Nói cho trẻ “điều tế nhị”

Đối tượng cần được tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản là trẻ em từ 0 đến dưới 16 tuổi, cha mẹ hoặc người giám hộ của trẻ em.

Cơ sở tư vấn và hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản bao gồm cơ sở khám bệnh, chữa bệnh về nhi khoa, sản phụ khoa; trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản, trung tâm phòng chống HIV/AIDS; trung tâm y tế quận, huyện, thị xã, thành phố; cơ sở tư vấn, xét nghiệm và điều trị HIV; cơ sở tiêm chủng; trạm y tế xã, phường, thị trấn; y tế trường học và các cơ sở khác có cung cấp dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo quy định của pháp luật. Ngoài ra còn có các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo quy định của pháp luật.

Nguyên tắc và yêu cầu cần thiết

Để thực hiện việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em đạt được hiệu quả tốt cần bảo đảm những nguyên tắc quy định như: phải tôn trọng, chia sẻ, đồng cảm với trẻ em; phải phù hợp với độ tuổi, đặc điểm sinh lý, tình trạng sức khỏe của trẻ em; phải phù hợp với năng lực và điều kiện của cơ sở tư vấn, hỗ trợ.

Trên nguyên tắc đã nêu, việc tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em cần bảo đảm các yêu cầu cần thiết như: người tư vấn và hỗ trợ phải đáp ứng các quy định về chuyên môn, điều kiện hành nghề theo quy định của pháp luật và được đào tạo, tập huấn về cung cấp dịch vụ thân thiện với trẻ em; khi tư vấn và hỗ trợ phải bảo đảm sự thân thiện, kín đáo, bí mật, riêng tư và chia sẻ, dùng ngôn ngữ phù hợp với độ tuổi và nhận thức của trẻ em; có thể tư vấn trực tiếp cho trẻ em ở độ tuổi phù hợp hoặc tư vấn cho cha mẹ hay người giám hộ; cần giải thích cho trẻ em, cha mẹ hoặc người giám hộ về mục đích, ý nghĩa và quy trình thăm khám trong trường hợp cần thăm khám cho trẻ em.

Đối với các cơ sở tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em cần bảo đảm các yêu cầu như: có nơi tư vấn, thăm khám riêng tư, kín đáo; có đủ nhân lực phù hợp theo quy định là người tư vấn và hỗ trợ phải đáp ứng các yêu cầu về chuyên môn, điều kiện hành nghề theo quy định của pháp luật và được đào tạo, tập huấn về cung cấp dịch vụ thân thiện với trẻ em; có cơ chế liên kết và chuyển tuyến giữa các cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em khác nhau trong cùng địa bàn hoặc các lĩnh vực can thiệp chuyên môn phù hợp.

Tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản

Để việc tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản trẻ em đạt được hiệu quả tốt, thực tế tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ em để tư vấn cho trẻ em, cha mẹ hoặc người giám hộ theo hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản với các nội dung như:

Đối với trẻ em từ 0 - 6 tuổi, tư vấn về cách chăm sóc và vệ sinh cơ quan sinh dục trẻ em; phòng chống bạo hành, xâm hại tình dục trẻ em; giáo dục giới tính cho trẻ em, phát hiện các bất thường ở cơ quan sinh dục.

Đối với trẻ em từ 7 - 13 tuổi, tư vấn các nội dung như đối với trẻ em từ 0 - 6 tuổi đã nêu trên; đồng thời tư vấn thêm về sự thay đổi thể chất, tâm sinh lý theo độ tuổi, giới tính, khuynh hướng tình dục; trong đó cần lưu ý đến các nội dung như: trẻ em gái nên tư vấn về hiện tượng kinh nguyệt bình thường và kinh nguyệt bất thường, vệ sinh khi có kinh nguyệt, sự rụng trứng và mang thai, hiện tượng thủ dâm...; trẻ em trai nên tư vấn về hiện tượng xuất tinh, xuất tinh lần đầu, hẹp bao quy đầu, vệ sinh dương vật, hiện tượng thủ dâm...

Đối với trẻ em từ 14 - 16 tuổi, cũng cần phải tư vấn các nội dung quy định cần thiết giống như nội dung đã tư vấn cho trẻ em từ 0 - 6 tuổi và trẻ em từ 7 - 13 tuổi đã được nêu ở trên; đồng thời thực hiện thêm các nội dung gồm: phòng tránh các bệnh phụ khoa, nam khoa; phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, các biện pháp tránh thai phù hợp, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sinh hoạt tình dục an toàn; các kỹ năng sống như kỹ năng thương thuyết, kỹ năng từ chối, kỹ năng xác định giá trị bản thân.

Đối với trẻ em đến khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở y tế, cần cung cấp những thông tin và tư vấn về tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ em, hướng xử trí, điều trị và phòng ngừa; cũng cần tư vấn cho trẻ em việc chăm sóc sức khỏe sinh sản với những nội dung quy định về chăm sóc sức khỏe sinh sản theo độ tuổi từ 0 - 6 tuổi, từ 7 - 13 tuổi và từ 14 - 16 tuổi như đã nêu ở trên; đồng thời nên tư vấn thêm về những bất thường ở cơ quan sinh dục.

Hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản

Việc hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản được thực hiện bằng cách xây dựng và cung cấp các tài liệu thông tin, giáo dục, truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi của trẻ em, bảo đảm cho trẻ em dễ tiếp cận với các cơ sở tư vấn và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản; cung cấp các dịch vụ tư vấn, khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho trẻ em theo độ tuổi phù hợp với điều kiện và phạm vi hoạt động chuyên môn của cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Đồng thời trợ giúp, cung cấp thông tin cho trẻ em về các nội dung cần thiết khác phù hợp với khả năng và điều kiện của cơ sở tư vấn, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe sinh sản khi trẻ em có nhu cầu; chuyển trẻ em đến các cơ sở thích hợp như cơ sở hỗ trợ nạn nhân bị bạo hành và xâm hại tình dục, cơ sở tư vấn và điều trị những vấn đề về tâm lý và tâm thần, cơ sở cung cấp thông tin và tư vấn cũng như các dịch vụ hỗ trợ trẻ em trong những lĩnh vực khác như pháp luật, tâm lý, hôn nhân và gia đình. Ngoài ra cần thực hiện việc miễn, giảm chi phí tư vấn, điều trị cho trẻ em theo đúng các quy định của pháp luật.

Quy trình thực hiện tư vấn, hỗ trợ

Việc tư vấn, hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp độ tuổi được thực hiện theo hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản với những nội dung đã được Bộ Y tế ban hành. Các cơ quan, đơn vị có liên quan đến nhiệm vụ tư vấn, hỗ trợ trẻ em chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi phải triển khai thực hiện công tác theo đúng theo nguyên tắc, yêu cầu, nội dung tư vấn và hỗ trợ đã được nêu ở trên kể từ ngày 1/10/2017. Mong rằng trẻ em sẽ được phát triển và lớn lên trong một cộng đồng an toàn, trong đó có vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản phù hợp với độ tuổi rất cần được toàn xã hội quan tâm hiện nay.

TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH