2022
“Con ở lại một chút”: không phải tất cả người do thái đều theo Gad Elmaleh trên con đường thiêng liêng của ông
Khi đưa ra hình ảnh của sự gần gũi của ông với đạo công giáo trong phim Con ở lại một chút, nghệ sĩ đã đánh thức sự nhạy cảm đau đớn của đạo do thái đối với các cuộc trở lại, vốn được kế thừa của lịch sử.
Trong nhiệt tình của giới truyền thông đi kèm với việc phát hành phim Con ở lại một chút, cuốn phim nói lên sự thu hút của người nghệ sĩ với đạo công giáo, nhiều tiếng nói vang lên, đó là tiếng nói của các cộng đồng do thái nói tiếng Pháp. Các cộng đồng này có khoảng 500.000 người ở Pháp và khoảng 300.000 người ở Israel, các cộng đồng này rất đa dạng dù dân số séfarade, theo chủ nghĩa truyền thống và có nguồn gốc Bắc Phi, đã thành đa số ở đó kể từ Thế chiến thứ hai và kể từ khi người Algeria lưu vong. Vì thế đã có những phản ứng khác nhau qua việc “thố lộ” (coming out) của một trong những hình ảnh nổi tiếng nhất sinh ở Ma-rốc, đã học Talmud ở trường yeshiva, một cơ sở giáo dục tôn giáo cấp cao.
Một số ở phía chế nhạo như trang web châm biếm Chlomo Hebdo, họ nói: “Gad Elmaleh đã yêu Đức Mẹ Đồng trinh. Việc một người do thái ngây ngất trước một bà mẹ do thái và đồng trinh sẽ không làm ai ngạc nhiên.” Nhưng những người khác như kênh tiếng Pháp i24NEWS của Israel hoặc phương tiện truyền thông giải trí JewBuzz viết về chủ đề này cách hiếu kỳ và nhân từ. Tuy nhiên có một lên án ngầm xen lẫn với nỗi buồn xung quanh việc quảng cáo cuốn phim.
Ký ức về những vụ hoán cãi thời Trung cổ
Giáo sĩ Michael Journo, tuyên úy do thái trong các bệnh viện Pháp viết trên trang Thời sự do thái: “Việc một nghệ sĩ hài bị đạo công giáo và Đức Trinh Nữ Maria thu hút là vấn đề riêng của ông, nhưng diễn ra trên một quy mô như vậy và trên các phương tiện truyền thông thì phiền hà nhiều hơn.”
Marta An Nguyễn dịch
2022
Thầy phó tế Bruno Lachnitt, tuyên úy các nhà tù sống tình huynh đệ với các tù nhân
Thầy phó tế Bruno Lachnitt, tuyên úy các nhà tù sống tình huynh đệ với các tù nhân
Từ một năm nay, phó tế Bruno Lachnitt, giáo phận Lyon là tuyên úy nhà tù công giáo quốc gia làm việc ở nhà tù Lyon-Corbas. Tại đây thầy gặp các tù nhân trong phòng giam và sinh hoạt với một nhóm chia sẻ. Mỗi mùa hè, thầy đưa các tù nhân đi hành hương trên các con đường của Saint-Jacques. Mục đích của thầy: tạo lòng tin tưởng.
Thầy phó tế Bruno Lachnitt cùng với các tù nhân ở nhà tù Lyon-Corbas. Bruno Amsellm / Divergence-La Vie
Văn phòng của trung tâm văn hóa xã hội hơi lạnh. Hàng chục ông ở những độ tuổi khác nhau ngồi thành vòng tròn trên những chiếc ghế nhựa. Khuôn mặt trắng và đen nhưng hiếm khi họ che mặt. Họ nói chuyện tự do. Ông Florent với bộ râu muối tiêu nói: “Ở đây như một gia đình, chúng tôi cởi mở, chúng tôi lắng nghe, chúng tôi trao đổi. Và chúng tôi yên tâm, đó là nhờ tinh thần nhân từ và cảm thông.”
“Như một gia đình, để giúp đỡ nhau chịu đựng sự không thể chịu đựng”
Ông Louis tiếp lời: “Thật đáng khen công việc của tuyên úy. Tôi quý trọng những người bỏ thì giờ ra cho những người tuyệt vọng.” Ông Ness, ‘con của những nhà ngoại giao’ nói thêm: “Nhóm này như một gia đình, đã giúp chúng tôi chịu đựng điều không thể chịu đựng. Trong các cuộc họp như cuộc họp này, thời gian như ngừng trôi. Nếu không, nhà tù như sở thú, với những người sống trong phủ nhận cứ rập rình chung quanh.”
Anh Arthur, trẻ hơn ghi nhận: “Giây phút này là giây phút nghỉ ngơi trong đời sống hàng ngày có quá nhiều thù địch. Chúng tôi muốn phục vụ lại.” Ông Elvis chờ để lên tiếng, ông cho biết cuộc gặp gỡ tình cờ với tuyên úy đã xoa dịu cơn giận dữ của ông và đưa ông về với tha thứ, ông nói: “Sau khi nói chuyện thầy, tôi cảm thấy tôi như đứa trẻ sơ sinh. Ở đây, tôi hiểu không chỉ có những người xấu trong tù. Tôi đã học được rất nhiều với các tuyên úy và tôi vẫn còn nhiều điều để học.”
Ông Joao, người Brazil tâm sự, chuyến đi của thầy Bruno Lachnitt đến bệnh viện tâm thần đã nâng đỡ tinh thần ông: “Thầy muốn điều tốt cho tôi và không phán xét tôi.” Ông Jean-Claude lớn tuổi hơn, cám ơn thầy tuyên úy: “Một tuyên úy như người bạn. Chúng tôi không quên ơn thầy.”
Khoảng mười lăm người quen thuộc trong nhóm thảo luận
Thầy Bruno Lachnitt đã lập gia đình và có ba người con gái, trước đây thầy là tu sĩ Dòng Tên và công nhân tại hãng xe Peugeot, thầy 63 tuổi và đã làm việc ở nhà tù từ chín năm nay. Thầy làm việc ở nhà tù Lyon-Corbas, nhà tù này mở cửa năm 2009 để thay thế các nhà tù cũ kỹ, gần như đổ nát của thành phố Lyon. Tháng 9 năm 2021, thầy được bổ nhiệm làm tuyên úy nhà tù công giáo quốc gia.
Khi lời của Đức Phanxicô tác động trên đức tin các tù nhân
Một ngày rưỡi một tuần, thầy làm tuyên úy ở Paris. Nhưng vì là nhân viên của giáo phận Lyon nên thầy giữ chức vụ của mình tại Corbas. Vào các ngày chúa nhật, thầy cử hành nghi thức phụng vụ ở căn phòng trống này, thầy dùng các chiếc bàn ở đây để làm bàn thờ. Ngày thứ hai, thầy gặp nhóm chia sẻ, có khoảng mười lăm người thường xuyên đến, họ rất vui được gặp nhau.
Nhóm có năm tuyên úy, thầy, ba phụ nữ và một ông, hai phụ tá, tất cả đều là giáo dân. Trước đây có bà y tá Bénédicte Defay, 52 tuổi ở bên cạnh họ. Thường thường bà sinh hoạt với một nhóm phụ nữ ở một phòng ấm hơn. Chủ đề trong ngày? Vai trò của tuyên úy trong nhà tù. Họ chuyền nhau quyển kinh thánh màu đỏ: đó là cây gậy biết nói để điều chỉnh họ.
Tỷ lệ quá tải nhà tù là 150%
Để đến phòng này, bạn phải đi qua các cánh cửa có lưới. Cơ sở hiện đại có 690 chỗ, nhưng có đến 1.032 tù nhân, hai hoặc ba người ở một phòng. Một số ngủ trên nệm trên sàn nhà. Thầy Bruno nói: “Tình trạng quá tải ở đây là 150%. Ở nhà tù Gradignan gần Bordeaux là 212%. Nếu nhà tù quá tải như vậy là vì có những trường hợp tái phạm”, thầy mong có các bản án xen kẽ và xem lại các biện pháp an ninh.
Kể từ tháng 3 năm 2022, sau hai năm gián đoạn vì Covid, thầy đi thăm lại tù nhân. Quen thuộc với những người canh tù, mỗi tuần thầy đi thăm từ 20 đến 30 giờ. Các ngày thứ tư, thầy đến nhà tù dành cho trẻ vị thành niên ở Meyzieu.
Đức Phanxicô, “sứ giả của Chúa Kitô” bên các tù nhân
Khôi phục lòng tin tưởng của tù nhân
Một câu nói của nhà hàn lâm Pháp François Mauriac hướng dẫn thầy mọi nơi: “Chính lòng tin tưởng của người khác đặt vào chúng tôi đã dẫn đường cho chúng tôi.” Thầy Bruno Lachnitt biết người tù nhân có thể lấy lại lòng tự trọng nếu họ thấy được vẻ đẹp trong chính con người họ. Thầy nói: “Biên giới giữa thiện và ác không vượt qua giữa mình và người khác, nhưng ở bên trong mỗi người. Trong chín năm, tôi chưa bao giờ sợ nhà tù.”
Trong xà lim, thầy nối kết các quan hệ sâu đậm. Thầy không bao giờ hỏi tù nhân vì sao họ bị bắt, nhưng cuối cùng họ là người nói sự thật. Thầy đã chứng kiến một người đứng đầu băng đảng khóc. Lòng tin tưởng người tù nhân đặt vào thầy, không phải do thầy, với thầy đó là “thứ quý giá nhất và cũng là thứ mong manh nhất”.
Thầy nói: “Tôi khi nào cũng cảm thấy như ở nhà mình khi tôi ở trong xà-lim với tù nhân. Tôi chỉ có thể cho sự lắng nghe và hiện diện của tôi.” Nhà tù là nơi thể hiện đức tin của thầy, nhưng không có chuyện giảng phúc âm: “Chính tù nhân là người nói lên. Tôi không bao giờ nói về tôn giáo trước. Tôi không có gì để dụ. Tôi ở đây không phải để nói về Chúa Giêsu nhưng trước tiên là để có một quan hệ huynh đệ, đồng hành đưa người đó về điều tốt nhất của họ.”
Một thử thách thể lý dựa trên sự tin tưởng
Từ sáu năm nay, mỗi mùa hè thầy Bruno Lachnitt đưa năm hoặc sáu tù nhân hành hương trên đường đến Santiago de Compostela, từ Puy-en-Velay đến Conques, họ đi bộ, đeo ba lô trong 10 ngày khoảng 200 cây số. Một thử thách thể lý dựa trên lòng tin tưởng. Quy định? Không đi xe, nếu một người bỏ cuộc, mọi người đi về nhà. Ban quản lý nhà tù cho phép một dạng thử thách gần gũi với trái tim của thầy. Thầy nói: “Một phép lạ, vì những người này đi đến cùng con người của họ, tôi thấy những thay đổi ấn tượng nơi họ. Và, cuối cùng họ đã có những nụ cười rạng rỡ.”
Các tù nhân trên đường hành hương về Compostelle
Với người đi trong tinh thần gia đình chọn con đường này đã thành “chuyên gia bong chân”, những giá trị sinh ra từ cuộc phiêu lưu đặc biệt này, tinh thần đoàn kết, bền bỉ chịu đựng đã mang lại ý nghĩa. Khác xa với luật của kẻ mạnh nhất, thường thường trong tù thứ bậc rất mạnh, ghứ bậc của “giá trị tối cao của đồng tiền, lô-gích của xã hội, nơi người giàu ngày càng giàu hơn”. Với thầy, sự nhất quán là quan trọng.
Một không gian ưu tiên cho bình an
Một số người bị giam giữ, tín hữu hoặc không tín hữu được ra ngoài để tham dự vào các nhóm chia sẻ. Không gian yên bình đặc biệt ở đây, các mối quan hệ được nối kết. Vào đầu mùa thu này, cuộc họp gần cây đàn piano đóng nắp kéo dài hai tiếng rưỡi.
Chúng tôi đã đề cập đến sự khó khăn trong việc giam giữ, bạo lực, những người cai ngục lăng mạ hoặc xúc phạm, chỗ ở chật hẹp của xà-lim, đôi khi không thể sống chung giữa các bạn tù, trẻ em bị xa phòng thăm nuôi, nỗi đau chia ly, đau khổ, tức giận, những trường hợp muốn tự tử, nỗi sợ khi đi dạo, lời Chúa, êm dịu. Buổi họp có thể là lần cuối cho đến lễ Giáng Sinh vì không có phòng. Nhưng bà giám đốc Dabia Lebreton cho biết sinh hoạt có thể tiếp tục. Ông Florent nhẹ nhõm nói: “Đó là tin tốt trong ngày.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2022
Đức Thánh Cha gửi thư cho người dân Ucraina sau 9 tháng chiến tranh
Ngày 24/11/2022, sau 9 tháng chiến tranh, Đức Thánh Cha viết thư cho người dân Ucraina. Ngài lên án cuộc chiến vô lý, chia sẻ nỗi đau của tất cả mọi người với nước mắt và lời cầu nguyện mỗi ngày.
Trong thư, trước hết, Đức Thánh Cha nói đến tình trạng đau khổ của toàn thể người dân Ucraina đang phải chịu đựng cuộc chiến xâm lược vô lý của Nga. Ngài mô tả cuộc chiến với những tiếng gầm rú của máy bay, tiếng còi báo động, những cơn mưa tên lửa, gây nên hậu quả là nhiều người chết, phải chạy trốn khỏi quê hương, và bên cạnh những dòng sông lớn của đất nước, ngày nay còn có những dòng sông máu và nước mắt.
Khóc vì cuộc chiến
Đức Thánh Cha viết: “Tôi muốn hoà nước mắt của tôi với nước mắt của anh chị em và nói với anh chị em rằng không có một ngày nào mà tôi không gần gũi với anh chị em và không mang anh chị em vào trong tâm hồn và trong lời cầu nguyện của tôi. Nỗi đau của anh chị em là nỗi đau của tôi. Trong thập giá của Chúa Giêsu hôm nay tôi thấy anh chị em, những người phải chịu đựng nỗi kinh hoàng do cuộc tấn công này gây ra. Thập giá tra tấn Chúa trở lại trong sự tra tấn trên các xác chết, trong những ngôi mộ tập thể được phát hiện ở các thành phố, trong đó và trong nhiều hình ảnh đẫm máu khác đã đi vào tâm hồn chúng ta, khiến chúng ta phải gào lên: Tại sao? Tại sao con người lại có thể đối xử với nhau như thế?”
Xe của một em bé bị giết
Trong thư, Đức Thánh Cha nhắc đến mọi thành phần người dân Ucraina. Trước hết, các trẻ em, nhiều em bị giết, bị thương, bị mồ côi, bị tách khỏi mẹ các em. Ngài tin rằng giờ đây các em đang ở trong lòng Thiên Chúa, thấy những khó khăn của mọi người và đang cầu nguyện để chiến tranh chấm dứt.
Với các bạn trẻ, Đức Thánh Cha viết: “Vì bảo vệ quê hương, thay vì vun trồng những giấc mơ cho tương lai, các con phải cầm vũ khí”. Và ngài hướng đến những thành phần khác: Với những người vợ: “Tôi nghĩ đến những người vợ, những người đã mất chồng và phải tiếp tục cắn môi im lặng, với phẩm giá và quyết tâm, để hy sinh cho con cái”; Với những người lớn tuổi: “Thay vì trải qua tuổi xế chiều bình an, anh chị em lại bị ném vào đêm tối của chiến tranh”; Với tất cả những ai bị tổn thương trong tâm hồn và thân xác: “Tôi nghĩ đến anh chị em và tôi gần gũi anh chị em với tình thương và lòng cảm phục vì cách đối diện với thử thách khó khăn”.
Đức Thánh Cha còn nhắc đến những người khác: Các tình nguyện viên, những người mỗi ngày quên mình vì người khác; Các Mục tử dân thánh Chúa – thường gặp rủi ro lớn đối với sự an toàn – vẫn gần gũi với mọi người, mang lại sự an ủi của Thiên Chúa và tình liên đới, chuyển đổi một cách sáng tạo các tu viện, các cộng đoàn thành nơi cung cấp sự đón tiếp, cứu hộ và thực phẩm cho những người gặp khó khăn; Những người tị nạn và những người di dời nội bộ phải xa nhà cửa, nhà cửa của nhiều người đã bị phá hủy.
Với chính quyền, Đức Thánh Cha viết: “Tôi cầu nguyện cho chính quyền, những người có nghĩa vụ điều hành đất nước trong thời kỳ bi thảm và đưa ra những quyết định có tầm nhìn xa vì hòa bình và phát triển nền kinh tế trong lúc nhiều cơ sở hạ tầng quan trọng trong thành phố cũng như ở nông thôn bị phá hủy”.
Đức Thánh Cha tiếp tục khích lệ người dân Ucraina, nhắc lại cuộc diệt chủng qua nạn đói Holodomor cách đây 90 năm mà người dân đã kiên cường vượt qua. Ngài cảm phục tinh thần không bao giờ chịu khuất phục hay nản lòng của họ. Thế giới công nhận Ucraina là một dân tộc can đảm và mạnh mẽ, một dân tộc khóc lóc và đấu tranh, kháng cự và hy vọng: một dân tộc cao quý và tử đạo.
Hướng đến lễ Giáng Sinh sắp tới, Đức Thánh Cha bày tỏ sự cảm thông sâu sắc vì ngài biết đau khổ sẽ còn gia tăng. Đức Thánh Cha viết: “Tôi muốn cùng với anh chị em trở về Bêlem, đến với thử thách mà Thánh gia phải đối diện vào đêm Giáng Sinh, một đêm dường như chỉ có lạnh giá và tối tăm. Trái lại ánh sáng đã đến: không phải từ con người, nhưng từ Thiên Chúa; không từ mặt đất nhưng từ Trời Cao”.
Đức Thánh Cha kết thúc thư với lời cầu xin Đức Mẹ giúp người dân Ucraina hoàn thành những chờ mong chính đáng đang có trong tâm hồn, chữa lành những thương tích và ban sự ủi an. Và ban phép lành cho tất cả. (CSR_5037_2022)
Nguồn: vaticannews.va/vi
Ngọc Yến – Vatican News
2022
Đôi nét về Năm Phụng vụ của Giáo hội
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm
Hằng năm, thường vào cuối tháng 11 Dương lịch, Giáo hội Công Giáo bắt đầu năm phụng vụ mới.
Năm Phụng vụ của Giáo Hội có 52 tuần lễ, khởi đầu từ Chúa Nhật thứ nhất mùa Vọng và kết thúc vào chiều thứ Bảy sau Chúa Nhật thứ 34 mùa thường niên, Lễ Chúa Kitô Vua vũ trụ. Thật vậy, dưới nhãn quan thần học, “Giáo hội triển khai toàn bộ mầu nhiệm Đức Ki-tô qua chu kỳ một năm, từ mầu nhiệm Nhập Thể và Giáng Sinh đến Thăng Thiên, đến ngày lễ Ngũ Tuần, và cho đến việc mong đợi niềm hy vọng hồng phúc và cuộc Ngự đến của Chúa” (Giáo lý Hội thánh Công giáo, số 1194).
Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô – cuộc khổ nạn, cái chết và sự phục sinh của Người – liên tục được loan báo và đổi mới qua việc cử hành các biến cố trong cuộc đời của Người và trong các lễ kính Đức Trinh Nữ Maria và các Thánh. Theo đó, năm Phụng vụ bao gồm 2 chu kỳ: Chu kỳ theo mùa và chu kỳ các Thánh.
- CHU KỲ THEO MÙA
Năm Phụng vụ chia thành 5 mùa với cao điểm là mùa Phục Sinh rồi đến Giáng Sinh, và được chuẩn bị bằng Mùa Chay và Mùa Vọng, còn xen kẽ giữa các mùa gọi là Mùa Thường Niên.
- Mùa Vọng: nhằm mục đích hướng về ngày Chúa Kitô sẽ trở lại trong vinh quang để hoàn tất lịch sử, nhưng gần hơn là chuẩn bị tâm hồn tín hữu kỷ niệm Mầu nhiệm Con Thiên Chúa đến trần gian vào Lễ Giáng Sinh.
Mùa Vọng kéo dài khoảng 4 tuần lễ, bắt đầu từ Chúa Nhật I mùa Vọng đến chiều ngày 24/12. Các bài đọc Mùa Vọng mời gọi tín hữu hãy tỉnh thức và sẵn sàng, không bị đè nặng và xao lãng bởi những lo toan của thế gian này (x. Lc 21, 34-36). Trong mùa Vọng, lễ phục màu tím nói lên yếu tố sám hối theo nghĩa chuẩn bị, tĩnh lặng và rèn luyện tâm hồn để đón nhận niềm vui trọn vẹn của Lễ Giáng Sinh.
- Mùa Giáng Sinh: kỷ niệm sự giáng sinh của Con Một Thiên Chúa trong thế giới. Tín hữu được mời gọi sống mầu nhiệmEmmanuel–Thiên Chúa ở cùng chúng ta– và suy ngẫm về hồng ân cứu độ được ban tặng qua việc Đức Giêsu được sinh ra để chết cho chúng ta. Phụng vụ Mùa Giáng Sinh bắt đầu với Thánh Lễ canh thức Đêm Giáng Sinh và kết thúc với Lễ Chúa Chịu Phép Rửa. Mùa Giáng Sinh có tuần bát nhật Giáng Sinh.
- Mùa Chay:Theo nguyên nghĩa, Mùa Chay là mùa 40 ngày, con số mang ý nghĩa biểu tượng Kinh Thánh: 40 năm dân Do Thái đi trong hoang địa để vào đất hứa, 40 ngày ông Môsê ở trên núi Giao Ước Sinai, và 40 ngày chay tịnh của Chúa Giêsu trong hoang địa. Là thời gian chuẩn bị tâm hồn đón mừng Chúa Phục Sinh, mùa Chay kéo dài 40 ngày, bắt đầu từ Thứ Tư Lễ Tro và kết thúc vào lúc mặt trời lặn vào Thứ Năm Tuần Thánh.
Trong mùa Chay, tín hữu tìm kiếm Chúa trong cầu nguyện bằng việc đọc Sách Thánh; phục vụ bằng cách bố thí, không chỉ thông qua việc cho đi tiền bạc, mà còn chia sẻ thời gian và tài năng của mỗi người; và thực hành sự tự chủ qua việc ăn chay, khi không chỉ kiêng thịt, tránh dùng những thứ xa xỉ mà còn phải thực sự hoán cải nội tâm khi cố gắng trung thành tuân theo ý Chúa.
Tam Nhật Vượt Qua: Việc cử hành Tam Nhật Vượt Qua đánh dấu sự kết thúc của Mùa Chay, và dẫn đến việc cử hành mầu nhiệm cứu chuộc qua cuộc tử nạn và Phục sinh của Đức Kitô. Tam Nhật Thánh bắt đầu từ Lễ Tiệc Ly của Thứ Năm Tuần Thánh cho đến Kinh Chiều II Chúa Nhật Phục sinh.
- Mùa Phục Sinh:được đặc trưng bởi niềm vui của cuộc sống vinh quang và chiến thắng sự chết được thể hiện đầy đủ nhất trong tiếng kêu vang dội của Kitô hữu: Alleluia! Mọi đức tin bắt nguồn từ niềm tin vào sự phục sinh: “Nếu Đức Kitô đã không sống lại, thì lời rao giảng của chúng tôi trống rỗng; cả đức tin của anh em cũng trống rỗng” (1 Cor 15, 14).
Là giai đoạn quan trọng nhất trong tất cả các mùa phụng vụ, mùa Phục Sinh kéo dài 50 ngày, bắt đầu từ Chúa Nhật Phục Sinh cho đến hết lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống. Mùa Phục Sinh có tuần Bát Nhật Phục Sinh, như một cách kéo dài niềm vui của ngày Chúa Nhật Phục Sinh, được cử hành như lễ trọng kính Chúa, dù không đọc Kinh Tin Kính nhưng không được phép cử hành bất cứ thánh lễ ngoại lịch nào, ngoại trừ thánh lễ an táng.
- MùaThường Niên: là thời gian để lớn lên và trưởng thành, trong đó mầu nhiệm Chúa Kitô được mời gọi thâm nhập sâu hơn vào lịch sử cho đến khi tất cả mọi sự cuối cùng được thu hút vào Chúa Kitô. Trong mùa thường niên, tuy Phụng vụ không cử hành một khía cạnh đặc biệt nào về mầu nhiệm Chúa Kitô, nhưng lại tôn kính chính mầu nhiệm ấy trong toàn thể, các tín hữu được mời gọi suy tư giáo huấn và việc làm của Chúa Giêsu giữa dân Ngài.
Mùa thường niên gồm 34 tuần, xen kẽ giữa mùa Giáng Sinh và mùa Chay (khoảng 4-8 tuần), giữa mùa Phục Sinh và mùa Vọng (khoảng 6 tháng).
- CHU KỲ CÁC THÁNH
Mầu nhiệm Chúa Kitô, diễn ra qua chu kỳ các mùa, mời gọi tín hữu sống mầu nhiệm của Người trong cuộc sống thường ngày. Lời kêu gọi này được minh họa rõ nét chu kỳ các Thánh. Theo sách Giáo lý Công giáo, “Khi kính nhớ các Thánh, trước hết là Mẹ Thiên Chúa, kế đến là các Thánh Tông Đồ, các Thánh Tử đạo và các Thánh khác, vào những ngày nhất định trong năm Phụng vụ, Hội Thánh nơi trần thế biểu lộ sự hiệp thông với phụng vụ thiên quốc. Hội Thánh tôn vinh Đức Ki-tô, vì ơn cứu độ Người đã hoàn thành nơi những chi thể đã được tôn vinh của Người. Gương sáng của các ngài khích lệ Hội Thánh trên đường về với Chúa Cha” (GLCG, 1195).
Một cách cụ thể Giáo hội cung cấp những bậc lễ khác nhau, như công cụ quan trọng để mừng kính các mầu nhiệm về Chúa Giêsu, Đức Maria và các Thánh hầu giúp tín hữu phong phú hoá, và canh tân đời sống thiêng liêng.
- Bậc Lễ trọng
Được qui định là bậc cao nhất, tất cả các Lễ Trọng đều được bắt đầu từ Kinh Chiều I ngày hôm trước, nghĩa là ngày mừng lễ sẽ dài hơn một ngày bình thường. Trong cử hành lễ Trọng, có kinh Vinh Danh và Kinh Tin kính. Đối với trường hợp lễ Trọng có lễ Vọng, ví dụ như Lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống, Lễ Đức Maria Hồn Xác Lên Trời, Lễ Sinh Nhật Thánh Gioan Tẩy Giả, Lễ Hai Thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô thì phải cử hành thánh lễ Vọng.
Theo lịch Phụng vụ chung, Giáo hội cử hành:
– Lễ Trọng mừng kính Chúa bao gồm: Lễ Giáng sinh, Lễ Hiển linh, Lễ Phục sinh, Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, Lễ Chúa Ba Ngôi, Lễ Chúa Thăng Thiên, Lễ Mình Máu Thánh Chúa Kitô, Lễ Thánh Tâm Chúa Giêsu, và Lễ Chúa Kitô Vua.
– Lễ Trọng mừng kính Đức Maria: Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, Lễ Mẹ Thiên Chúa, Lễ Truyền Tin, và Lễ Đức Mẹ Lên trời.
– Lễ Trọng mừng kính các Thánh: Lễ Thánh Giuse, Lễ sinh nhật Thánh Gioan Tẩy Giả, Lễ Thánh Phêrô và Thánh Phaolô, và lễ Các Thánh.
Trong khi một số Lễ Trọng luôn được cử hành “cố định” theo lịch phụng vụ – ví dụ, lễ Giáng sinh được cử hành vào ngày 25. 12, lễ các Thánh ngày 1.11, lễ Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội ngày 8. 12, …. Thì có những Lễ Trọng được cử hành thay đổi dựa theo ngày của Lễ Phục sinh. Lễ Hiện Xuống là 50 ngày sau Lễ Phục Sinh; lễ Chúa Ba Ngôi là Chúa Nhật đầu tiên sau Lễ Hiện Xuống; lễ Mình máu Thánh Chúa là Chúa Nhật thứ hai sau Lễ Hiện Xuống; lễ Thánh Tâm Chúa Giêsu là Thứ Sáu đầu tiên sau Lễ Mình Thánh Chúa,…
- Lễ Kính
Lễ Kính được cử hành giới hạn trong một ngày bình thường nên không có Kinh Chiều I, trừ lễ kính Chúa trùng vào ngày Chúa Nhật thường niên. Trong thánh lễ, có kinh Vinh Danh. Lịch Phụng vụ đề ra 3 loại lễ Kính:
– Lễ Kính Chúa: lễ Thánh Gia Thất, lễ Dâng Chúa trong Đền Thánh (2.2), lễ Chúa Giêsu chịu phép Rửa, lễ Chúa Giêsu Biến hình (6.8), lễ Suy tôn Thánh giá (14.9). Các lễ kính Chúa có bậc lễ ưu tiên trên các Chúa nhật Giáng sinh và thường niên, do đó, trong trường hợp khi các lễ này trùng vào Chúa nhật thì phải cử hành theo lễ kính Chúa.
– Lễ Kính Đức Maria: lễ Đức Mẹ đi thăm Bà Elisabet (31.5), lễ Sinh nhật Đức Mẹ (8.9).
– Lễ Kính các Thánh: lễ Thánh Phaolô tông đồ trở lại (25.1), lễ Thánh Marcô, Tác giả Tin Mừng (25.4), lễ Thánh Philipphê và Giacôbê Tông đồ (3.5), lễ Thánh Matthia Tông đồ (14.5), lễ Thánh Tôma Tông đồ (3.7), lễ Thánh Giacôbê Tông đồ (25.7), lễ Thánh Lôrensô Phó tế tử đạo (10.8), lễ Thánh Batôlômêô Tông đồ (24.8), lễ Thánh lễ Thánh Matthêu Tông đồ Thánh sử (21.9), lễ Thánh Luca Thánh sử (18.10), lễ Thánh Simon và Giuđa Tông đồ (28.10), lễ Thánh Anrê Tông đồ (30.11), lễ Thánh Têphanô Tử đạo tiên khởi (26.12), lễ Thánh Gioan Tông đồ Thánh sử (27.12), và lễ Các Thánh Anh hài (28.12).
– Lễ Các Tổng lãnh thiên thần Micae, Gabriel và Raphael (29.9), lễ Lập Tông tòa Thánh Phêrô (22.2), lễ Cung hiến Đền thờ Latran (9.11).
- Lễ nhớ:Lễ nhớ được chia làm 2 loại: Lễ nhớ buộc và Lễ nhớ tự do.
– Lễ nhớ buộc: Lễ có ghi trong lịch Phụng vụ chung, đòi phải cử hành đúng ngày, trừ trường hợp gặp các lễ khác trùng vào lễ nhớ này có quyền ưu tiên hơn. Trong mùa Chay, không bó buộc phải cử hành lễ nhớ buộc.
– Lễ nhớ tự do: không nhất thiết phải được ghi trong lịch Phụng vụ chung, chủ tế được quyền chọn lựa có thể cử hành hay không tùy nhu cầu mục vụ. ngoài ra, khi lịch chung để tên nhiều vị thánh nhớ tự do trong cùng một ngày thì có thể tuỳ nghi chọn một vị Thánh để mừng.
Ngày Chúa nhật
Ngày Chúa Nhật được gọi là ‘Ngày của Chúa’, ngày Chúa Kitô sống lại từ cõi chết, và theo truyền thống từ thời các tông đồ, các tín hữu tụ họp nhau lại lắng nghe Lời Chúa và cử hành Thánh Thể. Thật vậy, “Đó là ngày quy tụ cộng đoàn phụng vụ, ngày của gia đình Ki-tô Giáo, ngày của niềm vui và ngày nghỉ việc. Ngày Chúa nhật là “nền tảng và cốt lõi của cả năm phụng vụ” (GLCG, 1193).
Hiến chế Phụng vụ thánh của Công đồng Vatican II phản ánh rất rõ tầm quan trọng của ngày này: “ngày Chúa Nhật là ngày lễ nguyên thủy phải được đề cao và in sâu vào lòng đạo đức của các tín hữu, để ngày ấy trở thành ngày vui mừng và ngày nghỉ việc. Các cuộc lễ khác, nếu không thật sự là lễ rất quan trọng thì không được lấn át ngày Chúa Nhật, bởi vì ngày Chúa Nhật là nền tảng và trung tâm của cả năm phụng vụ” (Hiến chế Sacrosanctum Concilium, số 106).
III. MÀU SẮC TRONG PHỤNG VỤ
Trong lịch Phụng vụ, màu sắc của mỗi ngày tương ứng với việc cử hành Phụng vụ chính của ngày hôm đó và có ý nghĩa tượng trưng khác nhau. Theo sách Nghi thức Rôma, 1969, có 4 màu chính được sử dụng trong phụng vụ bao gồm: trắng, xanh lá cây, đỏ và tím.
- Màu trắng: được xem là tượng trưng cho niềm vui, sự chiến thắng, và sự thuần khiết có được từ đức tin. Màu trắng được dùng trong mùa Giáng Sinh, mùa Phục Sinh, các lễ về Chúa, Đức Mẹ, các Thiên thần, và các Thánh không tử đạo.
- Màu xanh lá cây: biểu tượng của hy vọng, sự sống, và sự phát triển. Màu xanh lá cây được dùng trong Mùa Thường Niên.
- Màu đỏ: tượng trưng máu và lửa. Màu đỏ được dùng trong phụng vụ Chúa Nhật Lễ Lá, Thứ Sáu Tuần Thánh, Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, trong các cử hành Cuộc Khổ Nạn của Chúa Giêsu, trong các lễ kính các Thánh Tông Đồ, các Thánh Sử và các Thánh Tử Đạo.
- Màu tím: liên quan đến sự ăn năn, thống hối, và chờ đợi. Màu tím đặc biệt được sử dụng trong Mùa Vọng và Mùa Chay. Ngoài ra, màu tím cũng được dùng khi cử hành lễ an táng và lễ cầu cho các tín hữu đã qua đời.
Ngoài ra, cũng có thêm màu hồng, tượng trưng cho niềm vui lên được khơi lên trong hành trình chờ đợi và sám hối. Màu hồng được sử dụng vào Chúa Nhật III Mùa Vọng và Chúa Nhật IV Mùa Chay.
***
Với đôi nét về Năm Phụng vụ của Giáo hội, chúng ta nhận thấy rằng, lịch Phụng vụ không phải chỉ là những qui định, luật lệ, chỉ dẫn cho việc thờ phượng. Sâu xa hơn, lịch Phụng vụ còn là lời nhắc nhớ, mời gọi chúng ta sống chu kỳ thời gian trong một năm về sự can thiệp của Thiên Chúa vào lịch sử nhân loại, trong quá khứ cũng như hiện tại. Thật thế, với đỉnh cao là Mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô, Phụng vụ không chỉ tưởng niệm các biến cố đã xảy ra, nhưng còn hiện tại hóa, làm cho các biến cố ấy đi vào đời sống, và biến đổi cách chúng ta nhìn nhận Thiên Chúa, nhìn nhận thế giới, và nhìn nhận chính mình cách mầu nhiệm nhờ ân sủng.