Để nuôi dưỡng đức tin của con cái

Để nuôi dưỡng đức tin của con cái

Đức tin là một phần quan trọng trong cuộc hành trình tâm linh của chúng ta trên trái đất này để đạt tới quê hương vĩnh cửu. Theo Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo, Đức tin là sự đáp trả của chúng ta đối với Thiên Chúa, Đấng tỏ mình ra và hiến mình cho chúng ta, đồng thời Đức tin mang lại ánh sáng dồi dào giúp chúng ta tìm kiếm ý nghĩa tối hậu của cuộc đời mình. Hơn nữa, Đức tin không chỉ đơn thuần là tin một cách lý thuyết rằng Thiên Chúa là Đấng sáng tạo, là Chủ nhân và là Vua của chúng ta, mà còn đòi hỏi chúng ta thể hiện Đức tin trong cuộc sống qua những lựa chọn hàng ngày để trung thành làm theo ý Chúa và hướng tới cứu cánh của cuộc đời của chúng ta.

Do đó, là bậc cha mẹ, chúng ta có trách nhiệm chia sẻ đức tin của mình cho con cái và dạy dỗ chúng theo đường lối của Thiên Chúa. Nói cách khác, một phần của việc trở thành cha mẹ Công giáo tốt liên quan đến việc vun trồng và nuôi dưỡng đức tin của con cái.

Nhưng liệu chúng ta thực hiện việc này như thế nào?

Dưới đây là một vài gợi ý:

1. Đọc những câu chuyện trong Kinh Thánh

Lời Chúa là nguồn khôn ngoan tốt lành để đào sâu sự hiểu biết của con cái về đức tin. Hãy biến việc đọc Kinh thánh thành một phần trong các hoạt động của trẻ. Có vô số câu chuyện trong Kinh Thánh về những người đã vượt qua những thử thách lớn bằng đức tin. Chẳng hạn, trong Cựu ước, có thể kể đến câu chuyện về Đavít và Gôliát. Trong 1Sm 17 cho thấy Đavít, dù là một cậu bé nhưng đã trở thành nhà vô địch khi đánh bại tên không lồ Gôliát của dân Philitin. Cậu bé Đavít đã chiến thắng Gôliát bằng một chiếc ná với vài cục đá nhờ vào niềm tin kiên định vào Thiên Chúa.

Trong Tân Ước, câu chuyện Chúa Giêsu dẹp tan cơn bão khi đang ở trên thuyền với các tông đồ, như được tường thuật trong Tin Mừng Mt 8, 23-27. Câu chuyện này là một lời nhắc nhở tuyệt vời về sự quyền năng của Thiên Chúa, không có gì là không thể đối với Thiên Chúa, và Ngài là chủ tể mọi sự, ngay cả sức mạnh tự nhiên.

Tin Mừng Mt 9, 20-22 cũng kể về một người đàn bà bị băng huyết đã 12 năm, nhưng nhờ đức tin mạnh mẽ, bà đã được Chúa Giêsu chữa lành chỉ bằng cách chạm vào áo choàng của Người.

Từng bước một, chúng ta hãy để cho trẻ tưởng tượng chính mình đang trò chuyện với Chúa Giêsu trong một số sự kiện nhất định trong Phúc âm hoặc sau khi đọc một đoạn Phúc âm nào đó.

Ngoài Kinh thánh, còn có những câu chuyện về Hạnh các Thánh cũng là nguồn phong phú giúp trẻ dần trải nghiệm sự lớn mạnh của Đức tin và đời sống thánh thiện.

2. Chia sẻ những trải nghiệm cá nhân

Cha mẹ có thể dạy con cái tốt nhất bằng cách làm gương. Đừng chỉ dừng lại ở việc đọc những câu chuyện về đức tin, hãy chia sẻ những kinh nghiệm cá nhân trong đó đức tin của chúng ta được thử thách và củng cố như thế nào. Chẳng hạn như, khi còn trẻ, kinh nghiệm sớm nhất của chúng ta về việc đức tin của mình bị thử thách là gì? Chúng ta trau dồi đức tin cá nhân của mình như thế nào?

Trong thực tế, chúng ta cần phải là những tấm gương sống động về đức tin cho trẻ và một cách để làm điều này là trung thành sống theo các mệnh lệnh của Thiên Chúa.

3. Cầu nguyện mỗi ngày

Cầu nguyện là một phần quan trọng trong hành trình đức tin của chúng ta. Cách tốt nhất để dạy con bạn cách cầu nguyện là cầu nguyện với chúng.

Trong thư 1 Tx 5, 17, chúng ta được thánh Phaolo nhắc nhở phải “Cầu nguyện không ngừng”. Chúng ta cần dạy trẻ rằng, cầu nguyện không chỉ là cầu xin Chúa ban cho chúng ta điều chúng ta muốn. Nhưng còn là mở rộng tâm hồn ra với Ngài, luôn biết ơn đối với các ơn lành mà chúng ta đã nhận được, và đơn sơ bày tỏ những mối quan tâm dù là đơn sơ, nhỏ bé nhất của mình với Cha trên trời.

Hãy dạy trẻ rằng Thiên Chúa của chúng ta là Thiên Chúa hằng sống. Ngài quan tâm đến chúng ta và muốn chúng ta ngày càng đến gần Ngài hơn. Giống như việc cần thường xuyên giữ liên lạc với những người thân yêu của mình, chúng ta cũng cần thường xuyên liên lạc với Thiên Chúa, và chúng ta chỉ có thể làm được điều này nếu biết dành đủ thời gian cho việc cầu nguyện.

4. Hỗ trợ ước mơ của trẻ

Mỗi đứa trẻ đều có những ước mơ và với tư cách là cha mẹ và người giám hộ, chúng ta có trách nhiệm hỗ trợ những ước mơ đó. Khi khuyến khích ước mơ của trẻ, chúng ta đang cho chúng một minh chứng đơn giản về ý nghĩa của việc tin tưởng. Đồng thời, chúng ta cũng đừng quên nhắc nhở trẻ rằng các phúc lành và cơ hội đến từ Thiên Chúa, nên cùng với sự tin tưởng, cần có sự khiêm tốn và biết ơn.

5. Suy gẫm những câu Kinh Thánh

Chúng ta có thể nuôi dưỡng đức tin của trẻ bằng cách tập cho chúng suy ngẫm những câu Kinh Thánh. Một cách cụ thể, chúng ta khuyến khích trẻ tập thói quen đọc và suy ngẫm các câu Kinh Thánh khoảng vài phút mỗi ngày sau khi thức dậy hoặc trước khi đi ngủ.

Dưới đây là một và câu Kinh Thánh về đức tin để giúp chúng ta bắt đầu:

– “Vì thế, Thầy nói với anh em: tất cả những gì anh em cầu nguyện và xin, anh em cứ tin là mình đã được rồi, thì sẽ được như ý” (Mc 11, 24)

– “Xin Thiên Chúa là nguồn hy vọng, ban cho anh em được chan chứa niềm vui và bình an nhờ đức tin, để nhờ quyền năng của Thánh Thần, anh em được tràn trề hy vọng” (Rm 15, 13)

– “Nhưng người ấy phải cầu xin với lòng tin không chút do dự, vì kẻ do dự thì giống như sóng biển bị gió đẩy lên vật xuống” (Gc 1, 6)

Trên hành trình đức tin, chúng ta hãy kiên nhẫn hướng dẫn, đồng hành và nâng đỡ đỡ trẻ, như lời dạy khôn ngoan của sách Châm ngôn:

“Hãy dạy đứa trẻ đi con đường nó phải đi,
để đến tuổi già, nó vẫn không lìa bỏ”. (Cn 22, 6)

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Tác giả: Nt. Anna Ngọc Diệp, OP (Chuyển ngữ)

Nguồn tin: Daily bread.com

Những chứng nhân của Mùa Chay

10 lời khuyên của Đức Giáo hoàng Phanxicô trong hành trình Mùa chay

Isabella H. de Carvalho

Mùa Chay bắt đầu vào ngày 22 tháng 2 năm 2023 với phụng vụ Thứ Tư Lễ Tro. Để sống tốt thời gian phụng vụ quan trọng chuẩn bị cho lễ Phục sinh này, dưới đây là 10 lời khuyên rút ra từ các sứ điệp Mùa chay của Đức Thánh Cha Phanxicô trong các năm qua.

1. NGƯỜI ĐÃ TRỞ NÊN NGHÈO ĐỂ CHÚNG TA ĐƯỢC GIÀU CÓ

“Cái nghèo của Chúa Kitô làm cho chúng ta nên giàu có là ở chỗ Người đã làm người, mang lấy những yếu đuối và tội lỗi của chúng ta để bày tỏ lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa đối với chúng ta” (Sứ điệp Mùa chay đầu tiên của Đức Thánh cha Phanxicô, năm 2014).

Đức Thánh cha nhắc nhở rằng “việc Thiên Chúa làm người là một mầu nhiệm vĩ đại” nhưng nó được thực hiện nhờ “một tình yêu là ân sủng và lòng quảng đại […] một tình yêu không ngại hiến thân hy sinh cho người mình yêu”.

Ngài cũng cảnh báo chúng ta về “ba loại khốn khổ: khốn khổ về vật chất, về luân lý và về tâm linh”. Ngài kêu gọi các Kitô hữu hãy “nhìn đến tình cảnh khốn khổ của anh chị em chúng ta, chạm đến, gánh lấy và làm những gì cụ thể để xoa dịu nỗi khốn khổ ấy” (sđd).

2. ĐẤU TRANH CHỐNG LẠI TOÀN CẦU HÓA THỜ Ơ

Trong sứ điệp Mùa chay 2015 Đức Thánh Cha Phanxicô đã đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ chống lại “sự toàn cầu hóa của sự thờ ơ” đối với tha nhân. Ngài giải thích: “Tình yêu của Thiên Chúa, là cái giúp đập tan thái độ co cụm trong chính mình – chính là sự thờ ơ”.

“Thờ ơ với tha nhân và với Thiên Chúa là một cám dỗ thực sự ngay cả đối với những Kitô hữu chúng ta. Vì thế, trong mỗi mùa Chay, chúng ta cần nghe lại tiếng kêu gào của các ngôn sứ đánh thức chúng ta”.

Đức Thánh cha ao ước rằng “ở bất cứ nơi nào Giáo Hội hiện diện, đặc biệt là nơi các giáo xứ và các cộng đoàn, có những hòn đảo nhân ái nằm ngay giữa khơi biển thờ ơ”. Ngoài ra ngài cũng khuyến khích mỗi người tham gia vào việc “huấn luyện trái tim” để trở thành trái tim “vững mạnh và đầy nhân ái, ân cần và quảng đại, một trái tim không đóng kín, không thờ ơ hay không rơi vào sự toàn cầu hóa sự thờ ơ” (sứ điệp Mùa chay năm 2015).

3. LÒNG THƯƠNG XÓT “VÔ BIÊN” CỦA THIÊN CHÚA GIÚP CHÚNG TA NHÂN TỪ HƠN

Sứ điệp Mùa Chay 2016 của Đức Thánh Cha Phanxicô tập trung vào chủ đề lòng thương xót, phù hợp với Năm thánh Ngoại thường mà ngài triệu tập về cùng chủ đề này. Ngài nói: “Lòng thương xót Chúa biến đổi tâm hồn con người, cho phép chúng ta, nhờ cảm nghiệm được một tình yêu thành tín, cũng trở nên nhân từ hơn”.

Đức Thánh cha giải thích rằng: “Từ những việc tốt phần xác, chúng ta chạm đến da thịt của Chúa Kitô nơi anh chị em mình, những người cần được ăn mặc, che chở và viếng thăm; trong những việc bác ái phần hồn như vấn an, hướng dẫn, tha thứ, khuyên bảo và cầu nguyện, chúng ta đụng chạm trực tiếp hơn đến thân phận tội lỗi của chính mình. Những việc bác ái phần xác và phần hồn không tách rời nhau”.

4. ĐÀO SÂU ĐỜI SỐNG THIÊNG LIÊNG

“Mùa Chay là mùa thuận lợi để đi sâu vào đời sống thiêng liêng nhờ những phương tiện thánh hoá Giáo hội đã đem đến cho chúng ta: ăn chay, cầu nguyện và bố thí. Nền tảng của mọi sự là lời Chúa, mà trong mùa này, chúng ta được mời gọi chuyên chăm lắng nghe và suy ngẫm” (Sứ điệp mùa chay năm 2017).

Dựa trên dụ ngôn ông nhà giàu và anh Lazarô, Đức Thánh cha nói: “Lazarô dạy chúng ta rằng tha nhân là một hồng ân”, và Mùa chay là thời gian thuận lợi “để mở cửa cho tất cả những ai túng thiếu và nhận ra khuôn mặt của Chúa Kitô nơi họ”. Mặt khác, người phú hộ cho chúng ta “một thoáng nhìn bi đát về sự đồi bại của tội lỗi, diễn tiến qua ba giai đoạn kế tiếp: lòng ham mê tiền bạc, sự hư ảo và thói tự đắc”.

“Gốc rễ của mọi bất hạnh của ông nhà giàu là không chịu nghe lời Chúa […] Lời Chúa thì sống động và mạnh mẽ, có khả năng biến đổi những cõi lòng và đưa chúng trở về với Chúa. Khi chúng ta đóng cửa lòng mình trước hồng ân lời Chúa, thì rốt cuộc chúng ta cũng sẽ đóng cửa lòng mình trước hồng ân là những anh chị em của chúng ta”.

5. CHỐNG LẠI SỰ GIAN ÁC

Sứ điệp Mùa chay năm 2018, Đức Thánh cha lấy cảm hứng từ đoạn Tin mừng Matthêu: “Vì tội ác gia tăng, nên lòng yêu mến của nhiều người sẽ nguội đi” (Mt 24,12). Thực ra, ngài muốn kêu gọi chúng ta hãy cẩn thận với các “tiên tri giả”, “họ có thể xuất hiện như những “người quyến rũ xảo quyệt”, cũng có thể là những “kẻ bịp bợm”. Và ngài cũng mời gọi chúng ta cố gắng giữ tâm hồn và tình yêu của mình tránh bị “nguội lạnh”, là thứ ngăn cản không cho phép chúng ta phục vụ tha nhân.

Để chống lại cám dỗ này, Đức thánh cha đề xuất một phương dược chữa lành là “cầu nguyện, bố thí và ăn chay”, để hành trình Mùa chay được nên sốt sắng.

6. HƯỚNG ĐẾN MẦU NHIỆM CỨU ĐỘ

“Mầu nhiệm cứu độ này, đã hoạt động nơi chúng ta trong cuộc sống trần gian, là một tiến trình năng động bao trùm lịch sử cũng như toàn thể thụ tạo” (Sứ điệp Mùa chay năm 2019).

Đức Thánh cha nhấn mạnh: “Tất cả những ai được hưởng ân sủng mầu nhiệm Vượt qua của Chúa Giêsu có thể cảm nghiệm được ân sủng ấy sẽ thành toàn trong việc cứu độ chính thân xác con người”. Ngài cũng cảnh báo về “sức mạnh hủy diệt của tội lỗi” và tuyên bố rằng Mùa chay có thể làm cho chúng ta trở lại với “khu vườn hiệp thông với Thiên Chúa như trước khi có tội nguyên tổ”.

7. LÀM HÒA VỚI THIÊN CHÚA

Trong sứ điệp Mùa chay năm 2020 Đức Thánh cha nhắc nhở rằng, Mùa chay luôn là “thời gian thuận tiện để hoán cải, điều mà không bao giờ được xem là điều hiển nhiên”.

Ngài cảnh báo: “Phục sinh của Chúa Giêsu không phải là một sự kiện của quá khứ; nhưng nhờ quyền năng của Chúa Thánh Thần, nó luôn luôn hiện tại và cho phép chúng ta ngắm nhìn và bằng đức tin, chạm vào xác thịt của Chúa Kitô nơi những người đau khổ”.

Do đó cầu nguyện là việc cần thiết trong Mùa chay, vì đó là một “cuộc đối thoại đầy chân thành và hữu hiệu” và “diễn tả nhu cầu của chúng ta trong việc đáp lại tình yêu Thiên Chúa, vốn luôn đi bước trước và trợ giúp chúng ta”.

8. CANH TÂN ĐỨC TIN, ĐỨC CẬY VÀ ĐỨC ÁI

“Trong suốt mùa sám hối này, chúng ta hãy làm mới lại đức tin của chúng ta, kín múc “nước hằng sống” của niềm hy vọng, và mở lòng đón nhận tình yêu Chúa là Đấng đã làm cho chúng ta trở nên anh chị em trong Chúa Kitô” (Sứ điệp Mùa chay năm 2021).

Đức Thánh cha liên kết ba lời khuyên này với việc ăn chay, cầu nguyện và bố thí. Đối với ngài, việc ăn chay giúp chúng ta tìm thấy niềm vui nơi Thiên Chúa và đưa chúng ta đến gần với đức tin hơn.

Mặt khác, niềm hy vọng “được ban cho chúng ta như nguồn cảm hứng và ánh sáng nội tâm, soi sáng những thử thách và những chọn lựa trong sứ vụ của mình”; vì vậy tĩnh tâm cầu nguyện là điều cần thiết. Sau cùng Đức Thánh cha giải thích rằng: “Sống Mùa Chay với tình yêu nghĩa là quan tâm tới những người đau khổ hay cảm thấy bị bỏ rơi và sợ hãi”.

9. LÀM VIỆC THIỆN

Đức Thánh cha dùng đoạn thư của thánh Phaolô gữi tín hữu Galata làm chủ đề cho sứ điệp Mùa chay năm 2022: “Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản chí, vì đến mùa chúng ta sẽ được gặt, nếu không sờn lòng. Vậy bao lâu còn thời giờ, chúng ta hãy làm điều thiện cho mọi người” (Gal 6, 9-10a).

Đức Thánh cha nói: “Mùa Chay mời gọi chúng ta hoán cải, thay đổi tâm thức, sao cho chúng ta thấy được vẻ chân thật và tuyệt mỹ của cuộc đời không hệ tại ở việc sở hữu nhưng là việc cho đi, không phải là tích lũy nhưng là gieo vãi và chia sẻ điều tốt”.

Thực tế, ngài nêu lên ba cách để làm việc thiện: “không mệt mỏi khi cầu nguyện”, “không mệt mỏi trong việc loại bỏ điều ác ra khỏi cuộc sống của chúng ta” và “đừng mệt mỏi khi tích cực làm việc thiện cho người lân cận”.

10. CÙNG LÊN NÚI

“Mùa Chay, chúng ta được mời gọi đi lên “một ngọn núi cao” cùng với Chúa Giêsu và sống một kinh nghiệm thiêng liêng đặc biệt – sự khổ chế – như dân thánh của Thiên Chúa”. Đây là một trong những lời kêu mời của Đức Thánh cha Phanxicô trong sứ điệp mùa chay năm 2023. Ngài khích lệ chúng ta cùng “lắng nghe Chúa Giêsu” bằng cách tham gia phụng vụ và học hỏi Kinh thánh.

Đức Thánh Cha cũng nhấn mạnh những điểm tương đồng giữa Thượng Hội đồng Giám mục và Mùa Chay. Thượng Hội đồng là một tiến trình suy tư về tương lai của Giáo hội, đã bắt đầu từ năm 2021 và sẽ kéo dài đến năm 2024.

Trong thông điệp của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã giải thích “Hành trình khổ chế Mùa Chay cũng như tiến trình Thượng Hội đồng đều có mục tiêu là một cuộc biến hình, cả về phương diện cá nhân lẫn Giáo Hội”.

G. Võ Tá Hoàng

Đó là Lời Chúa có nghĩa là gì?

Đó là Lời Chúa có nghĩa là gì?

Lời Chúa là gì? Tại sao trong Thánh Lễ, sau khi đọc bài Sách Thánh, người đọc tung hô “Đó là Lời Chúa”? Có phải Lời Chúa là Kinh thánh không?

Chúng ta có thể tìm hiểu ý nghĩa cụm từ “Lời Chúa” từ nhiều góc độ. Trong những thập niên vừa rồi, đã có nhiều nghiên cứu về Lời Chúa, và được Văn phòng Tổng thư ký Thượng hội đồng Giám mục đúc kết trong “Tài liệu làm việc” dành cho Khóa họp khai diễn hôm nay. Tuy nhiên, cũng nên ghi nhận một ngành mới trong các khoa nhân văn, đó là ngôn ngữ học, giúp chúng ta hiểu thêm về chức năng của lời nói trong cách giao tiếp. Thực vậy, ngôn ngữ học không chỉ tìm hiểu về cách sử dụng ngôn ngữ, cách phát âm, phương pháp học ngọai ngữ, nhưng nhất là ý nghĩa của ngôn ngữ trong cuộc giao dịch giữa con người với nhau. Nhận xét đầu tiên là vai trò của lời nói. Chắc là chị không ưa những ai “lắm lời”, vì họ làm cho mình bị nhức tai đau đầu; tuy nhiên, đôi khi chị cũng cảm thấy cần có ai đó đến nói đôi lời an ủi khích lệ, và lúc ấy thực sự ta cảm thấy sự quan trọng của lời nói. Cổ nhân có câu: “Lời nói không mất tiền mua, liệu lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Đi sâu vào vấn đề hơn nữa, cần ghi nhận rằng “lời nói” thì khác với “tiếng nói”. Không phải bất cứ tiếng nói nào cũng là lời nói: con vẹt biết nói nhưng chỉ là ‘tiếng nói’, chứ chưa phải là ‘lời nói’, bởi vì ta không thể nói chuyện với nó được. Lời nói là một phương thế để chuyển đạt ý tưởng, tâm tình (tuy rằng đôi khi sự chuyển thông có thể diễn ra qua ánh mắt, cử điệu, và đôi khi kể cả qua sự thinh lặng nữa). Một cách cụ thể hơn nữa, khi nói đến sự chuyển thông, khoa ngôn ngữ học phân biệt ít là ba cấp độ chuyển thông: thông tin, phát biểu và tâm sự. Cấp một là “Thông tin”. Người ta chỉ dừng lại ở việc thuật lại một sự kiện, chứ không bày tỏ ý kiến. Đây là ngôn ngữ của nhà báo (cũng như của đài phát thanh), phản ánh dư luận nói chung (tuy dù lắm lần các tin tức đã được chọn lọc, bóp méo theo một chiều hướng nào đó). Cấp hai là “Phát biểu”. Người nói bày tỏ lập trường của mình, và chờ đợi phản ứng của người nghe (đồng tình, phản đối, hoặc trao đổi góp ý). Như vậy lời nói bộc lộ quan điểm, cảm nghĩa của đương sự (tuy cũng không thiếu những lời tâng bốc, lừa bịp). Cấp thứ ba là “Tâm sự”. Người nói không chỉ nói lên “ý kiến” của mình, nhưng còn bộc lộ “tâm can” của mình nữa. Điều này chỉ diễn ra giữa những thân hữu, và cách riêng ngôn ngữ của tình yêu.

Đó là chuyện của con người, chứ đâu có liên quan gì đến Thiên Chúa đâu?

Có chứ, khoa ngôn ngữ học giúp chúng ta hiểu biết sâu xa hơn ý nghĩa của cụm từ “Lời Chúa”. Nhiều lần chúng ta hiểu “Lời Chúa” như là “Chúa phán, Chúa truyền”, giống như một nhà lập pháp hay cơ quan an ninh. Tuy điều này có phần đúng, nhưng mới chỉ ở cấp một. Thiên Chúa không nhũng dạy bảo chúng ta đường ngay nẻo chính, nhưng còn muốn đối thọai với chúng ta, muốn bộc lộ ý định yêu thương dành cho chúng ta, và muốn tâm sự với chúng ta nữa. Khoa ngôn ngữ học cho thấy những chức năng phong phú của ngôn ngữ trong việc chuyển thông giao dịch giữa người với người, và ta có thể áp dụng vào mối giao dịch giữa Thiên Chúa với con người. Tuy nhiên, chắc chắn là Thiên Chúa có cái khác với con người nữa.

Khác ở chỗ nào?

Khác ở chỗ là trong xã hội loài người, lời nói có vai trò trao đổi, nhưng chưa nói được là ‘sáng tạo’. Thực ra, đôi khi một lời nói có thể gây tác dụng tốt hoặc xấu cho tha nhân (thí dụ như lời khuyến khích, cổ võ, thì mang lại niềm vui, hứng thú cho người nghe; hoặc lời dèm pha, chửi rủa, gây ra buồn phiền, tức giận), nhưng sánh với lời của Thiên Chúa thì chẳng thấm thía gì. Lời nói của con người mang tính cách hữu hạn, đôi khi chỉ là lời hứa hão, hoặc lời mơ ước. Còn Lời Thiên Chúa thì khác: lời Chúa là lời sáng tạo, như chúng ta đọc thấy từ những trang đầu của Kinh Thánh. Lúc khởi nguyên, chẳng có gì hết, nhưng một lời Chúa nói thì muôn loài được dựng nên. Tư tưởng này đã xuất hiện từ những trang đầu tiên của Kinh thánh, và được ca ngợi trong nhiều thánh vịnh, cũng như trong Tân ước.

Trong Tân ước, Lời Chúa là Đức Kitô phải không?

Đúng một phần thôi, theo nghĩa là Tự ngôn của Tin mừng theo thánh Gioan gọi Đức Kitô là Lời Thiên Chúa, Lời hằng hữu, Lời tạo dựng, Lời Nhập thể. Như vậy, Lời Chúa là một ngôi vị. Tuy nhiên, trong Tân ước, Lời Chúa không chỉ được hiểu về Chúa Kitô như là ngôi vị, nhưng cũng được hiểu là lời giảng của các thánh tông đồ về Tin mừng cứu độ. Dù sao, trong Tân ước và trong thần học, cụm từ “Lời Chúa” có thể được hiểu về 5 thực thể, hoặc 5 cấp độ khác nhau, như Tài Liệu làm việc của THĐGM đã giải thích ở chương thứ nhất, số 9, tóm lại như sau:

– Cấp thứ nhất, Lời Chúa tiên vàn ám chỉ việc Thiên Chúa tỏ mình ra bằng lời nói và hành động suốt dòng lịch sử cứu độ. Thiên Chúa không an hưởng hạnh phúc trên trời cao thẳm, nhưng Ngài muốn chia sẻ hạnh phúc với nhân lọai, bằng việc tạo dựng nên lòai người, đàm đạo với con người, cứu chữa con người khi nó lầm lỡ.

– Cấp thứ hai, Lời Chúa ám chỉ Đức Giêsu Kitô, “Lời của Thiên Chúa” (Ga 1,1), vốn hiện hữu từ muôn thuở và đã làm người ở giữa chúng ta. Đức Kitô là hiện thân của Thiên Chúa, đến để mặc khải tình thương của Thiên Chúa là Cha.

– Ở hai cấp vừa rồi, chủ thể của Lời Chúa là chính Thiên Chúa. Sang cấp thứ ba, bắt đầu có sự chuyển nghĩa. Lời Chúa không còn là Lời củaChúa phát ra, nhưng là lời của con người phát biểu thay cho Chúa. Nói cách khác, đó là lời giảng của các ngôn sứ và các tông đồ được phái đến để bày tỏ ý Chúa cho nhân loại. Trong các sách Cựu ước, chúng ta thấy các ngôn sứ hay dùng thuật ngữ “đây lời Chúa phán”, hoặc “sấm ngôn của Giavê”. Thánh Phaolô cũng nhiều lần nói đến sứ mạng của mình là đi giảng Lời Chúa.

– Ở cấp thứ bốn, Lời Chúa mang một ý nghĩa độc đáo, vì ám chỉ Sách Thánh. Đây không còn là lời nói hay lời giảng, nhưng đã trở thành chữ viết. Tuy nhiên, Sách Thánh được gọi là Lời Chúa bởi vì được viết lên do Thánh Linh linh ứng (Hiến chế về Mặc khải số 9 và số 12; Sách GLHTCG số 105-108). Ta cũng có thể nói như thế này: Sách Thánh là “Lời của Chúa Thánh Linh”. Chúa Thánh Linh là tác giả duy trì tính cách thống nhất cho tòan bộ Sách, cho dù được hình thành qua nhiều thời đại, và được biên soạn bởi nhiều người.

– Sau cùng, cấp thứ năm, Lời Chúa cũng ám chỉ lời giảng của Hội thánh (qua các giám mục và linh mục) công bố ý định của Thiên Chúa.

Đừng kể hai cấp độ đầu tiên (Lời Chúa là chính Thiên Chúa), trong ba cấp độ còn lại, ta thấy “Lời Chúa” pha lẫn với lời của con người. Vì thế cần phân biệt đâu là lời của Thiên Chúa và đâu chỉ là yếu tố con người (với hình thức diễn tả lệ thuộc vào văn hoá thời đại, xc MV 58; MK 12).

Trong Thánh lễ, sau mỗi bài đọc, người đọc xướng lên: “Đó là Lời Chúa”. Phải hiểu về cấp độ nào?

Cấp độ thứ ba. Phụng vụ công bố đọan Sách Thánh và nhìn nhận như do Thánh Linh linh ứng. Nên lưu ý là các bài đọc Sách Thánh không chỉ gồm những lời giáo huấn nhưng đôi khi cũng tường thuật một sự kiện nữa. Hơn thế nữa, chúng ta nên nhớ đến lời nhắn nhủ của công đồng Vaticanô II trong số 11của hiến chế về Mặc khải, đó là Sách Thánh được viết ra không nhằm cung cấp cho chúng ta những kiến thức về khoa học, nhưng nhằm chỉ dẫn chúng ta con đường cứu độ. Ngòai ra, mặc dù Hội thánh nhìn nhận tòan thể Sách Thánh như là tác phẩm của Thánh Linh, nhưng một vị trí trổi vượt được dành cho bốn sách Tin mừng. Điều này cũng được bộc lộ trong Thánh lễ, khi các tín hữu đứng để nghe bài đọc Tin mừng Chúa Kitô.

Ở cấp thứ năm, Lời Chúa cũng được hiểu về lời giảng của các giám mục và linh mục. Như vậy, tất cả các lời giảng trong nhà thờ đều là Lời Chúa hay sao?

Cần phải thận trọng. Lời Chúa được hiểu là Lời do Chúa nói, cách riêng là Lời của Chúa Kitô, và được ghi lại trong Sách Thánh. Vai trò của Hội thánh không chỉ là công bố Sách Thánh nhưng còn là giải thích Sách Thánh và đem áp dụng vào thời buổi hiện tại. Đây là vai trò của các mục tử trong Giáo hội, đòi hỏi phải nghiên cứu kỹ lưỡng Sách Thánh cũng như như hòan cảnh xã hội hiện đại. Khi lên tòa giảng hoặc khi soạn thảo các văn kiện, các mục tử hãy ý thức rằng mình đang cố gắng diễn đạt Lời Chúa nhằm củng cố đức tin của cộng đòan; vì thế họ không được phép nói chuyện tào lao, hay phát biểu ý kiến riêng tư, nhưng hãy gắng trở nên người phát ngôn của Chúa. Mặt khác, Tài liệu làm việc của THĐGM cũng nhắc nhở rằng việc diễn đạt Lời Chúa cho thời buổi hôm nay không chỉ dành riêng cho các vị mục tử mà thôi; các Kitô hữu cũng chia sẻ trọng trách đó nữa, cách riêng là các giáo lý viên. Đây là một vinh dự và một trách nhiệm nặng nề. Nói cho cùng, Lời Chúa được trở nên hiện thực khi được mang ra thực hành: đây là lời giải thích hùng hồn nhất, và việc giải thích này mang danh là “chứng tá”.