2023
2023
THÁNH CATARINA SIENA: BA BÀI HỌC DÀNH CHO KITÔ HỮU HIỆN ĐẠI
Thánh Catarina Siena: Ba bài học dành cho Kitô hữu hiện đại
THÁNH CATARINA SIENA:
BA BÀI HỌC DÀNH CHO KITÔ HỮU HIỆN ĐẠI
Theresa Civantos Barber
Trải qua cuộc đời 33 năm trong thời kỳ hỗn loạn của cuộc Ly giáo vĩ đại ở phương Tây, Thánh Catarina thành Siena ((1347 – 1380) đã đứng lên bênh vực sự thật và trở thành tiếng nói mạnh mẽ của Giáo hội, là ánh sáng chiếu rọi vào một trong những thời kỳ đen tối nhất, hỗn loạn nhất của lịch sử Kitô giáo.
Thật vậy, đã hơn 600 năm kể từ khi thánh nữ qua đời, nhưng sự nhiệt tâm và thánh thiện của ngài luôn trường tồn với thời gian. Những câu chuyện về cuộc đời thánh nữ để lại một số bài học có thể áp dụng cho chúng ta, những Kitô hữu ngày nay.
- 1.Catarina, một người phụ nữcan đảm làm chứng cho sự thật trong thời điểm xung đột
Nếu cho rằng chính trị thời hiện đại gây chia rẽ và nguy hiểm, thì có lẽ chúng ta nên nhìn vào Siena những năm 1300! Khi mà các quận chúa, phe phái tham chiến đã xé nát bán đảo Ý, và hầu hết những người nắm quyền đều bị lôi kéo vào những cuộc tranh chấp tương tàn.
Trong bối cảnh đó, cuộc đời thánh thiện của Thánh Catarina càng tỏa sáng rực rỡ hơn. Dong duổi khắp nơi, như một “tiếng kêu trong sa mạc”, Thánh nữ kêu gọi thiết lập lại hòa bình cho những vùng đang gặp chiến tranh, và mời gọi sự khiêm tốn phục vụ nơi những người nắm giữ quyền bính.
Là người hiếm hoi ủng hộ chân lý của Đức Kitô, nỗ lực nói lên sự thật và truyền bá sứ điệp của Đức Kitô đã giúp Catarina được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đáp ứng khát vọng thuộc trọn về Thiên Chúa của ngài. Chẳng hạn, năm 1378, Đức giáo hoàng Gregory cử Catarina đến Florence để thương lượng hầu vãn hồi hòa bình sau khi thành phố này gây chiến với Tòa thánh:
Thật không may, qua thái độ bè phái của các cộng sự ở Florentine của mình, Catarina đã bị liên lụy vào chính trị nội bộ của thành phố, và trong một cuộc đụng độ hỗn loạn công khai, người ta đã nỗ lực và cứu thoát ngài khỏi vòng vây của những người hiếu chiến. Nhưng, Catarina đã thất vọng cay đắng về sự trốn thoát của mình, nhìn nhận rằng, chính tội lỗi của mình đã tước đi bông hồng đỏ của sự tử đạo.
Phản ứng của Catarina khi được thoát chết, có lẽ không phải là cách mà hầu hết chúng ta sẽ phản ứng! Dù thế, chúng ta vẫn có thể học được rất nhiều điều từ sự can đảm của thánh nữ.
Thánh Catarina đã không sợ đứng lên đấu tranh cho hòa bình, cho lòng thương xót, cho đức ái đích thực. Chắc chắn, chứng tá kiên trung của ngài đối với Tin Mừng không phải lúc nào cũng được người khác yêu mến! Nhưng không có sự chống đối và vu khống nào mà Catarina phải đối diện có thể ngăn cản ngài thực thi bổn phận của mình với tư cách là một Kitô hữu.
- 2.Catarina, bảo vệ ơngọi mà Thiên Chúa dành cho mình, ngay cả khi phải đối diện với áp lực nặng nề
Trong suốt cuộc đời, để sống trọn vẹn cho tình yêu Thiên Chúa, Thánh Catarina gặp khó khăn đến từ nhiều phía. Một ví dụ điển hình là sự khó khăn đến từ chính cha mẹ của mình:
Năm 16 tuổi, Bonaventura, người chị gái của Catarina qua đời, để lại người chồng góa bụa. Cha mẹ của Catarina đề nghị anh kết hôn với Catarina để thay thế, nhưng vì đã đoan hứa dành trọn cuộc đời cho Chúa Giêsu, Catarina phản đối điều này. Do đó, Catarina bắt đầu nhịn ăn và thậm chí cắt phăng mái tóc óng ả, để làm cho mình bớt đi vẻ xinh đẹp quyến rũ. Cha mẹ Catarina đã cố gắng chống lại động thái tránh né kết hôn này, nhưng họ đã không thành công.
Vào thời đó, việc một người phụ nữ kết hôn với người góa vợ của chị em gái mình là một thông lệ. Việc Catarina kiên quyết không vâng lời cha mẹ trong vấn đề này hẳn có vẻ như là một sự cố chấp có chủ đích. Nhưng Catarina biết rằng Thiên Chúa có kế hoạch khác cho mình, và ngay cả tình hiếu thảo cũng không làm cho Catarina quay lưng lại với ý muốn của Thiên Chúa.
Ngày nay chúng ta nghe nhiều về việc “lắng nghe tiếng nói nội tâm”. Nếu “tiếng nói nội tâm” này là “tiếng nói êm dịu, nhỏ nhẹ” của Thiên Chúa phán trong lương tâm của chúng ta, thì chúng ta nên tuân theo, bất kể những trở ngại, thách đố luôn có đó.
Thánh Catarina cẩn thận phân định ý muốn của Thiên Chúa dành cho mình và rồi kiên trì thi hành. Quyết tâm vâng theo tiếng gọi của Thiên Chúa, ngay cả khi đối diện với những áp lực của thế gian, là một tấm gương cho tất cả chúng ta.
- 3.Catarina, phục vụvương quốc của Thiên Chúa, dưới đất cũng như trên trời
Chúng ta thường dễ dàng tự nhủ rằng: cố gắng chịu đựng hoặc gạt bỏ những thử thách hiện tại trong cuộc sống trần thế này, với sự đảm bảo rằng “Mọi chuyện sẽ ổn ở kiếp sau”. Nhưng Thánh Catarina hoàn toàn không áp dụng phương thế này, trái lại, ngài không chỉ cống hiến hết mình để phục vụ người nghèo, người đau bệnh mà còn tham gia rất nhiều vào những hoạt động chính trị dân sự và giáo hội đương thời. Thật vậy, Thánh nữ:
chăm sóc bệnh nhân, đặc biệt là những người mắc những căn bệnh lở loét, dễ lây nhiễm, và đáng sợ nhất; đi khắp nơi để phục vụ người nghèo; và tận tâm thăm viếng, khuyên nhủ để hoán cải tội nhân… Catarina cũng viết nhiều thư cho những người nam, nữ trong mọi hoàn cảnh sống; trao đổi thư từ với các quận chúa và những người nắm giữ quyền lực của Ý; được các vị giáo hoàng hỏi ý kiến về những vấn đề của Giáo hội. Đồng thời, ngài cũng dấn thân vào việc chữa lành những vết thương của quê hương bằng cách ngăn chặn sự bùng nổ cuộc nội chiến và những thiệt hại của óc bè phái.
Chính việc cầu nguyện và suy niệm đã tiếp thêm sinh lực và hướng dẫn những nỗ lực của Catarina. Thánh nữ là một mẫu gương sống động về sự kết hợp giữa “đức tin và việc làm” mà Thánh Giacôbê đã viết: “Thật thế, một thân xác không hơi thở là một xác chết, cũng vậy, đức tin không có hành động là đức tin chết” (Gc 2, 26).
***
Chỉ với đôi nét rất nhỏ của một cuộc đời vĩ đại, Thánh Catarina nhắc chúng ta rằng, là Kitô hữu, trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta đều được mời gọi và có bổn phận xây dựng công lý và hòa bình trong thực tế cuộc sống.
Với tình yêu Thiên Chúa sâu xa, Thánh nữ đã cân bằng sự thánh thiện, sự kết hợp thiêng liêng với Thiên Chúa với những nỗ lực cụ thể và tích cực để bảo vệ sự hiệp nhất của Giáo hội, cổ võ cuộc sống hoà bình, dấn thân để giúp con người sống xứng với nhân phẩm hơn,…. Tất cả, như một cách để nếm trải hạnh phúc của Vương quốc vĩnh cửu ngay trên trần gian này.
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm
2023
SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA NHÂN NGÀY THẾ GIỚI CẦU NGUYỆN CHO ƠN GỌI
LẦN THỨ 60, NĂM 2023
ƠN GỌI: ÂN SỦNG VÀ SỨ VỤ
Anh chị em, các bạn trẻ thân mến!
Đây là lần thứ 60 chúng ta cử hành Ngày Thế giới Cầu nguyện cho Ơn gọi, được thánh Phaolô VI thiết lập vào năm 1964, trong Công đồng chung Vatican II. Sáng kiến quan phòng này tìm cách hỗ trợ mọi thành phần Dân Chúa, cá nhân và cộng đoàn, đáp lại lời mời gọi và sứ vụ mà Chúa trao phó cho mỗi người trong thế giới ngày nay, giữa những đau khổ và hy vọng, thách đố và thành tựu.
Năm nay, tôi mời anh chị em suy tư và cầu nguyện theo chủ đề “Ơn gọi: Ân sủng và Sứ vụ”. Ngày này là một cơ hội quý báu để chúng ta nhớ lại với sự ngạc nhiên rằng ơn gọi của Chúa là ân sủng, là hồng ân trọn vẹn, và đồng thời là một sự dấn thân mang Tin Mừng đến cho người khác. Chúng ta được mời gọi làm chứng cho đức tin, một đức tin liên kết chặt chẽ giữa đời sống ân sủng, qua các bí tích và sự hiệp thông Giáo hội, với hoạt động tông đồ của chúng ta trên thế giới. Được Chúa Thánh Thần hướng dẫn, các Kitô hữu được chất vấn để đáp lại lời mời gọi đi đến những vùng ngoại vi hiện sinh và những bi kịch của con người, luôn ý thức rằng sứ vụ là công việc của Chúa; chúng ta không thực hiện một mình, nhưng luôn luôn trong sự hiệp thông Giáo hội, cùng với anh chị em, và dưới sự hướng dẫn của các mục tử Giáo hội. Bởi vì, điều này luôn là giấc mơ Thiên Chúa: chúng ta sống với Người trong tình hiệp thông yêu thương.
“Được chọn trước cả khi tạo thành vũ trụ”
Tông đồ Phaolô mở ra trước mắt chúng ta một chân trời kỳ diệu: trong Đức Kitô, Chúa Cha “đã chọn chúng ta trước cả khi tạo thành vũ trụ, để trước thánh nhan Người, chúng ta trở nên tinh tuyền thánh thiện, nhờ tình thương của Người. Theo ý muốn và lòng nhân ái của Người, Người đã tiền định cho ta làm nghĩa tử nhờ Đức Giêsu Kitô” (Ep 1, 4-5). Những lời này cho phép chúng ta nhìn cuộc sống theo nghĩa trọn vẹn nhất: Thiên Chúa đã “cưu mang” chúng ta theo hình ảnh và giống Người và mong muốn chúng ta trở thành những người con của Người. Chúng ta được tạo dựng bởi tình yêu, vì tình yêu và với tình yêu, và chúng ta được tạo dựng để yêu thương.
Nơi cuộc đời chúng ta, tiếng gọi này được khắc ghi trong sự hiện hữu con người chúng ta và là bí quyết hạnh phúc nhờ tác động của Thánh Thần theo những cách thức luôn luôn mới. Tiếng gọi soi sáng tâm trí, củng cố ý chí chúng ta, khiến chúng ta kinh ngạc và làm con tim chúng ta bừng cháy. Đôi khi, Thánh Thần đến với chúng ta theo những cách hoàn toàn bất ngờ. Như đối với tôi, vào ngày 21/9/1953, khi đang trên đường đến dự lễ kỷ niệm hàng năm của trường, tôi được thôi thúc đến nhà thờ xưng tội. Ngày hôm đó đã thay đổi cuộc đời tôi và để lại dấu ấn đến tận bây giờ. Lời mời gọi tự hiến của Chúa được thực hiện dần dần theo một con đường: trong cuộc gặp gỡ của chúng ta, với những hoàn cảnh nghèo khó, trong những lúc cầu nguyện, khi chúng ta thấy một chứng tá rõ ràng về Tin Mừng, hoặc đọc một điều gì đó mở mang tâm trí chúng ta. Khi chúng ta nghe lời Chúa và cảm thấy lời Chúa nói trực tiếp với chúng ta, trong lời khuyên của anh chị em, trong những lúc ốm đau hay buồn phiền… Trong mọi cách kêu gọi chúng ta, Chúa thể hiện sự sáng tạo vô biên.
Sáng kiến và ân ban Chúa chờ chúng ta đáp lời. Ơn gọi là “sự đan xen giữa sự chọn gọi của Thiên Chúa và sự tự do của con người”, một tương quan năng động và thú vị giữa Thiên Chúa và tâm hồn con người. Hồng ân ơn gọi giống như một hạt giống thiêng liêng nảy mầm trong mảnh đất cuộc sống của chúng ta, mở lòng chúng ta ra với Thiên Chúa và với tha nhân, để chúng ta có thể chia sẻ với họ kho tàng mà chính chúng ta đã tìm được. Trong ơn gọi, điều cơ bản là: Thiên Chúa gọi chúng ta trong tình yêu và chúng ta, với lòng biết ơn, đáp lại Người trong tình yêu. Chúng ta nhận ra rằng chúng ta là những người con được cùng một Cha yêu thương, và chúng ta coi nhau như anh chị em. Khi đã “thấy” rõ điều này, thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu thốt lên: “Cuối cùng tôi đã tìm thấy ơn gọi của tôi: ơn gọi của tôi là tình yêu. Thật vậy, tôi đã tìm được vị trí của mình trong Giáo hội… Trong lòng Mẹ Giáo hội, tôi sẽ là tình yêu”.
“Tôi là một sứ vụ trên mặt đất này”
Chúng ta đã nói, lời kêu gọi của Thiên Chúa bao gồm việc “sai đi”. Không có ơn gọi nào nếu không có sứ vụ. Không có hạnh phúc và sự tự nhận thức đầy đủ trừ khi chúng ta mang đến cho người khác cuộc sống mới mà chúng ta đã tìm thấy. Tiếng gọi yêu thương của Thiên Chúa là một kinh nghiệm không cho phép chúng ta im lặng. Thánh Phaolô nói: “Khốn thân tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng!” (1Cr 9,16). Và Thư thứ Nhất của Thánh Gioan bắt đầu bằng những lời: “Điều chúng tôi đã nghe và thấy, đã chiêm ngưỡng và đã chạm đến – Lời nhập thể –chúng tôi loan báo cho cả anh em, để niềm vui của chúng ta được nên trọn vẹn” (1,1-4).
Cách đây 5 năm, trong Tông huấn Gaudete et Exsultate, tôi đã nói với tất cả những ai đã được rửa tội rằng: “Anh chị em cần xem toàn bộ đời mình như một sứ vụ” (Số 23). Vâng, bởi vì mỗi người chúng ta đều có thể nói: “Tôi là một sứ vụ trên trái đất này; đó là lý do tại sao tôi có mặt ở đây trên thế giới này” (Evangelii Gaudium, 273).
Là Kitô hữu, sứ vụ chung của chúng ta là sống niềm vui ở những nơi chúng ta hiện diện, qua hành động và lời nói, về kinh nghiệm được ở với Chúa Giêsu và các thành viên trong cộng đoàn Người, đó là Giáo hội. Sứ vụ đó được thể hiện trong các hoạt động thương xót, trong một lối sống chào đón và nhẹ nhàng phản ánh sự gần gũi, cảm thương và dịu dàng, trái ngược với nền văn hóa lãng phí và thờ ơ. Trở thành người thân cận, như người Samari nhân hậu (Lc 10,25-37), giúp chúng ta hiểu được “cốt lõi” ơn gọi Kitô: noi gương Chúa Giêsu Kitô, Đấng đến để phục vụ chứ không phải để được phục vụ (Mc 10,45).
Hoạt động sứ vụ này không phát sinh đơn giản từ khả năng, kế hoạch và dự án của chính chúng ta, cũng không phải từ ý chí tuyệt đối hay nỗ lực thực hành các nhân đức; đó là kết quả của một trải nghiệm sâu xa với Chúa Giêsu. Chỉ như vậy, chúng ta mới có thể làm chứng cho một Con Người, một Cuộc Sống, và như vậy mới trở thành “tông đồ”. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tự coi mình như “được đóng ấn, thậm chí được in nhãn, bởi sứ vụ mang ánh sáng, phúc lành, tạo sức sống, nâng dưỡng, chữa lành và giải thoát” (Evangelii Gaudium, 273).
Hình ảnh Tin Mừng của kinh nghiệm này là hai môn đệ Emmau. Sau cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu phục sinh, các ông nói với nhau: “Dọc đường, khi Người nói chuyện và giải thích Kinh Thánh cho chúng ta, lòng chúng ta đã chẳng bừng cháy lên sao?” (Lc 24, 32). Nơi các môn đệ đó, chúng ta có thể thấy “tâm hồn bừng cháy, đôi chân luôn chuyển động”. Đây cũng là hy vọng của tôi cho Ngày Giới trẻ Thế giới sắp tới ở Lisbon, mà tôi vui mừng chờ đợi, với khẩu hiệu: “Đức Maria trỗi dậy và vội vã lên đường (Lc 1,39). Cầu mong mọi người nam nữ cảm thấy được mời gọi đứng dậy và vội vã lên đường, với trái tim bừng cháy.
Được kêu gọi và quy tụ cùng nhau
Thánh sử Marcô thuật lại khi gọi 12 môn đệ, Chúa Giêsu gọi tên từng người một. Người chỉ định các ông ở với Người và được sai đi loan báo Tin Mừng, chữa lành bệnh tật và trừ quỷ (Mc 3,13-15). Do đó, Chúa đã đặt nền móng cho cộng đoàn mới của Người. Nhóm Mười Hai là những người thuộc các tầng lớp xã hội và ngành nghề khác nhau; không ai trong số họ là người thuộc thành phần quan trọng. Các Tin Mừng cũng nói về những lần kêu gọi khác, như ơn gọi của 72 môn đệ được Chúa Giêsu sai đi từng hai người một (Lc 10, 1).
Giáo hội chính là Ekklesía, từ Hy Lạp nghĩa là tập hợp gồm những người được kêu gọi, triệu tập để hình thành cộng đoàn các môn đệ truyền giáo của Chúa Giêsu Kitô dấn thân chia sẻ tình yêu với nhau (Ga 13, 34; 15, 12) và loan truyền tình yêu đó cho tất cả những người khác, để vương quốc của Thiên Chúa hiển trị.
Trong Giáo hội, tất cả chúng ta đều là những người phục vụ, tùy theo sự đa dạng của ơn gọi, đặc sủng và thừa tác vụ của chúng ta. Ơn gọi chung của chúng ta là hiến mình trong tình yêu triển nở và được thể hiện cụ thể nơi cuộc sống của các giáo dân nam nữ, những người tận tụy nuôi dưỡng gia đình như một Giáo hội nhỏ tại gia và hoạt động như men Tin Mừng để đổi mới các lĩnh vực khác nhau của xã hội; nơi chứng tá của những người nam nữ thánh hiến, những người hoàn toàn phó thác cho Thiên Chúa vì ích lợi của anh chị em mình như một dấu chỉ tiên báo về Nước Thiên Chúa; nơi các thừa tác được thụ phong – phó tế, linh mục và giám mục – được đặt để phục vụ việc rao giảng, cầu nguyện và cổ võ sự hiệp thông của Dân thánh Thiên Chúa. Chỉ trong tương quan với những ơn gọi khác, bất kỳ ơn gọi cụ thể nào trong Giáo hội mới bộc lộ đầy đủ bản chất đích thực và sự phong phú của nó. Nhìn dưới ánh sáng này, Giáo hội là một “bản giao hưởng” ơn gọi, với mọi ơn gọi khác biệt nhưng hiệp nhất, hài hòa và liên kết với nhau trong việc “ra đi” để chiếu tỏa khắp thế giới sự sống mới của vương quốc Thiên Chúa.
Ân sủng và sứ vụ: hồng ân và nhiệm vụ
Anh chị em thân mến, ơn gọi là một hồng ân và một nhiệm vụ, một nguồn sống mới và niềm vui đích thực. Ước mong các sáng kiến cầu nguyện và hoạt động liên quan đến Ngày này củng cố ý thức về ơn gọi trong các gia đình, các cộng đoàn giáo xứ, các cộng đoàn đời sống thánh hiến, các hiệp hội và phong trào Giáo hội. Xin Thần Khí của Chúa phục sinh xua tan sự thờ ơ của chúng ta và ban cho chúng ta những món quà của sự cảm thông và đồng cảm, để sống mỗi ngày như những người được tái sinh với tư cách là con cái của Thiên Chúa là tình yêu (1 Ga 4, 16) và đến lượt mình, trao ban tình yêu đó cho người khác. Mang sự sống đến mọi nơi, nhất là những nơi bị loại trừ và bóc lột, nghèo đói và chết chóc, để nới rộng những không gian yêu thương, để Thiên Chúa ngự trị trọn vẹn hơn trên thế giới này.
Ước mong lời nguyện của Thánh Phaolô VI cho Ngày Thế giới Ơn gọi lần đầu tiên, ngày 11/4/1964, đồng hành với chúng ta trên hành trình của chúng ta:
“Lạy Chúa Giêsu, Mục Tử thần linh chăn dắt các linh hồn, Đấng đã gọi các tông đồ để làm cho các ông thành những ngư phủ lưới người, xin tiếp tục thu hút đến với Chúa những tâm hồn nhiệt thành và quảng đại của những người trẻ, để làm cho họ trở thành những môn đệ và thừa tác viên của Chúa; xin cho họ được chia sẻ niềm khao khát của Chúa về ơn cứu chuộc tất cả mọi người,… Xin mở ra trước mắt họ những chân trời trên toàn thế giới… để, qua việc đáp lại lời kêu gọi của Chúa, họ nối dài sứ vụ của Chúa trên trái đất này, xây dựng Nhiệm thể Chúa là Giáo hội, và trở thành ‘muối đất’ và ‘ánh sáng thế gian’ (Mt 5, 13)”.
Xin Đức Trinh Nữ Maria đồng hành và bảo vệ anh chị em. Với phép lành của tôi.
Roma, Gioan Lateranô, ngày 30 tháng 4 năm 2023, Chúa nhật IV Phục Sinh.
2023