2022
Đời tu không là sự đổ vỡ nhưng là hiệp thông và chia sẻ
2022
Con trẻ ‘yêu’, cha mẹ ứng xử sao?
Con trẻ ‘yêu’, cha mẹ ứng xử sao?
Một ngày đẹp trời, các bậc cha mẹ bỗng phát hiện ra rằng ‘đứa con bé bỏng của mình’ đang thích, đang yêu thương một ai đó. Phải làm sao?
Chị N.V.T. (42 tuổi, ngụ TP.HCM) phát hiện ra con mình có bạn trai khi con đang học những tháng đầu tiên ở một trường chuyên nổi tiếng của TP. Khi con mới vào học lớp 10, chị đã nhờ một người bạn là giáo viên trong trường “để mắt” đến con chị, có gì nhắn giúp cho chị biết.
Quan điểm của chị T. là muốn con chú tâm vào học tập để đi du học, chứ không muốn con có bạn trai sớm.
Tuổi học trò rồi cũng qua đi thật nhanh. Cái đọng lại trong mỗi con người sau này không phải là những điểm số mà là những kỷ niệm, những người bạn… Thế nhưng nhiều bậc cha mẹ lại không hiểu được điều này mà chỉ muốn con học và học…
Chị V.V.H., 35 tuổi, từng có nhiều kỷ niệm đẹp về tuổi học trò chia sẻ.
Cuộc điện thoại khiến cả đêm mất ngủ
Buổi chiều hôm ấy, bạn chị T. là giáo viên ở trường con chị học đã gọi điện thoại cho chị để thông báo rằng chính mắt bạn chị đã nhìn thấy con gái chị có cử chỉ rất thân mật với một nam sinh cùng học trong trường. Chị T. đã vô cùng ngạc nhiên khi nhận được thông tin này. Cô con gái “bé bỏng” và rất siêng năng học hành của chị sao lại sớm có bạn trai như thế?
Chị chia sẻ rằng, chị không thể để mọi chuyện diễn ra ngoài tầm kiểm soát của chị như vậy được. Đã bao nhiêu lần chị đã nói với con gái “tuổi con nên tập trung vào việc học hành, không nên yêu đương sớm”. Con luôn “dạ dạ”, nói “con chưa quan tâm đến việc ấy”. Thế mà không ngờ, con lại… “táo bạo” như vậy.
Sau cuộc điện thoại của người bạn, chị T. cảm thấy mình vẫn chưa đủ sức ảnh hưởng đối với con, chị vẫn kiểm soát con chặt lắm. Chị đợi con đi học về sẽ nói chuyện thẳng thắn với con về vấn đề này.
Vừa nhìn thấy chồng chị chở con gái về, chị đã nói ngay “con theo mẹ vào phòng mẹ có chuyện quan trọng muốn nói với con”. Nhìn thái độ của chị, con lấm lét đi theo. Vào trong phòng chị T. kể luôn chuyện có giáo viên trong trường đã nhìn thấy con và một bạn trai như thế.
“Con nghĩ sao mà có thể có những hành động tình cảm với bạn trai ngay trong trường học như vậy? Trường học là nơi các con đến học chứ không phải công viên để các con thể hiện tình cảm nam nữ. Ở trường có bao nhiêu thầy, cô, con muốn “công bố” chuyện của con cho cả trường biết?” – chị T. tức giận nói.
“Chưa kể đến việc gia đình mình đã xác định con sẽ đi du học nên cần có thời gian phấn đấu học hành, chứ không phải có bạn trai sớm, quyến luyến nhau rồi không muốn đi xa nữa. Trước đây mẹ tin con, không kiểm soát con, nhưng từ bây giờ mẹ sẽ kiểm soát con chặt hơn nữa và mẹ phản đối việc con có bạn trai trong những năm con đang học cấp III”, chị T. quả quyết.
Lý do chị T. đưa ra quyết định này là vì ở tuổi này các con rất cảm tính, mà theo chị “thích một nụ cười có thể tưởng mình yêu cả con người đó”, nhưng chỉ vài năm nữa con sẽ thấy người đó thực ra không hợp gì với con cả. Chị T. cho rằng chị có kinh nghiệm nên muốn con tránh những việc không cần thiết, mất thời gian, ảnh hưởng đến việc học tập.
“Nếu mẹ còn nghe những chuyện tương tự như vậy mẹ sẽ chuyển trường cho con. Con có gì giải thích với mẹ về việc này không?” – chị T. cao giọng hỏi con.
Con gái thấy chị giận dữ thì vừa nói vừa khóc: “Nói thật với mẹ, con cũng chưa từng nghĩ mình sẽ có bạn trai. Nhưng bạn trai này học cấp II cùng trường với con, học cũng rất giỏi, bạn nói chuyện cũng rất vui… Bạn ấy kiên trì theo đuổi con từ năm lớp 9 đến nay. Biết con thi vào trường chuyên, bạn cũng cố gắng học để thi để được cùng học với con… Cho nên lâu ngày con cũng quý mến bạn”. “Còn về chuyện có những thể hiện như vậy trong trường học, con thấy con sai rồi. Con sẽ không như vậy nữa”.
Nhưng chị T. quyết luôn với con là con phải chấm dứt mối quan hệ này, nếu không sẽ ảnh hưởng đến việc học tập của con…
Chị T. chia sẻ chị thật sự rất lo lắng khi con còn rất trẻ nhưng bày đặt “yêu đương”, những tâm hồn non nớt mà lại thích những hành động của người lớn thì dễ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Chị quan điểm “cấm” là hay nhất, phải tỏ rõ quan điểm của mình, chứ cứ nương theo ý các con thì chẳng biết đâu mà lần…
Suốt đêm hôm đó và nhiều đêm sau nữa chị T. mất ngủ vì lo lắng, chị sợ con mình có hành động dại dột nào đó sẽ ảnh hưởng đến cả tương lai của con. Nói gì thì nói trong chuyện tình cảm con gái vẫn dễ bị thiệt mà chị lại không muốn con chị bị thiệt thòi chút nào…
Các con lại thấy mình bị “trói buộc”
Cháu T.N. – con gái chị T. – lại thấy mẹ quá nghiêm khắc, thấy bản thân mình luôn bị trói buộc… Trong trường cháu N. chuyện các bạn trẻ có tình cảm, nắm tay nhau xuống căngtin trường ăn sáng lại là chuyện rất bình thường. Giới trẻ hiện giờ không ngạc nhiên khi nghe bạn này yêu và cặp với bạn kia. Trong khi trong mắt các bậc cha mẹ luôn thấy các con mình còn rất nhỏ.
Mẹ N. không đồng ý N. có bạn trai, N. thấy rất vô lý mà không thể nói lại với mẹ. Bạn trai của N. cũng biết việc này và nói sẽ cùng N. phối hợp để mẹ không biết. Sau khi bị mẹ phát hiện, hai bạn thường chỉ nhắn tin với nhau vào lúc khuya, việc đi lại ở trường cũng hạn chế hơn… Và hai bạn cùng quyết tâm cố gắng học điểm cao để mẹ yên tâm và không trách mắng.
Nhiều bạn học cùng trường với N. đều biết chuyện của N. Nhiều bạn cùng không đồng ý với cách giải quyết vấn đề như mẹ N. Các bạn học của N. cho rằng trong mắt cha mẹ thì các con luôn nhỏ nhưng bản thân các con thấy mình đã lớn.
Các bạn đã sắp 18 tuổi. Các bạn tự thấy mình đã hiểu được nhiều chuyện, đọc nhiều sách, có nhiều kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau… Chuyện có tình cảm với bạn khác giới là rất bình thường với các con, cũng không có gì nghiêm trọng nhưng sao trong mắt các bậc cha mẹ lại trở lên nghiêm trọng đến như vậy?
Các bậc cha mẹ luôn muốn các con làm theo ý của cha mẹ nhưng chưa khi nào hỏi các con cảm thấy như thế nào, muốn như thế nào?
“Nếu nhận được sự lắng nghe, chia sẻ… chúng con rất muốn nói những điều còn băn khoăn trước tuổi mới lớn của chúng con. Con cũng có nhiều tâm sự muốn kể cho mẹ nghe nhưng chưa kể đã bị cấm như vậy thì quả là chúng con không dám. Cho nên có những bí mật chúng con chỉ có thể kể cho nhau nghe mà không thể kể cho mẹ của mình…” – một bạn nói.
Bạn T.D., đang học lớp 11, còn kể ba mẹ bạn ly dị nhau từ khi bạn mới được 6 tuổi. Không biết có phải vì vậy hay không mà mẹ luôn nói với bạn “đàn ông rất ít người tốt, con phải cẩn thận khi kết giao”. Nhóm bạn thân trên lớp có 2 bạn trai và 4 bạn gái.
Trong đợt học trực tuyến nhóm bạn thân của T.D. hay rủ nhau đạp xe quanh thành phố nhưng T.D. không bao giờ được đi cả. Cả nhóm bạn nhớ T.D., đã đạp xe đến nhà T.D. chơi nhưng lúc đến nhà, chỉ có mấy bạn gái đứng trước nhà, hai bạn trai đều phải đứng từ xa. Với mẹ T.D., ngay cả bạn trai bình thường cũng không được gặp nữa, chứ chưa nói đến chuyện có bạn trai…
Thực ra, ở tuổi này các con cần được các bậc cha mẹ chia sẻ, chỉ bảo những kiến thức, kinh nghiệm về giới tính, tình yêu, chứ không phải chỉ luôn là cấm đoán.
2022
5 cách ứng xử sai lầm phụ huynh nên tránh
5 cách ứng xử sai lầm phụ huynh nên tránh
Con cái là món quà vô giá của bố mẹ. Và vì ‘vô giá’ nên nhiều phụ huynh đã và đang ứng xử hết sức sai lầm trong cách nuôi dạy trẻ.
Cưng con như trứng mỏng
Cảnh nhà con đàn cháu đống trước đây không còn nữa, thay vào đó là mỗi gia đình chỉ có 1 – 2 “thiên thần” nhỏ. Vậy nên, mối bận tâm lớn nhất của bố mẹ là chu toàn cho con cuộc sống đủ đầy, phủ phê đến mức thừa mứa…
Những đứa trẻ được cưng như “trứng mỏng” sẽ lớn khôn và phát triển toàn diện thế nào? Quen được nuông chiều và hưởng thụ, con sẽ mặc định mình là “bảo bối” và vô tư vô lo trước nhịp đời hối hả này. Đem tư duy “cậu ấm”, “tiểu thư” đến trường đến lớp, con càng khó hòa vào tập thể chung khi mà bản thân cứ khư khư muốn mình là “số một”, là “duy nhất”.
Mỗi đứa trẻ có một tố chất riêng, năng khiếu, sở trường và sở đoản khác biệt SHUTTERSTOCK |
Con tôi là thần đồng
“Con hát mẹ khen hay” là điều có thể thông cảm được. Nhưng nhiều bố mẹ lại thường thêm mắm thêm muối vào thành tích của con trẻ và ca ngợi con lên đến tận mây xanh.
Những đứa trẻ sớm được ngợi ca là “thần đồng”, “thiên tài”, “siêu tài năng”, “siêu trí tuệ” vô tình tiêm nhiễm căn bệnh thành tích ảo khiến tuổi thơ phải mướt mồ hôi luyện tập theo lịch học dày đặc, khắt khe và áp lực. Rồi một khi năng khiếu của con chững lại, thành tích của con không như ý, cả bố mẹ lẫn con trẻ đều rơi vào vòng xoáy của thất vọng lẫn tuyệt vọng. Một cuộc đời không như ý sẽ nhấn chìm bao số phận vào nỗi buồn hiu hắt!
Con cái là “trang sức” làm đẹp mặt bố mẹ
Kỳ vọng vào thành tích và tương lai sáng bừng của con trẻ là nỗi lòng chung của các bậc sinh thành. Nhưng ranh giới giữa kỳ vọng và căn bệnh chuộng thành tích lại rất mong manh.
Nhiều bố mẹ sa đà vào cuộc đua khoe thành tích của con rộn ràng trên các nền tảng mạng xã hội mỗi khi năm học kết thúc, giấy khen vừa về tay. Nhiều bố mẹ cứ đặt đích nhắm trường chuyên lớp chọn và các ngành nghề tốp đầu rồi buộc con trẻ phải cặm cụi học. Để rồi danh hiệu học sinh xuất sắc, thương hiệu trường chất lượng cao bỗng trở thành món “trang sức” làm bố mẹ nở mày, gia đình và dòng họ nở mặt. Có biết đâu tâm hồn của những đứa trẻ miệt mài rượt đuổi thành tích cứ hoang hoải nỗi buồn, hao khuyết niềm vui.
“Áo mặc không qua khỏi đầu”
Lấp đầy khoảng cách thế hệ giữa các thành viên trong gia đình vốn là nỗi lòng đầy trăn trở của những ông bố bà mẹ muốn gần gũi, thấu hiểu và đồng hành cùng con cái.
Tuy nhiên, dưới những mái ấm còn nặng tính gia trưởng theo lối tư duy “áo mặc không qua khỏi đầu” thì giấc mơ làm bạn cùng con hẳn là còn xa vời. Nhiều bố mẹ còn mặc định mình là người đi trước rành rẽ hơn, thông hiểu hơn và sáng suốt hơn nên phủ nhận tất tần tật mọi ý kiến của con cái. Tiếng lòng của con trẻ bị đè nén, dồn ứ qua ngày qua tháng sẽ chẳng khác nào quả bóng căng đầy hơi chỉ chực chờ bùng nổ thành những điều tiêu cực trong nhận thức, hành động.
“Hãy nhìn con nhà người ta”
Sai lầm lớn nhất trong ứng xử của bố mẹ khiến con cái tổn thương chính là thói quen so sánh. Nhìn con nhà người ta khác biệt tí xíu thôi đủ khiến bố mẹ quýnh quáng so bì hơn kém.
Chúng ta thường quên mất rằng mỗi đứa trẻ có một tố chất riêng, năng khiếu, sở trường và sở đoản khác biệt. Nhưng nhiều bố mẹ cứ chăm chăm nhìn vào thế mạnh của con nhà người ta để phủ nhận sạch trơn mọi cố gắng của con cái. Tiếc thay!
2022
Giáo dục lòng nhân cho trẻ
Giáo dục lòng nhân cho trẻ
Câu chuyện bé gái 8 tuổi bị người tình của cha ruột bạo hành đến chết đã gây bức xúc dư luận trên các kênh truyền thông và mạng xã hội mấy ngày qua. Bên cạnh những phản ứng dữ dội đòi hỏi phải xử lý đến nơi đến chốn hành vi của người phụ nữ này, còn một suy nghĩ khác được đặt ra trong xã hội hiện nay: sự giáo dục lòng nhân ái, nhân từ trong học đường và gia đình.
Mọi người sẽ cho rằng đợt dịch Covid-19 vừa qua, biết bao tổ chức từ thiện tự phát đã mang thức ăn đến từng nơi bị cách ly, từng cá nhân đang thất nghiệp và sống trong nghèo khó. Tuy nhiên, lòng nhân từ không chỉ dừng lại ở những món quà từ thiện đến cho người nghèo, trẻ bất hạnh. Tháng 5 năm 2021, mạng xã hội facebook dậy sóng với những đoạn quay ngắn ghi lại hình ảnh vài tổ chức từ thiện vừa phát quà, vừa nạt nộ người khó khăn. Cha ông ta có câu “Của cho không bằng cách cho”. Thật vậy, cách cho đó mới là sự cảm thông, thương mến thật sự từ người cho đến người bất hạnh. Ðó là lòng nhân từ.
Ngày xưa thế hệ chúng tôi, hằng năm vẫn được các nữ tu kêu gọi quyên góp tiền bạc, quần áo cũ cho những nạn nhân bão lụt, trẻ em xóm nghèo. Các sơ còn đưa chúng tôi đến các cô nhi viện trò chuyện cùng những bạn bất hạnh. Không dừng lại ở sự “tội nghiệp và chia sẻ”, chúng tôi còn được dạy không nói câu gì làm tổn thương những bạn mồ côi. Thậm chí đến mấy nơi đó, chúng tôi mặc đồng phục chứ không được mặc quần áo đi chơi sang trọng. Ðiều đó theo các sơ, có thể gây cho các bạn mồ côi một sự tủi thân sâu sắc.
Sau này tôi mới biết chúng tôi được giáo dục về lòng nhân từ. Không chỉ đối xử tốt với những người bất hạnh hơn mình mà còn phải cư xử với bạn bè chung quanh lịch sự, tế nhị. Các sơ cấm chúng tôi đánh nhau vì như thế là làm đau người khác. Thậm chí cũng không được hành hạ thú vật như đánh mèo, đánh chó…
Từ tránh những hành động làm tổn thương con vật và cả con người, chúng tôi còn được dạy tránh những lời nói gây tổn thương tâm hồn người khác. Trong ca dao Việt Nam cũng có câu: “Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Lời nói vừa lòng nhau không phải là nịnh bợ, mà là những lời khéo léo, nhẹ nhàng, tránh tổn thương người nghe. Làm tổn thương người khác cho thấy mình không có lòng nhân từ.
Chúng ta có thể trắc ẩn với sự thiếu thốn vật chất của một người, để dễ dàng móc hầu bao ra làm từ thiện. Lòng nhân từ lại ở mức cao hơn. Người có lòng nhân từ không vừa “cho”, vừa buông lời “tội nghiệp” gây cho người nhận vết cắt đau lòng, để họ mang trong mình một mặc cảm yếu kém. Người có lòng nhân từ sẽ có sự cảm thông sâu sắc từ hành động và lời nói. Họ hiểu và yêu thương thật tình những người bất hạnh hơn mình, không bao giờ muốn làm đau người khác từ thể chất, tinh thần, ngay cả với con vật, họ cũng không dễ hành hạ mua vui.
Lòng nhân từ cũng chính là tinh thần của đạo Công giáo, như lời Chúa Giêsu dạy “Anh em hãy yêu thương nhau như thầy đã yêu thương anh em” (Ga 15, 9-17), “Phải yêu người thân cận như chính mình” (Mt 22-39).
Lòng nhân từ nên được nuôi dưỡng từ nhỏ và từ những việc đơn sơ nhất như không đánh bạn, không chửi mắng hay dùng lời nói làm tổn thương bạn. Một khi được dạy bảo từ môi trường học đường về với gia đình, với bạn bè, xóm giáo… và sau này ra xã hội, chắc chắn đứa trẻ đó khi trưởng thành không dễ hành hạ, đánh đập hay làm đau lòng người khác…
SƠN HẠ