2023
Khủng hoảng đức tin có tội chăng?
Trả lời:
Cám ơn bạn đã rất thật lòng khi bộc lộ confession của bạn. Thật không dễ gì để tự thú rằng mình đang có vấn đề gì đó về đức tin!
Bạn đề cập đến ý nghĩ về sự tồn tại của Thiên Chúa và tâm trí không tin vào Thiên Chúa. Mình sẽ dựa vào hai điểm này để trả lời bạn nhé.
Ý nghĩ về sự tồn tại của Thiên Chúa
Xét về mặt con người, chúng ta bắt đầu tin nhờ nhận biết bằng lý trí. Tôi tiếp xúc, khám phá, hiểu và bắt đầu tin. Khi quan sát trật tự trời đất, sự kỳ diệu trong cấu trúc vĩ mô và vi mô, sự kỳ diệu nơi loài người… con người bắt đầu đặt một câu hỏi rất lớn về nguồn gốc và cùng đích của mọi sự mọi loài. Triết học đẩy con người suy tư tận cùng phận người và thấy rằng người ta không thể xây dựng một xã hội an thịnh, nếu không dựa trên một “vị thần” đủ khả năng bảo đảm cho họ về ý nghĩa sống. Kinh nghiệm đó kết tụ lại bằng niềm tin rằng có Ông Trời, có thưởng phạt.
Tuyên xưng niềm tin vào Thiên Chúa
Nối liền với dòng mặc khải[1] của Do thái giáo, Kitô giáo nhận biết một Thiên Chúa Duy nhất, Đấng Sáng tạo và yêu thương. Giáo hội Công giáo đã đúc kết niềm tin của mình trong Kinh Tin Kính các Tông Đồ; và được diễn giải trong Kinh Tin Kính công đồng Nicea-Constantinopoli. Các kinh này được gọi là tín biểu – Danh sách những điều phải tin.
Lý trí con người tìm được chỗ dựa để quy chiếu và để xác tín điều mình tin nơi các tín biểu. Tuy nhiên, những mầu nhiệm họ tuyên xưng thường vượt quá khả năng phân tích của lý trí con người. Do vậy, tin được những điều mình tuyên xưng là nhờ ơn Chúa ban. Về mặt con người, chúng ta cần tin cùng nhau. Đức tin của tập thể, của cha ông giúp nâng đỡ đức tin mỗi cá nhân.
Lung lay… để trưởng thành đức tin!
Tương tự với quá trình lớn lên về thể lý và trưởng thành tâm lý, đức tin cũng cần thời gian và sự huấn luyện để trưởng thành. Có nhiều mức độ sống đức tin. Đức tin trẻ con khi ta tuân giữ luật vì sợ, mặc cả, đổi trác với Chúa, sợ bị Chúa phạt. Đức tin thiếu niên khi ta tin vì những điều trong đạo phù hợp với logic, chú tâm vào kiến thức về Thiên Chúa. Đức tin trưởng thành khi ta hiểu và tin yêu Chúa, dám phó thác đời mình trong tay Ngài, gắn bó với Chúa. Đức tin này vượt trên kiến thức, nhưng lại không mù quáng. Nó là kết quả của một hành trình đi với Thiên Chúa ngang qua chính câu chuyện đời mình hơn là do học hành và nghiên cứu.
Tâm lý một người được trưởng thành khi cá nhân đó biết tự đánh giá các giá trị được truyền dạy, và tự nguyện sống theo. Đây gọi là quá trình nội tâm hóa các giá trị. Điều này thường được diễn ra trong tuổi teen. Tương tự với đức tin, sẽ có lúc nào đó bạn “đặt vấn đề” cho những điều bạn được dạy và những thực hành trong đạo. Bạn tự gợi lên nhiều điều liên quan đến niềm tin vào Chúa, và thấy mình hoài nghi nhiều điều.
Khủng hoảng đức tin lên tới đỉnh điểm và kéo dài là điều được các thánh gọi là “đêm tối đức tin”. Họ trung kiên giữ đức tin vào Thiên Chúa, dù cảm thấy Thiên Chúa “vắng bóng” và lý trí đang chống lại điều họ tin.
Đây là những cơ hội huấn luyện quan trọng để xác tín đức tin. Vậy sao lại có thể xem là một tội? Chúng cần thiết để giúp bạn chuyển đức tin cộng đồng thành đức tin cá nhân: Tôi tin.
Chối bỏ đức tin vào Thiên Chúa
Bội tín là khi một người biết Thiên Chúa và những điều Ngài dạy, với lý trí, ý chí và tự do, người đó tuyên bố chối bỏ đức tin vào Thiên Chúa cách công khai hoặc âm thầm. Đây là lúc “tâm trí” người đó hoàn toàn không tin yêu Thiên Chúa nữa, và cũng không còn tin vào Giáo hội. Một người trở nên lạc giáo khi chối bỏ tín điều đã được Giáo hội công bố. Gọi là ly giáo hay bội giáo khi một người rời bỏ Giáo hội Công giáo để thành lập một Giáo hội khác.
Bội tín, lạc giáo, bội giáo / ly giáo mới là tội. Khi họ sám hối trở về, họ sẽ tuyên xưng đức tin theo công thức[2] để giúp họ công khai tuyên xưng lại đức tin của mình.
Để kết…
Truyền thống Do Thái Giáo dạy chúng ta tiếp cận Thiên Chúa như một huyền nhiệm. Con người không thể “đặt tên” hay gọi tên Thiên Chúa như một đối tượng có thể nắm bắt và hiểu được. Tên của Ngài được viết bằng bốn phụ âm là YHWH[3]. Thú vị là danh xưng ấy, chữ ấy là tên cực trọng nên người Do Thái không được phép phát âm, nhưng bạn có thể tạo thành hơi hít vào và thở ra.
Vâng, Thiên Chúa là Đấng chúng ta không thể chiếm hữu, không thể nắm bắt, nhưng Ngài luôn sẵn có đó và bạn luôn có thể tiếp cận như không khí sẵn có trong bạn và ngoài bạn để nâng đỡ sự sống. Dù bạn có ý thức, có tin kính hay hững hờ, Ngài vẫn luôn có đó cho bạn. Cầu nguyện chiêm niệm sẽ giúp bạn xác tín vào một Thiên Chúa yêu thương, hơn là dùng lý trí con người để phân tích Ngài.
Nguyện chúc bạn được kết thân với Thiên Chúa sau những khủng hoảng đức tin của riêng mình.
2023
Hào phóng và keo kiệt
Hào phóng và keo kiệt
Một buổi sáng nọ, người phụ nữ đi ngang qua hỏi cụ già: “Ông bán số trứng này giá bao nhiêu?”. ông bán trứng trả lời: “3.000 đồng một quả, thưa bà.”
Người phụ nữ liền nói: “6 quả 12.000 đồng, không bán tôi mua chỗ khác.”
Ông bán trứng nói: “Cứ mua với cái giá mà bà muốn. Có thể đây là khởi đầu tốt, bởi từ sáng tới giờ tôi vẫn chưa bán được quả nào.”
Người phụ nữ lấy những quả trứng và rời đi, lòng thầm đắc thắng.
Bà ta ngồi trên chiếc ô tô ưa thích của mình, tới một nhà hàng sang trọng để dùng bữa với bạn bè. Ở đó, bà và người bạn gọi bất cứ món ăn nào họ thích. Sau đó, bà ra quầy thanh toán. Hóa đơn trị giá 1.950.000 đồng trả tới 2 triệu và còn dặn người chủ nhà hàng không cần thối lại.
Tình huống này xem ra khá quen thuộc với người chủ cửa hàng, nhưng thật quá nhẫn tâm với ông già nghèo khổ bán trứng gà kia.
Kính thưa quý vị và các bạn,
Nghe qua câu chuyện trên ai trong chúng ta cũng chạnh lòng cho ông già bán trứng, “thật là nghèo còn gặp cái eo”. Nhưng khi nhìn lại chính mình, hành động này không lạ lẫm lắm với mỗi người trong chúng ta. Nhiều lần ra chợ mua bó rau 5000 nhưng theo tâm lý chúng ta trả giá 10,000 ba bó và sau đó lại không tiếc tiền boa cho những người ăn mặc sang trọng tại các khu mua sắm sầm uất khác.
Vấn đề mấu chốt là: Tại sao chúng ta cứ phải tỏ ra quyền lực với những người nghèo khó? Nhưng luôn hào phóng với những người thậm chí không cần đến sự hào phóng của chúng ta?
Có nhiều người bảo đó là tâm lý tự nhiên khi 1000 đồng so với 3000 đồng thì có giá trị, bởi chiếm 25% giá trị quả trứng cho dù 1000 đồng so với số tiền chúng ta có chỉ là đồng lẻ. Còn 50.000 đồng so với 1.950.000 chỉ chiếm 2,5% giá trị hóa đơn. Nhưng ngược lại 50.000 đồng đối với người nghèo lại có giá trị lớn còn đối với người giàu kia chỉ là đồng lẻ. Qua đó, chúng ta thấy được cách ứng xử của chúng ta thiếu tình bác ái biết là dường nào?
Nhưng thực ra giải thích cho gốc rễ của những cách ứng xử này nằm ở tâm lý muốn thể hiện quyền lực trên người khác, đối với người yếu thế bản năng con người muốn chèn ép, còn đối với người giàu có bản năng ấy lại muốn được thể hiện.
Chính vì vậy nhiều người trong chúng ta vô tình đẩy người nghèo xuống chỗ khốn cùng hơn. Bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu mời gọi mỗi người chúng ta hãy đi rao giảng tình thương của Chúa và chữa lành người đau yếu. Trong thông điệp về người nghèo năm 2023 của Đức Giáo Hoàng Franxicô cũng mời gọi chúng ta quan tâm hơn với người nghèo, ngài dùng lời của ông Tobit trong Kinh Thánh để nói với các tin hữu rằng “ Đừng ngoảnh mặt làm ngơ với bất kỳ người nghèo khổ nào.”
Chúng ta đang sống trong thời đại thiếu nhạy bén trước những nhu cầu của người nghèo. Người nghèo trở thành một đoạn phim có thể lay động chúng ta trong chốc lát, nhưng khi gặp họ bằng xương bằng thịt trên đường phố, chúng ta liền khó chịu và ngoảnh mặt đi. Dường như sự vội vàng, hiện là người bạn đồng hành trong cuộc sống hàng ngày, khiến chúng ta không thể dừng lại để giúp đỡ và quan tâm đến người khác. Bên cạnh đó những hình thức nghèo đói mới đang không ngừng gia tăng, đặc biệt trong các quốc gia và các vùng có chiến sự, nhất là những trẻ em, là những người bị tước mất một hiện tại thanh bình và một tương lai xứng đáng. Đứng trước những con người đau khổ đó, Đức Thánh Cha mời gọi Chúng ta hãy kiên trì trong mọi nỗ lực để cổ võ hòa bình và dấn thân cho công lý trong lời cầu nguyện và những việc làm thích hợp.
Chớ gì mối quan tâm của chúng ta đối với người nghèo luôn được đánh dấu bằng sự chia sẻ thiết thực, tương ứng với nhu cầu cụ thể của người khác, chứ không phải chỉ là một phương tiện để chúng ta loại bỏ những thứ dư thừa. Cho nên cần có sự phân định dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, để nhận ra nhu cầu đích thực của anh chị em chúng ta chứ không phải những ước muốn và nguyện vọng cá nhân của chúng ta. Điều mà người nghèo chắc chắn cần là tình người, là trái tim của chúng ta mở ra cho tình yêu.
Lạy Chúa, mỗi chúng con đã nhận lãnh tình thương từ Chúa cách nhưng không thì xin cho chúng con cũng biết trao ban cách nhưng không dưới sự hướng dẫn đầy khôn ngoan của Thánh Thần Chúa. Amen.
Bích Liễu
2023
Cây thập giá ngược có ý nghĩa gì?
Cây thập giá[1] ngược là biểu tượng cổ xưa về cuộc đóng đinh của Thánh Phêrô. Truyền thống kể rằng khi Thánh Phêrô chịu tử đạo, ngài đã xin được đóng đinh lộn ngược đầu xuống đất vì cho rằng mình không xứng đáng bị đóng đinh theo cách Đức Giêsu đã phải chịu.
Nhiều người chống Công giáo cho rằng Giáo hoàng là Phản Kitô, và bằng chứng điển hình là biểu tượng cây thập giá ngược của Giáo hoàng, thập giá ngược là của ma quỷ. Vì thế, họ lập luận rằng Giáo hoàng là liên minh của ma quỷ. Sự thật như thế này.
Trong Tin Mừng Thánh Gioan, Đức Giêsu nói Phêrô phải chết cách nào:
Thật, Thầy bảo thật cho anh biết: lúc còn trẻ, anh tự mình thắt lưng lấy, và đi đâu tuỳ ý. Nhưng khi đã về già, anh sẽ phải dang tay ra cho người khác thắt lưng và dẫn anh đến nơi anh chẳng muốn.” Người nói vậy, có ý ám chỉ ông sẽ phải chết cách nào để tôn vinh Thiên Chúa. Thế rồi, Người bảo ông: “Hãy theo Thầy” (Ga 21, 18-19).
“Anh sẽ phải dang tay ra”. Trong thế giới cổ đại – đặc biệt là theo truyền thống Kitô giáo – “dang tay ra” là nói đến cuộc đóng đinh. “Hãy theo Thầy” là báo trước sự bắt chước gương vâng phục của Đức Kitô “vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, thậm chí chết trên cây thập tự” (Pl 2, 8). Người mục tử thủ lãnh sẽ phải theo vị Mục tử Nhân lành đến cả cách chết như thế nào. Vào thời Thánh Gioan viết Tin Mừng thì cuộc tử đạo của Thánh Phêrô đã xảy ra rồi, thế nên ngài chết như thế nào thì cũng đã được các độc giả nhìn nhận.
Chúng ta có thể truy vết chứng từ về cuộc tử đạo của Thánh Phêrô nơi các tác giả Kitô giáo sơ thời, gồm có Origen, Eusêbiô thành Caesarea, Thánh Clementê thành Roma, Thánh Ignatiô thành Antiokia, Thánh Irênê, và Tertullianô.
Trong De Præscriptione 36 (khoảng năm 200 Công nguyên), Tertullianô viết:
Nếu bạn ở gần Ý, bạn có Rôma, nơi quyền lực từng nằm trong tầm tay. Thật may mắn biết bao cho Giáo hội này, nơi mà các Tông đồ tuôn đổ toàn bộ giáo huấn của mình ra với máu, nơi mà Thánh Phêrô đã mô phỏng Cuộc Thương Khó của Chúa, nơi mà Thánh Phaolô đã đội triều thiên với cái chết của Thánh Gioan (Tẩy giả).
Trong Scorpiace 15 (khoảng năm 204 Công nguyên), ngài lại viết về cuộc tử đạo của Thánh Phêrô:
Và nếu người tà giáo đặt niềm tin của mình vào một ghi nhận công khai, thì kho lưu trữ của đế quốc (Rôma) sẽ lên tiếng, như những viên đá thành Giêrusalem. Chúng ta đọc cuộc đời của các vị Cæsar: Tại Rôma, Nêrô là người đầu tiên nhuộm máu đức tin đang nổi lên. Sau đó, Phêrô bị người khác thắt lưng, khi ngài bị buộc chặt vào cây thập giá. Và rồi Phaolô được khai sinh với quyền công dân Rôma, ngài sinh ra một lần nữa ở Rôma nhờ cuộc tử đạo.
Trong cuốn Lịch sử Giáo hội (khoảng năm 325 Công nguyên), Eusêbiô thành Caesarea viết:
Phêrô xuất hiện để rao giảng tại Pontus, Galatia, Bithynia, Cappadocia, và Á châu cho người Do Thái tản mác. Cuối cùng, ngài đã đến Rôma, chịu đóng đinh lộn đầu xuống đất vì đã xin được chết theo cách này …. Những sự kiện này được Origen thuật lại trong cuốn thứ ba trong bộ sách Chú giải về Sáng thế ký (III.1).
Khi công khai tuyên bố mình là kẻ đầu tiên trong số những thù địch chính của Thiên Chúa, [Hoàng đế Nêrô] đã tàn sát các tông đồ. Do đó, người ta ghi nhận rằng Phaolô đã bị chặt đầu ở ngay Rôma, còn Phêrô cũng bị đóng đinh dưới thời Nêrô. Tường thuật về Phêrô và Phaolô được chứng minh với sự kiện là tên của họ vẫn được lưu giữ trong nghĩa trang của nơi đó cho đến ngày nay (II.25.5).
Do cách thức mà ngài bị đóng đinh, Giáo hội đã dùng cây thập giá lộn ngược (không có xác [corpus] trên đó, vì vậy không phải là cây thánh giá) để chỉ Phêrô chứ không phải Đức Kitô. Là người kế vị Thánh Phêrô, Giáo hoàng sử dụng biểu tượng thập giá lộn ngược như một lời nhắc nhở mang tính biểu tượng về lòng khiêm nhường và cuộc tử đạo anh dũng của Thánh Phêrô. Không giống như một cây “thánh giá lộn ngược”, tìm cách lật và đảo ngược ý nghĩa của nó, chẳng có gì là ma quỷ về một cây “thập giá lộn ngược”.
[1] Có sự khác biệt giữa “cross” (thập giá) và “crucifix” (thánh giá). Theo Rufolf Distelberger, Western Decorative Arts (National Gallery of Art 1993), tr. 15: ““crucifix” (thánh giá) xuất phát từ tiếng Latinh là cruci fixus, có nghĩa là [một người] được gắn vào thập giá (cross), và là cây thập giá với hình ảnh Đức Giêsu trên đó, phân biệt với cây thập giá trơn. Còn hình tượng Đức Giêsu trên thập giá trong tiếng Anh gọi là corpus (từ tiếng Latinh có nghĩa là thân xác)”. Vì thế, chúng tôi dịch “cross” là thập giá, “crucifix” là thánh giá, theo tác giả Stêphanô Huỳnh Trụ, Tìm hiểu từ vựng Công giáo, Nxb Tôn Giáo, 2021, mục từ “Thánh giá, thập giá, …”, trang 568-573.
“Thập giá” (cross), tiếng Hán là 十架 (thập là mười, giá là khuôn treo) có nghĩa là mười cái khuôn treo, chứ không có nghĩa là cái giá hình chữ thập. Đúng ra, phải gọi là “thập tự giá” 十字架 (thập là mười, tự là chữ, giá là khuôn treo), có nghĩa là cái giá có hình chữ thập. Tuy nhiên, thuật từ “thập giá” thay cho “thập tự giá” đã có từ lâu và sử dụng quá phổ biến nên đã trở thành thuật ngữ chuyên biệt của Kitô giáo.
“Thánh giá” (crucifix), tiếng Hán là 聖架 (thánh là thuộc về Thiên Chúa, giá là khuôn treo), nghĩa là khuôn được thánh hiến. Đúng ra, phải gọi là “thập tự thánh giá”, nhưng “thánh giá” là từ phổ biến nên trở thành thuật ngữ Kitô giáo. Từ “thánh giá” cũng có lợi điểm là không cần phải tranh cãi cái giá đóng đinh Chúa có hình dáng gì.
https://www.catholic.com/magazine/online-edition/the-upside-down-cross-satanic-or-symbolic
Hector Molina
Lm. Phaolô Nguyễn Minh Chính chuyển ngữ
2023
Thực hành thánh thiện và cần thiết nhất trong đời sống thiêng liêng
“Bằng phương cách giản đơn và chắc chắn này, tôi đã tiến bộ trong sự hiểu biết về Chúa, Đấng mà tôi quyết tâm ở lại cùng Người luôn mãi.”
Mẫu gương điển hình về việc sống ân sủng của giây phút hiện tại là Sư huynh Dòng Carmel, Lawrence của Chúa Phục Sinh. Người quân nhân vào thế kỷ XVII này đã trở thành thợ làm dép và bắt đầu đời tu của mình trong nhà bếp của tu viện với tư cách là một người nấu ăn – một nhiệm vụ mà vị tu sĩ này vốn không thể đảm đương nỗi. Sư huynh Lawrence thừa nhận:
Khi bắt đầu công việc của mình, tôi đã nói với Chúa bằng lòng tin của người con thảo rằng: “Lạy Chúa, vì Chúa ở cùng con, và vì con phải thi hành những bổn phận này theo mệnh lệnh của Chúa, nên con nài xin Chúa ban cho con ơn được ở lại với Chúa và giữ Chúa ở lại với con. Hơn nữa, Chúa ơi, hãy cùng làm việc với con, chấp nhận những nỗ lực của con và chiếm lấy mọi cảm xúc của con.” Vì vậy, trong quá trình làm việc, tôi không ngừng chuyện trò thân mật với Người, đem đến cho Người công việc phục vụ của tôi, và xin Người ban muôn ân sủng.
Sư huynh Lawrence đã tin chắc rằng “chúng ta không cần phải ở trong nhà thờ mới được ở với Chúa. Chúng ta có thể biến trái tim mình thành một nhà nguyện, nơi mà thỉnh thoảng chúng ta có thể ra vào lui tới để chuyện trò với Người một cách nhẹ nhàng, khiêm nhường và yêu thương. Mọi người đều có khả năng chuyện trò thân thuộc với Chúa.” Qua đó, sư huynh Lawrence thấy mình trưởng thành hơn: “Bằng phương cách giản đơn và chắc chắn này, tôi đã tiến bộ trong sự hiểu biết về Chúa, Đấng mà tôi quyết định ở lại cùng Ngài luôn mãi”.
Sư huynh Lawrence chỉ cho chúng ta cách tập sống sự hiện diện của Chúa, điều mà vị tu sĩ này gọi là “thực hành thánh thiện nhất, thông thường nhất, cần thiết nhất trong đời sống thiêng liêng:”
Tập sống sự hiện diện của Chúa là vui thích và trở nên thân thuộc với sự đồng hành thiêng liêng của Người, nói chuyện cách khiêm nhường và đầy yêu thương với Người mọi lúc, mọi nơi, không có luật lệ hay phương pháp nào hết, và đặc biệt là trong những lúc bị cám dỗ, đau khổ, khô khan về mặt thiêng liêng, chán ghét và thậm chí là bất trung và tội lỗi. Bằng sự chú tâm không ngừng vào Chúa, chúng ta sẽ nghiền nát đầu của tên quỷ và làm cho vũ khí của hắn rơi khỏi tay hắn. Những cuộc tĩnh tâm bên trong với Chúa dần dần giải thoát chúng ta bằng cách tiêu diệt lòng tự ái. Vì bạn biết Thiên Chúa ở với bạn trong mọi hành động của bạn, rằng Người ở trong nơi thâm sâu nhất của linh hồn bạn, tại sao không thỉnh thoảng bỏ đi những hoạt động bên ngoài, kể cả những lời cầu nguyện trên môi miệng, để tôn thờ Người trong thâm tâm, để ngợi khen Người, để cầu xin Người, để dâng cho Người trái tim của bạn, và để cảm tạ ơn Người?
Tác giả: Lm. Peter John Cameron, OP
Chuyển ngữ: Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên