2020
Roger-Pol Droit: “Cái sợ đưa chúng ta về với thực tại, nhưng nó không làm chúng ta khỏi lo”
Tác phẩm Le Cri (1893) của danh họa Edvard Munch (1863-1944)
Sợ không phải là lo lắng
Sợ hãi, chúng ta đã quên nó. Dĩ nhiên mỗi người giữ nỗi sợ riêng của mình. Thậm chí còn có người nuôi dưỡng các hoảng sợ vô lý của mình. Nhưng các nỗi kinh hoàng vĩ đại, tập thể, sâu sắc, khủng khiếp, đã trở thành những câu chuyện đời xưa. Ngay cả các hoang tưởng về sự sụp đổ, các cuồng hoảng về sự suy tàn của chúng ta gần đây cũng chỉ là các con rối rơm trong các chợ phiên. Nhưng trong vài ngày gần đây, mọi thứ đã thay đổi. Tất cả chúng ta đều biết sợ. Nỗi sợ mang nhiều khuôn mặt khác nhau: sợ bị nhiễm virus, sợ bị đau nặng, sợ thấy người thân qua đời. Nhưng cũng là sợ: mất việc, sợ thấy tiền tiết kiệm của mình không còn, sợ không còn dự trù gì được cho tương lai. Hoặc đơn giản giờ này qua giờ khác sợ không biết mình có chạm vào tay nắm nào, gặp người bị nhiễm nào, hoặc mình bị nhiễm mà mình không biết, không có triệu chứng, không phải là người mang virus, người truyền virus. Vì thế nỗi lo bủa vây chúng ta. Chúng ta không thấy có lối thoát nào.
Tuy nhiên, sợ hãi và lo lắng không đồng nghĩa với nhau, và sự khác biệt của chúng có thể mang lại một kết quả khả thi. Khi các triết gia giải thích, chúng ta thấy khó mà lẫn lộn hai chuyện này. Nhưng để giải thích thì phải đi vòng vo rất dài từ triết gia Kierkegaard (Khái niệm về lo âu, 1841) đến Sartre (Bản thể và Hư vô, 1943), rồi qua các công trình kế tiếp nhau về lo lắng của Freud và của Heidegger.
Nỗi lo âu từ bên trong
Không đi sâu vào các giải thích khó khăn này, các nét khác biệt có thể được tả như sau: nỗi sợ hãi có một đối tượng, nỗi lo lắng không có. Sợ hãi phát sinh từ bên ngoài, lo lắng âm ỉ từ bên trong. Nếu nỗi sợ thực sự là một cảm giác, thì nó vẫn là “khách quan” vì mối liên hệ của nó là với các tình huống bên ngoài. Ngược lại, chỉ có con người mới biết lo lắng, chứ không phải thế giới chung quanh chúng ta. Nó được liên kết với các ham muốn và các xung năng của chúng ta (Freud), với sự đau khổ triền miên cảm nhận chúng ta bị ném vào thế giới (Heidegger), với sự tự do tuyệt đối của chúng ta (Sartre).
Trong tình trạng hoảng loạn hiện nay, một sự phân biệt như vậy có thể giúp chúng ta gì được không? Một chỉ dẫn khai sáng có thể tìm thấy nơi Kierkegaard, ở phần cuối của Khái niệm về lo âu, một khảo luận tuyệt vời nhưng thực sự không dễ đọc.
Triết gia viết, đó là người buồn bã lo lắng, luôn run rẩy vì sợ bệnh, “điều nhỏ nhặt nhất cũng sợ, nhưng đến khi các sự kiện thực xảy ra thì họ lại bắt đầu thở, và tại sao? Bởi vì thực tế nặng này lại không khủng khiếp như họ đã nghĩ trong đầu, mà khi hình dung nó họ đã sử dụng tất cả sức mạnh của mình, còn bây giờ họ lại có thể dùng tất cả sức lực để chống lại thực tế.”
Bài học không phải nhỏ. Nó dạy chúng ta làm thế nào để cái sợ mang chúng ta về lại với thực tế, và giúp chúng ta hành động. Bởi vì nó vượt lên chính nó. Socrate đã giải thích điều này với đại tướng Lachès: lòng can đảm không phải là vì không có sợ hãi, nhưng là khả năng chiến đấu bất chấp sợ hãi. Nhưng ngược lại, không ai thoát khỏi lo lắng, dù chỉ thoáng qua. Không ai có thể nói mình thoát khỏi vòng lo lắng, vì lo lắng là siêu hình, tôn giáo, hiện sinh, con người không thể vượt lên được.
Vì vậy, đừng sợ bị sợ. Và tin tưởng như luôn tin tưởng vào nguồn trợ giúp của ngôn ngữ chung. Nó dạy chúng ta rằng sự lo lắng là không màu, trong khi nỗi sợ là màu xanh. Eluard sẽ nói thêm, giống như một quả cam. Đây là những gì làm cho nó trần thế, thực hành được. Và ngay cả cũng nên có trong thời buổi này.
Marta An Nguyễn dịch
2020
Để lại bình an là món quà từ giã của chúng ta cho người thân
Có một cái chết lành, chết tinh tuyền, một cái chết dù buồn nhưng để lại cảm giác bình yên. Tôi đã chứng kiến nhiều lần. Đôi khi điều này được nhận ra một cách rõ ràng khi ai đó chết, nhưng cũng có khi chỉ nhận ra trong vô thức. Nó được biết đến qua hoa quả của nó.
Tôi nhớ tôi ngồi với một với một người đàn ông hấp hối vì ung thư vào độ tuổi ngoài năm mươi, anh bỏ lại một gia đình trẻ, anh nói với tôi: “Tôi nghĩ tôi không có kẻ thù nào trên thế gian này, ít nhất là tôi không biết nếu tôi có thù gì hay không. Tôi không có việc gì dang dở.” Tôi cũng nghe một lời nói tương tự ở một phụ nữ trẻ chết vì ung thư, để lại gia đình trẻ. Bà nói: “Tôi nghĩ tôi đã khóc hết nước mắt, nhưng hôm qua khi nhìn đứa con gái út của tôi, tôi thấy tôi còn nhiều nước mắt để khóc. Nhưng tôi được bình an. Rất khó, nhưng tôi không còn gì mà tôi chưa cho.” Và tôi cũng đã có lúc ở bên cạnh giường chết mà không có gì trong các lời nói trên được nói lên lời, nhưng tất cả đều được diễn tả rõ trong vụng về, trong thinh lặng mà bạn thường chứng kiến chung quanh giường chết. Có một cách chết để lại bình yên.
Trong Tin Mừng Thánh Gioan, Chúa Giêsu đã nói lời từ giã dài trong Bữa Tiệc Ly vào đêm trước khi Ngài chết. Dĩ nhiên các môn đệ bị lung lay, sợ hãi và không chuẩn bị để chấp nhận thực tế tàn bạo của cái chết sắp đến. Chúa Giêsu cố gắng trấn an họ, cho họ những điều để họ bám lấy, và Ngài kết thúc như sau: Thầy đi, nhưng Thầy để lại món quà cuối cùng cho anh em, Thầy để lại bình an của Thầy cho anh em.
Tôi ngờ rằng, tất cả những ai đọc câu này đều muốn sống thời gian tang chế người thân của mình, cha mẹ, người phối ngẫu, con cái hay bạn thân của mình như vậy, ít nhất là sau một thời gian, sau nỗi buồn là cảm giác bình yên ấm áp mỗi khi nhớ lại người thân hoặc khi có ai nhắc đến. Tôi đã mất cả cha lẫn mẹ khi tôi còn ở tuổi hai mươi và dù buồn như lời chia tay, nhưng mỗi kỷ niệm đều gợi lên một tâm trạng ấm áp. Món quà từ giã của cha mẹ tôi là món quà bình yên.
Khi cố gắng hiểu điều này, điều quan trọng là phải phân biệt giữa muốn và cần. Khi tôi mất cha mẹ khi tuổi còn nhỏ, tôi vẫn rất muốn họ (và tin rằng tôi vẫn cần họ), nhưng tôi nhận ra trong sự bình an cuối cùng gia đình tôi đã có được sau khi cha mẹ qua đời, rằng nỗi đau của chúng tôi vẫn luôn còn muốn họ, nhưng chúng tôi không còn cần đến họ nữa. Trong cuộc sống và cái chết của cha mẹ tôi, cha mẹ đã cho chúng tôi những gì chúng tôi cần. Không có gì khác mà chúng tôi cần đến họ. Bây giờ chúng tôi chỉ nhớ họ và, dù còn buồn về sự ra đi của họ, mối quan hệ của chúng tôi đã hoàn tất. Chúng tôi đã bình yên.
Dĩ nhiên, thách thức của chúng ta bây giờ là ở phía bên kia phương trình, cụ thể là sống theo cách mà bình an sẽ là món quà từ giã cuối cùng của chúng ta cho gia đình, cho người thân, cho cộng đồng tôn giáo và cho thế giới của chúng ta. Làm thế nào để làm? Làm thế nào chúng ta để lại món quà bình an?
Như chúng ta biết, bình an không phải chỉ là không có chiến tranh và xung đột. Bình an được cấu thành bởi hai điều: hài hòa và trọn vẹn.
Để được bình an phải có một cái gì đó nhất quán bên trong tâm hồn chúng ta để mọi chuyển động hài hòa với nhau và phải hoàn chỉnh để nó không bị đau vì có một cái gì đó còn thiếu. Bình an là trái ngược với bất an nội tâm hay mong muốn một cái gì đó còn thiếu. Khi chúng ta không được yên ổn, đó là do chúng ta đang trải qua sự hỗn loạn hay cảm nhận một số công việc còn dang dở trong lòng. Như thế một cách tích cực, cái gì tạo nên bình an? Khi Chúa Giêsu hứa ban bình an là món quà vĩnh biệt của Ngài, Ngài đồng hóa bình an này với Chúa Thánh Thần; và như chúng ta biết, đó là tinh thần bác ái, niềm vui, hòa bình, kiên nhẫn, tốt lành, nhịn nhục, trung thành, ôn hòa, và khiết tịnh.
Làm thế nào để chúng ta để lại những điều này khi chúng ta rời cõi thế? Như thế, chết không khác gì sống. Khi một số người rời bỏ bất cứ cái gì, công việc, hôn nhân, gia đình hay cộng đoàn, họ để lại sự hỗn loạn đàng sau, một di sản của bất hòa, của việc làm dang dở, giận dữ, cay đắng, ghen tị và chia rẽ. Ký ức của họ luôn cảm nhận như một nỗi đau lạnh. Họ không nhớ dù ký ức của họ ám ảnh. Mặt khác, một số người để lại một di sản của sự hài hòa và đầy đủ, một tinh thần hiểu biết, trắc ẩn, khẳng định và thống nhất. Chúng ta nhớ những người này nhưng nỗi đau là điều ấm áp, nuôi dưỡng, của một kỷ niệm hạnh phúc.
Ra đi trong cái chết chính xác có cùng năng động này. Qua cách chúng ta sống và chết, chúng ta sẽ để lại đằng sau mình một tinh thần còn giữ mãi trong tâm trí người thân một cảm giác ấm áp mỗi khi họ nhớ chúng ta.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Điểm tin Giáo Hội – thế giới & Đức Thánh Cha ngày 12.5
Đức Thánh Cha cầu nguyện cho các y tá nhân Ngày Quốc tế các y tá. Trong sứ điêp, ngài gọi họ là những “vị thánh ở ngay bên cạnh”. Ba Lan phát động sáng kiến “cám ớn Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô 2” nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ngài. Vatican News Tiếng Việt điểm một số tin tức nổi bật về Đức Thánh Cha, Giáo hội và thế giới trong ngày.
ĐỨC THÁNH CHA:
– Thánh lễ tại nhà nguyện thánh Marta lúc 7 giờ sáng. Hôm nay Đức Thánh Cha cầu nguyện cho các y tá: “Hôm nay là Ngày các y tá: hôm qua tôi đã gửi một sứ điệp, và hôm nay tôi cầu nguyện cho các y tá, những người nam, người nữ, các thanh niên thiếu nữ làm nghề này; còn hơn là một nghề, nó là một ơn gọi, một sự cống hiến. Xin Thiên Chúa chúc lành cho họ. Và trong thời gian đại dịch họ đã làm gương về sự anh hùng. Và một số người trong họ đã trao tặng sự sống.”
– Sứ điệp của Đức Thánh Cha nhân Ngày Quốc tế các y tá. Trong sứ điệp Đức Thánh Cha đề cao chứng ta anh dũng và hy sinh của các nhân viên y tế, gọi họ là những người gìn giữ và bảo vệ sự sống, các “vị thánh ở ngay bên cạnh”. Ngài cũng nhắc đến trách nhiệm đạo đức của ngành y, không đơn thuần là hoạt động khoa học. Đức Thánh Cha yêu cầu các chính quyền đầu tư vào y tế để mọi người được đối xử xứng đáng, và yêu cầu quyền được đánh giá cao của các y tá và hộ sinh.
VATICAN:
– Vượt trên khủng hoảng/4 của cha Federico Lombardi: “Kiên nhẫn, nhân đức hàng ngày”.
GIÁO HỘI:
– Ý – Napoli: Lúc 11 giờ, tại nhà nguyện tòa giám mục, Đức Hồng y Crescenzio Sepe và các giám mục phụ tá sẽ có giờ chầu Thánh Thể và cầu nguyện.
– Venezuela – Chủ tịch Hội đồng giám mục kêu gọi: “Hãy chấm dứt tình trạng đau khổ của người dân Venezuela”.
– Chile – #virus corona – “Không có ai tự cứu mình”: sáng kiến liên đới của Caritas Chile với người cao niên, người di dân và các gia đình dễ bị tổn thương.
– Đông Phi: Các giám mục kêu gọi bảo vệ trẻ vị thành niên trong thời gian đại dịch.
– Kenya – #virus corona: Hỗ trợ những người di tản do lũ lụt ở Mara và những người thất nghiệp ở Kajiado.
– Pakistan – #virus corona: các tín hữu Công giáo ở nước này cùng với tín đồ Hồi giáo ăn chay cầu cho đại dịch chấm dứt.
– Ba Lan – Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Giáo hoàng Wojtyla (18/05): các giám mục phát động sáng kiến #ThankYouJohnPaul2 (cám ớn Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô 2)
– Canada: Tuyên úy bệnh viện thánh Phaolô ở Vancouver thi hành sứ vụ của mình đặc biệt với các bệnh nhân Covid-19.
THẾ GIỚI:
– Covid-19: thực phẩm dư thừa trong cuộc khủng hoảng coronavirus: ngày càng có nhiều lời kêu gọi phân phát thực phẩm chưa bán được cho người nghèo.
+ Trong khi việc mở cửa trở lại đã bắt đầu ở châu Âu, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi “cảnh giác cao độ” để tránh làn sóng nhiễm virus thứ hai.
+ Tình hình vẫn còn mong manh, như đã thấy ở Trung Quốc và Hàn Quốc, nơi xuất hiện những đợt bùng phát mới.
+ Hôm qua tại Tây Ban Nha và Pháp đã mở lại ngành công nghiệp, các doanh nghiệp và trường học.
+ Hôm nay, kết thúc thời gian phong tỏa, Nga bắt đầu dần dần mở cửa lại mặc dù thực tế là hơn 10.000 ca nhiễm mới vẫn đang được ghi nhận mỗi ngày.
+ Tại Hoa Kỳ, Covid-19 đã vào đến Nhà Trắng, Tổng thống Trump yêu cầu hạn chế liên lạc với Phó Tổng thống, trong khi có những tin đồn rằng ông Mike Pence đang cách ly.
– Yemen: những cuộc chiến giữa phe ly khai và lực lượng chính phủ đồng minh đã diễn ra ngày hôm qua ở miền nam đất nước. Các lực lượng chính phủ đã cố gắng chiếm lại thành phố Zinjibar. Ít nhất 10 người chết trong số quân của phe ly khai và thân chính phủ. Các nguồn tin y tế cũng báo cáo nhiều thương tích.
– Ả rập Saudi: Quốc gia đang gặp khủng hoảng đưa ra một kế hoạch thắt lưng buộc bụng với việc tăng gấp ba lần thuế giá trị gia tăng và chấm dứt trợ cấp hàng tháng cho công dân của mình, để đối phó với sự sụt giảm kỷ lục giá dầu và đại dịch Covid-19.
– Argentina: Đất nước đang trong cuộc khủng hoảng hoãn thời hạn cho đến ngày 22/05 để tìm một thỏa thuận với các chủ nợ về cơ cấu lại nợ. Vào ngày 22/04, nước này không thể trả 500 triệu đô la cho các chủ nợ công.
– Burkina Faso: 4 binh sĩ thiệt mạng, 4 người khác mất tích ở phía bắc nước này trong các cuộc đụng độ với các nhóm khủng bố. Vụ phục kích diễn ra cách biên giới với Nigeria vài cây số, nơi các vụ tấn công lặp đi lặp lại.
– Ý: những cuộc đột nhập chống mafia ở Sicily. 91 vụ bắt giữ trong số các ông chủ, những kẻ tống tiền và những kẻ đầu sỏ của hai gia tộc lịch sử ở Palermo: Ferrante và Font
Hồng Thủy – Vatican News
2020
Hội Đồng Đại Kết các Giáo Hội Kitô: Thánh Thần chạm đến mọi người như “đại dịch”
Nhân dịp lễ Ngũ Tuần sắp tới, đặc biệt trong thời điểm đại dịch, Hội Đồng Đại Kết các Giáo Hội Kitô (COE) gửi sứ điệp cho các tín hữu. Các vị chủ tịch của Hội đồng so sánh Chúa Thánh Thần chạm đến tất cả mọi người như “đại dịch”, nhưng mục đích là để mọi người trở nên tốt hơn.
Theo các vị lãnh đạo, Lễ Ngũ Tuần năm nay giống như Lễ Ngũ Tuần đầu tiên, khi các môn đệ Chúa Giêsu tập hợp lại với nhau trong sợ hãi, sau đó được khích lệ do có sự hiện diện mạnh mẽ của Chúa Thánh Thần.
Các vị lãnh đạo viết: “Giáo hội đã được khai sinh trong xáo động, đã thoát ra khỏi trình trạng hỗn độn, với một sứ điệp mạnh mẽ. Ngày nay, cũng tương tự, virus corona đã làm đảo ngược thế giới, gieo rắc nỗi khiếp sợ và hỗn độn, vì nó làm cho hàng triệu người nhiễm bệnh và hàng ngàn người chết, tàn phá các nền kinh tế, phá đổ các gia đình và đánh sập các hệ thống y tế phức tạp toàn cầu và địa phương. Lễ Ngũ Tuần liên kết mọi người lại với nhau, liên kết các môn đệ đầu tiên để các ông công bố Tin Mừng, Chúa Thánh Thần luôn ở bên chúng ta cách sống động”.
“Thánh Thần ban cho chúng ta lòng can đảm để đối diện với đau khổ.Thánh Thần làm cho tâm hồn chúng ta cháy lửa mến để phục vụ những người đau khổ. Chúng ta đang đối phó và khắc phục virus này nhờ sự hợp tác quảng đại, chăm sóc y tế và mục vụ tốt nhất của chúng ta, và trên hết là sự chăm sóc yêu thương của chúng ta dành cho tất cả con cái Chúa”.
Các chủ tịch của Hội đồng đại kết các Giáo hội Kitô kết thúc sứ điệp Lễ Ngũ Tuần bằng cách nhấn mạnh Thánh Thần của Chúa chạm đến tất cả mọi người như một “đại dịch”, vượt qua mọi rào cản “nhưng mang lại sự sống, không phải cái chết”.
Các vị lãnh đạo mời gọi các Kitô hữu cầu nguyện để cùng với Chúa Thánh Thần chiến đấu chống đại dịch, mang sức mạnh của Thánh Thần cho dân Chúa và canh tân không chỉ Giáo hội mà còn toàn mặt đất” (CSR_3563_2020)
Ngọc Yến – Vatican News