2020
Roger-Pol Droit: “Suy nghĩ lại về cái chết, không bị mê hoặc, không hoành tráng vĩ đại, không trốn tránh, không dửng dưng”
Một tang lễ tại giáo phận Dijon nước Pháp trong thời đại dịch.
Học chết sao?
Con số rùng rợn mỗi ngày mỗi tăng. Từ đầu đại dịch, hơn 100 000 nạn nhân trên tất cả các châu lục đã chết vì Covid-19, ngày mai sẽ có thêm bao nhiêu? Rất nhiều người trong chúng ta đã quá buồn vì người thân, bạn bè đã khuất. Ai cũng sợ cho người thân và cho chính mình. Bỗng trên toàn hành tinh, cái chết có mặt khắp nơi, lởn vởn đâu đó.
Chúng ta gần như đã quên nó, cứ xem nó là vô hình, cứ đưa nó vào bóng tối và im lặng. Dĩ nhiên chúng ta biết “đã là người thì phải chết.” Nhưng đó chỉ là sự thật mơ hồ, không phải là một thực tế ám ảnh và không hiển nhiên để chạm vào được. Bây giờ, bóng ma có mặt, như thử nó đến từ một nơi nào khác, trở về từ một thời đại khác. Và với sức mạnh điếng người của nó.
Bài tập để tâm hồn cương nghị
Vậy là chúng ta đi tìm phương cách cứu vãn, đi tìm hỗ trợ. Chúng ta chỉ biết bám vào công thức danh tiếng: “Triết lý là học chết.” Triết gia Platon gán câu này cho thầy của mình là triết gia Socrate (thế kỷ thứ V trước công nguyên), triết gia Montaigne thế kỷ 16 dùng câu này để đặt tựa cho một chương của tập Tiểu luận của ông (Les Essais , sách 1, chương 20), triết gia Schopenhauer trở lại với nó vào thế kỷ 19. Để dứng vững, chúng ta có nên tìm một phương pháp được chứng nghiệm không? Chúng ta có hỏi triết gia Epicure giải thích lại cho chúng ta hiểu, làm sao xóa tan một cách hợp lý nỗi lo âu, vì sao “cái chết chẳng là gì đối với chúng ta” như Thư gởi Ménécée của ông nói không? Chúng ta có nên mượn tinh thần khắc kỷ của các triết gia cổ đại Marc-Aurèle hay Sénèque để rèn luyện tâm hồn cương nghị, để tỉnh táo rời khỏi bàn tiệc, không hối tiếc không?
Không có gì bảo đảm tất cả các phương pháp này sẽ hiệu quả, cũng như sẽ thích ứng với thời buổi chúng ta đang trải qua. Thêm nữa, “học chết” nếu hiểu theo nghĩa đen là chuyện phi lý. Học, là mò mẫm, là ôn lui ôn tới, là bắt đầu lại. Học bất cứ gì cũng vậy, dù đó là một nhạc cụ, một môn thể thao, một ngôn ngữ, mọi học hành đều là công việc lặp đi lặp lại. Với cái chết, chỉ một lần, không kinh nghiệm, mọi chương trình học hỏi kiểu này đều vô nghĩa.
Nhưng với công thức của Platon thì học ở đây mang một ý nghĩa khác. Trong quyển Phédon, Socrate hấp hối khi uống chén thuốc độc vẫn còn trao đổi với các môn đệ của mình. Ông giải thích cho các môn đệ, “ai triết lý thì họ thực sự đòi hỏi cái chết” và thực hành nó. Vậy, đây không phải là thích tự tử cũng không phải là để an ủi bạn bè đang đau buồn của mình. Để bỏ đi cơ thể của mình, các lỗi lầm, các ảo ảnh do nó tạo ra, các thay đổi triền miên mà nó đi lạc trong đó, đó, “cái chết” có nghĩa như vậy. Theo triết gia Platon, mong muốn của triết gia gắn vào các sự thật vĩnh cữu mà chỉ có tinh thần mới có thể nhìn thấy.
Không mê hoặc, không tránh né
Đối với chúng ta ngày nay, nó dường như không phải là một trợ giúp hiệu quả. Một vài nhà theo học thuyết Platon hiếm hoi kiên trì đâu đó, mơ điều bất biến. Nhưng đó là một thời gian dài kể từ khi có nhiều thuốc giải độc và vắc-xin đã được phát triển. Triết gia Spinoza nhắc lại, ý tưởng là “suy niệm về sự sống chứ không phải về cái chết.” Triết gia Nietzsche đã chứng tỏ cho thấy, trong triết học cũng như trong khoa học, tôn thờ sự thật một cách mù quáng là nguy hiểm, bệnh hoạn và chết chóc như thế nào.
Mélétô, động từ Hy Lạp được dịch là “học” trong công thức này, có nghĩa là “thực hành”, nhưng cũng có nghĩa là “chăm sóc”, “để làm quen.” Suy nghĩ lại về cái chết, không hoang tưởng, không hoành tráng vĩ đại, không tránh né, không dửng dưng, sau sự phủ nhận sâu đậm đánh dấu cho thời buổi chúng ta, đây là lý do vì sao thảm kịch hiện tại kích động chúng ta. Mặc chiếc áo choàng hy lạp hay la-mã có nguy cơ làm thất vọng, cũng như chơi lại kiểu cầm hộp sọ khổ hạnh của các tín hữu cổ điển kitô. Chỉ cần xem lại phiên bản 2020 để đừng quên, rằng cái chết vẫn tồn tại, vẫn chờ chúng ta. Chúng ta phải chiến đấu để đẩy nó lui, và để đến đó, biết rằng thất bại sẽ đến. Và điều này được gọi là “học sống.”
Marta An Nguyễn dịch
2020
Thủ tướng Angela Merkel: “Về mặt đạo đức, cô lập người lớn tuổi để trở về đời sống bình thường là điều không thể chấp nhận”
Nước Đức xem nạn dịch coronavirus như đã được “kiểm soát”.
Khi nạn dịch coronavirus chủng mới được xem như “kiểm soát” được, nước Đức nghĩ đến việc mở lại sau một tháng hạn chế xã hội. Trên các kế hoạch này, bà Angela Merkel Thủ tướng nước Đức loại trừ khả năng cô lập bắt buộc đối với người lớn tuổi.
Bà tuyên bố trên nhật báo El. Monde: “Tôi không đi vào tranh luận về điều này. Đối với tôi, xem cô lập các người lớn tuổi là chiến lược để trở về đời sống bình thường là chuyện không thể chấp nhận được về mặt đạo đức.”
Cuộc tranh luận là tại Argentina. Từ ngày thứ hai, những người lớn hơn 70 tuổi muốn ra khỏi nhà phải có giấp phép đặc biệt. Biện pháp này được tổng thống Alberto Fernández chấp nhận.
Tại Đức, theo Viện Robert Koch, cơ quan liên bang phụ trách giám sát việc lây nhiễm, lần đầu tiên tỷ lệ lây nhiễm theo số người nhiễm trung bình trên mỗi bệnh nhân Covid-19 đã được giảm xuống. Bộ trưởng y tế Jens Spahn cho biết, dựa trên các dữ liệu này để kết luận nạn dịch “ở trong tầm kiểm soát và có thể xử lý được.”
Tỷ lệ lây nhiễm là một chỉ số quan trọng vì nó đưa ra các chỉ dẫn rất cụ thể về khả năng của hệ thống y tế có thể đối phó với cú sốc của nạn dịch.
Nước Đức không chọn biện pháp cách ly nghiêm nhặt như áp đặt các hạn chế toàn đất nước, từ đóng cửa trường học và các địa điểm văn hóa đến lệnh cấm các cuộc họp của hơn hai người.
Bộ trưởng Spalm giải thích: “Bây giờ chúng tôi có thể nói biện pháp này đã có kết quả, chúng tôi đã đi từ tăng tưởng tích cực qua tăng trưởng đường thẳng, các tỷ lệ nhiễm đã giảm đáng kể. Cho đến bây giờ nước Đức đã thử nghiệm trên 1,7 triệu dân.
Các trường học sẽ dần dần mở cửa kể từ ngày 4 tháng 5 và các cửa hàng có diện tích trên 800 mét sẽ có thể mở cửa lại. Ngày thứ ba 14 tháng 4, bà Merkel cho biết: “Tuy nhiên giai đoạn chiến thắng này rất mong manh.” Bà là người lãnh đạo được dân Đức tín nhiệm sau 14 năm nắm quyền.
Theo thống kê của Đại học Johns Hopkins thì ở Đức có hơn 42 000 ca bị nhiễm và có 4 381 người qua đời vì coronavirus.
2020
Người Mỹ mê mẩn Bác sĩ Anthony Fauci
Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia, Bác sĩ Anthony Fauci thường có mặt trong các cuộc họp báo của Nhà Trắng để nói về tình trạng đại dịch Covid-19 ở Mỹ.
Các vật dụng, áo t-shirts, ly tách, bánh rán mang hình ảnh của Bác sĩ Anthony Fauci tràn ngập nước Mỹ. Ai có thể tưởng tượng nhà dịch tễ học đáng kính 79 tuổi, nắm vững về mặt khoa học trong việc quản lý cuộc khủng hoảng chống coronavirus ở Nhà Trắng lại trở thành người được mọi người yêu mến?
Ông Tony Mastrangelo cùng vị hôn thê và con chó ngồi ở băng sau lái xe ba giờ để có chiếc bánh ngọt mà mọi người tranh mua lúc này: chiếc bánh “Doc donut”, một loại bánh ngọt với hình Bác sĩ Anthony Fauci được nhà hàng Donuts Delite ở Rochester, bang New York làm.
Với chiếc bánh này, ông Nick Semeraro, chủ nhân tiệm Donuts Delite muốn vinh danh Bác sĩ Fauci mà theo ông là người “có giọng nói bình tĩnh và điềm đạm giữa cuộc khủng hoảng hỗn loạn này” trong các cuộc họp báo trực tiếp truyền hình mà chuyên gia luôn xuất hiện bên cạnh tổng thống.
Ông Semeraro nói với hãng tin AFP: “Tôi chưa bao giờ thấy người nào được nhiều người yêu mến như vậy”, ông Semeraro phải mở thêm nhiều đường đây điện thoại để nhận đơn đặt hàng tràn đến như mưa.
“Nơi Bác sĩ Fauci, tôi tín nhiệm”
Mắt kiếng nhỏ, tóc muối tiêu, gương mặt góc cạnh của chuyên gia miễn dịch học bây giờ xuất hiện trên đủ loại vật dụng: từ áo t-shirts với hàng chữ “In Fauci We Trust” (Nơi Bác sĩ Fauci, tôi tín nhiệm) đến tách trà với hàng chữ “Giữ bình tĩnh và rửa tay”, và các vật dụng khác như đèn cầy, bít tất, hình ảnh của Bác sĩ Fauci như một hào quang.
Mạng Etsy compte bán hàng trực tuyến có 3000 mặt hàng với hình ảnh chuyên gia, trang Facebook “Dr Anthony Fauci Fan Club” có hơn 79 000 theo và trang Twitter có 21 000 theo.
Có cả một game video có tên “Fauci’s revenge” (Sự trả thù của Bác sĩ Fauci) trong đó tia laser bật ra khỏi mắt để diệt coronavirus màu tím và cả loại nước trái cây “Fauci Pouchy”…
Ông Rohit Malhotra, người sáng chế nước uống và quản lý quan bar Capo ở Washington cho biết: “Thật điên khùng! Chúng tôi bán 300 ly chỉ trong nội một ngày thứ bảy!”
Không có gì báo trước chuyên gia siêu vi trùng từ sida đến Ebola lại trở thành siêu sao như các siêu sao nhạc pop.
Ông Robert Thompson, người đứng đầu phân bộ Truyền hình và Văn hóa đại chúng tại Đại học Syracuse cho biết: “Với các lần xuất hiện trên đài truyền hình tại Nhà Trắng, ông đi vào tâm hồn của mọi người.” Bác sĩ Fauci với giọng nói khàn khàn luôn có các cuộc trao đổi trực tuyến trên Snapchat, trả lời các câu hỏi của cầu thủ bóng rổ nổi tiếng Stephen Curry trên Instagram hay của người giới thiệu chương trình Trevor Noah trên YouTube.
“Khoa học và lý trí”
Nói chuyện trực tiếp, bằng chứng kèm theo, khả năng điều chỉnh lại các lời nói phỏng chừng của tổng thống Donald Trump với các lập luận khoa học giải thích và nhiệt tình mà ông khơi dậy.
Từ trái qua mặt: Bác sĩ Anthony Fauci, nữ Bác sĩ Deborah Birx, điều phối viên của nhóm làm việc về coronavirus ở Nhà Trắng và ông Robert R. Redfield, giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dibbe (CDC)
Giáo sư Julian Zelizer phân khoa lịch sử và quan hệ quần chúng tại Đại học Princeton cho biết: “Trong lúc khủng hoảng như cuộc khủng hoảng lớn lao này, người Mỹ tuyệt vọng đi tìm anh hùng. Bác sĩ Fauci luôn nhấn mạnh phải nói sự thật dù phải đương đầu với một tổng thống giận dữ đứng sau lưng.”
Ông Robert Thompson nói thêm: “Ông có vóc dáng nhỏ, cực kỳ bình thường. Và ông dường như nói chuyện với lý trí và khoa học.” Ông thì muốn mua thêm các vật dụng có hình Bác sĩ Fauci, người bác sĩ không tô điểm mọi thứ như tổng thống Donald Trump.
Ông nói thêm: “Bác sĩ Fauci làm tôi nhớ đến ông của tôi, xin Chúa phù hộ cho bác sĩ. Đó là một người Ý nhỏ bé với lời nói trung thực. Và tôi nhìn bác sĩ qua hình ảnh này.”
Nhưng khuynh hướng của nhà khoa học sửa lỗi cho tổng thống Mỹ cũng làm cho các người trong giới bảo thủ và giới công khai thù nghịch với khoa học gièm pha ông.
Bác sĩ Fauci đã trở thành mục tiêu của một chiến dịch bôi nhọ dữ dội trên các trang mạng xã hội, đã làm cho chính quyền Mỹ phải tăng biện pháp bảo vệ cho ông.
Chính Donald Trump đã tweet lại một tin nhắn có nội dung #FireFauci (Đuổi Fauci) nhưng vẫn thường xuyên tỏ ra ngưỡng mộ chuyên gia mà ông xem là một “người tuyệt vời”.
Đứng trước làn sóng yêu thương, hận thù này, Bác sĩ Anthony Fauci giữ vững tinh thần.
Trả lời nhà báo Mỹ Peter Hamby của báo People hỏi Bác sĩ Fauci nghĩ gì vì ông đã gom được 18 000 chữ ký bầu bác sĩ Fauci là “Người đàn ông quyến rũ nhất nước Mỹ năm 2020”, Bác sĩ Fauci chỉ trả lời: “Ông ở đâu khi tôi 30 tuổi?”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Phép lạ tại bệnh viện Codogno
Phép lạ tại bệnh viện Codogno
Một trong những bức thư gửi đến Đức Thánh Cha trong những ngày này kể về câu chuyện của cụ bà Gianna, 86 tuổi, với hành trình 7 tuần trong bệnh viện, từ khi cấp cứu vì bị bịnh tim, rồi bị nhiễm virus, sau đó là nỗi cơ đơn, sự lo sợ của gia đình, những cuộc điện thoại nâng đỡ tinh thần bà cụ, nước mắt và lời cầu nguyện. Tất cả là câu chuyện của đức tin và nghị lực.
Casalpusterlengo ngày 29/03/2020
Kính thưa Đức Thánh Cha Phanxicô,
Con là một công dân ở vùng tâm dịch Covid-19 Casalpusterlengo và Codogno. Con viết thư này cho Cha, như một cử chỉ hy vọng để gửi đến tất cả những gia đình đang vô cùng khổ sở buồn đau trong thời khắc bi thảm.
Sau 7 tuần lễ dài như vô tận trong bệnh viện, ngày 24/03 mẹ con đã được xuất viện. Bà đã chiến thắng Covid-19, một phép lạ nho nhỏ ở “bệnh viện Codogno đó” nơi bệnh nhân số 1 được điều trị, nơi tất cả dịch bệnh bắt đầu.
Bệnh viện Codogno đã bị phê bình cách bất công khi mọi việc bắt đầu, nhưng … chúng ta khoan nói về điều này; các bác sĩ và tất cả nhân viên y tế là những anh hùng, những người không dừng lại trước nỗi sợ hãi cái chết, để giúp đỡ người khác. Đây là lòng bác ái thực sự! Không chỉ là lời nói.
Ngày hôm qua, một người bạn y tá rất thân của con tên là Anna đã viết cho con: “Massimo, hãy tin tôi. Tôi đi làm ở bệnh viện, nhưng tôi sợ, rất sợ !!! Nhiệm vụ/nghề nghiệp thúc đẩy tôi đi làm việc, để các con ở lại nhà vào buổi sáng, khi tôi bắt đầu vào ca trực, và sau đó trở về vào buổi tối, khi kết thúc ca trực, có nguy cơ mang căn bệnh chết tiệt này về nhà.”
Bà Gianna, mẹ của con, nhập viện hôm 07/02 vì bệnh tim. Trước hết bà được đưa đến khoa cấp cứu ở Codogno. Sau ba ngày được theo dõi và chăm sóc, bà được chuyển đến bệnh viện Casale; đó là lần chuyển viện thứ nhất.
Ngày 21/02, bà đã sẵn sàng xuất viện nhưng rồi mọi sự đã xảy ra, không thể kiểm soát được, khiến tất cả bệnh nhân phải nằm lại bệnh viện và người thân không được đến thăm nữa.
Bắt đầu đường khổ nạn, mẹ Gianna của con, 86 tuổi, hoàn toàn cô đơn, tâm lý khủng hoảng, phải ở trong phòng bệnh, bên cạnh bệnh nhân cùng phòng bị bệnh nặng hơn. Thật không dễ dàng! Bao nhiêu người già bị bỏ rơi, không có đủ sức để chiến đấu cho sự sống, vì thất vọng, vì đơn độc: “tại sao gia đình tôi không đến để tôi thấy tình yêu thương của họ nữa? Tại sao họ bỏ tôi một mình?”.
Một tu huynh ở Bergamo đã thuật lại bi kịch của hoàn cảnh này trong những ngày này, của việc chết một mình không người thân bên cạnh, với đám tang không giống của một Kitô hữu.
Ngày 03/03, sợ hãi, kết quả xét nghiệm Covid-19 không thể thay đổi được: dương tính! Và mẹ Gianna liên lạc với con và người chị họ của con để nói về cái chết. Cha của con, ông Carlo, ở nhà thương khóc, tuyệt vọng, tin chắc rằng sẽ không bao giờ nhìn thấy lại người bạn đời của ông! Mỗi chiều con đều đến nhà cha con, cách nhà con hai cây số, có nguy hiểm là mang virus đến cho ông, nhưng con không thể làm khác được. Cả ông cũng đang sống trong khủng hoảng tâm lý, thật là một hoàn cảnh bi đát.
Từ khi đó, con và cháu Francesca gia tăng “trị liệu tâm lý từ xa/ gọi điện thoại”, cách chữa trị có hiệu quả từ ngày 21/02 đó. Cùng với lời cầu nguyện và sức mạnh của Chúa, Francesca và con không nản lòng, 5 hay 6 cuộc gọi điện thoại mỗi ngày, để nói đủ thứ, để an ủi bà, để nói với bà những điều kỳ diệu, để mỉm cười với cuộc sống, để cùng nhau cầu nguyện.
Mẹ Gianna không mất tinh thần! Ngày qua ngày, bà than van, nhưng nhờ sự trợ giúp của Chúa, nhờ đức tin, nhờ ba Carlo yêu quý, nhờ gia đình, bà không ngã lòng.
Ngày 12/03, bệnh viện Casale phải được khử trùng, người ta quyết định chuyển mẹ Gianna và tất cả các bệnh nhân khác đến bệnh viện Codogno… Lần chuyển viện thứ hai.
Mẹ Gianna như rơi xuống vực thẳm; việc chuyển viện đã hủy diệt bà về tâm lý; bà như bắt đầu lại từ con số không! Cha của con cũng bị suy sụp. Ông càng tin chắc rằng vợ Gianna yêu quý của ông sẽ chết.
Không. Đừng bao giờ nản lòng, sự sống rất quan trọng!
Ngày 13/03, sáng hôm sau, với trực giác tuyệt vời, bác sĩ Bramini hiểu rằng đã đến lúc phải mạo hiểm với báo cáo y tế không chính thức mà đạo đức nghề nghiệp của bác sĩ thường không cho phép. Bác sĩ Bramini phá vỡ các quy tắc và hiểu rằng đã đến lúc phá vỡ các quy tắc đúng đắn này. Vào ban sáng, trong buổi khám thường kỳ, ông nói với mẹ Gianna: “Tốt lắm bà Gianna! Bà đã chiến thắng virus!!! Bà anh hùng lắm!!!” Từ giây phút đó, bầu khí thay đổi, chúng con luôn cầu nguyện, Thiên Chúa luôn luôn ở gần chúng con!
Những ngày cuối cùng, bắt đầu cuộc khổ nạn chờ đợi xét nghiệm kép. Các xét nghiệm Covid-19 bắt đầu giảm tại bệnh viện vào tuần đó … thật là một câu chuyện không bao giờ kết thúc.
Ngày 19/03, làm xét nghiệm lần thứ nhất; ngày hôm sau: kết quả âm tính!!!
Ngày 23/03 sẽ làm xét nghiệm lần hai. Đó là cuối tuần đầy sợ hãi, căng thẳng ở đoạn đường cuối cùng … trước khi đến kết thúc may lành! Cầu nguyện, sợ hãi, những ý tưởng xấu … hy vọng, tất cả!
Ngày 24/04, lúc 13 giờ, có kết quả cuối cùng. Xét nghiệm âm tính!
Ý nghĩ đầu tiên là nghĩ đến Chúa và gia đình. Thật không thể tin nỗi! Thật sự đã kết thúc! 15:30, mẹ Gianna ra đến cổng, sau 7 tuần lễ dài như không bao giờ kết thúc. Cô y tá không thể kìm chế nỗi vui mừng, hét lớn lên về phép lạ; con và cháu Francesca thì vô cùng hạnh phúc.
Với lá thư này, con mong muốn cám ơn các bác sĩ và y tá, tất cả đồng nghiệp của họ. Con muốn tạ ơn Chúa đã giúp đỡ và nâng đỡ chúng con trong hành trình này.
Con xin Đức Thánh Cha kính mến giúp chúng con gửi câu chuyện tuyệt vời này đến tất cả mọi người và hy vọng rằng nó sẽ nâng đỡ nhiều người.
Hồng Thủy