếm con đường khả dĩ, không lý tưởng, nhưng ngoại giao là nghệ thuật những gì có thể và làm sao để điều có thể trở thành thực tại. Tòa Thánh luôn có những vĩ nhân như vậy. Và điều này Đức Hồng Y Parolin thi hành với Trung Quốc, và trong lãnh vực này Đức Hồng Y là vĩ nhân”.
So sánh tình trạng hiện nay với tình trạng trước năm 1989, là năm chế độ cộng sản Đông Âu sụp đổ, Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng việc bổ nhiệm Giám mục tại Trung Quốc từ năm 2018 tiến hành chậm chạp, nhưng có những kết quả: tuy chậm nhưng có các Giám mục, tiến chậm, theo kiểu Trung Quốc, vì người Trung Quốc có cảm thức về thời gian và không ai làm cho họ vội vã. Cả phía họ cũng có những vấn đề – vì có những thái độ khác nhau của nhà cầm quyền địa phương, “vì tình trạng mỗi miền ở Hoa Lục không giống nhau. Và cũng vì tương quan của họ đối với Giáo Hội Công Giáo cũng tùy thuộc chính quyền địa phương. Nhưng hiệp định ở đây là tốt và tôi cầu mong vào tháng 10 tới đây có thể gia hạn” (Vatican News 5/7/2022)
Phản ứng của Bắc Kinh
Cả Nhà Nước Trung Quốc cũng tỏ ra hài lòng về hiệp định tạm thời với Tòa Thánh. Hôm 6/7/2022, Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc, ông Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) nói rằng “Hiệp định giữa Trung Quốc và Vatican được áp dụng thành công”.
Ông Triệu Lập Kiên tuyên bố như trên trong cuộc họp báo hằng ngày khi trả lời câu hỏi của Phái viên hãng thông tấn Pháp AFP về những lời Đức Giáo hoàng Phanxicô nói về vấn đề hiệp định giữa Tòa Thánh và Trung Quốc trong cuộc phỏng vấn hôm 4/7/2022 dành cho hãng tin Reuters. Ông nói: “Từ khi ký hiệp định tạm thời giữa Trung Quốc và Vatican về việc bổ nhiệm các Giám Mục, hiệp định đã được thực hiện ‘thành công’ với cố gắng từ cả hai phía. Hai bên sẽ tiếp tục tiến hành công việc phù hợp với chương trình hành động đã được thỏa thuận”.
Giuse Trần Đức Anh, O.P.
2022
Các giám mục Hoa Kỳ lo ngại về lệnh hành pháp của Tổng thống Biden thúc đẩy phá thai
Các giám mục Hoa Kỳ lo ngại về lệnh hành pháp của Tổng thống Biden thúc đẩy phá thai
Đức Tổng Giám mục William Lori của Baltimore, Chủ tịch Ủy ban về các hoạt động phò sự sống của Hội đồng giám mục Hoa Kỳ, nói rằng quyết định của Tổng thống Mỹ sử dụng quyền lực tổng thống của mình “để thúc đẩy và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phá thai ở đất nước chúng ta” là “vô cùng đáng lo ngại và bi thảm.”
Đáp lại lệnh hành pháp về việc tiếp cận phá thai – được mô tả bằng những mỹ từ và dễ gây hiểu lầm như là “các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản” – được Tổng thống Biden ban hành ngày 8/7/2022, Đức Tổng Giám mục Lori đã đưa ra tuyên bố tố cáo Tổng thống Joe Biden “sử dụng quyền lực của mình với tư cách là Tổng thống Hoa Kỳ để thúc đẩy và tạo điều kiện cho việc phá thai ở đất nước chúng ta, tìm mọi cách có thể để từ chối quyền con người và quyền dân sự cơ bản nhất, quyền được sống của các trẻ em chưa được sinh ra.”
Lệnh của tổng thống bao gồm một loạt vấn đề, trong đó có các thực hành bị phản đối về mặt luân lý như dịch vụ “chăm sóc” phá thai và ngừa thai, cũng như các vấn đề chăm sóc sức khỏe thực sự như đảm bảo phụ nữ được tiếp cận với các dịch vụ y tế khẩn cấp trong trường hợp sẩy thai và mang thai ngoài tử cung.
Đức Tổng Giám mục Lori tố cáo rằng “thay vì sử dụng quyền lực của cơ quan hành pháp để tăng cường hỗ trợ và chăm sóc các bà mẹ và trẻ sơ sinh, mệnh lệnh hành pháp của tổng thống chỉ tìm cách tạo điều kiện cho việc tiêu diệt những con người không có khả năng tự vệ, không có tiếng nói.”
Ngài yêu cầu tổng thống từ bỏ con đường dẫn đến chết chóc và hủy diệt này và chọn sự sống,” đồng thời nói thêm rằng “Giáo hội Công giáo sẵn sàng làm việc với chính quyền này và tất cả các quan chức được bầu để bảo vệ quyền sống của mỗi con người và đảm bảo các bà mẹ mang thai và nuôi con được hỗ trợ đầy đủ trong việc chăm sóc con cái trước và sau khi sinh.
Hồng Thủy
2022
Cuộc gặp gỡ Taizé châu Âu lần thứ 43 tại Torino
Cuộc gặp gỡ Taizé châu Âu lần thứ 43 tại Torino
Phần thứ hai của cuộc gặp gỡ đại kết thường niên lần thứ 43 do cộng đoàn Taizé tổ chức, từ ngày 7-10 tháng 7 năm 2022, đã kết thúc tại thành phố Torino ở miền bắc nước Ý hôm Chúa Nhật 10 tháng 7 năm 2022, sau ba ngày với các giờ cầu nguyện và các sự kiện văn hóa và tâm linh.
Cuộc gặp gỡ đại kết, theo truyền thống, được tổ chức vào cuối mỗi năm tại một thành phố châu Âu. Cuộc gặp gỡ lần thứ 43, có chủ đề “cuộc Hành hương Tin tưởng trên Trái đất”, ban đầu được lên kế hoạch vào năm 2020, nhưng đã bị hoãn lại đến tháng 12 năm 2021, do đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, biến thể Omicron của virus corona đã buộc các nhà tổ chức phải chia sự kiện làm hai phần: phần đầu diễn ra vào cuối tháng 12 năm 2021 như thường lệ, nhưng chỉ giới hạn cho một số người tham gia trực tiếp đến từ miền Piemonte của Ý.
Phần thứ hai của cuộc gặp gỡ lần thứ 43, từ ngày 7-10 tháng 7 năm 2022, quy tụ hàng trăm bạn trẻ từ khắp châu Âu và các châu lục khác, bao gồm các bạn trẻ đến từ Ucraina và Nga, và cả từ Hoa Kỳ, Ai Cập và Indonesia, những người đã được chào đón bởi hơn 150 tình nguyện viên từ khắp châu Âu và các tình nguyện viên địa phương.
Chương trình của sự kiện bao gồm những giây phút cầu nguyện và sinh hoạt nhóm tại các giáo xứ địa phương, hội thảo về các chủ đề văn hóa, nghệ thuật, xã hội và thiêng liêng, cũng như tham quan một số địa điểm quan trọng của thành phố Torino.
Hội thảo và triển lãm về Chân phước Pier Giorgio Frassati
Trong số những điểm nổi bật của cuộc gặp gỡ năm nay, có ba hội nghị bàn tròn có tiêu đề “Khám phá Piemonte”, “Những người trẻ tuổi và tấm khăn liệm (thành Torino)”, “Những người trẻ tuổi … và các vị thánh!”, với Roberto Fascila, phó thỉnh nguyện viên án phong thánh cho Chân phước Pier Giorgio Frassati (1901-1925), là diễn giả chính. Một cuộc triển lãm về nhà hoạt động Công giáo trẻ người Ý, bổn mạng giới trẻ, cũng đã được tổ chức, và những người tham gia đã có cơ hội cầu nguyện trong nhà nguyện của nhà thờ chính toà Torino, nơi có mộ của Chân phước.
“Đêm Trắng của Đức tin”
Cao điểm của cuộc gặp gỡ là “Đêm Trắng của Đức tin” vào tối thứ Bảy ngày 9 tháng 7 năm 2022, bao gồm Lễ hội các Dân tộc tại sân của Cung điện Hoàng gia Torino, với âm nhạc, các điệu múa và chứng từ; tiếp theo là giờ Kinh Chiều, được chủ sự bởi Đức Tổng Giám mục Roberto Repole của Torino; và cuối cùng, vào lúc 10:30 tối, các cuộc viếng thăm tâm linh và nghệ thuật ở trung tâm thành phố, bao gồm kính viếng Nhà nguyện Tấm Khăn liệm – tấm khăn liệm xác Chúa Giêsu; nhà nguyện được mở cửa ngoại lệ cho dịp đặc biệt này.
“Ngôi nhà Hòa bình”
Một đặc điểm khác của cuộc gặp gỡ Taizé Châu Âu lần này là việc khai trương “Ngôi nhà Hòa bình”, ở trung tâm thành phố, nơi những người tham gia tụ họp để chia sẻ quan điểm và kinh nghiệm của họ về chủ đề hòa bình thế giới.
Cuộc gặp gỡ đã kết thúc vào Chúa Nhật ngày 10 tháng 7 năm 2022, với các Thánh lễ tại các giáo xứ đón tiếp và bữa ăn trưa với các gia đình chủ nhà.
Hồng Thủy
2022
Đức Thánh Cha chia buồn về sự ra đi của cựu tổng thống Angola
Đức Thánh Cha chia buồn về sự ra đi của cựu tổng thống Angola
Trong một điện thư chia buồn về sự ra đi của ông José Eduardo dos Santos, cựu tổng thống Angola, được ký bởi Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Toà Thánh, Đức Thánh Cha viết: “Cựu tổng thống là một chính khách đã làm việc chăm chỉ để xây dựng quốc gia”.
Là con trai của một thợ nề, ông José Eduardo dos Santos lớn lên trong một khu phố nghèo của Sambizanga ở Luanda. Từ khi còn rất trẻ ông đã tham gia Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola (MPLA). Vì thế ông đã phải sống lưu vong vì sự đàn áp của chính phủ. Dù phải sống xa quê hương ông vẫn tiếp tục cộng tác với Phong trào và nhanh chóng trở thành phó chủ tịch của tổ chức. Năm 1962, ông được chuyển đến Congo thuộc Pháp và sau đó được cử đi hoàn thành khóa đào tạo tại Liên Xô với bằng kỹ sư tại Baku. Năm 1970, ông trở lại Angola, tiếp tục hoạt động và có một vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh vũ trang giành độc lập của đất nước cùng với nhà lãnh đạo dân tộc lịch sử Agostinho Neto. Sau tuyên bố độc lập của Angola (năm 1975), ông trở thành bộ trưởng ngoại giao trong chính phủ Neto.
Ông José Eduardo dos Santos đóng một vai trò quan trọng trong việc công nhận ngoại giao của chính phủ mới vào năm 1975-1976. Năm 1977, ông được tái bầu vào Ủy ban Trung ương của Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola và một năm sau đó, ông giữ vai trò Bộ trưởng Bộ Kế hoạch. Sau khi ông Agostinho Neto qua đời vào ngày 10/9/1979, ông kế vị và mười ngày sau đó nhậm chức tổng thống Angola. Khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và Liên Xô sụp đổ, ông Dos Santos đã đảo ngược hoàn toàn chính sách: Nếu trong nước, ông hiện đại hóa các thể chế, loại bỏ chủ nghĩa Mác trong quá khứ, thì trong chính sách đối ngoại, ông thiết lập một liên minh vững chắc với Hoa Kỳ.
Ông José Eduardo dos Santos đã lãnh đạo Angola từ năm 1979 đến 2017.
Trong điện thư gửi tới ông João Manuel Gonçalves Lourenço, tổng thống Angola, Đức Thánh Cha bảo đảm sự gần gũi với gia đình của cựu tổng thống, với chính quyền và người dân Angola. Đức Thánh Cha nhắc đến cựu tổng thống là một chính khách là người đã làm việc chăm chỉ để xây dựng đất nước.
Đức Thánh Cha cầu xin Thiên Chúa Toàn Năng ban sự bình an đời đời cho linh hồn cựu tổng thống và ơn ủi an cho những ai thương khóc sự ra đi của ông. Đức Thánh Cha còn cầu nguyện xin Chúa ban “lòng can đảm không mệt mỏi cho tất cả những ai hoạt động vì sự thống nhất và tiến bộ của quốc gia”.
Ngọc Yến