2024
HỘI THẢO NÂNG CAO NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO TRONG THỜI ĐẠI 4.0
HỘI THẢO
NÂNG CAO NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO TRONG THỜI ĐẠI 4.0
Nhằm đáp ứng những đòi hỏi của thời đại 4.0 trong việc áp dụng kỹ thuật khoa học hiện đại vào chương trình giáo dục mầm non, vào ngày 20.01.2024 vừa qua tại Trung tâm hội nghị Melisa, Tiểu Ban Giáo dục Mầm non của Ủy ban Giáo dục Công giáo (UBGDCG) trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam, đã tổ chức hội thảo với chủ đề “NÂNG CAO NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO VÀ PHÁT TRIỂN CON NGƯỜI”.
Hội thảo đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm từ quý Bề trên và quý tu sĩ đang quản lý và giảng dạy tại các trường mầm non. Thế nên, ngay từ 7h00 rất đông các tham dự viên đã tập trung làm thủ tục đăng ký khiến cho không khí tại sảnh tiếp tân Trung tâm hội nghị Melisa trở sôi động.
Hội thảo được mở đầu với nghi thức xin ơn Chúa Thánh Thần thánh hóa, cùng với lời chào thăm và chúc hội thảo thành công đến từ Đức Cha Phêrô Huỳnh Văn Hai, Chủ tịch UBGDCG. Vì lý do mục vụ, Đức Cha không thể hiện diện trong buổi hội thảo. Thành phần tham dự, được xướng lên ngay sau nghi thức thánh hóa, gồm:
- Cha Vinh Sơn Nguyễn Cao Dũng, Tổng Thư ký UBGDCG.
- Quý thành viên Ban Thư ký UBGDCG,
- Ông Nguyễn Phước Hùng, Giám đốc Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non.
- Ông Nguyễn Cao Trí Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non.
- Quý Bề trên và 406 tham dự viên thuộc 29 Hội dòng.
Cũng trong dịp này, Tân Ban Điều hành Tiểu Ban Mầm non đã trình diện trước hội nghị với các thành viên như sau:
- Têrêsa Avila Nguyễn Thị Thu Huyền – Trưởng ban
- Maria Nguyễn Thị Hường – Phó TB
- Maria Jerome Vũ Thị Lan Chi – Thư ký
- Maria Fiat Tạ Thị Mộng Điệp – Kế toán, Thủ quỹ
- Maria Vũ Thị Ngà – Cố vấn
- Maria Magdala Phạm Thị Anh Trâm – Cố Vấn
Ban Điều hành còn có Sr. Maria Magdala Bùi Thị Hồng Diễm & Sr. Anna Nguyễn Thị Ngọc Tuyết, nay vắng mặt vì lý do chuyển công tác.
Thay mặt cho Ủy ban Giáo dục Công giáo, Cha Vinhsơn chào đón tân Ban Điều hành Tiểu Ban Mầm non bằng bó hoa tươi với hy vọng ban điều hành mới sẽ đem tới cho Tiểu Ban Giáo dục Mầm non sự năng động và sáng tạo từ sự cống hiến của mình.
Trong bài phát biểu trước hội nghị, Cha Vinhsơn đã đề cập và nhấn mạnh đến vai trò, trách nhiệm của nhà giáo dục cấp Mầm non trong thời đại công nghệ. Đồng thời, cha cũng không quên cảm ơn sự nhiệt huyết của Ban Điều hành Tiểu Ban Giáo dục Mầm non đã luôn nỗ lực duy trì và phát triển Tiểu Ban ngày càng vững mạnh trong cơ cấu và hoạt động. Cha Vinhsơn cũng cám ơn đến quý sơ dấn thân của trong môi trường mầm non vì tương lai của Giáo hội và xã hội.
Sau bài phát biểu của Cha Vinhsơn, đại diện Ban tổ chức đã gửi lời tri ân đến Đức Cha Phêrô Huỳnh Văn Hai, Chủ tịch UBGDCG, đã luôn quan tâm đến mọi hoạt động của Ban. Ban tổ chức cũng gửi tới cha Vinhsơn bó hoa và món quà thể hiện lòng tri ân vì sự đồng hành của cha trong thời gian qua.
Hội thảo tiếp diễn với phần trình bày của diễn giả Nguyễn Phước Hùng, Giám đốc Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non với đề tài “Nâng Cao Năng Lực Lãnh Đạo: Sáng Tạo, Linh Hoạt, Quyết Liệt, Hiệu Quả”. Vị giám đốc này nêu ra những bước tiến của giáo dục mầm non công giáo và giáo dục mầm non ngoài công giáo. Tuy giáo dục mầm non công giáo đạt được những bước đầu thành tựu, song, để nâng tầm giáo dục, ban lãnh đạo cấp mầm non công giáo cần nỗ lực nâng cao năng lực lãnh đạo để có thể sáng tạo trong tổ chức, linh hoạt trong điều hành, quyết liệt trong đổi mới và hiệu quả trong giảng dạy.
Sau phần chia sẻ đầu tiên này, Ban tổ chức dành ít phút giải lao. Trong quãng thời gian ngắn này, các tham dự viên vừa được thưởng thức trà, café, bánh và trái cây vừa có thời gian gặp gỡ và trao đổi với nhau.
Tiếp tục sau thời gian giải lao, vị giám đốc đến từ Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non đề cập đến sự cần thiết phải thúc đẩy mối quan hệ giữa các thành viên tham gia giáo dục. Trong đó, sự nhất quán trong lãnh đạo, hỗ trợ trong hành động và can đảm đổi mới sẽ giúp cho việc ứng dụng kỹ thuật số và các mô hình giáo dục tiên tiến được áp dụng triệt để hơn trong kế hoạch giáo dục mầm non thời đại 4.0. Khẳng định vai trò của kỹ thuật trong giáo dục nhưng ông cũng không quên nhắc lại tầm quan trọng của việc giáo dục con người. Vì giáo dục giúp cho con người làm chủ kỹ thuật chứ không phải kỹ thuật làm chủ con người. Nên sự nối kết giữa người với người mới là mấu chốt làm cho kỹ thuật phát huy tác dụng.
Kết thúc phần trình bày của vị giám đốc, hội thảo bước vào giờ cơm trưa trong không khí ấm cúng với những món ăn dân giã đậm chất bữa cơm gia đình được tạo nên từ sự thân tình mà các tham dự viên dành cho nhau.
Nối dài diễn tiến của hội nghị, Phó giám đốc Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non, ông Nguyễn Cao Trí Tùng gửi đến các tham dự viên đề tài: “Vai Trò Chuyển Đổi Số và Ứng Dụng AI Trong Trường Mầm Non”. Đề tài nêu lên những yêu cầu được đề ra bởi những tổ chức giáo dục cấp tiến; ưu khuyết điểm của kỹ thuật số; và ứng dụng AI trong giáo dục mầm non. Ông thừa nhận rằng, ứng dụng này còn quá mới so với thế hệ 8X nhưng với nhu cầu thời đại và lòng say mê giáo dục, cán bộ quản lý và đội ngũ giảng viên công giáo được thôi thúc bồi dưỡng chuyên môn để cập nhật kiến thức mới.
Đóng lại các đề tài được đảm trách bởi các chuyên gia đến từ Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non, hội thảo mở ra phần sôi động và rất hào hứng qua sự tương tác giữa chuyên gia và những tham dự viên. Các thắc mắc được mạnh dạn đặt ra từ người nghe và những giải đáp hữu ích đến từ những chuyên gia đã đồng hành trong suốt hội nghị.
Phần cuối của hội thảo được diễn ra bằng lời cảm ơn của Ban tổ chức gửi đến cha Vinh Sơn, hai chuyên gia đến từ Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện Mầm non, qúy tham dự viên và ban phục vụ. Ban tổ chức cũng không quên cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm phát triển trí tuệ toàn diện mầm non đã tài trợ mọi chi phí cho buổi hội thảo. Và với lời kinh tạ ơn, hội thảo đã chính thức khép lại.
M.T
2023
Cây đèn Chầu
Thả lỏng cơ thể một chút, mắt chăm chú hướng về phía cây đèn chầu, ánh sáng nhỏ bắt đầu đưa con đi xuyên qua màn đêm, trở về với lòng mình.
Con đã tự hỏi: Tại sao con lại được sinh ra ở đời này? Sự xuất hiện của con trên trần gian này có ý nghĩa gì? Và… Chúa muốn gì khi đưa con vào Dòng?
Thiên Chúa dựng nên mọi thụ tạo đều mang một ý nghĩa riêng của nó. Đối với loài người cũng vậy, mỗi người được Thiên Chúa dựng nên đều có một ý nghĩa và sứ vụ riêng trong công trình tạo dựng của Ngài. Quý dì, các chị em, và cả con cũng là một phần trong công trình và ý định của Thiên Chúa.
Nhìn lại chặng đường 50 năm của Hội dòng, một chặng đường chưa phải là dài, nhưng cũng không phải là chặng đường ngắn. Để có được con đường Đa Minh Rosa Lima với chiều dài lịch sử 50 năm, Chúa đã dùng biết bao “cây cổ thụ” với sức sống dẻo dai để mở lối xây đường; biết bao thế hệ trẻ tiếp nối, cộng tác vào công trình đó; và cho đến ngày nay, Chúa vẫn không ngừng trồng thêm những mầm non mới để con đường ấy được tiếp tục mở rộng và phát triển mạnh mẽ. Dẫu là người mạnh hay kẻ yếu; dẫu là người đầu bạc hay kẻ đầu xanh; dẫu kẻ được một nén hay người được mười nén… tất cả đều được Chúa dùng để cộng tác vào công trình của Chúa nơi trần gian này.
Một ánh chớp nhẹ của cây đèn chầu đã đưa con trở lại với hiện tại. Dìm mình trong khoảng không tĩnh lặng, tối đen nhưng tràn ngập bình an, hồn con muốn cất cao lên bài ca cảm tạ với Đấng mà con theo đuổi, Đấng mà con khao khát yêu mến và là Đấng mà con chọn là tất cả của con. Lòng con trào dâng lên niềm tri ân với các bậc tiền bối đã hy sinh cả cuộc đời để giờ đây con được bước vào con đường Đa Minh Rosa Lima và trở thành một thành viên tiếp nối sứ vụ, một khí cụ tiếp nối công trình của Chúa.
Dẫu chỉ mới là một Thỉnh sinh, chưa cống hiến được gì cho Hội dòng, nhưng bằng ý thức trách nhiệm trong ơn gọi, bằng việc nỗ lực trong thao luyện, và nhất là không ngừng cố gắng để sống gắn kết với Đấng mà con đang theo đuổi là chính Đức Giêsu Kitô, đó là cách để con có thể cộng tác vào công cuộc mở rộng con đường Đa Minh Rosa Lima nơi trần gian này. Con ước mong rằng mình sẽ luôn trung thành, mãi mãi trung thành là khí cụ trong tay Chúa suốt cuộc đời con.
2023
Khắc ghi lời Mẹ nhắn nhủ
Khắc ghi lời Mẹ nhắn nhủ
1.
Có lần nhớ về sự kiện Đức Mẹ hiện ra tại Fatima. Tôi xin Đức Mẹ chỉ dạy tôi nên làm gì?
2.
Đức Mẹ trả lời:
Con hãy nhớ lại và khắc ghi lời Mẹ đã nhắn nhủ tại Fatima.
Con hãy loan truyền cho mọi người cùng nhớ tới và thực hành những lời Mẹ đã nhắn nhủ tới nhân loại và ngày nay vẫn còn nguyên giá trị như thế.
Vâng lời Mẹ. Tôi cầu nguyện và suy ngẫm, tôi thấy:
Thực hành lời Mẹ nhắn nhủ tại Fatima chính là con đường dẫn tới sự sống, con đường hòa bình và bình an dành cho nhân loại.
![]() |
3.
Đức Mẹ chọn những điều bé nhỏ và ngược dòng để thực hiện điều to lớn:
Đức Mẹ hiện ra với ba trẻ nhỏ.
Đức Mẹ hiện ra tại Fatima vào ngày 13 từ tháng 5 đến tháng 10. Ngày mà con người cho là điểm gở.
Thông qua những điều bé nhỏ và ngược ngạo như thế, Mẹ gởi tới cho nhân loại những sứ điệp bình an. Đó là con đường giúp con người được sự sống.
Những sứ điệp ấy vẫn con nguyên giá trị và tính thời sự trong thời buổi hiện nay, là:
Sám hối
Tôn sùng Mẫu Tâm
Siêng năng lần hạt Mân Côi
4.
Sứ điệp thứ nhất, SÁM HỐI.
Cùng với sự phát triển của thế giới thì con người trở nên xa lìa Thiên Chúa. Mà hậu quả là trở nên kiêu ngạo. Cũng từ kiêu ngạo mà bao nhiêu đau thương, chiến tranh, chết chóc diễn ra khắp nơi trên thế giới.
Lời kêu gọi sám hối của Đức Mẹ dẫn chúng ta đi vào con đường khiêm nhường nhận mình là kẻ có tội, ý thức thân phận “tro bụi” để trở về với cội nguồn là Thiên Chúa.
Mà chỉ những ai khiêm nhường và thống hối thì mới mở lòng đón nhận lòng thương xót Chúa.
5.
Sứ điệp thứ hai, TÔN SÙNG MẪU TÂM.
Trái Tim Mẹ đầy tình yêu thương, là cung lòng luôn hướng về Chúa và là nơi nương náu cho loài người khổ đau. Sùng kính Mẫu Tâm giúp cảm nghiệm sâu xa về kho tàng khổ đau.
Một trái tim biết khổ đau là một trái tim biết yêu thương, khi gắn liền với Trái Tim Mẹ sẽ trở nên sống động.
6.
Sứ điệp thứ ba, NĂNG LẦN HẠT MÂN CÔI.
Kinh Mân Côi, lời kinh đơn giản mà tuyệt diệu:
Là tóm tắt cuộc đời của Chúa Giêsu: Đọc kinh Mân Côi đòi hỏi nhịp điệu phải chậm rãi và có thời gian thư thả, để người ta có thời gian suy ngẫm sâu xa về các mầu nhiệm cuộc đời Chúa Giêsu (ĐHG PIO VI).
Là tình yêu dành cho Đức Mẹ: Bởi vì chỉ có người yêu mới lặp lại một chuyện, một lời mà không biết nhàm chán (Đường Hy Vọng số 947).
Là chiếc phao cứu vớt các linh hồn như lời Mẹ đã hứa.
7.
Ngày xưa Đức Mẹ đã hứa sẽ ban cho thế giới hòa bình nếu mọi người siêng năng lần hạt Mân Côi và chỉ có Mẹ mới làm được.
Ngày nay giữa những đau thương đang diễn ra, đừng xem thường những lời mẹ nhắn nhủ xưa tại Fatima. Vì, những lời ấy chính là con đường để nhân loại được hòa bình, bình an và là con đường sự sống.
Hãy khắc ghi và thực hành lời Mẹ nhắn nhủ tại Fatima luôn luôn.
2023
Đoàn sủng và hiệp hành trong truyền giáo
Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới về Hiệp Hành đã kết thúc tại Rôma những tuần vừa qua. Một tiến trình dài và cụ thể đã được thực hiện để chuẩn bị cho sự kiện này. Trước đó đã có tài liệu làm việc ở cấp châu lục[1] cũng đã được phát hành, để giúp người Kitô hữu có được những cái nhìn khái quát về thành quả của các tiến trình hiệp hành ở cấp giáo phận và cấp quốc gia đã làm được. Đây là một nỗ lực rất lớn đến từ nhiều phía, nhiều cấp độ, nhiều chuyên môn khác nhau, để có được bản tài liệu làm việc ở cấp châu lục và để chuẩn bị cho giai đoạn quan trọng sắp tới.
Quả thực, điều này đã cho thấy một sự cộng tác tích cực của toàn thể Dân Chúa, để hướng đến tiến trình này của Thượng Hội Đồng, như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mời gọi toàn thể dân Chúa, hay nói cách khác là toàn thể Giáo hội, trong tiến trình hiệp hành là “bằng cách cùng nhau suy tư về hành trình đã qua, với sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, các thành viên trong Giáo hội sẽ có thể học hỏi kinh nghiệm và quan điểm của nhau (PD,1). Được soi sáng bởi Lời Chúa và hiệp nhất trong lời cầu nguyện, chúng ta sẽ có thể phân định các diễn trình để tìm kiếm thánh ý Chúa và theo đuổi các con đường mà Thiên Chúa kêu gọi chúng ta – hướng tới sự hiệp thông sâu sắc hơn, tham gia đầy đủ hơn và với tinh thần cởi mở hơn để hoàn thành sứ mạng của mình trong thế giới”[2].
Vì thế, hiệp hành là một lời mời gọi cho toàn thể các hội dòng, tu hội, tu đoàn và cách riêng cho tất cả những ai sống đời thánh hiến, cụ thể cho các cộng đoàn này tại Á Châu, là “chúng ta phải học làm sao để làm chứng mang tính ngôn sứ và “thì thầm” Tin Mừng cho nhau, điều trước hết đòi hỏi tích cực sống đức tin của mình được đặt nền tảng trên những cuộc gặp gỡ và trải nghiệm cá nhân với Chúa Giêsu và góp phần tạo nên cộng đoàn Giáo hội như một cộng đoàn hiệp thông”[3].
Sự hiệp hành này có một sự nối kết với đoàn sủng của các hội dòng, tu hội, tu đoàn trong đời sống thánh hiến. Hiệp hành như là một cách lối mới trong việc rao giảng Tin Mừng. Các cách lối mới và sâu sắc này cần có để đáp ứng lại với những thách đố của Tin Mừng trong thế giới ngày nay, một thế giới bùng nổ về kỹ thuật và số hóa. Công cuộc rao giảng Tin Mừng này trong thế giới ngày nay là một trách nhiệm và Giáo hội đặt một niềm hy vọng lớn lao cho sứ vụ ấy. Điều này Giáo hội cũng hoàn toàn ý thức về vô vàn những khó khăn đang phải đối mặt trong công cuộc rao giảng Tin Mừng này, bởi những thay đổi thường xuyên xảy ra ở cấp độ cá nhân và xã hội và trên hết, là những khủng hoảng về lối sống hiện đại.
Hiệp hành diễn tả Giáo hội như là Dân Thiên Chúa trên một cuộc hành trình và như một đại hội được tập hợp bởi Thiên Chúa. Tiến trình này diễn tả rằng, Dân Thiên Chúa có kế hoạch và bước đi cùng nhau để thực thi sứ mạng rao giảng về vương quốc của Thiên Chúa cho dân chúng, cử hành cùng với nhau mầu nhiệm cứu độ và phân định cùng với nhau, để mang tâm tình và thông điệp của của Tin Mừng dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần cho thế hệ hiện tại của chúng ta, như trong tài liệu chuẩn bị cho Thượng Hội Đồng đã nói “Hiệp hành là để phục vụ cho sứ mạng của Hội thánh, mọi thành viên trong Hội thánh đều được mời gọi tham gia vào sứ mạng này”[4].
Người tu sĩ với đặc sủng riêng của mình, được mời gọi để sống chiều kích này cách riêng biệt. Đó là quà tặng thiêng liêng mà họ được lãnh nhận qua đấng sáng lập, bởi một ân ban đặc biệt từ lòng thương yêu của Thiên Chúa (Rm 1,11; 5,15; 6, 23; 11,29; 2Cr 1,11). Đặc sủng ấy theo quan điểm của Thánh Phaolô, nó không phải là một đặc ân dành riêng cho một vài cá nhân, mà còn cho cộng đoàn, vì “đặc sủng của các đấng sáng lập biểu lộ như một kinh nghiệm về Thần Khí, được truyền lại cho các môn đệ của họ để sống, gìn giữ, đào sâu và không ngừng phát triển trong sự hài hòa với Thân Thể Chúa Kitô đang không ngừng lớn lên”[5]. Ân ban của Chúa Thánh Thần được thực hiện trong phần thân thể Chúa Kitô là Giáo hội, và chính sự hoạt động của Chúa Thánh Thần được thể hiện qua “mối tương quan giao ước với Giáo hội, bảo đảm tính hữu hiệu của các bí tích và các sứ vụ chính thức; và, thường bởi sự can thiệp của Ngài cách lôi cuốn mang tính ngạc nhiên và không thể đoán trước được”[6]. Quà tặng này được trao tặng cách nhưng không và được dùng để xây dựng cộng đoàn. Đoàn sủng này không phải như những ân ban phi thường, nhưng người đón nhận nó có thể sử dụng chúng trong những cách phi thường. Tuy nhiên, nếu không có lòng bác ái từ phía người đón nhận để mở lòng ra với điều này, thì đoàn sủng sẽ không có giá trị gì.
Đoàn sủng này cũng là một quà tặng của Chúa Thánh Thần trong ý hướng xây dựng Giáo hội, là thân thể của Đức Kitô. Tất cả những quà tặng của đoàn sủng nhận được từ Chúa Thánh Thần (1Cr 12, 4-11) trong ‘Việc xây dựng Thân Thể Chúa Kitô’ là kết quả cuối cùng của đoàn sủng. Đây vốn là chức năng hàng đầu của Giáo hội xuyên suốt lịch sử, “đứng lên chống lại hệ thống xã hội được cấu trúc bởi sự thống trị hoặc tội lỗi, hoặc các thực thể lịch sử được đặc trưng bởi những điều này, để đưa họ vào một lộ trình mới, trở nên các thể chế hoàn hảo hơn để chuẩn bị cho việc Chúa đến trong ngày quang lâm của Ngài”[7].
Do đó lời kêu gọi đến sự hiệp hành là một lời kêu gọi để nhìn lại sứ vụ nguyên thủy của Giáo hội, một phần của điều này là “Thần Khí Đức Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn. Người đã sai tôi đi công bố cho kẻ bị giam cầm biết họ được tha, cho người mù biết họ được sáng mắt, trả lại tự do cho người bị áp bức, công bố một năm hồng ân của Đức Chúa” (Lc 4, 18-19). Vì vậy, các đoàn sủng qua những gì Chúa Thánh Thần cơ cấu Giáo hội bằng sự thúc đẩy từ bên trong các việc phục vụ và chức năng cần được hoàn tất trong trách nhiệm ưu tiên của Giáo hội, tùy theo sự phong phú và nét riêng biệt của mỗi thành viên.
Đoàn sủng và Bí tích Rửa Tội
Qua việc lãnh nhận Bí tích Rửa Tội, người Kitô hữu đón nhận Chúa Thánh Thần, Đấng làm cho họ nhận biết rằng “Đức Giêsu là Chúa”(1Cr 12,3) và làm cho họ kêu lên rằng “Abba”. Qua cùng một Chúa Thánh Thần, người Kitô hữu trở nên con cái Thiên Chúa, thành viên của gia đình Giáo hội, cùng một Chúa Thánh Thần này sẽ canh tân và tiếp thêm sinh lực cho đời sống thiêng liêng của người Kitô hữu. Trong Bí tích Thêm Sức, người được rửa tội lãnh nhận bảy ơn Chúa Thánh Thần. Với ơn Chúa Thánh Thần ban, sẽ làm nảy sinh hoa trái thiêng liêng nơi tâm hồn người lãnh nhận như một ân ban cá vị và điều này cho phép Chúa Thánh Thần hoạt động trong họ. Đó là bảy ơn “bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hòa, tiết độ” (Gl 5, 22-23). Những hoa trái của Chúa Thánh Thần ban qua Bí tích Rửa Tội và Bí tích Thêm Sức sẽ phát sinh hiệu qủa ra sao, là tùy thuộc vào sự cộng tác của cá nhân với Chúa Thánh Thần. Bởi vì Thần Khí của Thiên Chúa không trở nên một sự ép buộc trong chúng ta, nhưng Thần Khí của Chúa trở nên như làn gió nhẹ nhàng (1V 19, 11-12). Thì thầm trong tai nơi những người cộng tác với Thần Khí. Và cùng Thần Khí này sẽ ở cùng Giáo hội đến tận cùng thời gian (Mt 28, 20). Chúa Thánh Thần hướng dẫn, hiệp nhất Giáo hội trong sự hiệp thông và hoạt động mục vụ tông đồ:
“Chúa Thánh Thần ngự trong Giáo hội và trong tâm hồn các tín hữu như trong đền thờ (x. 1Cr 3,16; 6,19). Ngài cầu nguyện trong họ và chứng thực họ là nghĩa tử (x. Gl 4,6; Rm 8,15-16.26). Ngài dẫn Giáo hội đến sự thật toàn vẹn (x. Ga 16,13), và hợp nhất Giáo hội trong sự hiệp thông và trong tác vụ, Ngài xây dựng và hướng dẫn Giáo hội với nhiều hiện sủng và đoàn sủng khác nhau, Ngài trang điểm Giáo hội bằng các hoa trái của Ngài (x. Ep 4,11-12; 1Cr 12,4; Gl 5,22). Nhờ sức mạnh Tin Mừng, Ngài không ngừng canh tân và làm cho Giáo hội luôn tươi trẻ, dẫn đưa Giáo hội đi đến kết hợp hoàn toàn với Phu Quân của mình”[8].
Chính vì điều này, Chúa Thánh Thần, Đấng tỏ lộ chính Ngài qua đời sống của đấng sáng lập của một cộng đoàn sống đời thánh hiến. Các đấng sáng lập khám phá ra rằng, họ có khả năng đón nhận những ân ban riêng biệt mà Chúa ban cho họ. Họ thủ đắc Thiên Chúa trong mọi thứ và trong mọi người xung quanh họ. Điều này có thể nói như Loren Eiseley đề xuất rằng, họ có một con mắt với hai thấu kính, một nhìn dưới nước và một nhìn trên nước[9]. Với cái nhìn thấu thị như vậy, đấng sáng lập có khả năng nhìn thấy, khám phá và đáp trả lại những như cầu đang xuất hiện trong thời đại của các ngài, đặt những quà tặng của Chúa Thánh Thần vào trong thực hành, và một thấu kính khác được ban cho tất cả mọi người, mà những gì chúng ta gọi là con mắt nội tại.
Vì thế hiệp hành là lời mời mời gọi cho cả Giáo hội và cộng đoàn thánh hiến tái thiết lập mỗi ngày đoàn sủng của mình. Hay nói khác đi đó chính là một cuộc hoán cải nội tâm mỗi ngày. Đó là một cuộc canh tân liên lỷ trong đời sống thiêng liêng và đoàn sủng. Lời mời gọi này được thực hiện cả trên bình diện cá nhân và cộng đoàn. Đồng thời điều này cách sâu sắc hơn đó còn là cuộc canh tân linh đaọ của cộng đoàn thánh hiến. Luôn luôn trên hành trình về nguồn để làm sống động hóa đoàn sủng của mình trong thế giới hiện tại, một thế giới dễ bị tổn thương bởi các giá trị vật chất và cần được sự chữa lành.
Hiệp hành là lời mời gọi mỗi thành viên của đời sống thánh hiến sống ơn gọi Bí tích Rửa Tội và ơn gọi trong một linh đạo cụ thể để sống sâu sắc hơn tính cách đoàn sủng này. Đó là một lối sống tròn đầy trong đức tin, đức cậy và đức mến, niềm vui đến từ việc tìm kiếm và tái tìm kiếm viên ngọc quý giá bị chôn dấu trong ruộng (Mt 13,46). Đời sống thánh hiến từ những ân ban được lãnh nhận từ Chúa Thánh Thần trở nên một hình thái của sự hiệp hành. Một cộng đoàn sống ân ban của Chúa Thánh Thần để mang lại ích lợi cho bản thân và cho người khác. Bên cạnh đó, chính lối sống mang tính đoàn sủng đó trở nên khuôn mặt của một Hội thánh hiệp hành. Hiệp hành là một sự quay lại với những thông điệp và thách đố của Tin Mừng, nhưng liên quan đến những điều mới và đặc biệt, một cách mới của việc gặp gỡ những thách đố của Tin Mừng, một tiếp cận tươi mới, quan tâm hơn đến nhu cầu của thời đại. Điều này mang đến một sự mới mẻ và tươi mát, điều đã tính cách hóa đoàn sủng của mỗi cộng đoàn thánh hiến. Điều này không chỉ cho một cộng đoàn thánh hiến, mà còn cho cả Giáo hội. Tính cách này cần đi từ từ cộng đoàn cơ bản, cộng đoàn địa phương, trong sự đáp ứng với những đòi hỏi của công cuộc rao giảng Tin Mừng trong một hoàn cảnh riêng biệt.
Hiệp hành và phân định ơn gọi, tìm kiếm ơn gọi
Trong tài liệu Thượng Hội Đồng hướng tới một linh đạo hiệp hành. Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đề cao việc phân định trong tiến trình hiệp hành. Đó là “phân định luôn là một hành động qui hướng về Thiên Chúa; nó được hướng dẫn bởi tình yêu Đức Kitô và khát vọng của chúng ta muốn phục vụ Người sâu xa hơn và xây dựng Thân Thể Người là Giáo hội”[10]. Trong đời sống ơn gọi tu trì, tiến trình ơn gọi này đòi hỏi chúng ta cùng có sự phân định cùng nhau, phân định ơn gọi để giúp các ứng sinh nhận ra ơn gọi phù hợp cho đời sống dâng hiến của mình. Tiến trình này là cần thiết và quan trọng trong việc đồng hành ơn gọi trong bối cảnh ơn gọi đang tụt dốc cách thê thảm trong Giáo hội. Sự phân định ơn gọi cùng nhau này không phải là tiến trình của sự “cạnh tranh”, mà là khám phá những mầm non ơn gọi phong phú theo các đoàn sủng khác nhau, mà các ứng sinh đang muốn dấn thân.
Tài liệu về Thượng Hội Đồng cấp châu lục, cách riêng ở Á châu[11], đã đề cập tới việc căng thẳng trong ơn gọi linh mục mà nguyên nhân đến từ việc tục hóa đang diễn ra cách nghiêm trọng và sâu rộng trong đời sống dân Chúa và những bê bối về mặt tính dục của các giáo sỹ đã diễn ra gần đây trong Giáo hội. Như vậy các cộng đoàn tu trì cần có phương thức làm việc cùng nhau để có thể có được một tiến trình phân định ơn gọi tốt cho các ứng sinh linh mục và tu sĩ trong mục vụ ơn gọi của mỗi cộng đoàn tu trì này.
Hiệp hành và phân định Thần Khí
Trong tiến trình thực thi sứ vụ truyền giáo trong Giáo hội, các cộng đoàn trong đời sống thánh hiến sẽ cùng nhau để phân định Thần Khí trong sứ vụ này của mình. Giáo hội đã thừa nhận rằng nơi các tôn giáo khác và nơi đời sống của dân chúng vẫn ẩn chứa những hoa trái tốt lành của hoạt động của Chúa Thánh Thần ở ngoài Giáo hội. Chúng là những yếu tố cốt lõi của đời sống tinh thần của những người tin ở những tôn giáo khác. Và tất cả những giá trị Tin Mừng này xảy ra trong đời sống của dân chúng, như một phần của của kế hoạch ơn cứu độ của Thiên Chúa dành cho loài người. Như Công đồng Vatican II tuyên bố rằng “Chúa Thánh Thần ban cho mọi người khả năng tham dự vào mầu nhiệm Phục Sinh ấy theo cách thế mà chỉ có Chúa biết”[12]. Sau này một tài liệu của Liên Hội Đồng Giám Mục Á Châu cũng khẳng định “sự quan phòng của Thiên Chúa, những bằng chứng tốt lành, và kế hoạch cứu độ mở rộng đến mọi người. Đó là sự yếu tố sự thật và thánh thiện nơi các tôn giáo khác”[13]. Đặc biệt trong bối cảnh Á châu, sự cộng tác trong phân định Thần Khí là điều quan trọng. Tuy nhiên, thông thường trong tiến trình truyền giáo, đôi khi các cộng đoàn thánh hiến hoặc Giáo hội địa phương chỉ quan tâm và đề cao những giá trị tốt đẹp nơi các giá trị tinh thần của các niềm tin khác, mà bỏ quyên sự phân định cả những điều tiêu cực, mê tín, thuyết định mệnh… “cái mà đã làm cho dân chúng mắc kẹt trong sự dửng dưng, nghèo đói và đau khổ, để giúp họ mở lòng ra với Chúa Thánh Thần và từ đó mới có thể giúp họ thay đổi đời sống[14].
Cho nên, tiến trình phân định Thần Khí trong truyền giáo là một yếu tố quan trọng cần được chú ý và thực hành tiệm tiến trong công cuộc rao giảng Tin Mừng. Trong Đối thoại và Rao truyền đã nói về tiến trình phân định này cách rõ ràng “Những hoa trái của Thánh Thần của Thiên Chúa trong đời sống riêng tư của mỗi cá nhân, dù là Kitô hữu hay không, đều có thể dễ dàng nhận thấy (x. Ga 5, 22-23). Việc xác định trong các truyền thống tôn giáo khác những yếu tố ân sủng có khả năng duy trì phản ứng tích cực của các thành viên trước lời mời gọi của Thiên Chúa thì khó hơn nhiều. Nó đòi hỏi một sự phân định về những tiêu chí nào phải được thiết lập. Những cá nhân chân thành được Chúa Thánh Thần ghi dấu, chắc chắn đã để lại dấu ấn trong việc xây dựng và phát triển các truyền thống tôn giáo tương ứng của họ. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là mọi thứ trong đó đều tốt”[15]. Tiến trình này đòi hỏi một sự hiệp hành giữa các cộng đoàn sống đời thánh hiến và ngay chính với các giáo hội địa phương, nơi các cộng đoàn hiện diện và rao giảng Tin Mừng.
Hiệp hành để phục vụ một thế giới tan vỡ và tổn thương
Đại dịch Covid-19 đã là khoảng thời gian kinh hoàng trong lịch sử của nhân loại. Nó là nguyên nhân gây ra biết bao đau khổ cho con người. Hậu quả của nó thì xảy ra khắp nơi và người nghèo luôn là người chịu thiệt thòi nhất. Với trận đại dịch này, nó đã đặt ra với biết bao nhiêu là thách đố đối với người dân trong các lĩnh vực xã hội, văn hóa, chính trị, sức khỏe. Điều này không chỉ xảy ra ở lĩnh vực thể lý mà con ở trên bình diện tinh thần. Do đó các cộng đoàn thánh hiến, với linh đạo của mình được mời gọi phục vụ các phần tử đau khổ của thân mình Chúa Kitô[16], trong đó người nghèo là người chịu tác động và gặp nhiều khó khăn nhất. Giai đoạn hậu Covid là một giai đoạn mới của Giáo hội để làm chứng nhân cho Tin Mừng của Chúa Giêsu cho một thế giới bị tổn thương và đổ vỡ.
Giáo hội phải tìm cách để diễn đạt căn tính của chính mình như là Giáo hội đích thực của Chúa Kitô trong sự liên đới với các phần tử đau khổ trong thân mình Đức Kitô. Đồng thời Giáo hội, qua linh đạo chuyên biệt của các cộng đoàn thánh hiến, có thể trở nên cách diễn đạt tốt nhất về một Giáo hội khoan nhân và xót thương qua các công việc bác ái. Điều này có nghĩa rằng, các cộng đoàn thánh hiến cần thiết tỏ lộ sự liên đới của mình với người nghèo bằng cách hỗ trợ họ trong những giai đoạn khó khăn và đau khổ mà họ đang đối diện trong hoàn cảnh của mình.
Hiệp hành với người nghèo
Trở thành một Giáo hội của người nghèo, Giáo hội qua các cộng đoàn thánh hiến, nên tiếp cận việc truyền giáo bằng việc chia sẻ đời sống với người nghèo trong chính thực tại của họ. Để thực hiện vai trò này, các cộng đoàn thánh hiến cần chọn lựa ưu tiên hoạt động cho người nghèo trong các hoạt động của mình, khẳng định rằng người nghèo là một nhân tố ưu tiên trong kế hoạch cứu độ “trong sự nhiệt thành không ngừng nghỉ để ngày càng trở nên Giáo hội của người nghèo hơn”[17].
Trong cảm thức này, Giáo hội, qua các cộng đoàn thánh hiến không phải là một hòn đảo giữa một biển khơi của đau khổ và đói nghèo. Mà tất cả cần làm việc cho sự phát triển con người, tôn trọng nhân phẩm người nghèo, điều chỉnh bản thân trong nền văn hóa của người nghèo, và đứng cùng với người nghèo trong những hoàn cảnh khó khăn trong đời sống của họ để tìm kiếm công lý cho họ. Cách thực hành này là một viễn tượng của sứ vụ của Đức Kitô như là lời loan báo có tính ngôn sứ “Thần khí Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong cho tôi, để tôi loan Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn” (Lc 4,18). Hiệp hành với người nghèo trong giai đoạn này của xã hội là một yếu tố quan trọng và cần thiết. Nó cần được làm ngay và trên mọi bình diện như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói trong Thông điệp Fratelli Tutti:
“Thông thường, những người thấp kém trong xã hội là nạn nhân của những khái quát hóa đầy bất công. Nếu đôi khi người nghèo và người bị loại trừ phản ứng bằng những thái độ xem ra chống lại xã hội, chúng ta cần phải hiểu rằng trong nhiều trường hợp những phản ứng ấy phát xuất từ một lịch sử trong đó họ bị xã hội khinh miệt và loại trừ. Các Giám mục châu Mỹ La tinh đã nói rằng “chỉ bằng cách gần gũi với người nghèo chúng ta mới trở thành bạn hữu của họ, mới biết trân trọng cách sâu xa các giá trị họ đang có, các khao khát chính đáng của họ, và cách sống đức tin đặc thù của họ. Việc chọn lựa người nghèo phải đưa chúng ta đến chỗ làm bạn với người nghèo”[18].
Đây là một tiến trình hiệp hành thực sự mà mỗi cộng đoàn thánh hiến đều được kêu gọi để cùng bước đi với người nghèo trong chính đời sống hiện thực của họ. Điều này diễn tả một lối sống của Giáo hội hiệp hành với những người nghèo và những người bị loại ra ngoài lề của xã hội.
Kết luận
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói với các Giám mục nhân dịp kỷ niệm 50 năm Thượng Hội Đồng Giám Mục thế giới rằng “thế giới mà chúng ta đang sống, và trong đó chúng ta được kêu gọi để yêu thương và phục vụ, thậm chí với chính sự mâu thuẫn, những yêu cầu từ giáo hội sức mạnh hợp lực trong tất cả các lĩnh vực của chính sứ vụ truyền giáo”[19]. Như vậy các cộng đoàn thánh hiến là một phần của sức mạnh tổng hợp đó trong một tiến trình hiệp hành của Giáo hội trong công cuộc truyền giáo. Sức mạnh này phong phú và đa dạng tùy theo đoàn sủng của mỗi cộng đoàn thánh hiến. Nhưng dù có sự khác nhau về linh đạo, nhưng đó không phải là sự phân mảnh, mà là một sự phong phú trong tiến trình hợp nhất để làm cho Tin Mừng của Đức Kitô hiệu quả trong thế giới ngày nay.
Lm. Phêrô Phạm Minh Triều, CM.
[1] Xin xem thêm: “Tài liệu làm việc cho Giai đoạn châu lục của Thượng Hội đồng Giám mục về tính hiệp hành 2021-2024, với chủ đề ‘Hãy nới rộng lều ngươi đang ở’ (Is 54,2)”, cập nhật tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tai-lieu-lam-viec-cho-giai-doan-chau-luc-cua-thuong-hoi-dong-giam-muc-ve-tinh-hiep-hanh-2021-2024-48805, (15/09/2023).
[2] Cẩm nang cho Thượng Hội đồng Giám mục về tính hiệp hành, https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/cam-nang-cho-thuong-hoi-dong-giam-muc-ve-tinh-hiep-hanh-42941, (15/09/2023).
[3] Tài liệu Cuối cùng của Đại hội Cấp châu lục của Giáo hội Á châu về tính hiệp hành, xem tại: https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tai-lieu-cuoi-cung-cua-dai-hoi-cap-chau-luc-cua-giao-hoi-a-chau-ve-tinh-hiep-hanh-50697, (15/09/2023).
[4] Cẩm nang cho Thượng Hội đồng Giám mục về tính hiệp hành, xem tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/cam-nang-cho-thuong-hoi-dong-giam-muc-ve-tinh-hiep-hanh-42941, (10/09/2023).
[5] Bộ Tu Sĩ và Bộ Giám mục, Văn kiện Mutuae Relationes (MR- Mối tương quan giữa các Giám mục với các tu sĩ) (14/5/1978), số 11.
[6] Francis A. Sullivan, Charisms and Charismatic Renewal: A Biblical and Theological Study (Dublin: Gill & Macmillan, 1982), 47.
[7] Ericque Dussel, The Difirentiation of the Charisms, in Charisms in the Church, ed. Christian Duquoc and Casiano Floristan (New York: the Seabury, 1978), 41.
[8] Công Đồng Vatican II, Lumen Gentium, # 4.
[9] Loren Eiseley, The Invisible Pyramid (New York: Charles Scribner & Son, 1970), 119-120.
[10] Tiểu ban linh đạo hiệp hành, “Tài liệu Thượng Hội đồng: Hướng tới một linh đạo hiệp hành,” xem tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tai-lieu-thuong-hoi-dong-huong-toi-mot-linh-dao-hiep-hanh-50500, (15/09/2023).
[11] Xin xem thêm: “Tài liệu Cuối cùng của Đại hội Cấp châu lục của Giáo hội Á châu về tính hiệp hành”, tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tai-lieu-cuoi-cung-cua-dai-hoi-cap-chau-luc-cua-giao-hoi-a-chau-ve-tinh-hiep-hanh-50697, (20/09/2023).
[12] Công Đồng Vatican II, Gaudium et Spes, # 22.
[13] Jacques Dupuis, “A Persistent Vision: the Primacy of Proclaimation in FABC Statement,” FABC Papers, no. 64 (Korea:1992), 7.
[14] Hội đồng Giáo hoàng về Đối thoại Liên tôn, Đối Thoại và Rao Truyền, # 30-31.
[15] Ibid.
[16] FABC-OCT, “the Body of Christ in the Pandemic: Theological Reflections from Asian Perpectives,” FABC papers, no. 169 (2022), 5.
[17] Benedict T. Viviano, “The Anawim Spirituality of the Vatican II Council,” tại https://www.dominicanajournal.org/wp-content/files/old-journal-archive/vol51/no4/dominicanav51n4anawimspiritualityvaticanii.pdf, (15/09/2023).
[18] Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Fratelli Tutti, # 234.
[19] Pope Francis, Commemoration of The 50th Anniversary of the Institution of The Synod of Bishop (October 17, 2015,) no. 9, tại Vatican.va, (15/09/2023).