2022
Đức Thánh Cha mời gọi Giáo hội đồng hành gần gũi với những đôi tiến tới hôn nhân
Đức Thánh Cha mời gọi Giáo hội đồng hành gần gũi với những đôi tiến tới hôn nhân
Trong lời tựa viết cho tài liệu chuẩn bị hôn nhân được Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống ban hành hôm 15/6/2022, Đức Thánh Cha kêu gọi Giáo hội giúp chuẩn bị tốt hơn cho những người vợ / chồng tương lai để tránh những đau khổ do gia đình tan vỡ.
Đức Thánh Cha viết trong tài liệu được xem là kết quả của Năm Gia đình Amoris laetitia, năm được ngài khởi xướng nhân kỷ niệm 5 năm ngài ban hành tông huấn Amoris laetitia về gia đình: “Giáo hội, trong mọi thời đại, được mời gọi tái công bố vẻ đẹp và sự dồi dào của ân sủng chứa đựng trong Bí tích Hôn nhân và đời sống gia đình tuôn trào từ đó, đặc biệt là cho những người trẻ.”
Tài liệu mới, theo Đức Thánh Cha, vạch ra một con đường hướng tới một “sự chuẩn bị bí tích” thực sự, dựa trên mô hình của việc chuẩn bị lãnh nhận bí tích rửa tội cho người lớn, được áp dụng từ thời xa xưa, để giúp họ xây dựng hôn nhân của mình trên nền tảng đức tin.
Giảm các cuộc hôn nhân không thành hay không hạnh phúc
Đức Thánh Cha lưu ý rằng nhiều cặp đôi chỉ nhận được sự chuẩn bị hời hợt trước đám cưới và do đó có nguy cơ đặt hôn nhân của họ trên những nền tảng yếu đến mức “tan vỡ trong thời gian ngắn và không thể chịu đựng được ngay cả những khủng hoảng đầu tiên không thể tránh khỏi.”
“Thất bại trong hôn nhân gây nên đau khổ nặng nề và để lại những vết thương lòng sâu sắc trong con người. Họ trở nên vỡ mộng, cay đắng và trong những trường hợp đau đớn nhất, thậm chí là không còn tin vào ơn gọi yêu thương do chính Thiên Chúa ghi khắc trong trái tim con người.”
Giáo hội đồng hành với các đôi chuẩn bị kết hôn
Do đó Giáo hội phải dành nhiều thời gian và sức lực để đồng hành với các cặp đôi muốn kết hôn trong Giáo hội.
Đức Thánh Cha lặp lại mong muốn của mình đối với các Giáo hội địa phương để thiết lập một “tiến trình chuẩn bị thực sự cho các cặp vợ chồng tương lai, bao gồm tất cả các bước của hành trình bí tích: thời gian chuẩn bị cho hôn nhân, cử hành bí tích và những năm ngay sau đó,” với “mục tiêu là cùng các cặp đôi đi trên một đoạn đường quan trọng trong cuộc hành trình của cuộc đời, kể cả sau đám cưới, đặc biệt là trong những thời điểm khủng hoảng hoặc chán nản.”
Hồng Thủy
2022
Đức Thánh Cha gặp phái đoàn Phật giáo của Thái Lan
Đức Thánh Cha gặp phái đoàn Phật giáo của Thái Lan
Trong cuộc gặp gỡ Phái đoàn Phật giáo Thái Lan vào sáng ngày 17/6/2022 Đức Thánh Cha mời gọi họ tiếp tục cuộc đối thoại thân thiện và sự cộng tác chặt chẽ giữa Phật giáo và Công giáo, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải vượt qua sự ích kỷ gây nên xung đột và bạo lực và giúp các tín đồ ý thức rằng tất cả chúng ta đều là anh chị em.
Phái đoàn đến từ Thái lan gồm 33 vị sư của các trường phái Tiểu Thừa và Đại thừa, cùng với 60 Phật tử và một số đại diện của Giáo hội Công giáo Thái Lan, đến thăm Vatican nhân kỷ niệm 50 năm cuộc gặp lịch sử của Hòa thượng Somdej Phra Wannarat, Giáo chủ Tối cao thứ 17 của Phật giáo Thái Lan, với Thánh Giáo hoàng Phaolô VI vào ngày 5/6/1972. Các tăng sĩ cũng tham gia hội nghị về “Tình bạn giữa Phật tử và Kitô hữu vì Văn hóa Gặp gỡ”, được tổ chức tại Đại học Giáo hoàng Urbaniana ở Roma.
Đối thoại và cộng tác
Đức Thánh Cha nhắc lại lời của thánh Phaolô VI bày tỏ sự quan tâm sâu sắc của Giáo hội Công giáo đối với các kho tàng thiêng liêng, đạo đức và văn hóa xã hội đã được trao cho Phật giáo Thái Lan qua những truyền thống quý giá, và hy vọng ngày càng có nhiều cuộc đối thoại thân thiện và sự cộng tác chặt chẽ giữa các truyền thống mà họ đại diện và Giáo hội Công giáo, điều gia tăng không ngừng trong 50 năm qua.
Vượt thắng tính ích kỷ
Việc đối thoại thân thiện và sự cộng tác chặt chẽ, theo Đức Thánh Cha, càng cần thiết hơn giữa lúc gia đình nhân loại đang bị thương tích và trái đất đang bị xé nát. Ngài nhấn mạnh rằng cả Đức Phật và Chúa Giêsu đều hiểu sự cần thiết phải vượt qua sự ích kỷ, điều làm nảy sinh xung đột và bạo lực. Đức Phật dạy: “Tránh ác, tu thiện và thanh lọc tâm ý” (Dph 183), còn Chúa Giêsu nói với các môn đệ: “Thầy ban cho anh em một điều răn mới, đó là anh em hãy yêu thương nhau. Như Thầy đã yêu thương anh em, anh em cũng hãy yêu thương nhau” (Ga 13,34).
Nuôi dưỡng lòng từ bi và lòng hiếu khách
Từ đó Đức Thánh Cha nói rằng “Nhiệm vụ của chúng ta ngày nay là hướng dẫn các tín đồ của chúng ta có một ý thức sống động hơn về sự thật rằng tất cả chúng ta đều là anh chị em. Và điều đó ngụ ý rằng chúng ta nên làm việc cùng nhau để nuôi dưỡng lòng từ bi và lòng hiếu khách đối với tất cả mọi người, đặc biệt là những người nghèo và bị thiệt thòi.” (CSR_2554_2022)
Hồng Thủy
2022
Đức Phanxicô chỉnh lại Con đường Thượng hội đồng Đức
Đức Phanxicô chỉnh lại Con đường Thượng hội đồng Đức
Trong buổi nói chuyện với các giám đốc tạp chí Dòng Tên được công bố ngày thứ ba 14 tháng 6, Đức Phanxicô lo lắng về những lệch lạc của đường lối thượng hội đồng Đức và cảnh báo nguy cơ làm phai đi bản sắc công giáo so với tin lành.
Kể từ cuộc bỏ phiếu của một số động thái ủng hộ việc phong chức phụ nữ và công nhận các kết hiệp đồng tính ngày 5 tháng 2 vừa qua trong cuộc họp toàn thể được tổ chức tại Frankfurt, Con đường của Thượng hội đồng Đức đã đặt ra nhiều chất vấn.
Trong cuộc trao đổi với các giám đốc tạp chí Dòng Tên, giáo hoàng không tránh né vấn đề. Ngài giải thích, ngài đã nói chuyện với tổng giám mục Georg Bätzing, chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức, “đã có một Giáo hội tin lành rất tốt ở Đức, không cần phải có “hai”. Theo ngài, vấn đề ở Đức nảy sinh “khi con đường thượng hội đồng đến từ giới tinh hoa trí thức và thần học và bị ảnh hưởng nhiều bởi các áp lực bên ngoài”.
Lay chuyển giữa Rôma và Đức
Những tháng vừa qua đã có những biến động nghiêm trọng giữa Rôma và Đức, đặc biệt khi hồng y Marx đặt vấn đề về Giáo lý của Giáo hội công giáo. Trong một phỏng vấn được công bố vào tháng 3, hồng y Reinhard Marx, tổng giám mục giáo phận Munich tuyên bố giáo huấn của Giáo hội về đồng tính “không có tác dụng”, thậm chí “nó còn cho phép nghi ngờ”. Một sự tương đối hóa đặt vấn đề về quyền tự do của Giáo hội khi đối diện với những “ý thức hệ thực dân hóa” thường bị Đức Phanxicô tố cáo.
Khuynh hướng tự do này không phải là mới và chuyến tông du cuối cùng của một giáo hoàng đến Đức cũng đã được đánh dấu bằng những cuộc tranh luận này. Trong một bài phát biểu quan trọng ngày 25 tháng 9 năm 2011 tại Fribourg-en-Brisgau, trước những người công giáo dấn thân vào Giáo hội và trong xã hội, Đức Bênêđíctô đã cảnh báo về cám dỗ của một “Giáo hội hài lòng với chính mình, ở trong thế giới này, đó là tự đủ và thích ứng với các tiêu chuẩn của thế giới”. Ngài ngầm đặt vấn đề về tình trạng thuế của Giáo hội công giáo Đức, với khoản thu nhập theo luật định rất cao, có thể cản trở quyền tự do chính trị của nó.
Ở trong sự hiệp thông với Giáo hội
Một trong những vấn đề cơ bản khác là tính thống nhất về mặt giáo lý của Giáo hội công giáo ở Đức so với các nước khác, chẳng hạn với nước láng giềng Ba Lan, vốn gắn bó nhiều hơn với khuôn khổ của gia đình truyền thống.
Giám mục Stanislaw Gadecki, chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan đã được Tòa thánh Vatican chúc mừng một cách kín đáo sau khi viết thư cho người đồng cấp Đức về sự dè dặt của ngài với hướng đi của Con đường Thượng hội động Đức. Ngài viết trong lá thư công khai tháng hai vừa qua: “Chúng ta không được khuất phục trước sức ép của thế giới hoặc phục tùng mô hình của nền văn hóa thống trị, vì điều này có thể dẫn đến băng hoại về đạo đức và tinh than.”
Nguy cơ “làm nghèo đi nội dung đức tin của chúng ta”
Đầu tháng 3, các giám mục của Scandinavia cũng đã lên tiếng tố cáo các đề xuất của Đức có nguy cơ “làm nghèo đi nội dung đức tin của chúng ta”. Trong những lãnh thổ được đánh dấu bởi chủ nghĩa tự do luân lý này, Giáo hội công giáo biết mình nhỏ bé nhưng được xem là một “thiểu số sáng tạo”.
Trong cuộc thảo luận với các giám đốc tạp chí Dòng Tên, giáo hoàng bày tỏ sự ngưỡng mộ của ngài với hồng y Thụy Điển Anders Arborelius, cựu tín hữu tin lành và trở thành giám mục công giáo của Stockholm từ năm 1998. Một điểm đáng kinh ngạc được nhìn thấy từ Rôma: kể từ năm 2009, người đồng cấp của Giáo hội Luther của ngài là một phụ nữ đồng tính, sống với một nữ linh mục của Giáo hội liên kết với Nhà nước, họ hoàn toàn thích nghi với tinh thần của thời đại và luật pháp dân sự.
Đối diện với những khác biệt này trong lối sống, hồng y Arborelius thường xuyên đảm trách đối thoại đại kết và có một bản sắc công giáo hướng về người nghèo và người nước ngoài, nhưng vẫn kiên định trên bình diện đạo đức.
Một bản sắc công giáo sống trọn vẹn, không thù hận đối với các giáo phái khác, nhưng không nhầm lẫn về giới tính: đây là con đường dường như giáo hoàng muốn đề xuất, và việc tiếp tục hành trình hiệp hành được thực hiện ở cấp độ thế giới sẽ giúp đặt nền tảng và sửa chữa những chuyện thái quá trong các đề xuất của Đức.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2022
Đức Phanxicô, giáo hoàng của tôi
Đức Phanxicô, giáo hoàng của tôi
Ở tuổi 85, Đức Phanxicô đã bắt đầu thấy già. Những hình ảnh gần đây cho thấy ngài đi đứng khó khăn nên liên tục có tin đồn ngài sẽ sớm từ nhiệm. Có đúng như vậy không? Dĩ nhiên tôi không biết, nhưng nếu xảy ra, tôi sẽ hiểu. Để là giáo hoàng, dù những đầu óc hẹp hòi có nghĩ như thế nào về chức vụ giáo hoàng, thì chức vụ này đòi hỏi một năng lực mà một người ngoài tám mươi mệt mỏi có quyền không còn năng lực này nữa.
Các quân nhân của quân đội Ý chụp selfie với Đức Phanxicô trong buổi tiếp kiến chung ở Quảng trường Thánh Phêrô ngày thứ tư 15 tháng 6-2022. (Ảnh CNS / Vatican Media)
Ở tuổi 85, Đức Phanxicô đã bắt đầu thấy già. Những hình ảnh gần đây cho thấy ngài đi đứng khó khăn nên liên tục có tin đồn ngài sẽ sớm từ nhiệm. Có đúng như vậy không? Dĩ nhiên tôi không biết, nhưng nếu xảy ra, tôi sẽ hiểu. Để là giáo hoàng, dù những đầu óc hẹp hòi có nghĩ như thế nào về chức vụ giáo hoàng, thì chức vụ này đòi hỏi một năng lực mà một người ngoài tám mươi mệt mỏi có quyền không còn năng lực này nữa.
Do đó, tôi sẽ hiểu, nhưng tôi sẽ không khỏi đau lòng vì ngài là giáo hoàng của tôi, tôi nói điều này tự đáy lòng, tôi không thể kiềm chế được. Trong tất cả các giáo hoàng tôi từng biết trong đời – tôi sinh năm 1969 – ngài là giáo hoàng làm cho tôi hòa hợp với thể chế Giáo hội nhiều nhất, một thể chế đôi khi rất khó yêu.
Nơi Đức Phanxicô và trong các văn bản của ngài, có một tâm hồn đơn sơ thực sự, linh hồn và đức tin đan chặt nhau, dĩ nhiên là do lòng trung thực hoàn hảo của một người, cũng như lòng khiêm nhường của người đó. Năm 2018, nhà xã hội học người Pháp Dominique Wolton đã xuất bản quyển sách phỏng vấn ngài, Chính trị và xã hội, (Politique et société), không giấu được sự ngưỡng mộ của mình, ông tự hỏi: “Làm cách nào mà ngài có được thiên tài giao tiếp, khả năng cho thấy bản thân mình một cách đơn giản đến như vậy, với một tình thương thực sự cho người dân, cho ‘những người bình thường’”?
Tôi có ý kiến của tôi về điều này: khi ngài diễn tả, ngài không đưa ra các bài giảng hoặc nói nôm na, ngài truyền bá trực tiếp thông điệp kitô trong sự thật của nó, không phải là không chính xác, như trong tông huấn Niềm vui Tin mừng Evangelii Gaudium năm 2013, rằng huấn quyền giáo hoàng không có “lời dứt khoát hoặc đầy đủ về mọi vấn đề liên quan đến Giáo hội và thế giới”. Với Đức Phanxicô, công thức “tôi là ai để phán xét?” mang đúng nghĩa của nó.
Từ bỏ và niềm vui
Ngài nói trong tông huấn Niềm vui Tin mừng Evangelii Gaudium, một người rao giảng Tin Mừng “không nên có bộ mặt đám ma thường xuyên, một “bầu khí Mùa Chay không có Lễ Phục sinh”. Người tín hữu kitô phải có khả năng nói không với một “nền kinh tế giết người”, với “toàn cầu hóa của dửng dưng”, ngài phải nói to, nói rõ, rằng “phẩm giá của con người và lợi ích chung phải ở trên sự an nhàn của một số ít người không muốn từ bỏ các đặc quyền của mình” và nhận thức rằng “không ai cảm thấy mình bị loại trừ trong sự quan tâm đến người nghèo và công bằng xã hội”. Ngài viết trong Thông điệp Chúc tụng Chúa Laudato Si năm 2015, “nhưng sự từ chối này phải đi kèm với cảm giác hân hoan rằng, thế giới còn hơn cả một vấn đề cần giải quyết, đó là huyền nhiệm bí ẩn vui tươi mà chúng ta đang chiêm ngưỡng trong niềm hân hoan và ngợi khen”.
Với nhà xã hội học Dominique Wolton, Đức Phanxicô nói, óc hài hước “ở cấp độ con người, là điều giúp chúng ta đến gần với ơn Chúa nhất”. Khi các nhà bình luận cực hữu gọi ngài là cộng sản vì ngài nghiêm khắc công kích chủ nghĩa tư bản, Đức Phanxicô không cảm thấy mình bị xúc phạm vì lời chỉ trích này, ngài còn vui vẻ nói thêm, ngài biết “có nhiều người mác-xít là những người rất tốt.” Đúng, ngài là giáo hoàng của tôi.
Đối thoại với những người nhỏ bé
Năm 2017, trong một album tuyệt đẹp, Giáo hoàng Phanxicô thân mến (Cher pape François, nxb. Novalis) ngài trả lời một cách trong sáng và rất xúc động cho các bức thư của các em trên khắp thế giới gởi về. Một em bé người Canada hỏi Chúa đã làm gì trước khi tạo ra thế giới, Đức Phanxicô đơn giản trả lời, “Chúa yêu thương”. Một em bé Albania hỏi khi còn nhỏ ngài có thích nhảy không, ngài ca ngợi niềm vui và trả lời với các em bé, khi còn nhỏ phải nhảy chứ, “để không quá nghiêm túc khi lớn lên”.
Em Wing, 8 tuổi ở Trung Quốc muốn biết vì sao ngài thích môn bóng đá, Đức Phanxicô giải thích vì ngài thích tinh thần đồng đội. Ngài nói: “Để trở thành những cầu thủ bóng đá giỏi, chúng ta phải chơi cùng nhau. Trong Giáo hội cũng nên như vậy!” Với một em bé người Úc lo lắng về nạn đói trên thế giới và muốn Chúa nhân bánh thêm một lần nữa, nhân đó ngài tóm tắt học thuyết xã hội của Giáo hội, ngài giải thích: “Bánh mì thì có đó. Và có đủ cho tất cả mọi người! Nhưng vấn đề là có một số người có rất nhiều nhưng không muốn chia sẻ cho người khác. Vấn đề không phải là Chúa Giêsu, nhưng là ở những kẻ ích kỷ dữ dằn muốn giữ của cải cho riêng mình. Chúa Giêsu rất nghiêm khắc với những người này”. và Đức Phanxicô là như thế: bộc trực, vui tươi, công bằng, sáng suốt, lạc quan.
Bên cạnh người nghèo
Lại cũng ngài, trong quyển sách Từ người nghèo đến giáo hoàng, từ giáo hoàng đến thế giới (nxb. Seuil, 2022), đối thoại giữa Đức Phanxicô và người nghèo trên khắp thế giới do hiệp hội Ladarô Pháp tổ chức. Các người điều phối chương trình viết: “Nghe có vẻ kỳ lạ, giáo hoàng đã dành cho chúng tôi nhiều giờ nói chuyện. Không lúc nào ngài để các thư ký hoặc điện thoại quấy rầy. Cái nhìn và lời nói của ngài cho chúng tôi có cảm tưởng chúng tôi là duy nhất trên thế giới lúc này”.
Các câu hỏi gởi cho giáo hoàng trong quyển sách này tạo một mạng lưới rộng lớn và cho thấy ngài rất tự do trong giọng điệu. Các người nghèo hỏi ngài đủ chuyện, ngài thích đọc gì, ngài trả lời các thi sĩ Pháp Verlaine và Baudelaire để nuôi dưỡng “phần hoài niệm” của ngài, thích nghe nhạc Wagner để thư giãn. Khi được hỏi lương của ngài bao nhiêu, “Tôi không kiếm được gì, nhưng sự nghèo khó của tôi là giả tạo vì tôi không thiếu gì.” Lỗi của ngài là thiếu kiên nhẫn, và điều ngài ngưỡng mộ nơi người khác là tính đơn giản và minh bạch.
Ngài thú nhận ngài không thoải mái với sự tôn kính mà một số người dành cho ngài vì ngài cảm thấy mình không có gì là thần thánh, vì trước hết là ngài thích gần gũi với mọi người. Ngài nói: “Tôi thường tự hỏi phong cách của Chúa là gì. Đọc Kinh Thánh cho tôi biết phong cách này là: gần gũi, trắc ẩn, dịu dàng. Chúa là như vậy.”
Không như Đức Gioan-Phaolô II năng động nhưng có chút gì đó của một người cao cả, Đức Bênêđíctô XVI xuất sắc nhưng khắc khổ, Đức Phanxicô là giáo hoàng bình thản, hay cười và khiêm tốn. Ngài không ngần ngại nói ngài chưa bao giờ thấy Chúa trong giấc mơ và không nghe thấy tiếng nói từ trên trời, rõ ràng ngài không trường phái thần nghiệm. Ngài nói, Chúa nói từ quả tim. Khi một phụ nữ Brazil hỏi ngài Chúa Giêsu có đẹp không, ngài trả lời rất dễ thương: “Chúa của chúng ta rất đẹp. Đẹp một cách độc đáo. Nếu bạn thấy Chúa, chắc chắn bạn sẽ yêu Chúa.” Chúa có đón nhận mọi người không, Chúa có kín đáo không? Với người không tin và đồng tính thì Chúa đón nhận như thế nào? Đức Phanxicô trả lời: “Bạn phải biết cách đọc và chú giải Kinh Thánh. “Chúa không từ chối ai vì cách của họ, vì hoàn cảnh xã hội của họ hoặc bản sắc giới tính của họ.” Với tôi, thật rõ ràng.
Đấu tranh cho công lý
Trong đối thoại với người nghèo, dĩ nhiên phải nói đến vấn đề bất công xã hội, nguyên nhân của nó và giải quyết vấn đề. Đức Phanxicô không cần phải yêu cầu để được nói về chủ đề yêu thích của ngài. Ngài nhấn mạnh về sự cần thiết phải đấu tranh “để chấm dứt nghèo đói vật chất, vì công lý, để mọi người, đàn ông cũng như đàn bà phải có việc làm, cơm ăn, học hành”. Tất nhiên, chúng ta phải giúp đỡ người nghèo khi họ cần, nhưng sự giúp đỡ này “đến lượt chúng ta, chúng ta không thể tách rời sự đóng góp của chúng ta trong việc giải quyết bất công xã hội hoặc chống lại sự khiếm nhã mà sự giàu có thể hiện ra bên ngoài”.
Đạo công giáo không phải là con đường tâm linh không nhập thể. Đức Phanxicô giải thích: “Một số người cho rằng tôi là người cộng sản… Tôi, tôi chỉ khẳng định rằng nếu chúng ta loại bỏ người nghèo ra khỏi Phúc âm thì sẽ không còn Phúc âm. Tội lỗi lớn của xã hội là phân phối của cải không đều.”
Đức Phanxicô sắp từ nhiệm không? Tôi không biết. Nhưng tôi biết, trong gần mười năm, triều giáo hoàng mới mẻ của ngài là lời mời gọi cho tất cả người công giáo trên thế giới đừng bao giờ từ bỏ niềm vui đấu tranh cho một thế giới công bằng hơn, xứng đáng hơn cho tất cả, cho một thế giới mà tôi chỉ muốn nói, huynh đệ hơn, tốt đẹp hơn, chân thật hơn.
Đức Phanxicô, giáo hoàng của tôi, sẽ khó để thay thế ngài.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch