2020
Lời của Đức Phanxicô về hôn nhân đồng tính: mới hay tiếp tục?
Lời của Đức Phanxicô về hôn nhân đồng tính: mới hay tiếp tục?
Đức Phanxicô trong buổi tiếp kiến chung vào 21 tháng 10 năm 2020 tại Vatican. (Ảnh CNS / Paul Haring)
Các tuyên bố gần đây của Giáo hoàng về hôn nhân đồng giới đang thu hút sự chú ý của giới truyền thông, điều này tạo một sự mới mẻ trong bài phát biểu của Giáo hoàng. Đây có phải là trường hợp này không?
Đức Phanxicô thường cởi mở với ý tưởng về luật công nhận các kết hợp dân sự, bao gồm cả các cặp đồng tính để bảo vệ quyền cho họ.
Các nhận xét của Đức Phanxicô trong một đoạn ngắn từ bộ phim tài liệu, Francesco, tương tự như quan điểm của ngài khi ngài còn là Tổng Giám mục giáo phận Buenos Aires, ngài lặp lại các nhận xét ngài đã đưa ra trong một số cuộc phỏng vấn, “hôn nhân” không chỉ giữa một người nam và một người nữ, nhưng luật về kết hợp dân sự có thể bảo vệ pháp lý cho các cặp vợ chồng đã sống với nhau lâu dài.
Nói bằng tiếng Tây Ban Nha trong phim, Đức Phanxicô cho biết: “Người đồng tính có quyền có được gia đình. Họ là con cái của Chúa và họ có quyền có được gia đình. Không ai nên bị đuổi hoặc bị làm cho khổ sở vì điều này. Những gì chúng ta cần tạo ra là luật kết hợp dân sự. Bằng cách này, họ sẽ được hợp pháp”.
Cuốn phim được ra mắt ở Rôma ngày 21 tháng 10. Nhiều lần Đức Phanxicô đã tuyên bố công khai, các cha mẹ không nên, không được từ chối một đứa trẻ chỉ vì đứa bé đồng tính, và trong một số trường hợp, ngài đã nói về quyền mà tất cả mọi người phải có gia đình.
Trong một cuộc phỏng vấn với truyền hình Mexico năm 2019, được hỏi về việc phản đối hôn nhân đồng tính ở Argentina và sự cởi mở của ngài với các người đồng tính nam nữ, song tính và chuyển giới (LGBT) với tư cách là giáo hoàng, ngài nói: “Tôi luôn bảo vệ giáo điều. Nói về hôn nhân đồng giới quả là mâu thuẫn”
Nhưng ngài cũng nói thêm: “Người đồng tính có quyền trong gia đình; người có xu hướng đồng tính có quyền có được gia đình và cha mẹ có quyền công nhận con mình là đồng tính; chúng ta không thể ném ai ra khỏi gia đình hoặc làm cho cuộc sống của họ trở nên không sống được.”
Trong quyển sách Chính trị và Xã hội đối thoại với nhà xã hội học người Pháp Dominique Wolton, hai người đã thảo luận về hôn nhân đồng giới và sự kết hợp dân sự trong bối cảnh thảo luận về truyền thống, hiện đại và sự thật.
Trong quyển sách xuất bản năm 2017 này, Đức Phanxicô nói, hôn nhân là một từ “lịch sử”. Vì từ bao giờ, trong toàn nhân loại chứ không riêng gì trong Giáo hội, hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ. Bạn không thể thay đổi nó như vậy. Ngài nói, chính “bản chất” của chúng, chúng ta gọi đó là “kết hợp dân sự”.
Trong một phỏng vấn được đăng trên tờ báo Ý Corriere della Sera năm 2014, khi được hỏi về các biện pháp châu Âu đã làm để hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới hoặc thông qua luật kết hợp dân sự. Ngài tuyên bố: “Hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ. Các quốc gia thế tục muốn hợp thức hóa các kết hợp dân sự để điều chỉnh các hoàn cảnh chung sống khác nhau, do nhu cầu điều chỉnh các khía cạnh kinh tế giữa mọi người, chẳng hạn như bảo đảm chăm sóc sức khỏe. Đó là các hợp đồng chung sống với nhiều loại khác nhau, nhiều hình thức khác nhau mà tôi không thể liệt kê hết được”.
Ngài nói: “Như thế cần phải xem các trường hợp khác nhau và đánh giá theo sự đa dạng của chúng,” ngài gợi ý một số hình thức kết hợp dân sự sẽ được chấp nhận.
Theo quyển tiểu sử của tác giả Austen Ivereigh về Đức Phanxicô, năm 2010 Jorge Mario Bergoglio đã phản đối chính phủ Argentina khi họ bắt đầu hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Tác giả Ivereigh viết: “Ngài nói với một nhà hoạt động công giáo đồng tính, cựu giáo sư thần học Marcelo Marquez, rằng ngài ủng hộ quyền của người đồng tính cũng như công nhận sự hợp pháp của các kết hợp dân sự. Nhưng ngài hoàn toàn phản đối mọi nỗ lực nào nhằm định nghĩa lại hôn nhân trong luật pháp.”
Quyển sách viết tiếp, giáo hoàng tương lai, “đã không phản đối mạnh mẽ đạo luật năm 2002 về kết hợp dân sự chỉ áp dụng cho Buenos Aires và đạo luật này đã cho các quyền cho hai người sống chung với nhau hơn hai năm, bất kể giới tính hoặc xu hướng tình dục của họ. Ngài xem đây như một dàn xếp thuần túy về mặt dân sự và pháp lý, không ảnh hưởng đến hôn nhân”.
Năm 2003, Bộ Giáo lý Đức tin đã xuất bản một tài liệu kêu gọi người công giáo phản đối “sự công nhận hợp pháp của sự kết hợp giữa các người đồng tính” đặc biệt khi sự công nhận này sẽ đồng hóa các kết hợp hôn nhân và cho phép cặp nhận con nuôi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
“Tôi nóng lòng được gặp anh chị em, được biết anh chị em!”
“Tôi nóng lòng được gặp anh chị em, được biết anh chị em!”
Đây là những lời đầu tiên Đức Giám mục Olivier de Germay, vừa được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm Tổng Giám mục giáo phận Lyon, muốn nói với giáo dân của giáo phận Lyon. Trong khi chờ đợi để chào đón ngài đến Lyon dâng thánh lễ nhận chức tại nhà thờ chính tòa Thánh Gioan Tẩy Giả ngày 20 tháng 12, ngài trả lời các câu hỏi của chúng tôi.
Cha được thông báo khi nào và như thế nào?
Đức Giám mục Olivier de Germay: Sứ thần Tòa Thánh gọi cho tôi vào đúng ngày sinh nhật thứ 60 của tôi! ngày 18 tháng 9. Sau đó tôi gặp sứ thần ở Paris, ngài nói với tôi, Đức Phanxicô bổ nhiệm tôi làm Tổng giám mục Lyon.
Phản ứng của cha trước lời thông báo này như thế nào?
Một bất ngờ lớn! Chưa một giây phút nào tôi hình dung tôi được bổ nhiệm vào chức vụ này. Tôi nói với sứ thần rằng tôi hoàn toàn không thấy mình ở tầm cao với trách nhiệm này. Nhưng khi tôi nói chuyện với ngài, tôi nhận ra việc bổ nhiệm này rất giống trong Kinh thánh! Đúng vậy, trong Kinh Thánh Chúa thường chọn một người không ai nghĩ đến, người yếu đuối nhất… Ngày hôm sau tôi nói ‘vâng’ trong đức tin, trong niềm tin cậy vào Đấng đã gọi. Chúa không gọi những người có khả năng nhưng Ngài làm cho những người Ngài gọi có khả năng.
Cha có thể chia sẻ với chúng tôi một hoặc hai cột mốc đánh dấu hành trình đức tin của cha không?
Tôi được đánh động bởi tấm gương đức tin của cha mẹ tôi. Trong gia đình tôi, đức tin không phải là chủ đề cấm kỵ. Thánh lễ chúa nhật là một phần của cuộc sống gia đình. Có cả cầu nguyện chung trong gia đình. Tôi nghĩ đức tin của tôi cắm gốc rễ trong kinh nghiệm gia đình. Tôi nhớ khi tôi 9 tuổi, tôi biết ở trường tôi có một bạn không tin. Tôi cố gắng “thuyết phục” bạn; chắc chắn là vụng về, nhưng đó cũng là dấu hiệu đầu tiên của một ước muốn làm truyền giáo!
Xin cha chia sẻ lúc cha nghe ơn gọi.
Tôi bất ngờ khám phá ơn gọi của tôi lúc tôi 30 tuổi. Đó là một biến động lớn vì khi đó tôi là sĩ quan nhảy dù, hứa hẹn một sự nghiệp trong quân đội. Lời kêu gọi của Chúa Kitô đã tác động trên tôi để tôi từ bỏ mọi thứ và theo Ngài, điều mà tôi đã rất vui khi làm! Cuộc sống của tôi đã thay đổi vào ngày hôm đó. Tôi chưa bao giờ tiếc nuối đã nói ‘vâng’ với Chúa.
Cha có thể nói về một hoặc hai nơi, hoặc khoảnh khắc quan trọng trong sứ vụ của cha không?
Là linh mục, tôi đặc biệt vui mừng khi được đồng hành với các cặp vợ chồng sắp nhận bí tích hôn phối. Giáo lý cho người lớn cũng là nơi tôi có niềm vui mục vụ rất lớn. Tôi kết thúc sứ vụ cha xứ với lễ rửa tội của 7 người lớn một ngày trước khi tôi đến đảo Corse. Khi làm giám mục, tôi nhớ đến các bữa tiệc mừng bổn mạng ở những ngôi làng nhỏ trên núi Corse: những giây phút đầy màu sắc! Tôi cũng rất thích tổ chức các buổi tĩnh tâm cuối tuần cho các người tân tòng hoặc giáo lý viên.
Phương châm giám mục của Cha là gì?
“Đức Kitô yêu thương Hội thánh” (Ep 5, 25). Chúa Kitô, tình yêu, Giáo hội: tất cả đều ở đó, hoặc gần như! Tôi muốn nói đời sống kitô hữu chúng ta là đáp trả yêu thương cho tình yêu của Chúa Kitô dành cho chúng ta. Câu trích này cũng mời gọi chúng ta nhìn lại đức tin vào Giáo hội, và làm cho đời sống chúng ta là một ơn (phần còn lại của câu là: “và hiến mình vì Hội thánh!”)
Một lời với những người cha sẽ từ giã họ?
Tôi rời Corse với tâm hồn đau nhói! Tôi đã nhận và học được rất nhiều trong 8 năm ở Đảo Xinh Đẹp (Ile de Beauté). Văn hóa đảo Corse thấm đậm tinh thần kitô giáo, và không bị căng thẳng vì chủ nghĩa thế tục. Tôi cảm ơn sự chào đón nồng nhiệt của giáo dân, lời cầu nguyện của họ đã nâng đỡ tôi, và cám ơn lòng kiên nhẫn của họ với tôi!
Một câu cho các giáo dân ở Lyon và ở Roanne?
Tôi rất vui và vinh dự được cử đến phục vụ Giáo hội ở Lyon. Tôi sẽ khám phá nét đẹp của giáo phận mà tôi đã cảm nhận được tất cả sự phong phú về con người và thiêng liêng ở đây. Tôi trông cậy vào các tín hữu sẽ giúp tôi tìm hiểu giáo phận này. Tôi cũng tin tưởng vào lời cầu nguyện của họ!
Một thông điệp đặc biệt cho các linh mục và tất cả giáo dân?
Tôi nóng lòng được gặp anh chị em, được biết anh chị em. Với đôi mắt hướng về Chúa Giêsu Kitô và được Đức Chúa Thánh Thần hướng dẫn, chúng ta xin ơn dùng tài năng của mình – và thậm chí cả mạng sống của mình – để phục vụ sứ mệnh cao cả mà Chúa đã giao phó cho chúng ta. Tôi đã cầu nguyện cho anh chị em và xin anh chị em cầu nguyện cho tôi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Vì sao Đức Phanxicô ủng hộ việc công nhận kết hợp dân sự cho các cặp đồng tính
Vì sao Đức Phanxicô ủng hộ việc công nhận kết hợp dân sự cho các cặp đồng tính
Trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình được phát ngày 21 tháng 10, Đức Phanxicô bảo vệ việc công nhận luật “sống chung dân sự” cho các người đồng tính, để họ được bảo vệ một cách hợp pháp. Một cuộc cách mạng hay chỉ là cơn bão trong cốc nước? Giải thích
Theo Đức Phanxicô, “các người đồng tính là con của Chúa, họ có quyền có được gia đình”. MARIA LAURA ANTONELLI / AGF / SIPA
Đó là chuyện của một câu nói nhỏ gây nhiều ôn ào, như nhiều câu khác dưới triều giáo hoàng Đức Phanxicô. Ngài nói trong cuốn phim tài liệu Francesco của đạo diễn Evgeny Afineevsky người Nga sống tại Mỹ: “Người đồng tính có quyền ở trong một gia đình, họ là con cái của Chúa, họ có quyền có một gia đình”. Đạo diễn cũng làm một cuốn phim về đồng tính, Ôi trời ơi, Con tôi đồng tính, phát hành năm 2009 (Oy Vey! My Son is Gay!!)
Đức Phanxicô còn khẳng định: “Chúng ta không thể đuổi bất cứ ai ra khỏi gia đình, cũng như không thể làm cho cuộc sống của họ thành không thể sống được vì điều này.” Và cuối cùng: “Điều chúng ta phải làm là phải có luật chung sống dân sự, họ có quyền được pháp luật bảo vệ. Tôi đã bảo vệ điều này.” Các lời này thực sự đã được nói vào năm 2019, trong một cuộc phỏng vấn được phát trên truyền hình Mexico, nhưng một vài đoạn trích – cả đoạn về cuộc sống chung dân sự -, đã bị cắt trong quá trình biên tập, đôi khi được trích ra như trong trường hợp tài liệu này.
Nếu ngài nói “tôi đã bảo vệ điều này” là vì lập trường của ngài về kết hợp dân sự không phải là mới. Khi còn là Tổng Giám mục Buenos Aires, ngài đã bảo vệ khi có luật hôn nhân cho tất cả ở Argentina mà ngài phản đối. Sau đó, ngài cố gắng tập hợp giám mục Argentina theo quan điểm này nhưng không có kết quả.
Một trong các bạn thân của ngài, Đức Tổng Giám mục Victor Manuel Fernández đã viết trên Facebook: “Jorge Bergoglio luôn nhìn nhận, dù ngài không gọi đó là ‘hôn nhân’, trên thực tế có những kết hợp rất chặt chẽ giữa những người cùng giới, tự thân không bao hàm các quan hệ tình dục, mà là một kết hợp sâu đậm và ổn định. Họ hoàn toàn hiểu nhau, họ ở chung một mái nhà nhiều năm, họ chăm sóc cho nhau, họ hy sinh cho nhau. Và rồi khi có chuyện xảy ra như khi gặp trường hợp nghiêm trọng hoặc bệnh tật, họ không hỏi ý kiến người thân nhưng với người hiểu họ. Và, vì lý do đó, họ muốn người này thừa kế tất cả tài sản của họ, v.v. Điều này có thể đưa vào luật và được cho là “kết hợp dân sự” hoặc “luật chung sống dân sự”, chứ không phải “hôn nhân”.
Cơn sốt truyền thông toàn cầu
Điều thay đổi lần này là các lời nói không phải từ Hồng Y Bergoglio, mà từ Giáo Hoàng Phanxicô. Vì thế đây là lần đầu tiên một giáo hoàng nói một cách tích cực về việc công nhận sống chung dân sự của những người cùng giới, giải thích vì sao truyền thông toàn cầu sốt lên. Ngoài ra, nếu việc ủng hộ kết hợp dân sự năm 2010 là một ván bài chiến lược – nhượng bộ một chút, để việc phản đối hôn nhân đồng tính dễ được đón nhận hơn -, thì bối cảnh lần này đã thay đổi. Do đó, Jorge Mario Bergoglio khi là Phanxicô, đã cho cảm tưởng ngài nghiêng về khoan dung với việc kết hợp dân sự, gần như miễn cưỡng, ít tệ hơn là nói thẳng nhân danh bảo vệ pháp lý.
Cách mạng ư? Có và không. Linh mục Dòng Đa Minh Marie-Augustin Laurent-Huyghues-Beaufond, người dịch quyển sách Xây cầu, Giáo hội và Cộng đồng LGBT của Linh mục Dòng Tên James Martin (Bâtir un pont. L’Église et la communauté LGBT, nxb. Cerf, 2018) cảnh báo: “Chúng ta phải cẩn thận, vì có vẻ như câu trả lời được cắt từ các câu trích. Hơn nữa, đây là cuộc phỏng vấn, thì theo mức độ các từ ngữ của giáo hoàng, không cùng mức với từ ngữ trong các văn bản giáo huấn. Vì thế giáo hoàng nói trên các mức độ khác nhau và điều này đôi khi có tác dụng chống lại ngài.”
Nhưng lựa chọn để lọt ra các loại câu nhỏ này cũng có thể là một chiến lược. Linh mục Laurent-Huyghues-Beaufond cho biết thêm: “Trong trường hợp này, điều này cho phép ngài đi một bước bên cạnh tài liệu năm 2003 từ Bộ Giáo lý Đức tin, khi Đức Hồng y Ratzinger giải thích, Giáo hội phản đối việc công nhận hợp pháp các kết hợp của người đồng tính.”
Một chuỗi cụm từ nhỏ
Bối cảnh đặt ra, đó là để hiểu chính xác giáo hoàng muốn nói gì. Bởi vì đây không phải là “câu nói nhỏ” về vấn đề này. Năm 2013, trên đường từ Ngày Thế Giới Trẻ Rio de Janeiro về, ngài đã có câu nói nổi tiếng: “Nếu một người đồng tính và họ có thiện tâm đi tìm Chúa thì tôi là ai để phán xét họ?” Và năm 2018, trên chuyến bay từ Ai-len dự Đại hội gia đình về, ngài nói: “Có rất nhiều việc phải làm với khoa tâm thần học” để trả lời một nhà báo hỏi ngài cha mẹ phải làm gì khi con cái mình có “xu hướng đồng tính” ở tuổi khá nhỏ. Đôi khi khó khăn để hiểu cách tiếp cận của Đức Phanxicô trong loạt câu có vẻ mâu thuẫn này.
Linh mục Laurent-Huyghues-Beaufond phân tích: “Tôi không nghĩ, trong các lời của giáo hoàng, chúng ta ở giai đoạn đánh giá tình yêu đồng giới hoặc khẳng định rằng trong một cộng đồng của đời sống đồng tính có thể có một con đường nhân đức và nên thánh. Đức Phanxicô dường như nghiêng về lĩnh vực công nhận luật pháp và xã hội nhiều hơn, như đây là bức tường thành chống lại các tình huống bị từ chối hoặc phân biệt đối xử.” Trên thực tế, nếu chúng ta đặt các câu nói của ngài trong bối cảnh của chúng, khi ngài nói đến chỗ đứng của một em bé đồng tính trong gia đình dị tính, ngài khẳng định không được loại trừ em hoặc làm cho đời sống của em không thể sống được.
Đức Phanxicô ở trên lĩnh vực công nhận luật pháp và xã hội, như bức tường thành chống lại các tình huống bị từ chối hoặc phân biệt đối xử.” – Linh mục Dòng Đa Minh Marie-Augustin Laurent-Huyghues-Beaufond
Vì trong cuộc phỏng vấn này, ngài không nhắc đến nước Pháp mà Pacs (đời sống chung của hai người trưởng thành cùng giới hay khác giới) đã được bỏ phiếu năm 1999, nhưng ngài nói với toàn thế giới. Chẳng hạn ở Ba Lan, chủ đề này bị chính trị hóa cực kỳ nghiêm trọng – mùa hè vừa qua có ba người bị bắt vì xúc phạm đến các bức tượng và vi phạm đến cảm xúc tôn giáo, như phủ lá cờ của LGBT trên tượng Chúa Giêsu Kitô, châm ngòi cho các cuộc biểu tình.
Ở châu Phi, một số giám mục đã ủng hộ các dự luật hình sự hóa các quan hệ đồng tính. Cuối cùng, ở Mỹ, một trường Dòng Tên ở Indianapolis đã bị giáo phận rút tên “công giáo” ra khỏi tên trường vì đã không sa thải một giáo sư kết hôn dân sự với một người đàn ông khác. Do đó, các lời của giáo hoàng phải được hiểu như một lời lên án gay gắt đối với kiểu hoạt động này.
Còn về hôn nhân, lời của ngài rất thẳng: “ ‘Hôn nhân’ là một từ lịch sử, ngài nói với nhà xã hội học Dominique Wolton, trong quyển sách phỏng vấn Chính trị và Xã hội xuất bản năm 2019. Trong lịch sử nhân loại, và không phải chỉ trong Giáo hội, hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ.” Hoặc: “Chúng ta không thể thay đổi điều này. Đây là bản chất của sự vật. Chúng là như vậy.” Còn về kết hợp dân sự: “Hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ. Đó là thuật ngữ chính xác. Chúng ta hãy gọi kết hợp cùng giới là “kết hợp dân sự” (…). Nhưng đây không phải là một hôn nhân, đó là kết hợp dân sự.”
Vấn đề của định nghĩa
Về phần Đức Tổng Giám mục Victor Manuel Fernández, ngài giải thích: “Đối với Đức Phanxicô, cụm từ ‘hôn nhân’ có một ý nghĩa chính xác và chỉ áp dụng cho sự kết hợp bền vững giữa người nam và người nữ, mở ra để thông hiệp với sự sống. Sự kết hợp này là duy nhất, bởi vì nó liên quan đến sự khác biệt giữa người nam và người nữ, họ hỗ tương cho nhau và làm phong phú cho nhau trong sự khác biệt này, một cách tự nhiên có khả năng tạo ra sự sống. Vì vậy, chỉ có một chữ ‘hôn nhân’ áp dụng cho thực tế này. Bất kỳ một kết hợp nào tương tự đều cần một danh xưng khác.”
Như vậy, bước đi của Đức Phanxicô mang tính cách đánh bật hơn là cách biệt lớn. Linh mục Laurent-Huyghues-Beaufond kết luận: “Chúng ta đang bắt đầu một cách rất khiêm tốn để đưa ra các yếu tố tích cực về vấn đề đồng tính, đi ra khỏi chế độ lên án, lời nói chống đối. Thách thức hiện nay là có các khái niệm làm công cụ để đề nghị suy tư dịch, một mục vụ đích thực để tháp tùng những người LGBT, đồng tính nam nữ, song tính và chuyển giới.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
2020
Video Đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam cứu trợ lũ lụt miền Trung 2020
Video Đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam cứu trợ lũ lụt miền Trung 2020
Video Đại diện Hội đồng Giám mục Việt Nam cứu trợ lũ lụt miền Trung 2020
Truyền thông TGP Huế
Nguồn: tonggiaophanhue.org