2022
THƯ GỬI ANH CHỊ EM GIÁO CHỨC CÔNG GIÁO NHÂN NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20.11.2022
ỦY BAN GIÁO DỤC CÔNG GIÁO
trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam
THƯ GỬI ANH CHỊ EM GIÁO CHỨC CÔNG GIÁO NHÂN NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20.11.2022
Kính gửi Quý Thầy Cô giáo,
Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới lần thứ 16 đang diễn ra với chủ đề “Hướng đến một Hội Thánh hiệp hành: Hiệp thông – Tham gia – Sứ vụ”. Nét đặc trưng mà sự kiện trọng đại này muốn nhắm tới, đó là tính “Hiệp Hành” trong Giáo Hội, được mô tả qua ý nghĩa thật vắn tắt của từ ngữ: cùng nhau bước đi.
Khi liên kết một chút kinh nghiệm mục vụ về giáo dục với tập sách “Cẩm nang cho Thượng Hội Đồng Giám Mục về tính Hiệp hành”, tôi cảm nhận được rằng Giáo dục Kitô giáo, một tinh thần giáo dục mà chúng ta đang theo đuổi, “nhằm giúp con người biết cách thờ phượng Thiên Chúa Cha trong tinh thần và chân lý…, cũng như huấn luyện họ biết sống theo con người mới trong công bình và thánh thiện của chân lý” (x. Tuyên ngôn Giáo Dục Kitô giáo Gravissimum Educationis, số 2), cũng luôn phải là một nền giáo dục mang đậm tính hiệp hành.
Thật vậy, nếu gọi việc giáo dục là một tiến trình làm phong phú con người, thì trên con đường ấy, cho dù mỗi người một vai trò, cả thầy lẫn trò phải cùng nhau bước đi như những người bạn đồng hành. Thiếu vắng sự đồng hành ấy, công trình giáo dục sẽ không đưa đến một kết quả như chính tên gọi của nó.
Nhân dịp ngày Nhà Giáo Việt Nam sắp đến, cùng với lời chào chúc thân tình đến quý ân sư và quý thầy cô giáo trên khắp mọi miền đất nước, tôi cũng muốn chia sẻ thêm một vài suy nghĩ của mình.
- Mục tiêu của giáo dục Kitô giáo
Sống trong cuộc đời này, ai cũng có những mơ ước. Có thể khẳng định rằng: Giáo dục chính là chiếc chìa khóa mở cửa cho tất cả những ước mơ ấy. Thật vậy, không ai phủ nhận được vai trò và hiệu quả của giáo dục trong đời sống con người, bởi lẽ nhờ giáo dục, cuộc sống con người sẽ được trưởng thành và thăng tiến về mọi mặt.
Theo đó, việc giáo dục của Giáo Hội không chỉ nhằm mục đích “phát triển sự trưởng thành của con người… mà còn đặc biệt hướng đến việc đảm bảo rằng những người đã chịu phép rửa trở nên biết trân quí hơn món quà đức tin mà họ đã lãnh nhận” (x. Tuyên ngôn Giáo Dục Kitô giáo Gravissimum Educationis, số 2).
Tiến trình này cũng đã được Thánh Phaolô định hướng trong lời nhắn nhủ với người anh em đồng môn Timôthêô rằng “Phần anh, hãy giữ vững những gì anh đã học được và đã tin chắc. Anh biết anh đã học với những ai. Và từ thời thơ ấu, anh đã biết Sách Thánh, sách có thể dạy anh nên người khôn ngoan để được ơn cứu độ, nhờ lòng tin vào Đức Ki-tô Giê-su” (2 Tm 3, 14-15). Lời nhắn nhủ ấy hàm chứa mục tiêu lớn nhất và sau cùng của giáo dục Kitô giáo, đó là để chúng ta được ơn cứu độ.
Hướng về mục tiêu này, chúng ta không thể nào xem nhẹ vai trò của một giáo chức Kitô giáo, vốn được Thánh Phaolô suy tư và nhìn nhận như một ơn gọi đến từ Thiên Chúa, bởi chính Người đã ban ơn cho kẻ này làm tông đồ, người nọ làm ngôn sứ, kẻ khác làm người loan báo Tin Mừng, kẻ khác nữa làm người coi sóc và dạy dỗ. Nhờ đó, Dân Thánh Chúa được kiện toàn, cho đến khi tất cả đạt tới sự hiệp nhất trong đức tin và trong sự nhận biết Con Thiên Chúa, tới tình trạng con người trưởng thành, tới tầm vóc viên mãn của Đức Ki-tô (x. Ep 4, 11-13). Vậy, làm thế nào để chúng ta thi hành sứ mệnh này đúng với tinh thần mà Thánh Phaolô đã nói ở trên?
- Những thực hành cụ thể
Sẽ luôn là hữu ích khi lặp lại vai trò của giáo chức Công giáo trong công việc hàng ngày của mình. Đó là, chúng ta không được phép dừng lại trong phạm vi kiến thức thuần túy, mà còn phải hướng các bạn trẻ về một cuộc sống hướng thiện với đầy đủ các mối liên hệ: với chính mình, với tha nhân, với môi trường và trên hết là với Thiên Chúa.
Trong viễn cảnh đó, cũng sẽ không là phóng đại hay đề cao chủ nghĩa duy tâm khi nói rằng: quý thầy cô nên đặt Thiên Chúa lên trên hết trong việc giáo dục, bởi lẽ Người là Chân – Thiện – Mỹ. Những khái niệm này càng được gieo trồng, đón nhận và triển nở, thì đời sống con người càng trở nên phong phú và hạnh phúc. Tổ phụ Môisen coi đó là nguyên do để người ta gọi anh em là một dân tộc khôn ngoan và thông minh (x. Đnl, 4,8 ).
Tuy nhiên, để có được những kinh nghiệm đức tin phong phú, nhằm trợ lực cho sứ mạng của mình, chúng ta không nên bằng lòng với việc giáo dục đức tin ở giai đoạn sơ cấp nơi các lớp giáo lý mà chúng ta đã từng học, nhưng phải quan tâm hơn đến việc học hỏi thêm về kiến thức giáo lý, nâng cao những xác tín đức tin của mình.
Trong ý hướng đó, tôi muốn chia sẻ thật vắn tắt về chủ đề “Dân tộc của Thiên Chúa”. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Thiên Chúa không muốn thánh hóa và cứu độ người ta cách riêng rẽ từng người một, không liên kết với nhau, nhưng Ngài muốn thiết lập họ thành một Dân, là Dân nhận biết Ngài trong chân lý và phụng sự Ngài cách thánh thiện” (số 781).
Đoàn Dân ấy được khởi sự từ trong Cựu ước qua các tổ phụ và được kiện toàn trong Tân ước bởi Chúa Giêsu, là chính Giáo Hội của Người. Chính vì thế, dân tộc này sẽ mang những đặc tính khác với bất kỳ một dân tộc hay một quốc gia nào khác. Dựa trên những câu chuyện trong Phúc âm, chúng ta có thể nhìn thấy ba đặc tính cơ bản:
– Dân tộc của Thiên Chúa là một dân tộc trần thế. Vì mang yếu tố trần thế, nên cũng bao hàm yếu tố hữu hình, không hoàn hảo. Điều này được thể hiện trong câu chuyện ngụ ngôn về cỏ lùng (x. Mt 13, 24-30). Ý thức điều đó để ta biết sống khiêm nhường, bao dung và yêu thương nhau hơn.
– Dân tộc của Thiên Chúa là một dân tộc tâm linh mà trong đó con người được kêu gọi bước vào qua việc tự nguyện cam kết sống theo những đòi hỏi của Phúc âm. Đặc trưng cho việc cam kết này là sống theo các Mối Phúc (x. Mt, 5, 3-12). Khắc ghi điều này để ta bám vào Lời Chúa vốn được coi là ngọn đèn chiếu soi cuộc sống chúng ta hôm nay và ngày mai vĩnh cửu.
– Dân tộc của Thiên Chúa chỉ được thành toàn trong tương lai, bởi sự can thiệp cứu tinh của Thiên Chúa. Điều này được diễn tả qua một loạt những câu chuyện trong Phúc âm Matthêô chương 25: Dụ ngôn mười trinh nữ; Dụ ngôn những yến bạc; Cuộc Phán Xét chung.
– Các chủ đề trên hướng chúng ta về Chúa Giêsu, Ngài là chủ và là trung tâm Dân tộc của Thiên Chúa qua những mặc khải của Ngài. Trung tâm quan trọng của Dân Thiên Chúa là Con người của Chúa Giêsu. Trở thành một thành viên của dân tộc này phải đoán trước sự thất bại và sự bách hại, giống như Chúa Giêsu. Và Chúa Giêsu tạo ra Dân tộc của Thiên Chúa cách quyết định trong Bữa ăn tối cuối cùng (x. Mc, 14, 22-25). Luôn nhớ như vậy để chúng ta trung thành với đức tin, mà biểu lộ của đức tin chính là đời sống đạo hàng ngày của mình.
Từ Dân Thiên Chúa, chúng ta học hiểu về Thiên Chúa qua Con của Ngài là Chúa Giêsu trong những lá thư tới.
- Ước mong của người đồng hành
Sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Ngày Thế Giới Truyền Giáo năm nay xoay quanh chủ đề: “Anh em sẽ là chứng nhân của Thầy” (Cv 1,8 ). Tôi muốn mượn lại câu Kinh Thánh này để chia sẻ đến quý thầy cô ước mong của mình. Dù biết rằng luôn có những khó khăn trước mắt, nhưng Chúa Phục Sinh vẫn tin tưởng trao cho các môn đệ một lệnh truyền: “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, loan báo Tin Mừng cho mọi loài thọ tạo” (Mc 16, 15).
Vậy, hôm nay, dù có những hạn chế nhất định, quý thầy cô hãy luôn là những nhân chứng cho Chúa Giêsu và Phúc âm của Người. Chúng ta không có những tiết học về Chúa, nhưng lại có rất nhiều cơ hội để làm chứng về Người. Chúng ta không có những hoạt động mang màu sắc đức tin, nhưng lại có rất nhiều thời gian sống và biểu lộ đức tin của mình. Tôi tin rằng đó mới là những bài học sống động và giá trị nhất mà chúng ta truyền lại cho các thế hệ kế tiếp, đó mới là một nét hiệp hành sinh động mà Giáo Hội của chúng ta đang hướng tới.
Phần các con học sinh, trong những ngày này, có lẽ các con đang tìm mọi cách để bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với quý thầy cô. Điều này là chính đáng và phải đạo, vì nó cho thấy cả một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam. Cùng với những bó hoa, những lời chúc tốt đẹp, các con hãy biểu lộ lòng biết ơn của mình qua việc trân trọng những điều hay lẽ phải mà thầy cô đã truyền đạt, ghi nhớ những bài học đức tin mà thầy cô đã chia sẻ. Tác giả Thánh vịnh 50 đã viết về một tình trạng tiêu cực: “chính ngươi lại ghét điều sửa dạy, lời Ta truyền, đem vất bỏ sau lưng” (Tv 50, 17). Ước mong cho những lời ấy không trở thành một thực tế đáng buồn cho cuộc sống chúng ta.
Quý Thầy Cô thân mến,
Tuyên Ngôn về Giáo Dục Kitô Giáo có nhắc đến vai trò giáo dục: “…- Cha mẹ…. gia đình là trường học đầu tiên dạy các đức tính xã hội cần thiết cho tất cả các cộng đồng…- Nhiệm vụ giáo dục trước tiên thuộc về gia đình, nhưng cũng cần đến sự trợ giúp của toàn thể xã hội…- Sau cùng, Giáo Hội có trách nhiệm giáo dục với một lý do đặc biệt, …vì Giáo Hội có nhiệm vụ loan truyền cho mọi người biết con đường cứu rỗi,…” (x. Tuyên ngôn Giáo Dục Kitô giáo Gravissimum Educationis, số 3).
Qua những lời trên, thay mặt cho Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, tôi vui mừng gửi lời chúc mừng đến tất cả quý thầy cô trên mọi miền đất nước một ngày Nhà Giáo Việt Nam 2022 vui tươi và hạnh phúc trong sứ mạng giáo dục. Chúc quý thầy cô luôn là những người thầy cô tốt cho các học sinh thân yêu của mình.
Thân ái trong Chúa Kitô.
Vĩnh Long, ngày 16 tháng 11 năm 2022.
+ Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo Phận Vĩnh Long
Chủ tịch Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo
2022
THƯ GỬI SINH VIÊN, HỌC SINH CÔNG GIÁO NHÂN DỊP KHAI GIẢNG NĂM HỌC 2022 – 2023
ỦY BAN GIÁO DỤC CÔNG GIÁO
trực thuộc
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam
THƯ GỬI SINH VIÊN, HỌC SINH CÔNG GIÁO
NHÂN DỊP KHAI GIẢNG NĂM HỌC 2022 – 2023
Các con thân mến,
Ngày mùng 05 tháng 9 sắp tới đây, có thể nói rằng, đó là ngày toàn quốc khai giảng năm học mới 2022 – 2023. Biết rằng, dịch bệnh Covid đã dần dần được giảm xuống, nhưng vẫn còn đó những nỗi lo về sự xuất hiện của các biến thể mới, ảnh hưởng nhiều trên các trẻ em. “Cổng Thông Tin Điện tử của Bộ Y Tế” vào những ngày cuối năm 2021 cho biết: theo các chuyên gia y tế hàng đầu của Hoa Kỳ, trẻ em có thể là đối tượng lây nhiễm mới của SARS-CoV-2. Những dự đoán này đã trở nên đáng lưu tâm hơn, khi trong những ngày gần đây, Báo Lao Động đã có bài viết: “TPHCM: Trẻ nhập viện do mắc COVID-19 có dấu hiệu tăng trở lại”. Như vậy, vẫn còn đó một sự âu lo, dè chừng, thậm chí là sợ hãi, khi chúng ta bước vào năm học mới. Bằng tâm tình của tác giả thánh vịnh 107, chúng ta hãy phó dâng năm học mới này cho lòng thương xót và sự quan phòng của Chúa chúng ta: “Khi gặp bước ngặt nghèo, họ kêu lên cùng Chúa; Người ra tay cứu họ thoát ngàn nỗi gian truân, sai lời Người đến, chữa cho lành mạnh, cứu họ khỏi sa hố sâu. Ước chi họ dâng lời cảm tạ vì tình thương của Chúa, và vì những kỳ công Chúa đã thực hiện cho người trần” (Tv 107, 19-21).
- Những hiện tượng mới của dịch bệnh
Một năm đã trôi qua, nhưng cha vẫn còn nhớ thật rõ những xáo trộn đầy lo lắng cho các con khi bước vào năm học mới: nào là học online, nơi thì khai giảng trực tuyến, lúc thì học qua sóng truyền hình, …tất cả đều là những hình thức mới mẽ, lạ lẫm, nhưng cũng là những thách đố quá lớn cho giáo viên lẫn học sinh. Chúng ta cầu mong cho những khó khăn ấy đừng quay trở lại. Tuy nhiên, như cha đã viết ở trên, trong những ngày này, chúng ta khởi đầu năm học mới cũng bằng một niềm vui không trọn vẹn. Các con sẽ đến trường trong bối cảnh có nhiều hiện tượng mới của dịch bệnh: “Cảnh báo dịch bệnh sốt xuất huyết đang có dấu hiệu diễn biến phức tạp” (Cổng thông tin điện tử Y Tế TPHCM, 22.4.2022 ); “Cảnh báo mới của WHO về bệnh đậu mùa khỉ” (Báo Điện tử Chính phủ, 17.8.2022); Số ca mắc mới COVID-19 trong nước xấp xỉ 3.000 ca/ngày (Báo Sức Khỏe và Đời Sống 17.08.2022); Các biến thể phụ mới của biến thể Omicron là BA.4, BA.5, BA.2.75, BA.2.12.1 với khả năng lây nhanh, số ca mắc mới đang có xu hướng gia tăng trở lại (Tuổi trẻ online, 16.8.2022). Để ứng phó cho những tình huống đó, các nhà hữu trách đã có những kế hoạch tiêm ngừa Vaccin tăng cường cho cộng đồng, đặc biệt là cho độ tuổi học sinh để chuẩn bị đến trường. Trong bài giảng tĩnh tâm cho Giáo triều Rôma năm 2000, Đức Hồng Y Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận đã nói rằng: “Thiên Chúa viết thẳng trên những đường cong”. Chúng ta cám ơn Chúa vì tất cả những điều tốt lành, mà qua cơn dịch bệnh, chúng ta đã nhận được. Cha ước mong cho lời tạ ơn đó thúc đẩy các con biết chạy đến với Chúa Giêsu, nhất là trong trong những lúc khó khăn hay sợ hãi, vì Người luôn ở với chúng ta. Người không những chữa lành thân xác cho mọi người (x. Mt 4, 23), mà còn thêm nghị lực, thêm sức sống, và là chỗ dựa vững chắc cho tất cả những người đang vất vả khó nhọc (x. Mt 11, 28).
- Định hướng cho năm học mới
Là những người có niềm tin vào Chúa, ngoài việc thu nạp kiến thức văn hóa, xã hội, chuyên ngành, các con còn phải cố gắng học hỏi thêm những điều bổ ích cho đời sống đức tin của mình. Chúng ta rất cần những hoa trái của đức tin, nhưng nó lại tùy thuộc rất lớn vào sự trưởng thành trong đời sống đạo của mình. Sự trưởng thành ấy lại tùy thuộc hoàn toàn vào việc học hỏi nơi Chúa Giêsu là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống (x. Ga 14, 6). Trong năm học mới này, chúng ta hướng nhìn lên Chúa Giêsu là trung tâm của tất cả nhận thức Kitô Giáo. Chúng ta không thể nhận biết và tin vào Thiên Chúa Ba Ngôi nếu không có sự hiện diện của Chúa Giêsu (x. Lc 3, 21-22). Chúng ta cũng không thể biết, tin và sống trong Giáo hội mà loại trừ Chúa Giêsu, vì trong sứ mạng được ủy thác cho mình, Giáo hội là Chúa Kitô được tiếp tục (x. Mt 28, 20). Vậy, các con hãy bám chặt vào Chúa Giêsu, vì Người là con đường duy nhất để dẫn đến Chúa Cha, vốn là mục tiêu cuối cùng và duy nhất của đức tin Kitô giáo (x. Cv 4, 12). Mặt khác, chúng ta là những Kitô hữu. Danh xưng này cũng nói lên toàn bộ linh đạo đời sống đức tin của mình, đó là luôn có Chúa Kitô hiện diện trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Muốn được như vậy, các con phải siêng năng học hỏi và noi gương đời sống Người được mô tả trong phúc âm, áp dụng vào chính cuộc sống hàng ngày của các con. Một thân cây muốn được vững vàng trước gió lớn, nó phải được cắm rễ sâu vào lòng đất. Nếu các con muốn được kiên vững trong đức tin, bảo đảm cho phần rỗi đời đời của mình, một cách nào đó, đời sống chúng ta cũng phải được cắm sâu vào Chúa Kitô như vậy. Thánh Phaolô chính là một chứng nhân sống động cho tất cả chúng ta về một nếp sống như vậy, khi người nói với cộng đoàn Kitô hữu tại Galata rằng: “Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Kitô sống trong tôi” (Gl 2, 20). Bằng một cuộc sống như thế, cha tin rằng, chúng ta không những được bảo đảm phần rỗi đời đời, mà chúng ta còn được an vui, thanh bình và hạnh phúc ngay trong cuộc sống hôm nay nữa.
- Lời chào chúc nhân ngày khai giảng
Các con thân mến, chỉ còn ít ngày nữa là tiếng trống khai trường sẽ vang lên để khởi đầu cho năm học mới. Tiếng trống này sẽ khởi động lại cho một hành trình trau dồi kiến thức và kỹ năng cho cuộc sống của các con. Cha nguyện ước cho tiếng trống ấy cũng mang theo một niềm vui trọn vẹn, các con sẽ an bình đến trường trong sự che chở của Chúa và Mẹ Maria. Trong buổi tiếp kiến chung ngày 14.10.2020, Đức Thánh Cha Phanxicô đã kết thúc bài giáo lý với lời mời gọi: “Hãy can đảm, hãy tiến bước bằng cầu nguyện. Chúa Giêsu luôn ở cùng chúng ta”. Trong niềm xác tín ấy, cha cầu chúc các con và gia đình luôn khỏe mạnh, bình an. Chúc các con học tốt, học giỏi, luôn biết bám chặt cuộc sống của mình vào Chúa Giêsu và phúc âm của Người, vì “Đức Ki-tô Giê-su, niềm hy vọng của chúng ta” (1Tm 1, 1).
Thân ái trong Chúa Kitô.
Vĩnh Long, ngày 31 tháng 8 năm 2022.
+ Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo Phận Vĩnh Long
Chủ tịch Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo
2022
Thư gởi sinh viên, học sinh Công giáo nhân dịp mừng lễ Chúa Phục Sinh 2022
ỦY BAN GIÁO DỤC CÔNG GIÁO
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam
THƯ GỬI SINH VIÊN, HỌC SINH CÔNG GIÁO
NHÂN DỊP MỪNG LỄ CHÚA PHỤC SINH 2022
Các con thân mến,
Chúng ta đang ở trong những ngày của Tuần Thánh, tuần lễ quan trọng bậc nhất trong Phụng vụ của Giáo Hội để mừng lễ Chúa Phục sinh. Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói trong bài giảng lễ này vào năm 2017 rằng: “Chúa Giêsu đã sống lại từ cõi chết, và đây không phải là một chuyện tưởng tượng”. Đúng vậy, sự kiện Chúa sống lại không phải là một sản phẩm của trí tưởng tượng, nhưng là một sự kiện lịch sử và đặc biệt là một mầu nhiệm của đức tin, một mầu nhiệm nền tảng đức tin Kitô giáo của chúng ta như lời Thánh Phaolô xác nhận: “Nếu Đức Ki-tô đã không trỗi dậy, thì lời rao giảng của chúng tôi trống rỗng, và cả đức tin của anh em cũng trống rỗng…. và hảo huyền …” (x.1 Cr 15, 14-19). Hôm nay, trước khi bước vào Tam Nhật Thánh, dựa vào những mô tả của Phúc âm, cha muốn cùng với các con nhìn lại phẩm tính đức tin của những chứng nhân đầu tiên trước sự Phục sinh của Chúa Kitô, Chúa chúng ta.
- Sự kiện Chúa Kitô Phục sinh
Sự kiện này phải gắn liền với cái chết của Chúa Kitô, vì không có tử nạn thì sẽ không có phục sinh. Chúng ta không trực tiếp chứng kiến cái chết này, nhưng một vài chi tiết được thuật lại trong Phúc âm, cho phép chúng ta tin chắc rằng: Chúa Kitô đã chết thật. Cả bốn Thánh sử đều tường thuật cuộc khổ nạn và sự chết của Người trên thập giá. Sau khi bị hành hình và treo lên thập giá như những tử tội khác, Người đã bị một tên lính dùng một ngọn giáo đâm vào cạnh sườn thâu qua trái tim, và lập tức máu cùng nước chảy ra (x. Ga 19, 34). Sau cùng, cuộc mai táng dành cho Người cũng được hoàn tất bằng một tảng đá to che lấp cửa mộ (x. Mt 27, 59-60).
Nhưng rồi đúng như lời tiên báo của Chúa Kitô: Người đã sống lại. Hiện tượng Chúa sống lại đã khiến toán lính canh khiếp sợ, và các bà sợ hãi nhưng vui mừng (x. Mt 28, 4-5). Người đã sống lại qua sự thay đổi lạ thường trong thái độ của các môn đệ như sách Tông Đồ Công Vụ đã ghi chép: “Chúng tôi, những kẻ đã được cùng ăn cùng uống với Người, sau khi Người từ cõi chết sống lại” (Cv 10, 41). Với chúng ta hôm nay, Chúa Phục sinh là một chân lý đức tin, và cũng là nền tảng đức tin của chúng ta. Tuy nhiên, cha tin rằng: việc nhìn lại những diễn biến đức tin của các chứng nhân đầu tiên về Chúa Phục sinh, sẽ làm cho đức tin của chúng ta được củng cố nhiều hơn. Vậy, các nhân chứng ấy đã phản ứng như thế nào trước sự Phục sinh của Chúa?
- Những người đã tin
- Maria Mađalêna
Maria Mađalêna người phụ nữ được Chúa Giêsu cứu khỏi quỉ ám… bà là người trung thành, là một trong ít người có mặt trên núi Sọ, đã chứng kiến trọn vẹn cuộc khổ nạn và mai táng của Chúa Giêsu, người Thầy đáng kính của mình (x. Ga 19, 25). Maria Mađalêna là một trong ba người phụ nữ đến viếng mộ Chúa từ tảng sáng ngày thứ nhất trong tuần (x. Mt 28, 1). “Sao các bà lại tìm Người Sống ở giữa kẻ chết? Người không còn đây nữa, nhưng đã trỗi dậy rồi.” (Lc 24, 5-6). Chúng ta cũng dễ dàng hiểu được rằng, tại sao Maria Mađalêna như đã bỏ ngoài tai sự loan báo ấy. Thưa tất cả là vì lòng yêu mến. Ước mong duy nhất của bà lúc này là được chăm sóc cho thân xác của Thầy mình một cách cẩn thận và chu đáo hơn : “mang theo dầu thơm đã chuẩn bị sẵn” để ướp xác Chúa Giêsu (x. Lc 24, 1). Lòng yêu mến ấy đã được Chúa Phục sinh ân thưởng. Đức Giêsu gọi: Ma-ri-a! Bà quay lại và đáp “Lạy Thầy” (x. Ga 20, 16). Niềm tin vào Đấng Phục sinh của bà đã trở nên trọn vẹn và mạnh mẽ nhất khi nó được được chia sẻ cho những người khác : “Tôi đã thấy Chúa”, và bà kể lại những điều Người đã nói với bà. (x. Ga 20, 11-18). Câu chuyện của bà đã để lại cho chúng ta một bài học đáng quý: Khi bạn thực sự yêu mến Chúa nhân lành, bạn sẽ không gặp khó khăn gì để tin.
- Phêrô và Gioan
Nhận được lời báo tin của Maria Mađalêna, cả hai cùng chạy đến mồ, cùng vào trong mồ, cùng nhìn thấy những sự việc như nhau (x. Ga 20, 3-8). Tuy nhiên, thái độ của hai ông thì có phần khác nhau. Gioan đã thấy và ông đã tin, Phêrô thì im lặng. Sự im lặng của ông trong lúc này dường như thể hiện sự cẩn trọng hơn là một thái độ xua tan niềm tin vào sự sống lại của Thầy mình. Bởi lẽ ông đang bị tác động bởi những ký ức về tính bộc trực dẫn đến những sa ngã nhớ đời của mình. Chính vì thế, giờ phút này, khi chứng kiến ngôi mộ của Thầy đang trong tình trạng trống trãi một cách có trật tự: khăn và băng vải được cuốn lại và xếp riêng ra một nơi (x. Ga 20, 7), dù vậy, ông đang muốn thể hiện niềm tin của mình một cách khiêm tốn và thận trọng hơn. Dựa trên những suy nghĩ này, cha tin rằng, cả Phêrô và Gioan đều có những xác tín nhất định về việc sống lại của Thầy mình.
Tâm trạng của hai vị Tông đồ trong ngày đầu Chúa sống lại làm phong phú thêm bài học đáng quý ở trên: Khi bạn thực sự yêu mến Chúa nhân lành, bạn sẽ không gặp khó khăn gì để tin.
- Người Pharisêu
Có lẽ các con sẽ ngạc nhiên khi cha nhắc đến những thành phần này trong nhóm những người tin vào Chúa. Tường thuật Phúc âm cho thấy mục tiêu của những người Pharisêu là tìm mọi cách để loại bỏ sớm nhất sự hiện diện của Chúa Giêsu trong Do Thái giáo. Sự kiện táng xác Chúa Giêsu vào trong mồ tưởng chừng như đã kết thúc tất cả. Thế nhưng niềm vui chiến thắng của họ nhanh chóng bị đổi thành nỗi âu lo bởi những sự kiện lạ lùng: bức màn trong Đền Thờ xé ra làm đôi, xác của nhiều vị thánh đã an nghỉ được trỗi dậy (x. Mt 27, 51-54) và những lời tường trình của lính canh giữ mộ. Thế là, một cuộc hội ý khẩn cấp được diễn ra. “Các thượng tế liền họp với các kỳ mục; sau khi bàn bạc, họ cho lính một số tiền lớn, và bảo: ‘Các anh hãy nói như thế này: Ban đêm đang lúc chúng tôi ngủ, các môn đệ của hắn đã đến lấy trộm xác…’” (Mt 28, 12-15).
Đứng ở một góc nhìn nào đó, những sự việc đang diễn ra trong nội bộ của các thượng tế và những người Pharisêu ngay lúc này, chứng tỏ họ đã tin một cách chắc chắn rằng Chúa Giêsu đã sống lại. Họ không thể phủ nhận điều đó, nhưng muốn che giấu nó bằng một kịch bản thô sơ: chúng tôi đang ngủ….
- Những người chậm tin
- Hai môn đệ làng Em-mau
Thánh Luca đã ghi lại sự buồn bã và thất vọng ấy qua câu chuyện của hai môn đệ trên đường Em-mau. Sợ hãi và thất vọng là tâm trạng chung của tất cả các môn đệ Chúa Giêsu sau khi Người được mai táng trong mồ. Trong tâm trạng như thế, cho nên hai ông cũng không nhận ra Chúa Giêsu đến gần và cùng đàm đạo với hai ông. Nhưng cuộc gặp gỡ vô tình này như một cơ hội để trút hết những nỗi buồn trĩu nặng. Hai môn đệ ấy đã thổ lộ nỗi lòng: phần chúng tôi, trước đây vẫn hy vọng Chúa Giêsu sẽ cứu chuộc Israel, nhưng…. các việc ấy xảy ra đến nay là ngày thứ ba rồi (x. Lc 24, 18…). Phán đoán theo hình thức bên ngoài, theo Chúa vì lợi ích trần gian, khi gian nan thử thách xảy đến, nó sẽ trở thành chiếc nút thắt chặt chúng ta trong thất vọng và hối tiếc. Chúa Phục sinh đã giúp hai môn đệ cởi bỏ chiếc nút này một cách hiệu quả bằng việc mời gọi các ngài hướng về Lời Chúa : “Nào Đấng Ki-tô lại chẳng phải chịu khổ hình như thế, rồi mới vào trong vinh quang của Người sao?” (Lc 24, 26).
Và cuối cùng, niềm vui Chúa Phục sinh cũng đã bừng lên, hòa nhập với niềm vui của các anh em môn đệ khác khi các ngài quay trở lại Giêrusalem.
- Tông đồ Tôma
Niềm vui Chúa Phục sinh đang dần xóa tan nỗi sợ hãi và thất vọng nơi các môn đệ, bỗng nhiên bị chùng xuống bởi lời tuyên bố cứng rắn và lạnh lùng của Tôma: “Nếu tôi không thấy dấu đinh ở tay Người, nếu tôi không xỏ ngón tay vào lỗ đinh và không đặt bàn tay vào cạnh sườn Người, tôi chẳng có tin” (Ga 20, 25b).Với Tôma, việc Chúa sống lại là điều không thể và mãi mãi là không thể xảy ra. Chúa Phục sinh biết rất rõ Tôma là ai và đang cần gì trong lúc này, Người đã kiên nhẫn trao cho ông điều đó, khiến ông thay đổi hoàn toàn con người của mình qua lời tuyên xưng: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con”. Chắc chắn rằng, Chúa không chê trách Tôma, nhưng qua con người luôn muốn có bằng chứng trong mọi sự ấy, Chúa chúc phúc cho những người không thấy mà tin : “Vì đã thấy Thầy, nên anh tin. Phúc thay những người không thấy mà tin!…” (Ga 20, 24-28).
Chúng con lưu ý đôi khi trong đời sống đức tin của chúng ta chỉ biết hoài nghi vào những điều phải tin, trái lại quá tin tưởng vào những điều bình thường của cuộc sống! … Ít quan tâm đến những lời tiên tri về Chúa… về những phép lạ của Chúa Giêsu… Vì thế chúng con nên : “Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con” (Lc 17, 5).
- Sống niềm tin vào Chúa Phục Sinh
Các con thân mến, việc chúng ta nhìn lại phản ứng đức tin của tất cả những nhận vật trên đây, hoàn toàn không phải để so sánh hay nhận định, nhưng ngang qua những cung bậc đức tin ấy, niềm tin vào Chúa Phục sinh chúng ta sẽ được củng cố vững chắc hơn. Tuy nhiên, niềm tin này đòi buộc chúng ta phải sống, phải thể hiện như là một nhân chứng cho Tin mừng Chúa Phục sinh. Trong Sứ điệp Mùa Chay năm nay 2022, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chỉ cho chúng ta phương cách sống Mùa Chay thật ý nghĩa qua cụm từ: Gieo và Gặt. Đó cũng là cách thức xứng hợp để chúng ta sống và thể hiện niềm tin vào Chúa Phục sinh. Thánh Phaolô đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa gieo và gặt khi khẳng định: “Ai gieo ít thì sẽ gặt ít và ai gieo nhiều thì sẽ gặt được nhiều” (2Cr 9, 6). Tục ngữ có câu: “Có gieo là sẽ có gặt”. Từ đây ta có thể suy ra: ta gieo điều gì thì sẽ gặt điều đó. Gieo gió thì sẽ gặt bão, gieo hạt lành sẽ gặt được quả ngon. Vậy, theo ý Đức Thánh Cha, đừng ngại khó khăn, các con hãy gieo thật nhiều các việc lành. Các con cũng hãy gieo siêng năng trong việc sống đạo, gieo tích cực trong việc tham dự Thánh Lễ, gieo nhiệt thành trong các việc bác ái và tông đồ, gieo kiên trì trong việc sống theo ý Chúa. Cha tin rằng, các con sẽ vui mừng trong mùa gặt phần rỗi đời đời của mình. Đó cũng là lời chúc mừng lễ Phục sinh của cha đến tất cả các con.
MỪNG CHÚA PHỤC SINH. ALLELUIA.
Vĩnh Long, ngày 12 tháng 4 năm 2022.
Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo Phận Vĩnh Long
Chủ tịch Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo
2022
THƯ GỬI SINH VIÊN, HỌC SINH CÔNG GIÁO NHÂN DỊP MỪNG XUÂN NHÂM DẦN
ỦY BAN GIÁO DỤC CÔNG GIÁO
trực thuộc
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam
THƯ GỬI SINH VIÊN, HỌC SINH CÔNG GIÁO
NHÂN DỊP MỪNG XUÂN NHÂM DẦN
Các con thân mến,
Chỉ còn đúng một tuần nữa là chúng ta sẽ bước vào năm mới Nhâm Dần. Trong văn hóa Việt Nam của chúng ta, Tết Nguyên Đán sẽ là những thời khắc quan trọng để khởi đầu cho một năm mới. Bởi đó mà các con sẽ thấy rất nhiều phong tục, lễ hội, dù rất xa lạ với thế giới hiện đại, nhưng vẫn còn được lưu giữ trong sinh hoạt gia đình của những ngày Tết. Vì được coi là những ngày thiêng liêng và trọng đại nhất trong năm, cho nên mọi người luôn có một sự chuẩn bị tốt nhất cho những ngày này. Là những người Công giáo, chúng ta cũng mừng xuân đón Tết như tất cả mọi người. Chúng ta cũng tất bật chuẩn bị nhiều thứ cho sự kiện quan trọng này. Tuy nhiên, có một điều mà chúng ta không được quyền quên sót, đó chính là những lời tạ ơn Chúa. Trong đời sống của một Kitô hữu, nếu như những ngày cuối năm được coi là để tổng kết mọi sự trong một năm qua, mà lại thiếu vắng lời tạ ơn Thiên Chúa, thì nó sẽ là một việc làm chưa được trọn vẹn và đúng nghĩa để khởi đầu cho một năm mới. Chúng ta hãy tạ ơn Chúa về tất cả mọi điều Người đã ban cho chúng ta trong cuộc sống hàng ngày, vì đó là điều phải lẽ, đẹp lòng Chúa và sinh ơn ích cho chúng ta.
- Tạ ơn Chúa, một tâm tình xứng hợp
Rất nhiều câu chuyện trong Thánh Kinh cho thấy rằng: tạ ơn là một việc làm thường xuyên và xứng hợp nhất của con người, khi đứng trước những ơn lành của Thiên Chúa. Bởi vì xét cho cùng, khi nhìn lại những ơn huệ Chúa ban, con người cũng chẳng thể làm được gì gọi là tương xứng để thể hiện lòng biết ơn của mình. Chúa Giêsu trong phúc âm cũng muốn chúng ta học lấy tâm tình này khi Người luôn sống như thế với Chúa Cha. Người không những tạ ơn khi vui mừng vì đường lối khôn ngoan của Thiên Chúa trong việc mạc khải Nước Trời (x. Mt 11, 25), mà còn tạ ơn lúc phải đối diện với những lo lắng trước mầu nhiệm Thập giá trong bữa Tiệc ly với các Tông đồ (x. Mt 26, 26 – 28).
Thời gian mục vụ giáo xứ đã cho cha một kinh nghiệm đáng quý này: Vào những ngày cuối năm, các gia đình xin lễ tạ ơn nhiều hơn những ngày bình thường. Đó là một truyền thống thật đẹp, đáng quý và đáng được phát huy vì ý nghĩa cao đẹp của nó. Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI giải thích như sau: “Giáo hội gợi ý rằng: chúng ta không nên kết thúc năm cũ mà không bày tỏ lời cảm tạ Chúa, vì những ơn lành Ngài đã thương ban”. Vậy thử hỏi rằng: Chúa đã ban cho chúng ta điều gì trong năm qua, khi mà ai cũng nhận thấy là dịch bệnh đã để lại quá nhiều tổn thất về mọi mặt? Đúng vậy, từ vật chất cho đến tinh thần, từ những sinh hoạt cộng đồng cho đến nếp sống đức tin, dịch bệnh đã lấy đi quá nhiều thứ trong cuộc sống của chúng ta. Thế nhưng, đứng về phía của những người còn được Chúa ban cho cơ hội để nói lời tạ ơn như câu chuyện của vua Khitkigia (x. Is 38, 1- 20 ), chúng ta phải nói lời tạ ơn Chúa: Tạ ơn vì chúng ta còn bình an cho đến ngày hôm nay, tạ ơn vì chúng ta có những phương tiện y tế hỗ trợ, tạ ơn vì chúng ta có những người can đảm đứng ở tuyến đầu trong việc cứu chữa mọi người, tạ ơn vì kết quả học tập của chúng ta, tạ ơn vì tất cả những điều Chúa đã ban cho mình trong năm qua, kể cả những điều mình chưa nhận thấy.
- Hãy tạ ơn Chúa bằng đời sống đạo đức
Biết ơn là một hành vi mang đậm tính nhân nhân văn của con người. Thậm chí người ta còn nói rằng: ai càng có lòng biết ơn nhiều, người đó càng trở nên người bấy nhiêu. Thế nhưng trong tinh thần Kitô giáo mà Thánh Giacôbê đã dạy bảo về những hành động của đức tin (x. Gc 2, 17 – 18), cha ước mong rằng: các con cũng hãy nói lời tạ ơn Chúa bằng chính đời sống tốt lành của mình. Nghĩa là, các con hãy sống cuộc đời mình cách đạo đức nhất như một lời tạ ơn Chúa. Có thể ai đó sẽ nói với các con rằng: sống đạo đức là lạc hậu, là thua thiệt, là đi sau thời đại, …. Không phải như thế, tài và đức phải luôn sánh đôi với nhau, đó mới là một con người hoàn thiện. Hơn thế nữa, lòng đạo đức có một giá trị trổi vượt trong cái nhìn của đức tin Kitô giáo. Các con hãy lắng nghe lời Thánh Phaolô hướng dẫn: “Luyện tập thân thể thì lợi ích chẳng là bao, còn lòng đạo đức thì lợi ích mọi bề, bởi Chúa hứa ban sự sống hiện tại cũng như tương lai cho người có lòng đạo đức” (1Tim 4, 8). Cha nghĩ rằng đó là lý do mà trong Thánh lễ Giao Thừa, thời khắc tạ ơn long trọng trước thềm năm mới, chúng ta được nghe lại bài Phúc âm mô tả về các Mối phúc. Như vậy, sống đạo đức không những là một thái độ xứng hợp của lòng biết ơn đối với Chúa, mà còn là một bảo đảm cho hạnh phúc ở đời này và đời sau vĩnh cửu.
Các con thân mến! Bên cạnh việc tạ ơn Chúa trong những ngày cuối năm, tết Việt còn là những ngày của lòng hiếu thảo. Truyền thống gia đình Việt Nam coi chữ “Hiếu” như một chuẩn mực đạo đức cho con cái trong nhà. Bằng Giới răn thứ tư, đạo hiếu cũng là lệnh truyền của Thiên Chúa cho tất cả mọi người. Lệnh truyền này mang theo một kết quả tốt đẹp: “Để ngươi được hạnh phúc và để được sống lâu trong phần đất mà Chúa là Thiên Chúa ngươi sẽ ban cho ngươi” (Xh 20, 12b). Sách Huấn ca còn liệt kê thêm bốn phúc lành cho những ai thi hành giới răn này: Được tha thứ tội lỗi, được nhận lời khi cầu xin, được sống trường thọ, được tích trữ kho tàng ơn lành (x. Hc 3, 6). Vậy, các con hãy luôn sống hiếu thảo với ông bà, cha mẹ của mình. Nếu vì một lý do nào đó, lòng hiếu thảo chưa được trọn vẹn, các con hãy bắt đầu lại trong dịp thuận tiện này. Cha tin rằng nó sẽ mang lại cho các con một niềm vui mới trong cuộc sống hàng ngày của các con.
- Lời nguyện đầu năm
Tạ ơn Chúa vì một năm đã qua đi trong sự quan phòng của Người, cũng là lúc chúng ta hướng về một năm mới trong niềm hy vọng. Dù khó khăn và lo sợ vẫn còn đó, dù các con có hay không những cơ hội tham dự Thánh lễ đầu năm, nhưng chúng ta hãy bước vào năm mới bằng lòng tin tưởng và trông cậy nơi Thiên Chúa. Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng: “Hãy can đảm, hãy tiến bước bằng cầu nguyện. Chúa Giê-su luôn ở cùng chúng ta” (Trích bài giáo lý tại buổi tiếp kiến chung sáng thứ tư 14/10/2020). Các con đừng quên cầu nguyện cho tất cả mọi người đã qua đời vì đại dịch Covid – 19, cho các em nhỏ mồ côi cha mẹ, cho những người thất nghiệp khốn khó. Chúng ta cùng dâng lên Chúa Xuân quê hương đất Việt thân yêu của mình, xin Người dẫn dắt chúng ta sớm bước qua cơn đại dịch nguy hiểm này.
Các con thân mến! Mùa xuân đang dần đến, năm mới đã gần kề, cha ước mong cho các con thêm một tuổi mới là thêm sự ngoan hiền mới, thêm lòng đạo đức mới và thêm nhiều ơn lành của Chúa. Với tất cả trái tim, chúng ta chúc mừng nhau một Năm mới Nhâm Dần 2022 vui tươi, hạnh phúc, bình an và thánh thiện.
Vĩnh Long, ngày 23 tháng Chạp năm 2021.
Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo Phận Vĩnh Long
Chủ tịch Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo