Cầu nguyện Taizé: Một hình thức chiêm niệm bằng vẻ đẹp

Cầu nguyện Taizé: Một hình thức chiêm niệm bằng vẻ đẹp

Cầu nguyện Taizé không còn là một điều quá lạ lẫm với người trẻ Công Giáo Việt Nam. Được du nhập vào Việt Nam đã hơn hai thập kỉ do Đức Hồng Y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn khởi xướng ban đầu tại Đại Chủng Viện Thánh Giuse Sài Gòn (năm 2000), rồi sau đó lan ra các nhóm như Nhóm Cầu Nguyện Mạctynho (Sài Gòn) và các nơi khác, các giờ cầu nguyện Taizé đã thu hút nhiều bạn trẻ tham dự và đem lại nhiều hiệu quả thiêng liêng trong đời sống của người trẻ trong thế giới đương đại. Nhìn vào các giờ cầu nguyện Taizé, chúng ta có thể thấy nhiều vẻ đẹp. Xin đơn cử ba vẻ đẹp chính của những giờ cầu nguyện này.

1. Vẻ đẹp của việc cầu nguyện:

Người trẻ đến với giờ cầu nguyện để làm gì? Dĩ nhiên là để cầu nguyện. Quang cảnh của những giờ cầu nguyện theo Lời Chúa thật là đẹp. Chúng ta có thể thấy những người tham dự, nhất là những người trẻ yêu mến đời sống cầu nguyện, lặng lẽ ngồi trước ánh sáng lung linh của những ngọn nến, chiêm ngắm những bức Icône cổ kính, cùng với những bình hoa lá, những tiểu cảnh được trang trí rất đơn sơ nhưng khéo léo. Chắc hẳn những người tham dự đều cảm nhận được sự bình an trong tâm hồn, vẻ đẹp của việc cầu nguyện và nếm cảm được những giây phút ngọt ngào trong tương quan với Chúa, khi gặp được Ngài trong những giờ phút tĩnh lặng của trái tim, khi tạm xa cách những xô bồ bon chen của nhịp sống cuốn quay hằng ngày. Thêm nữa, những giai điệu, tiết tấu và hòa thanh du dương của âm nhạc, qua các nhạc cụ và ca đoàn có thể giúp người tham dự cảm nghiệm sự phong phú của đời cầu nguyện: những bài hát lúc thì êm ái du dương, lúc thì tưng bừng ca ngợi, lúc thì tha thiết khẩn nài, lúc thì xác tín tin tưởng… Việc cầu nguyện thật đẹp đẽ và đơn sơ, tinh khiết và có sức gợi hứng cho đời sống thường ngày. Nhiều bạn trẻ cứ ngỡ trước giờ mình đã biết cầu nguyện khi đọc kinh, dự lễ… lại cảm thấy họ chưa thực sự biết cách cầu nguyện cho tới khi họ tiếp xúc với việc cầu nguyện theo phong cách gần gũi và đơn sơ này. Những giờ cầu nguyện này là những khoảng lặng vô cùng cần thiết để giúp người cầu nguyện dừng lại và nghỉ ngơi, để có thêm sức mạnh để tiếp tục hoạt động, học hành, làm việc, sống Tin Mừng và loan báo Tin Mừng ấy cho thế giới hôm nay. Những người trẻ cầu nguyện, dù là ở Taizé, Pháp hay dù ở bất kì nơi nào trên thế giới, họ đều ý thức mình sống tinh thần hiệp thông với nhau trong Giáo Hội, vốn là một điều tối quan trọng trong bầu khí thế giới nhiều chia rẽ, nhiễu nhương và đau khổ hiện nay. Giữa một thế giới xao động và ồn ào, cầu nguyện Taizé giúp cho người tham dự thấy vẻ đẹp của thinh lặng và vẻ đẹp của một tâm hồn cầu nguyện, một trái tim khát khao mở ra với Thánh Ý Thiên Chúa trong cuộc sống mình.

2. Vẻ đẹp của việc phụng thờ Thiên Chúa:

Cầu nguyện Taizé toát lên vẻ đẹp cao cả của việc phụng thờ Thiên Chúa. Việc cầu nguyện không chỉ là chuyện tương quan mật thiết và cá nhân với Thiên Chúa dù đúng theo bản chất là như thế. Khi cầu nguyện cùng với nhau, chúng ta còn đang phụng thờ Thiên Chúa cho xứng với vinh quang cao cả của Người. Người ta thường hay nghĩ người trẻ là những người năng động (đến mức tăng động chăng?), nhiệt huyết, sôi nổi, và thường không có khả năng suy tư, lắng đọng và tĩnh tâm. Nhưng hãy nhìn vào một giờ cầu nguyện Taizé thử xem. Người ta thấy biết bao bạn trẻ ngồi đó, thinh lặng và chiêm niệm. Những bạn trẻ này đang cùng nhau thờ phượng Thiên Chúa của họ. Giờ cầu nguyện Taizé thật đẹp, bởi vì cho người ta thấy được vẻ cao cả của những tâm hồn biết quỳ gối, như có danh nhân xưa đã từng nói: “Ai có can đảm đủ để quỳ gối trước Thiên Chúa thì có thể mạnh mẽ không bao giờ quỳ gối trước thế lực nào của phàm trần.” Cấu trúc của một giờ cầu nguyện Taizé thực sự là một buổi phụng vụ Lời Chúa, trong đó người ta kêu xin sự hiện diện của Thánh Linh Thiên Chúa, ca ngợi Thiên Chúa giữa toàn thể công hội dân Ngài, rồi lắng nghe tâm tình của Thánh Vịnh, cao điểm là lắng nghe Lời của Chúa, phút thinh lặng thánh, một vài lời khẩn cầu cho những nhu cầu hiện tại, và kinh Lạy Cha được xướng lên trong niềm hiệp thông liên kết của mọi người, rồi có thể duy trì thêm giờ cầu nguyện bằng vài bài hát. Giữa một thế giới nhiều bận tâm tới những thú vui hào nhoáng bên ngoài, với những hấp dẫn cuồng quay của nó, cầu nguyện Taizé là một gợi ý để người tham dự thấy được vẻ đẹp của việc phụng thờ Thiên Chúa, Đấng là cội nguồn hạnh phúc, suối mạch của sự sống của cả nhân loại này mà rất thường khi đã loại trừ, lãng quên và hững hờ.

3. Vẻ đẹp của đức tin:

Cầu nguyện Taizé còn cho chúng ta thấy được vẻ đẹp của đức tin. Những bài thánh ca Taizé, đa phần được rút ra từ chính Lời Chúa hay các nguồn mạch của phụng vụ và đời sống thiêng liêng với các tư tưởng của các vị thánh và các nhà linh đạo lớn, cho thấy vẻ đẹp khôn tả của đức tin diễn tả bằng sự rung cảm của trái tim, trào ra cử chỉ của thân xác, bằng ngôn ngữ của âm nhạc. Những bức Icône vốn dĩ nhiều ý nghĩa sâu xa được chiêm ngắm và khám phá. Những vẻ đẹp rất truyền thống như tiếng chuông Nhà Thờ vốn đã im tiếng ở nhiều nơi ở phương Tây, vẫn vọng vang trước mỗi giờ cầu nguyện ở Taizé, gây xúc cảm đặc biệt cho tâm hồn. Tôi khá xúc động bởi lắng nghe tiếng chuông của Taizé trước mỗi giờ cầu nguyện, nó nhắc chúng ta tới một truyền thống Công Giáo xa xưa và thúc giục chúng ta đến với Chúa, quy tụ bên nhau để được Người huấn dụ và nuôi dưỡng. Và một điều rất đặc biệt, Taizé là một cộng đoàn đan tu mang tính đại kết. Các thầy (frère) của cộng đoàn này thực sự là những đan sĩ, với những kỉ luật đời tu chặt chẽ nhưng vẫn đủ cởi mở để đón tiếp người trẻ khắp nơi trên thế giới. Và hơn nữa, ở đây, chúng ta thấy một cộng đoàn đại kết: bạn sẽ thấy người Công Giáo La Mã, người Chính Thống Giáo, người Tin Lành và người Anh Giáo có thể nói chuyện với nhau, cầu nguyện cùng nhau. Mỗi bên, dù vẫn tuân giữ những kỉ luật riêng về việc phụng tự (thánh lễ) kĩ lưỡng, nhưng những gì có thể cùng nhau thực hiện, họ thực hiện cùng nhau, để thực hiện mong ước của Đức Giêsu xưa: “Xin cho họ nên một” (Ga 17,11). Họ không tìm những điểm khác nhau, nhưng tìm những điểm chung để đối thoại và chia sẻ. Mỗi năm, có một cuộc hành hương đức tin được Cộng Đoàn tổ chức để giúp người trẻ tìm lại đức tin. Rất nhiều bạn trẻ trong những cuộc hành hương tìm về Taizé đã tìm được nguồn mạch đức tin của đời sống họ vốn đã khô cạn từ lâu, hay không được cha mẹ và gia đình truyền lại, hay có những người khác làm mới lại tương quan giữa họ và Thiên Chúa trong những cuộc bừng tỉnh nội tâm mới mà họ tìm thấy trong việc cầu nguyện Taizé. Đó không phải là những vẻ đẹp quý giá của đức tin sao? Giữa một thế giới mà đức tin vào Thiên Chúa và Đức Giêsu dễ bị nhạt nhòa, phai phôi, thì việc cầu nguyện Taizé nhắc cho chúng ta về vẻ đẹp của đức tin Kitô giáo.

Trong một cuộc sống càng ngày càng có nhiều căng thẳng, nhất là trong những tháng ngày gần đây, nhiều người trẻ hay đổ xô đi tìm những lợi ích của việc thiền định. Đã hẳn, việc thiền định có những lợi ích nhất định và những người thực tập thiền cách đắc đạo như những thiền sư là những vị có đạo đức thâm sâu, nhưng là người Công Giáo, chúng ta cũng có những phương pháp để tĩnh tâm rất đẹp đẽ, cao quý và hữu ích, đó là việc cầu nguyện và chiêm niệm. Sao chúng ta lại không tận dụng? Phải chăng vì chúng ta chưa thấy được vẻ đẹp của việc cầu nguyện và chiêm niệm Kitô giáo? Hay chúng ta chưa biết cách cầu nguyện hay đã cầu nguyện sai cách khi cứ chỉ mãi đọc kinh mà thôi, không biết cầu nguyện thật sự chẳng hạn? Những lợi ích của thiền định còn bị lợi dụng để thổi phồng lên một cách vô tội vạ nhiều khi chỉ để kinh doanh, để kiếm lời, hay để quên đi những thực tế nghiệt ngã trong đời sống kinh tế, chính trị và xã hội. Cầu nguyện Kitô giáo thì vừa giống, vừa khác như thế. Giống, là việc cầu nguyện có thể cho chúng ta sự bình tâm và tĩnh lặng, giải thoát chúng ta khỏi nô lệ cho những thực tại thế gian để tự do sống trong thế giới vĩnh hằng của Chúa. Nhưng khác, là cầu nguyện Kitô giáo không phải là một liều thuốc mê để chạy trốn thực tại. Kitô giáo vẫn đối diện với tất cả mọi thực tế của đời sống, dẫu nó có khắc nghiệt, đắng cay, vất vả nhọc nhằn cách mấy. Nhưng nhờ sức mạnh của Thiên Chúa, chúng ta vượt qua nhờ sức mạnh có được khi cầu nguyện. Cầu nguyện Taizé nói riêng và cầu nguyện Kitô giáo nói chung cho chúng ta thấy những vẻ đẹp, để từ sức quyến rũ của những vẻ đẹp của việc cầu nguyện, của việc phụng thờ Thiên Chúa và đức tin Kitô giáo, chúng ta có thể đối diện mọi thứ trong đời với não trạng, ánh mắt, đôi tai, miệng lưỡi đã được đổi mới trong giờ cầu nguyện. Có lẽ vì thế mà Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã trích lại lời của Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII khi ngài nói về cộng đoàn Taizé: Đó là một khoảnh khắc mùa xuân nho nhỏ! Đó là một thời xuân nho nhỏ nhưng có sức hồi sinh nhiều tâm hồn cho Giáo Hội. Nó có tác động âm ỉ, nhưng lớn lao trong Giáo Hội bất cứ nơi nào nó hiện diện. Cùng với tất cả các hình thức cầu nguyện truyền thống đẹp đẽ khác như Phụng vụ Thánh Lễ, kinh Mân Côi, Chặng Đàng Thánh Giá, Lectio Divina…, cầu nguyện Taizé đóng góp vào kho tàng phong phú của Giáo Hội. Đó là một hình thức chiêm niệm bằng vẻ đẹp.

Con Chiên Nhỏ