2021
Hội chứng tu xuất
Hội chứng tu xuất
Tu xuất tự nó không phải là một bậc sống, nhưng là một thành phần quan trọng trong nhịp sống Giáo hội.
Có lẽ, cuộc đời chúng ta không ai hiểu hết được chữ “ngờ”, và vì thế, xuất tu cũng hàm chứa những lý do khó nói lên lời. Đôi dòng tản mạn và những cảm nghiệm riêng tư của tác giả về những người tu xuất có lẽ sẽ là tâm tư của bất kỳ ai đó muốn đồng cảm, muốn yêu thương, muốn sẻ chia với những con người đặc biệt này.
Nói về người tu xuất có thật lắm khía cạnh để người ta phải suy nghĩ, bàn luận. Trước hết, có lẽ chúng ta nên khởi đi từ hai tiếng “Ơn gọi”. Ban đầu, nhiều bạn trẻ lắng nghe được tiếng Chúa gọi, họ hăng hái dấn thân vào đời tu với tất cả nhiệt huyết của một con tim căng đầy sức sống. Nhưng rồi, cuộc đời có trăm ngàn lối đi khiến họ không còn giữ được nét trinh trong và nhiệt huyết thuở ban đầu. Giã từ chốn Viện tu, họ nghe theo một tiếng gọi khác và đi tìm cho mình một niềm vui giữa đời thường. Có những người tìm về chốn hồng trần để mong tìm một mái ấm, một niềm hạnh phúc dẫu mong manh nhưng thật đơn thành; có những người can đảm tiếp tục rong ruổi dấn thân trên hành trình dâng hiến đầy cát bụi… Trong số đó, có những người đã nhận ra chân lý sống và họ đã làm trổ sinh hoa trái giữa cuộc đời; nhưng rồi lại cũng không thiếu những người chìm ngập trong cô đơn, thất vọng và bị dòng đời vùi lấp, cuốn trôi.
Tại sao cuộc đời người tu xuất lại rơi vào bất hạnh? Nhiều người cho rằng: vì anh đó, chị đó đã ăn cơm nhà Chúa Trời, nay quay gót về với thế gian thì đương nhiên phải chuốc lấy hậu quả. Nghe thoáng qua thật quá phũ phàng, chẳng lẽ Thiên Chúa lại là kẻ dữ dằn và khát máu trả thù đến vậy ư? Chắc chắn không phải thế. Sở dĩ người tu xuất khi trở về đời thường, cuộc sống của họ không mấy hạnh phúc có lẽ vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Khi họ còn sống trong Ơn gọi, họ làm mọi việc đều có chương trình, kế hoạch, mọi sự xem ra an nhàn, thư thái, nay trở về thế gian, họ phải bươn trải với cuộc sống cơm áo gạo tiền, đó là một thử thách lớn lao đối với họ. Hơn nữa, suốt thời gian sống trong Dòng tu hay Chủng viện, người tu chỉ lo trau dồi tri thức để chuẩn bị lãnh chức thánh hay khấn dòng, họ đâu biết mùi thế nhân đoạn trường ra sao? Nay trở về đời thường trăm ngàn sóng gió, bể dâu, sức đề kháng của những con người này sẽ vô cùng mong manh, yếu ớt. Vì thế, họ ít tìm được những cơ hội trong cuộc sống, trong khi cuộc đời lại quá khắt khe đối với họ. Thành ra, người xuất tu khó có thể tìm được cho mình một cuộc sống bình an và hạnh phúc.
Ngày nay, người ta nhiều khi có ác cảm và thành kiến nặng nề với người tu ra. Họ cho rằng: việc ông Thầy, bà Sơ giũ áo Dòng ra về lấy vợ, lấy chồng là chuyện chẳng nên. Ngoài việc bị kết án là ham muốn thế gian, xác thịt, lại còn bị gán cho cái tội tày đình là bội ơn nhà Đức Chúa Trời. Bao nhiêu tiền bạc, cơm gạo nuôi ăn giờ đây trở về con số không tròn trĩnh. Họ căm tức người tu ra vì cho rằng: cô, cậu đã bôi gio, chát trấu vào mặt cha mẹ, tiên tổ, ông bà. Thanh danh đang lên như “diều gặp gió” nay chẳng khác chi “lá chuối gặp bão” xác xơ bên đường. Cha mẹ thì khăng khăng dán chặt con mình trên bàn thánh, chôn chân con mình trong chốn Viện tu bằng bất cứ giá nào, nhưng cũng chẳng hay chẳng biết rằng: con mình không có khả năng sống đời Ơn gọi. Họ chỉ biết một điều: việc trở về gia đình sau hành trình tu trì dang dở là chuyện không thể chấp nhận được. Họ cũng đâu biết rằng: việc quyết định ngả sang một Ơn gọi khác không phải là chuyện dễ dàng như người ta vẫn lầm tưởng. Trước khi về đời, người xuất tu đã phải đón nhận sức ép thật khủng khiếp từ phía dư luận, bà con lối xóm. Thật là đáng sợ!
Hơn thế nữa, nhiều người xuất tu mang theo suốt cuộc đời mình mặc cảm tội lỗi vì biết mình đã làm hỏng ơn Chúa. Bao nhiêu chữ “giá mà” thế này, “phải chi” thế thế kia cứ đeo bám và ám ảnh trong trí não. Bao nhiêu nước mắt đã lặng lẽ buông xuống dòng đời; bao nhiêu tiếng thở dài não nề trôi theo giọt nắng, giọt mưa; bao nhiêu thất vọng, bao nhiêu chán ngán cuộc đời, bao nhiêu mỏi mòn, tăm tối giăng ngập lối về… Thật xót xa, thật phũ phàng! Mọi sự giờ đây đã quá muộn cho một lời xin lỗi, chỉ còn lại đây những giọt lệ buồn của cay đắng, xót xa. Nỗi đau khiến họ ăn không ngon, ngủ không yên, và vì thế họ cảm thấy bất hạnh và đau khổ. Mọi cánh cửa hy vọng dường như đã đóng chặt khiến họ không còn lối thoát. Cuộc đời thật quá khắt khe với họ.
Nói về người tu xuất với biết bao cảm xúc và nghĩ suy, nhưng chúng ta không thể nào không thừa nhận vị trí và vai trò của họ trong Giáo hội và ngoài xã hội. Nhiều người tu xuất đã trở thành cánh tay đắc lực của Cha xứ và của xóm đạo. Các hội đạo đức, các công việc bác ái, các hoạt động từ thiện có thăng tiến được cũng là nhờ phần nhiều vào những con người nhiệt thành này. Họ là những người trí thức, được đào luyện bài bản trong Chủng viện, nơi Dòng tu nên cũng đã trang bị cho mình một sự trưởng thành vừa đủ trước khi đối mặt với cuộc đời. Họ làm việc có cái tâm và trở nên những con người đáng tin cậy trong Cộng đoàn. Vì thế, chúng ta cần đặc biệt tôn trọng, cảm phục và cầu nguyện cho họ, để giúp hăng say và nhiệt thành chu toàn bổn phận làm người Kitô hữu của mình.
Đôi dòng suy tư về giới tu xuất không phải là bao che, dung dưỡng, nhưng là tấm lòng trân trọng, cảm thông và tri ân. Thiên Chúa đã dùng họ cách âm thầm để làm việc trong vườn nho của Ngài. Không ít thì nhiều, những việc làm và những hy sinh lớn lao của họ cũng làm cho vườn nho Chúa được trổ sinh hoa trái. Viết về người tu xuất giúp chúng ta có cái bao dung hơn, yêu thương hơn, đồng cảm hơn, vì mọi người dù là ai, dù trong hoàn cảnh nào cũng đều là những con người bất xứng trước mặt Thiên Chúa và ai trong chúng ta cũng cần đến lòng thương xót và ân sủng của Ngài. Đây cũng là một lần giúp chúng ta hâm nóng lại tình yêu với Chúa, hun đúc khát khao dâng hiến của mình. Ước mong sao dù cho bao khó khăn, thử thách, chúng ta cũng hãy luôn trung thành với Chúa đến cùng.
Diệu Tâm, BC
2021
Tu xuất, người là ai?
Tu xuất, người là ai?
Rời bỏ đời tu trở về đời thường, họ đã thành những giáo dân có học thức, có trình độ và thành công trong nhiều ngành nghề. Giáo dân thường gọi họ là người tu xuất. Họ là những bác sĩ, kỹ sư, giáo sư, nhà văn, nhạc sĩ, doanh nhân…
Tôi gọi những người chuyển hướng đời tu là những kẻ đổi đời. Những kẻ đổi đời được nói tới ở đây là những người trước kia sống trong đời tu, nay về đời thường sống như những người khác.
Một quyết định cam go
Dư luận của phần đông người Công giáo thường khắt khe với những người này. Người ta thường gọi họ bằng những từ có vẻ khinh miệt như tu xuất, nhà thầy xuất, cô mụ xuất, kẻ ăn hại cơm nhà Đức Chúa Trời…
Gọi như thế, vô hình trung người ta đã tỏ ra nghiệt ngã với những người đi tu ra. Người ta đâu có hiểu rõ tại sao những người ấy đã rời bỏ đời tu.
Những người bỏ đời tu có thể vì họ bị loại, do không còn đủ điều kiện để được lưu lại; hoặc thấy mình không đáp ứng được những đòi hỏi và ràng buộc của bậc đời mình chọn, hay bị sự đời mê hoặc, quyến rũ. Dù sao thì việc rời bỏ đời tu cũng là một quyết định và một lựa chọn cam go đối với người trong cuộc, nhất là khi đã đến tuổi trưởng thành.
Có những trường hợp không êm ả gì khi phải rời bỏ đời sống mình đã gắn bó từ nhiều năm qua. Có những lý do thầm kín mà chỉ mình đương sự với cha linh hướng biết. Vì thế, phải khách quan hiểu hoàn cảnh của những người đi tu ra, mà đừng vội phê phán hay trách móc.
Trở thành những giáo dân có học thức
Đúng là ý Chúa nhiệm mầu. Việc gì cũng có hai mặt tốt xấu. Tai họa cũng có ích cho một cái gì đó, như một câu trong tiếng Pháp: “À quelque chose, malheur est bon” (Trong cái rủi có cái may).
Nhiều người trong số họ tích cực giúp các cha xứ trong các họ đạo khi nhận các chức vụ trong ban điều hành, làm giáo lý viên, phụ trách ca đoàn, làm truyền thông, viết bài trong nội san…
Với vốn liếng thần học, Kinh Thánh và các bộ môn liên quan họ đã nhận được trong thời gian ở chủng viện hay tu viện, cộng thêm kiến thức trong các ngành nghề chuyên môn, họ đã trở thành những giáo dân trưởng thành, có học thức, được người bên ngoài kính nể.
Chính họ ở giữa đời, phải đương đầu với đời và dám mạnh dạn đứng ra bênh đạo và phi bác những luận điệu vô căn cứ bêu riếu đạo. Họ làm việc trong xã hội nhưng không quên đóng góp phần mình cho Giáo Hội, bằng một nếp sống chân chính để làm chứng cho Chúa và cho đạo.
Nhiều người trong họ đã không quên những năm tháng được ăn học và tu luyện trong các chủng viện hay tu viện mà tìm cách đền ơn bằng nhiều hình thức. Họ không ngần ngại nhận rằng ngày nay mình được như thế này một phần cũng là do công ơn của Giáo Hội.
Có thể nói họ là một thứ nguồn vốn và tài lực tinh thần cho Giáo Hội khai thác. Giáo Hội có thể khai thác họ và chắc chắn họ sẽ sẵn sàng đóng góp cho Giáo Hội, nếu các vị trong giáo quyền cần đến và kêu gọi họ.
Ngày nay Giáo Hội đề cao vai trò của giáo dân và kêu gọi giáo dân tham gia vào các hoạt động của Giáo Hội. Dám ước mong các vị trong giáo quyền lưu tâm đến vốn quý này là các người đi tu ra, kêu gọi họ đem khả năng của mình để làm việc cho Giáo Hội.
Còn về phía họ, cũng ước mong họ tổ chức thành các hội ái hữu, câu lạc bộ hay hội cựu chủng sinh như Hội Cựu chủng sinh Kon Tum để sinh hoạt với nhau, duy trì ảnh hưởng tốt của đời tu mình đã nhận được và nhân rộng lên để phục vụ Giáo Hội và xã hội.
Lm Anrê Đỗ Xuân Quế, OP
2021
Đi tu có khó không?
Đi tu có khó không?
Nhiều bạn trẻ nhắn tin hỏi: Cha ơi đi tu có khó không? Điều kiện gì để được nhận?
Sau khi được trả lời rằng đi tu trước hết cần có đạo đức và lòng thành muốn sống đời dâng hiến, còn cần phải có những điều kiện cơ bản như trình độ đại học, ngoại ngữ, giáo lý…đa phần các bạn than: khó quá, chắc con không đủ điều kiện!
Thật ra, chẳng ai trong chúng ta, ngay cả những người đang sống trong đời tu cũng không đủ điều kiện. Bởi họ cũng đã có xuất phát từ hai bàn tay trắng, nhưng họ lại không bỏ cuộc trước những tiêu chuẩn xem ra rất khó để có thể đạt được.
Vì thế, nếu hỏi đi tu có khó không xin trả lời rằng:
ĐI TU THẬT SỰ LÀ MỘT HÀNH TRÌNH KHÓ KHĂN HƠN CHÚNG TA NGHĨ về nó rất nhiều. Có nhiều bạn, sau một thời gian dài theo đuổi ơn gọi phải ra về vì không đủ trình độ căn bản. Có những bạn phải từ giã ơn gọi vì sức khỏe không đảm bảo, hoặc vì còn sự gian dối chưa thành thật nào đó…Tuy vậy, cũng có những trường hợp phải về vì quá thần tượng đời tu, xem tu sĩ là những bậc thần thánh. Thế rồi, khi tiếp xúc mới nhận ra họ chỉ là những con người tầm thường…vì thế mà đương sự bị mất phương hướng, dẫn đến chán nản đời tu. Hoặc cũng có những trường hợp đòi hỏi quá nhiều từ nhà Dòng mình theo, đánh giá bề trên thế này thế kia…
ĐI TU CÒN KHÓ HƠN CHÚNG TA TƯỞNG bởi nếu không có ơn Chúa thì đương sự không thể sống cộng đoàn được. Thật ra, tu triều hay Dòng cũng đều hướng chúng ta đến tha nhân, nghĩa là phải có khả năng sống chung, sống với. Tưởng rằng dễ, nhưng rất khó để có thể dung hòa và chấp nhận nhưng khác biệt với người khác. Đó là chưa kể những khi gặp khó khăn hiểu lầm…
ĐI TU CÒN KHÓ HƠN CHÚNG TA TƯỞNG bởi tự bản thân, chúng ta không thể sống ba lời khấn Khiết Tịnh, Độc Thân và Tuân Phục, dù có là tu triều hay Dòng. Dâng hiến bản thân cho Thiên Chúa, hoàn toàn hủy mình ra không để phụng sự Chúa và cứu rỗi các linh hồn là điều tự thân không ai có thể làm được.
Và CÒN TRĂM NGÀN THỨ KHÓ KHĂN KHÁC mà ngay cả những người đã có thâm niên trong đời tu cũng không lường trước được.…bởi đơn giản đi tu là đi chết, là theo Chúa từ Phòng Tiệc Ly đến đồi Gôn-gô-tha. Chẳng có tương lai nào cho những người đi tu cả.
Thế nhưng, ĐI TU THẬT SỰ TRỞ NÊN DỄ DÀNG NẾU CHÚNG TA BIẾT ĐẶT NIỀM TIN VÀO PHỤC SINH CỦA CHÚA. Điều kiện cần thiết để theo Chúa không phải là học hành, không phải là sức khỏe, …nhưng là là chúng ta dám chết đi con người của mình. Nếu không chết đi thì không bao giờ có sự sống lại. Vì thế đi tu sẽ trở nên dễ dàng và không khó chút nào nếu chúng ta dám chết đi cái tôi của mình mỗi ngày.
Lm. Mar – Aug Bùi Văn Hồng Phúc, SSS
2021
“Thời gian của thụ tạo”: canh tân lòng tri ân, cảm mến
“Thời gian của thụ tạo”: canh tân lòng tri ân, cảm mến
Giáo Hội ước mong mọi người đáp lại tiếng kêu của Trái đất và của con người với lòng thương xót, ngang qua những dấn thân cho công ích. Việc chăm sóc ngôi nhà chung không bắt đầu bằng lối hô hào phong trào hay ý thức hệ, nhưng từ thái độ cá nhân và gia đình.
Thời gian của Thụ tạo
Một lần, khi đang đi dạo cùng bạn mình trong một làng quê nước Pháp, tôi thấy bạn ấy quay ngược lại phía sau tầm chục mét nhặt chiếc khẩu trang và một lon Coca ai đó uống xong vứt vương vãi dọc bờ kênh, rồi tìm thùng rác trên đường để bỏ vào. Nhặt rác thì không phải điều gì quá lạ lẫm, nhưng tôi khá bất ngờ vì khi ấy dịch covid đang bùng phát, ai cũng ngại đụng chạm tới những đồ vật ngoài đường. Tôi buột miệng nói:
– Cậu không sợ nhiễm covid à? Nghe nói coronavirus tồn tại ngoài không khí hay trên các bề mặt ít là mấy tiếng.
Anh bạn tôi từ tốn trả lời:
– Biết là cũng hơi hơi nguy hiểm đấy, nhưng dù gì tụi mình cũng đã được chích vắc xin rồi, mình không lượm thì ai lượm đây? Mấy cái này đâu có tự phân hủy. Nếu ai cũng ngần ngại, thì một ngày đường phố sẽ đầy rác!
Tôi vặn hỏi:
– Đồng ý đó là việc tốt, nhưng ý thức và trách nhiệm phải quy về người cố ý xả rác chứ? Hơn nữa… cũng đã có nhân viên vệ sinh đường phố, họ có đồ bảo hộ cần thiết để tránh nhiễm virus.
Bạn tôi trả lời:
– Được ăn học bao nhiêu năm trên đất Pháp, mình tự hứa mỗi ngày sẽ nhặt một cọng rác khi thấy được. Thói quen nhỏ này là cách mình trả ơn cho nước Pháp đã bao năm cưu mang mình. Dĩ nhiên, lát cậu cho mình mượn chai gel sát khuẩn nhé.
Lòng tôi bồi hồi, vì không chỉ cảm nhận nơi bạn mình sự tử tế, nhưng hơn hết là lòng biết ơn dành cho mảnh đất đã cưu mang cậu ấy. Câu chuyện nhỏ này không phải là trường hợp hiếm hoi. Tại Việt Nam, nhằm góp phần giúp môi trường xanh, sạch, đẹp, có những dự án mà một số bạn trẻ đang mày mò nghiên cứu và ứng dụng, có thể kể đến: Ống hút làm từ tre và cỏ bàng, tái chế rác thải nhựa, xe đạp lọc nước, rủ nhau lên Đà Lạt nhặt rác ngày nghỉ lễ…. Một bạn trẻ tâm sự: “Tình yêu dành cho cuộc sống được thể hiện qua hành động. Nghỉ lễ, nó không chỉ là những ngày phục vụ bản thân mình nữa, nó còn là sự chia sẻ, mở rộng tấm lòng, mở rộng trái tim”.
Là một Kitô hữu, tôi nghĩ đến cái gọi là “Thời gian của thụ tạo”, năm nay được cử hành từ 01/9 đến 04/10, tức lễ thánh Phanxicô Assisi. Đó là thời gian các cộng đoàn Kitô hữu trên khắp thế giới hợp nhất để canh tân đức tin vào Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa, trong lời cầu nguyện chung, qua lời mời gọi hoán cải và bằng sự dấn thân bảo vệ trái đất. “Thời gian của thụ tạo” mời gọi các Kitô hữu nỗ lực tìm kiếm sự phát triển toàn diện, bền vững, chia sẻ với sự công bằng, nhằm gìn giữ và bảo vệ ngôi nhà dành cho tất cả mọi người vốn đang gặp nguy hiểm do lòng tham, khai thác bừa bãi, sử dụng thiếu tôn trọng và sự xuống cấp có hệ thống. Thật vậy, “trong nhiều thế kỷ, con người đã sắp xếp cuộc sống và kinh tế theo lý luận của thị trường hơn là theo giới hạn của Trái đất”.
Thiên Chúa là Cha và Tạo Hóa Nhân Từ đã đặt vào tay chúng ta ngôi nhà chung này, với nhiệm vụ tổ chức và đồng hành cùng với nó trong lịch sử cứu độ. Trên đường về Quê hương Thượng giới, mỗi người luôn được mời gọi sống tương quan hòa hợp và huynh đệ thực sự, trong sự hiệp thông với thiên nhiên và với anh chị em mình. Giáo Hội ước mong mọi người đáp lại tiếng kêu của Trái đất và của con người với lòng thương xót, ngang qua những dấn thân cho công ích. Việc chăm sóc ngôi nhà chung không bắt đầu bằng lối hô hào phong trào hay ý thức hệ, nhưng từ thái độ cá nhân và gia đình. Động lực để chăm sóc thiên nhiên phải dựa trên việc cộng tác công trình sáng tạo và toàn lịch sử cứu độ, tức lời đáp trả trước tình yêu nhưng không và trao hiến của Thiên Chúa.
Trong sách Linh Thao, Thánh Inhaxiô Loyola có viết: “Tình yêu cốt ở việc làm hơn là lời nói”, “Tình yêu cốt ở sự thông truyền giữa hai bên, đó là người yêu thì trao tặng và thông truyền cho người mình yêu những gì mình có… và ngược lại, người được yêu đối với người yêu cũng vậy…”
Bạn thân mến, mời bạn cùng tôi tìm một nơi để cầu nguyện. Đó có thể là một nơi chốn với vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt mỹ, hoặc cũng có thể là một nơi cho thấy rõ môi trường đang bị hủy hoại, suy thoái.
Lạy Chúa, xin cho con hiểu và cảm nhận được mọi ơn lành Chúa đã ban cho con ngang qua các thụ tạo, để một khi có được lòng biết ơn sâu xa và trọn vẹn như vậy, con có thể yêu mến và phụng sự Chúa ngang qua việc tự nguyện săn sóc thế giới này, một thế giới xinh tươi nhưng đang chịu nhiều tổn thương. Xin giúp con biết con phải làm gì, và đánh động lòng con, để con bớt ngần ngại bày tỏ một tình yêu hiến thân dành cho ngôi nhà chung mà Chúa đã trao phó cho chúng con, từ những hành động cụ thể và gần gũi nhất. Xin cho con dám tin rằng: Chúa là Đấng tốt lành vô cùng, chẳng bao giờ Chúa lại muốn và có thể mang điều xấu đến cho thế giới. Mong sao chúng con biết ngắm nhìn việc Chúa làm, để ngay cả khi dịch bệnh Covid-19 đang hoành hành, chúng con vẫn được nhắc nhở: Đã đến lúc thế giới hiện đại nên nhìn nhận lại lối sống tưởng như rất tiên tiến nhưng quá tai hại và không lối thoát : thành thị ô nhiễm, nông thôn hoang vắng, thú vật bị tàn hại không thương tiếc, và con người thì mê đắm trong mua sắm, thích hoang phí trong các cái “siêu to, siêu khổng lồ, siêu quý, siêu hiếm”. Xin cho chúng con dám chấp nhận thay đổi, để an vui khi bớt mua, bớt của, nhưng thêm cầu nguyện và liên đới. Cuối cùng, xin cho chúng con nhìn thấy sự hiện diện của Chúa là Cha Quan Phòng và Yêu Thương nơi mọi sự lớn-nhỏ, tốt-xấu trong thế giới này, để không ngừng ca ngợi và chúc tụng Chúa: “Laudato si’!”. Amen.
Anh Huy, SJ